Rapport van militaire waarnemers misleidend en partijdig Contact met Republikeinse leiders „Heeft U enig idee waar wij zijn?" Hatta c.s. in een hotel op Bang ka VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN Aziatische landen moeten Indonesië van wapens en gelden voorzien" mm Maandag 17 Jan. 1949 74e Jaargang No. 10483 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulov/na Commissie ging af op „horen zeggen" Drie doden bij vliegramp 35 mannen sprongen naar beneden Weerbericht Ook Dahran gesloten „Monty" in Den Haag Commissie onder leiding van Hamid II „Veel goeds voor Europa" Nederlandse troepen op wapenjacht Ook Transjordanie naar Rhodos De ramp van de „Nijmegen" „Er was 'n lichte wanhoop die stem" in Voorstel voor conferentie te New Delhi Broekman weer eerste te Oslo Val van Tientsin bevestigd Ook andere contacten Bewegingsvrijheid niet uitgevoerd 300 Doden in Durban Onlusten tussen inboor lingen en Indiërs Sophoelis afgetreden BUREAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 Postgironummer 449041 Hoofdredacteur: A. KAPTEIN Rayonred.: C. A. Dekkers Directie: j BIJLSMA en C. KRAK COURANT TARIEVEN: Advertenties: 16 ct per mm Familieberichten 20 ct per mm. - Kleine advertenties ,„Juttertjes"> tot 15 woor den 1.elk woord meer cent. Abonnementen per kwar taal 4.— bij vooruitbe taling, plus incassokosten Naar aanleiding van het rapport der Commissie voor Goede Diensten aan de Veiligheidsraad, waarin is opgenomen ccn verslag van de militaire waarne mers uit het gebied van Surabaja, wordt van officiële zijde verklaard, dat de taak, welke aan de militaire waar nemers is toegewezen bestaat uit het controleren van de beëindiging der vij andelijkheden. Het rapport van de com missie, voor zover dit is gebaseerd op liet rapport der militaire waarnemers die Surabaja als basis hebben, is in fla grante tegenspraak met deze taak. In ditzelfde rapport geeft de Commis sie voor Goede Diensten te kennen dat „de vernieling van wegen, bruggen en eigendommen zowel in het verleden als in het heden, plaats vindt op veel gro ter schaal dan door de Nederlandse mi litaire autoritéiten was verwacht". Afgezien van het feit, dat wat volgens de waarnemers door de miliaire auto riteiten werd verwacht, geheel en al op veronderstelling berust, geeft dit rap port een volstrekt misleidend beeld van de werkelijke toestand. Het rapport bespreekt verder het blokkeren van spoorwegen. De militai re autoriteiten beschikten over zeer ac curate gegevens, waaruit blijkt, dat reeds maanden geleden het spoorweg verkeer practisch onmogelijk was om dat op verschillende plaatsen de rails waren opgebroken en weggevoerd, ter wijl verschillende bruggen waren op geblazen, een en ander lang voor de militaire actie begon. Het rapport geeft verder bijzonder heden over de hoofdwegen in Midden- Java die, volgens het rapport, nog niet begaanbaar zijn. De militaire waarne mers die tot de Surabaja gestation- n eerde groep behoren, hebben echter Midden-Java in het geheel niet bezocht. Ook de plaatsen Lamongan en Bod- jonegoro zijn nooit bezocht. Het rapport meent, dat het aantal Ne derlandse troepen in de nieuwbezette gebieden onvoldoende is. Hoewel een dergelijke verklaring ver uitgaat boven de bevoegdheid der militaire waarne mers, dient ten aanzien van deze bewe ring te worden bedacht, dat rondtrek kende benden volgens een vastgesteld schema worden geëlimineerd, hetgeen reeds een snelle vermindering van het aantal bestaande benden tot resultaat heeft gehad, zomede een neiging bij de ze benden om hun actie geheel op te geven dan wel zich in kleine groepjes te splitsen die systematisch zullen wor den opgeruimd. Het rapport zegt tevens dat de Ne derlandse troepen „onvoldoende sterk zijn om orde en rust in de steden te handhaven, en dat vele Chinese hande laren dientengevolge ernstig hebben ge- De leider van een groep parachutis ten liet de 35 onder zijn bevel staande mannen van een vliegtuig, waarvan beide motoren in de buurt van Faeytteville (Noord-Carolina) in het ongerede geraakten, binnen zeven seconden allen naar beneden springen, kon zelf het toestel niet meer verlaten en overleefde de daarop volgende ramp. De uit drie leden bestaande be manning kwam om het leven. De motoren weigerden op 105 meter hoogte. Van de parachutisten werd geen gedood, enkele liepen verwon dingen op. Daar de leider der para chutisten, sergeant Robert les Hodgkiss, wist, dat het voor hem zelf te laat ,was om nog te springen, bereidde hij zich voor op een ramp. Het toestel vloog tegen een grote boom op en vloog in brand. Hodgkiss kwam er ongedeerd uit en trachtte tevergeefs de beman ning te redden, die omkwam in de vlammen. DE SCHATTEN VAN DE ESZTERHAZY'S Gemeld wordt, dat de historische schatten, die het bezit zijn van de fa milie Eszterhazy, in het familieslot te Boedapest zijn ontdekt en in beslagge nomen. Het gebouw was tijdens de oorlog door bombardementen vernield en onder het puin heeft men, naar men zegt, waardevolle mantels, die aan de Hongaarse koningen van de 15de eeuw hebben behoord, evenals de beker en de ring van koning Mathias, ontdekt. Volgens de bladen geldt het hier sa botage door de huidige prins Paul Esz terhazy, die, zoals bekend, onlangs als medeplichtige en mgr. Mindszenty is •'•«ingehouden, daar hij geweigerd heeft ue schatten in veiligheid te brengen. Verwachting tot Maandagavond. Wisselend bewolkt met enkele re ien- of hagelbuien, voornamelijk in de Noordoostelijke helft van 't 'and. Aanvankelijk langs de Wad- •lenkust stormachtige, langs de Westkust harde, overigens meest prachtige wind tussen West en Moord-West. Later geleidelijk wat afnemende wind uit Westelijke ichtingen. Iets kouder. leden van plunderingen". Deze verba zingwekkende verklaring noopt tot be antwoording, aangezien zij volstrekt met de feiten in strijd is. De Chinezen werden geplunderd lang voor een en kele Nederlandse soldaat het republi keinse gebied betrad. De Nederlandse troepen hebben duizenden Chinezen ontzet, die reeds door de extremisten waren weggevoerd. De Chinezen zijn jarenlang een ge makkelijke prooi geweest voor de ge wapende republikeinse benden en een heden. Het handhaven van rust en orde in de steden geschiedt volledig en daar om met deez verklaring van de Com. missie voor Goede Diensten dan ook volledig worden ontkend. Alles bijeen genomen moet het ernstig worden be treurd, dat dit rapport een onwaar beeld van de feiten geeft en verder, dat de militaire waarnemers in hun rapport aan de Commissie voor Goede Diensten hun bevoegdheden verre hebben over schreden. Het rapport geeft vooral een sterk gekleurd beeld, dat over het algemeen de indruk maakt dat het niet vrij is van partijdigheid. Zich baserende op deze feiten, betreuren de Nederlandse mili taire autoriteiten het dat zij zich ge noodzaakt zien het bewuste rapport in zijn geheel af te wijzen. Zaterdagmiddag is Viruly met de Constellation „Batavia" op Schiphol ge land met aan boord een grote hoeveel heid Niwin-pakketten en enige post. Viruly deelde bij aankomst mede, dat zijn vlucht gegaan was via Bangkok en Dahran, Saoudi Arabie). Met ingang van Zaterdag kan de K.L.M. ook van de laatstgenoemde vlieghaven, waar de vliegtuigen in de afgelopen week steeds zijn geland, geen gebruik meer maken. In de 17e en 18e eeuw had het eiland Ameland een belangrijk aandeel in de Nederlandse zeevaart. Vele Amelanders namen deel aan de walvis vaart. Aan deze tijd herinneren de vele huizen met de zgn. Commandeurs gevels, die door Groenlandvaarders werden gebouwd en bewoond. Deze gevels dragen als karakteristieke onderscheiding 2 richels (huis rechts). Het stuurmanshuis was kenbaar aan 1 richel in de gevel. Zaterdag arriveerde veldmaarschalk Montgomery voor zijn driedaags be zoek aan ons land in Den Haag. Na aankomst op het vliegveld Valkenburg, waar hij door hoge militaire autoritei ten werd begroet en de gewapende macht inspecteerde, zette de veldmaar schalk zijn reis naar Den Haag per auto voort. Een door Montgomery bij zijn bzoek aan ons land in November 1948 ingediend project is door de Ne derlandse legerleiding bestudeerd. De rapporten, die naar aanleiding van een en ander zijn opgesteld zouden nu be sproken worden. Zoals bekend staat de gehele gedachtenwisseling in het kader van de bijdrage, die Nederland kan le veren in militaire zin aan de West- Europese Unie. In een communiqué van het B.F.O., is medegedeeld, dat een commissie is in gesteld, welke zich op korte termijn in verbinding zal stellen met prominente personen uit de volgens artikel vijf van het B.I.O.-besluit nog niet georganiseer de gebieden. Contact zal worden opge nomen met Abdul Kadir, Widjojatmod- jo. Assat, Darmasetiawan, de sultan van Djokja, Hatta, Urip Kartodirdje, Agus Salim, Sjahrir, Sukarno en Supomo". „Met deze prominenten zullen oriën terende besprekingen gehouden worden ten aanzien van de door het BFO nood zakelijk geoordeelde vorming van een nationale federale interimregering voor geheel Indonesië", aldus het communi qué. Als voorzitter zal optreden Sultan Hamid de tweede. Leden zijn Anak Agung, Ateng Kartanahardja, Djumha- na Wiriatmadja en Kaliamsjah Sinaga. Plaatsvervangende leden R. Moh. Ko- sasih Purwanegara en A. Rivai. De be paling van de bij deze besprekingen te volgen procedure werd aan de commis sie overgelaten. Door het B.F.O. is tot voorzitter be noemd Sultan Hamid II. Als opvolger van dé overleden Bahriun. Aangezien de vice-voorzitter, Moh. Hanafiah, om persoonlijke redenen zich genoodzaakt zag zich terug te trekken is in diens plaats gekozen R. Otto Kusumah Su- brata, minister van justitie ad interim van Pasundan. Robert Schuman, de Franse minister van buitenlandse zaken, die gedurende twee dagen met zijn Engelse ambtsge noot Ernest Bevin te Londen bespre kingen heeft gevoerd, is naar Parijs te ruggekeerd. Bevin deed hem aan het station uitgeleide. Voordat Schuman vertrok, zeide Be vin „ik ben dankbaar dat hij gekomen is. Wij hebben een zeer opmerkelijke conferentie gehouden en veel bereikt, hetgeen niet alleen voor Frankrijk en Engeland, doch ook voor Europa en de gehele wereld veel goeds voorspelt". Schuman verklaarde „bij mijn komst was ik zeer optimistisch en ik ben te- vredener dan ik had durven verwach ten." PROTEST BIJ NEDERLANDSE AMBASSADE TE LONDEN De Londense afdeling van het „Con gres van volken tegen imperialisme" heeft Zondag een demonstratie gehou den waarna een deputatie een protest aan de Nederlandse ambassade aan bood. Het protest richt zich tegen ie Nederlandse bezetting van Indonesië. Geëist werd de Nederlandse troepen uit Indonesië terug te trekken en de republikeinse leiders vrij te laten. Vc" ts werd de onafhankelijkheid van het Indonesische volk verlangd. Van de zijde der ambassade werd medegedeeld, dat de deputatie Zondag niet ontvan gen kon worden. Dit zou echter in de loop van de week mogelijk zijn. Ten aanzien van de nieuwe commis sie wordt in het communiqué nog ge zegd, dat de commissie zo spoedig mo gelijk haar bevindingen zal voorleggen aan het B.F.O., dat alsdan nader zijn houding zal bepalen t,en aanzien van de voortzetting van het overleg. BOODSCHAP VAN TRUMAN AAN BEN GOERION? Het Witte Huis heeft gisteren gewei gerd commentaar te leveren op berich ten, dat president Truman persoonlijk in contact is getreden met de Israëli sche regering om zijn bezorgdheid te uiten over „de ernstige gevolgen die kunnen ontstaan, indien de Israëlische regering toestaat, dat haar verdediging een agressief zoeken naar meer grond gebied wordt". De dienst legercontacten meldt, dat in totaal 380 T.N.I.-officieren zich sinds 19 December j.1. in de verschil lende gebieden hebben gemeld. Hier- ohder bevinden zich 4 generaals en een aantal hoofdofficieren. Van dit aan tal T.N.I.-officieren hebben zich alleen al in Djokja 372 bij de Nederlandse autoriteiten gemeld. Uit de tot dusver ontvangen gegevens blijkt, dat reeds as eerste dagen van de actie grote hoe veelheden oorlogsmateriaal door de Nederlandse troepen in beslag zijn ge nomen. Deze omvatten ondermeer: 318 mórtieren, 157 mitrailleurs, 1427 gewe ren, 303 stenguns, 8 stuks veldgeschut, 20 stuks luchtdoel- en pantserafweer- geschut, 563 pistolen, 317V2 ton munitie, 1472 vliegtuigbommen en landmijnen, 1800 handgranaten en een grote hoe veelheid uitrustingstukken. Dr. Stavropoelis, het Griekse lid van het secretariaat der Palestijnse commis sie, heeft namens Dr. Bunche de Trans- jordaanse regering verzocht om aan de Egyptisch-Israelietische besprekingen deel te nemen. Stavropoelis had een onderhoud met de waarnemende Transjordaanse minis ter-president en de minister van de fensie. Na afloop zeide Stavropoelis, dat de Transjordaanse regering naar zijn me ning „actief geïnteresseerd was in de besprekingen", en dat Transjordanie op de hoogte zou worden gehouden. Het onderzoek, dat door het Engelse ministerie van Burgerluchtvaart wordt ingesteld naar de ramp van de „Nijmegen", heeft zijn vijfde zittingsdag thans achter de rug. Van de 79 getuigen zijn 24 gehoord. Voor de aanvang van het getuigenverhoor legde de vertegenwoordiger van het Britse ministerie Mr. Leslie, een verklaring af, waarin hij de verzekering gaf dat men zal voortgaan alle mogelijke medewerking bij het onderzoek te verlenen. Ik zal noch partijdig zijn, noch mij daartoe laten dwingen". tuig via de radio te leiden had, ver klaarde dat men van mening was dat het in brand staande vliegtuig mogelijk nog in staat was om door te vliegen. Vliegvelden in de omgeving werden opgebeld om deze te verlichten. Hij stelde zich in verbinding met de politie te Ayr, toen het neerstorten be kend werd. Men had geen maatrege len genomen, omdat de ramp was ge beurd in het politiedistrict van Prest- wick. Doch deze bleek evenmin maat regelen te Jiebben genomen. Hier ver trouwde men op de politie te Ayr. De politie te Kilmarcock zeide te zullen zien wat er te doen stond. Zij begaf zich naar het ziekenhuis. De medicus be loofde ambulances, chauffeurs en art sen. Dat was bijna twintig minuten na de ramp. Mr. John Cameron K. C., die als ad vocaat van de KLM optreedt zeide, dat door hem mr. Leslie niets ten laste gelegd is, maar dat hij aan de andere kant de meest klemmende redenen had om te protesteren tegen nalatigheden in het produceren van documenten. Hij wraakte het feit, dat de opvolger van wijlen gezagvoerder Parmentier, gezag voerder Snitselaar, als eerste en enig technisch deskundig vlieger en als getuige aanwezig, nog niet was ge hoord. Ik zal mij dan ook op de meest ernstige wijze kwijten van mijn taak, een zaak te verdedigen, waarbij de verantwoordelijkheid voor 40 mensen levens mogelijk op een dode man 'Parmentier) zou worden gelegd. Vervolgens legde mr. Quale, be ambte van de luchtverkeerstoren, ver klaringen af over de binnenkomende radioboodschappen van de Nijmegen. Mr. Cameron vroeg hem: „U werd gevraagd naar de weersomstandighe den?" Quale: „Dat werd ik". Mr. Ca meron: „Waarom gaf u dan niet het i'olledige rapport?" Quale gaf toe. dat de op het rapport geplaatste opmer kingen over het wolkendek en het zicht niet door zijn dienst waren door gegeven. Eefl andere ambtenaar van de con trole zag de Nijmegen dalen. De hoog te aan het einde van de startbaan be droeg 17 meter. Het toestel had geen landingslichten aan. Hij hoorde een boodschap van het vliegtuig luidend: Heeft u enig idéé, waar wij zijn' Er was een zekere mate van wanhoop in de stem. Geoffrey van Weegan, die het vlieg- II Volgens gewoonlijk betrouwbare bronnen wordt verwacht, dat de te New Delhi op Donderdag aanstaande te be ginnen conferentie van vertegenwoor digers der Aziatische landen over de Indonesische kwestie zal aandringen op: 1. Economische sancties tegen de Ne derlanders; 2. Verbreking van de diplomatieke betrekkingen met Nederland; 3. Voorziening van de strijdkrachten der Indonesische Republikeinen met wapenen, ammunitie, medicijnen en gelden. Indonesische vertegenwoordigers confereren thans over het opstellen van een memorandum, dat aan de ge delegeerden ter conferentie zal worden aangeboden. Pandit Nehroe zal optre den als leider van de Indische delega tie. Men verwacht, dat hij er op zal staan, dat niets wordt gedaan wat op gevat zou kunnen worden als in strijd met de politiek van de V.N. Er is enige teleurstelling tot uiting gebracht over het feit, dat Australië en Nieuw-Zeeland slechts door waarne mers op de conferentie vertegenwoor digd zullen zijn. Volgens mededeling uit niet officiële bronnen zou de mogelijkheid bestaan, dat Nederland bij de conferentie een memorandum indient ter verklaring van het Nederlandse optreden in Indo nesië. Siam, dat volgens eerdere berichten ae uitnodiging tot bijwoning van de Evenals vorige week is Kees Broek man bjj de internationale wedstrijden te Oslo eerste in het algemeen klasse ment geworden van de tweedaagse wedstrijden in het Bislet Stadion. Hij won de 5000 m. in de fantastische tijd van 8.21.4. Op de 1500 meter en als eer ste op de 10.000 meter in de persoonlij ke recordtijd van 17 min. 40,4 sec. Op de tweede plaats in het algemeen klasse ment kwam Liaklev te staan. conferentie had afgewezen, heeft thans r,aar van gezaghebbende zijde wordt vernomen, besloten zich door waarne mers te doen vertegenwoordigen. Naar het Franse persbureau AFP uit welingelichte bron verneemt, zal Turkije niet deelnemen aan de confe rentie. In officiële Turkse kringen wordt generlei reden gegeven, welke deze weigering zou kunnen motiveren. In militaire kringen te Nanking wordt bevestigd, dat het regeringsgarnizoen te Tientsin zich heeft overgegeven. Bjj het binnenrukken van de door de communisten geleide troepen stonden de installaties van de „East Asiatic Pe troleum" en enige gebouwen van de voormalige Duitse concessie nog in brand. Uit goed ingelichte bron wordt be richt dat overeenstemming is bereikt tussen de nationalistische bevelhebber Foe Tsoji en de communisten betref fende de overgave van Peiping en een afzonderlijke vrede in Noord-China. Er zouden onderhandelingen zijn ge voerd te Peiping zelf, waar communis tische afgezanten zouden zijn aangeko men. Over twee of drie dagen zou een wapenstilstand worden gesloten. Van niet-officiële, doch gewoonlijk betrouwbare zijde werd Zondagavond te Tel Aviv te kennen gegeven dat er, buiten de besprekingen, welke Israël thans op het eiland Rhodos met Egypte voert, ook andere contacten, met Ara bische staten tot stand worden ge bracht. In officiële kringen is men stilzwij gend. Van officiële zijde werd gewei gerd commentaar te leveren op berich ten, inhoudende dat Zondag een ont moeting „op hoog niveau" te Ras en Nakoera, een ten noorden van Acre aan de Libanese grens gelegen kuststad, zou zijn gehouden. De Commissievan Goede Diensten keerde Zaterdagavond terug van haar bezoek aan Banka. De commissieleden spraken met de Republikeinse eerste minister en vice-president, Drs. Mo hammed Hatta, de voorzitter van de Re publikeinse delegatie, Mohammed Rum, de minister van onderwijs, Dr. Ali Sas- tro Amidjojo, de commandant der lucht macht, Suriadarma, de voorzitter van het werkcomité van het K.N.I.P., Mr. Asaat en de staatssecretaris, Pringgo- digdo. Het door de Commissie aan de Vei ligheidsraad uitgebrachte rapport zegt o.a., dat de ministers en* andere auto riteiten op 31 December naar het eiland Bangka werden overgebracht. Zij wor den in een groot gebouw gevangen ge houden en hebben er een deurloze ka mer waarin zes bedden staan. Bovendien beschikken zij over een grote ontvangruimte. Op 10 Januari, aldus het rapport, kregen zij bezoek van een „commissaris van de Kroon", die hen verzocht een belofte te onder tekenen, dat zij zich van politieke ac tiviteit zouden ohthouden. Indien zij het tekenden zouden zij de vrijheid verkrijgen zich over het gehele eiland te mogen bewegen. Hun gezinnen zou den zich dan bij hen mogen voegen. De verklaring werd door geen enkele on dertekend. De minister c.s. mogen naar de radio luisteren en ontvangen cou- WIM SLIJKHUIS NAAR AMERIKA VERTROKKEN. 12 uur later dan oorspronkelijk de be doeling was is gisterochtend om, 10 uur het KLM-toestel naar New-York ver trokken. Onder de passagiers bevond zich onze nationale kampioen op de midden-afstand, Wim Slijkhuis, die in Amerika in wedstrijden op overdekte banen zal uitkomen. Met knikkende knieën staat een verdediger van 't Gooi naar zijn doel- verdediger Mosterd te kir-"e rV'- fv hel hef' g-worpen. Zijn angst kon hij meteen bedwingen, want de stand bleef 53 in het voordeel van Ajax ranten en tijdschriften. Zij mogen met hun familie corresponderen. Aan het rapport van de Commissie werd een brief van de heer Elink Schuurman, voorzitter der Nederlandse delegatie toegevoegd, waarin deze zijn verwondering uitte, dat aan de bevelen met betrekking tot de persoonlijke vrij heid van de vooraanstaande Republi keinse autoriteiten op Bangka, geen ge volg is gegeven. Dit is in tegenstelling met de gegeven instructies. Twee hoog geplaatste Nederlandse functionarissen zullen zich per vliegtuig naar Bangka begeven met de speciale opdracht er op te letten, dat er geen hinderpalen in de weg worden gelegd aan de bewegings vrijheid op Bangka van bedoelde per sonen. Tijdens gevechten tussen Zuid-Afri kaanse inboorlingen en Indiërs in de stad Durban zijn naar schatting 300 mensen om het leven gekomen. Er vie len bijna 1000 gewonden. De aange richte schade wordt op twee en half niillioen gulden geschat. De regering heeft troepen naar Durban gezonden en overweegt de staat van beleg voor de stad en 't omliggende gebied af te kondigen, te meer daar na een korte rust nieuwe gevechten zijn uitgebroken in Nieuw-Duitsland, 25 kilometer van Durban, Pinetown, Pieter Maritzburg, hoofdstad van Natal, en Kamperduin, 5 kilometer van Durban. Generaal Smuts, de leider van de op positie, heeft te Randfontein ver klaard, dat Zuid-Afrika „de eerste vruchten plukt van de economische politiek der regering, die de gekleurde rassen onderdrukt". „Het kleine vuurtje, dat de regering heden oprakelt, zou wel eens tot een verschrikkelijke brand kunnen uit laaien", aldus Smuts. Hij waarschuw de, dat „wij alles zullen kunnen ver liezen, wat wij nu hebben, indien wij geen goede en behoorlijk-menseli'ke betrekkingen met de niet-Europeanen Lijven onderhouden". Themistokles Sophoelis, de Griekje minister-president, heeft Zaterdagavond zijn ontslag aangeboden. Constantin Tsaldaris (een Pupulist), George Papandreoe (soc.-democraat), Panayotis Kanelopoelos (Nationale Unie) en Sophocles Venezilos (libe raal) zijn het eens geworden over de vorming van een kabinet onder leiding van een figuur uit de financiële wereld, Alexander Diomides, de voorzitter van de bestuursraad van de Nationale Bank, vroeger gouverneur van de Bank van Griekenland.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1949 | | pagina 1