Noorwegen standvastig onder
Sowjetdreigementen
Sukarno thans bereid tot overleg
Australië beschuldigt Nederlanders
Erger dan hetMonstervan Frankenstein
Donderdag 10 Febr. 1949 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
74e Jaargans No. 10503
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
ONVERSTANDIG
Interim-regering op
15 Maart
Nog geen ondertekening
van Noordat-iantisch Pact
Frisse morgen
En verdedigt eigen
rasdiscriminatie
Weèrbericht
Buitengewoon geheime
Consistorie
Koning Ceorge toch naar
Australië?
S S.-boef schoot 5-jarig Joods jongetje neer
Het drama te Vierhouten
De Koninklijke familie
in St. Anfon
Kamervergaderingen
afgelast
Storm over ons land
Hongaar met documenten
over proces-Mindszenty
ontsnapt
Aansiuiiing Atlantisch Pact vrij zeker
VOLDONGEN FEITEN
Stopzetting Marshallhulp
aan Nederland fataal voor
West-Europa
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
Directie:
J BIJLSMA en C. KRAK
MMÏÏ
TARIEVEN:
Advertenties: 16 et per mm
Familieberichten 20 ct per
mm. - Kleine advertenties
„.Juttertjes"' tot 15 woor
den 1.elk woord meer
5 cent.
Abonnementen per kwar
taal 4.— bij vooruitbe
taling, plus incassokosten
QE Indonesische kwestie is door
de internationale interventie in
een dermate delicaat stadium geko
men, dat thans van ieder, die verant
woordelijkheid draagt, de uiterste
voorzichtigheid in de keuze zijner
woorden mag worden geëist. De we
reld kijkt door alle ramen van ons
nationale huil naar binnen en
schreeuwt moord en brand over iedere
werkelijke of vermeende fout, die wij
maken.
Daarom dient als uiterst onverstan
dig te worden gebrandmerkt de uit
lating, die de oude vechtjas mr. H. P.
Marchant zich dezer dagen in een in
terview liet ontvallen, toen hij de
Republikeinse politici kenschetste als
„die bruine kerels, die thans zoveel
drukte maken". Niemand zal oud
minister Marchant het recht ontzeg
gen op een conservatieve instelling
ten aanzien van de actuele problemen.
Wij leven in een vrij land, waarin geen
angst voor de geheime politie ons
verbiedt onze gedachten te openbaren.
Wij leven (voorlopig) nog onder een
Grondwet, die in haar zevende arti
kel de vrijheid van drukpers garan
deert. Maar wie, in zijn afkeer van de
Indonesische politieke figuren, de toe
vlucht neemt tot uitdrukkingen, die
in wezen de grofste rasdiscriminatie
ten grondslag hebben, begaat een
daad, die, politiek gezien een dom
heid en ethisch gezien een zedelijke
misdraging is.
Als niet minder onverstandig dient
te worden genoemd de aanval, die het
Kamerlid F. Goedhart tijdens de de
batten richtte op onze militaire in
lichtingendienst in Indonesië. Hét
werk van een inlichtingendienst be
hoort tot de noodzakelijke, maar stel
lig nooit en nergens tot de meest
sympathieke „karweien", die moeten
worden opgeknapt. De Engelsen, die
in dit opzicht onze leermeesters kun
nen zijn, weten dit zó goed, dat zij
hun diensten altijd buiten de publieke
discussie houden. Had de heer Goed
hart gefundeerde klachten over de
inlichtingendienst ter beschikking, dan
ware het oneindig veel beter geweest
zo hij die ter vertrouwelijke kennis
neming aan de betrokken bewindsman
had voorgelegd. Dat het hoofd van de
inlichtingendienst in Indonesië (de uit
de Londense periode bekende kolonel
dr. J. Somer), om zijn optreden in
1944 tegen vooraanstaande figuren
van de Parool-groep voor de heer
Goedhart en zijn naaste vrienden geen
persona grata is, kunnen wij ons re
delijkerwijs volkomen indenken. Maar
de belangen, die thans in de Tweede
Kamer aan de orde zijn, moeten van
groter nationaal belang worden ge
acht dan het oudzeer over de onver
kwikkelijke ruzies tussen de heren
van de Londense groep.
Daarom was de opmerking van de
heer Goedhart even onverstandig als
die van zijn politieke tegenvoeter mr.
Marchant.
Als resultaat van het bezoek van Anak
Agung en Ateng aan Bangka, waar zq
Sukarno, Hatta en andere Republikein
se prominenten ontmoet hebben, kan
gemeld worden, dat Sukarno en Hatta
bereid zijn de contactcommissie van het
BFO op Bangka te ontmoeten voor een
oriënterende gedachtenwisseling, waar
van het tijdstip in nader overleg zou
kunnen worden vastgesteld.
Aneta verneemt, dat de ontmoeting
waarschijnlijk op Bangka zal plaats
hebben en wel op 12 Februari. Hierbij
zullen verschillende kwesties bespro
ken kunnen worden, in het bijzonder
het vormen van een federale interim
regering op 15 Maart en het nakomen
van de resolutie van de Veiligheidsraad
over het stopzetten van de militaire
actie, de restauratie van de Republi
keinse regering en de terugkeer vdn die
regering naar Djokja.
Van republikeinse zijde wordt ge
zegd, dat de delegatie van de B.F.O.
het standpunt van de hoge vertegen
woordiger der Kroon heeft uiteengezet,
hierbij aangevend, dat de H. v. K. oe-
reid was, de laatste alinea van zijn
brief van 1 Februari te laten vervallen.
Gezegd wordt voorts: „Op basis van
Tijdens een persconferentie heeft
Dean Acheson, minister van buiten
landse zaken der Ver. Staten verklaard
dat berichten die spreken als zou het
Noordatlantisch Pact, reeds midden
Maart te Bermuda worden onderte
kend, niet juist zijn. Voorts ging hij in
op de besprekingen met de vertegen
woordigers der Scandinavische landen.
Hij verwachtte nog deze week een
nieuw onderhoud met de Noorse mi
nister van buitenlandse zaken Lange.
Ook de Deense en Zweedse ambassa
deurs hadden een onderhoud met hem.
Komende op de betrekkingen tussen ae
Verenigde Staten en Zuid-Slavie gaf
Acheson uiting aan de hoop, -''at
deze betrekkingen zullen verbeteren.
„Sommige dingen", zo zeide hij, „wij
zen er op, dat een verbetering in het
zicht is".
Een 17-jarig meisje uit Valkenisse
(bij Zoutelande) heeft de moed opge
bracht om reeds thans begin Fe
bruari een bad in zee te nemen. Het
was Dieneke Schat, die zich van de
lage temperatuur niets aantrok, doch
manmoedig in de golven dook. Een
voorbeeld, dat voorlopig nog niet veel
navolging zal vinden.
|N het Huis van Afgevaardigden te
Canberra heeft de Australische
minister van Buitenlandse Zaken, Cal-
well, een felle aanval gedaan op Ne
derland, in verband met de Nederland
se actie in Indonesië. Aanleiding tot
deze uitlatingen was een motie, inge
diend door het liberale lid Holt inzake
de uitwijzing van mevrouw O'Keefe
uit Australië. De motie, die uitstel van
debat over deze kwestie vroeg, werd
verworpen met 39 tegen 22 stemmen.
Mevr. O'Keefe, Indonesische van
geboorte, die met een Australiër is
gehuwd, zocht gedurende de oorlog
asyl in Australië, doch werd dezer
dagen met haar acht kinderen uitge
wezen tengevolge van haar huid
kleur. Calwell verweet Nederlandse
functionarissen in Australië, dat zij
„vals spel" speelden, toen zij tegen
deze deportatie protesteerden.
„Het is. veelbeduidend", aldus Cal
well, dat er geen dergelijke protesten
zijn uitgebracht door andere Aziatische
landen, wanneer wij hun burgers te
rugzonden. Al onze moeilijkheden
worden veroorzaakt door koloniale
Nederlanders en koloniale Engelsen,
die herhaaldelijk over onze regering
schrijven. Nederlandse functionarissen
hebben een „vals spel" gespeeld waar
de Nederlandse bevolking niets mee
te maken heeft. Zij waren duizenden
Ponden schuldig voor de repatriëring
van hun medeburgers, doch zij wei
gerden een penny te betalen", aldus
de minister. „Zij zeiden zelfs dat wij
hun geld schuldig waren voor regeling
van schulden, doch stemden tenslotte
erin toe 'ons 8 millioen pond te betalen.
Ik hoop, dat Australië het krijgt. Wij
verdienen het".
Calwell heeft ook gewag gemaakt
Verwachting tot hedenavond.
Wisselend bewolkt met voorna
melijk in het Noorden van het
land enkele verspreide buien. Af
nemende wind uit Westelijke rich
tingen. Iets kouder.
van een Nederlands plan om de Aus
tralische regering in verlegenheid te
brengen, omdat zij vertegenwoordigers
naar de Aziatische conferentie in New-
Delhi had gezonden. Hij voegde hier
aan toe, dat er geen precedent kon
worden geschapen door mevrouw
O'Keefe te laten blijven.
Mcnzies, de leider van de oppositie,
zeide óver Calwells beschuldiging, dat
hij „nooit in zijn parlementaire loop
baan een meer betreurenswaardige
verklaring over een zo delicaat inter
nationaal geval had gehoord. Menzies
zeide, dat duizenden Nederlanders bij
de verdediging van Australië gesneu
veld waren en dat het Calwell oneer
aandeed om de Nederlanders zo bitter
aan te vallen. „De heer Calwell be
hoeft ons niet te vertellen, dat zijn re
gering een hekel heeft aan de Neder
landers", zo zeide Menzies, ,dat heeft
zij reeds jaren lang duidelijk getoond".
De mening van Den Haag.
In welingelichte kringen in Den Haag
zeide men „enigermate verrast" te zijn
over deze jongste aanval op de Neder
landers. Men nam aan dat minister
Calwell mogelijk geen kennis heeft ge
nomen van de verklaring van Sultan
Hamid, de president van de federalis
tische vergadering in Indonesië, over
de deportatie van mevr. O'Keefe. De
sultan, die zinspeelde op tegenmaatre
gelen, zeide: „Wij zullen wachten tot
wij souvereiniteit in Indonsie hebben'
Daarom, aldus meent men te Den
Haag. zal Australië mogelijk spoedig
ervaren, dat moeilijkheden niet alleen
van koloniale Nederlanders en Engel
sen komen
ERNSTIGE BRAND TE WESTZAAN.
Gisteravond om half zeven heeft een
uitslaande brand winkel- en woonhuis
van de kruidenier A. van Horst te
Westzaan vernield. Van de inboedel
kon vrijwel niets gered worden. De
vrouw des huizes had juist dezelfde
dag het leven geschonken aan een kind.
De baby werd met behulp van buren
in veiligheid gebracht.
EEN NEDERLANDSE
VERTEGENWOORIGER IN ISRAËL.
Dr. J. A. Nederbragt, consul-gene
raal der Nederlanden te Jeruzalem is
aangewezen om op te treden als Ne
derlands vertegenwoordiger in Israël.
deze verduidelijkingen is de regering
van de Republiek van Indonesië van
mening dat de voorwaarden, gesteld
door de president en verder uiteenge,
zet door de vice-president, niet zijn
vervuld. Dientengevolge blijft de posi
tie der republiek van Indonesië, zoals
deze is uiteengezet in de brief van de
vice-president van 3 Februari, onver
anderd. Intussen zijn president Sukarno
en vice -president Moh. Hatta bereid, de
contact-commissie der B.F.O. op Bang
ka te ontmoeten op een later overeen
te komen datum
De Paus heeft een buitengewoon ge
heim Consistorie bijeengeroepen tegen
Maandag aanstaande. Men vermoedt,
dat de Paus de vergaderde kardinalen
op de hoogte zal brengen van alle rap
porten, welke hem ter beschikking
staan terzake van het proces tegen en
de veroordeling van kardinaal Minds-
zenty. Naar verluidt zou de Paus bij
deze gelegenheid een plechtig protest
willen uitbrengen betreffende dit pro
ces.
De „Melbourne Herald" publiceert
een telegram, waarin verklaard wordt,
dat Koning George VI, „thans mis
schien Australië en Nieuw-Zeeland zal
bezoeken en een in vergelijking met
de aanvankelijke plannen zeer bekorte
rondreis zal maken".
De correspondent haalde een tele
gram aan, dat door de Koning is ge
zonden aan de Nieuwzeelandse ver
eniging bij gelegenheid van haar jaar
diner waarin hij zegt: „Ik stel de goe
de wensen voor mijn gezondheid zeer
op prijs en vertrouw, dat ik in niet al
te verre toekomst in staat zal zijn mijn
voorgenomen reis naar Nieuw-Zeeland
te maken".
BEVIN OVER HET ATLANTISCH
PACT.
Het linkse Labourlid van het Britse
Lagerhuis Chaimberlain, heeft Bevin
verzócht te verzekeren, dat volgens het
voorgestelde Noordatlantische pact,
Engeland niet automatisch belligerent
zou worden in geval van oorlog tus
sen de Sowjetunie en de Verenigde
Staten. Het antwoord was een kort
„neen".
Toen de procureur-fiscaal van het
Bijzonder Hof te Arnhem, mr. J. Fik-
kert, aan zijn requisitoir begon tegen
de Groningse slager Riemer Folkerts,
ex-Unterscharfiihrer van de SS, herin
nerde hü aan een film, die jaren gele
den veel opgang maakte „Het monster
van Frankenstein". Algemeen dachten
de toeschouwers bü het zien van de
nonsens in deze film: „Zulke monster
achtigheden gebeuren in werkelijkheid
niet", maar in deze rechtszaal is een
film afgedraaid, die in wreedheid en
weerzinwekkends de genoemde film
verre overtreft.
Frankenstein, een oberleutenant van
de SS was de hoofdpersoon bij een der
gruwelijkste drama's, die zich tijdens de
bezetting in ons land hebben afge
speeld, namelijk de moord op 6 Joden
te Vierhouten (Veluwe) in Nov. 1944.
Folkerts, de verdachte van gisteren,
heeft na Frankenstein het belangrijkste
aandeel in dit drama gehad. Nabij Vier
houten waren destijds ongeveer 80
Joodse landgenoten ondergedoken in
een kamp. Door onvoorzichtigheid van
een hunner werd de aandacht van de
Duitsers op hen gevestigd en een com
mando Nederlandse SS uit Apeldoorn
onder leiding van Frankenstein was
spoedig ter plaatse om een razzia te
houden. Men kreeg echter hiervan de
lucht en zo kon het gebeuren, dat
slechts 8 van de 80 onderduikers kon
den worden gepakt. Deze 8 werden, na
een week zonder eten en drinken te
zijn gevangen gehouden in een cel,
door de SS uit hun cel gehaald. Een
bejaard echtpaar bleek stervende. Zij
werden met handgranaten afgemaakt.
De andere zes werd gelast gaten te
graven, waarop een vrouw, begrijpend
waarvoor dat gat zou moeten dienen,
een zenuwtoeval kreeg. Frankenstein
begon haar te slaan, hetgeen aanleiding
was voor de echtgenoot van de vrouw
de Duitser met een spa een ferme klap
te geven. Doch Frankenstein kon de
man met de kolf van zijn geweer neer
slaan. Van de verwarring, maakten de
anderen gebruik om te vluchten. De
SS'ers achtervolgden echter de uitge
putte mensen en schoten hen neer. De
Joodse landgenoten moesten nu de kui
len verder graven en werden hierna
met pistoolschoten afgemaakt. Onder
de slachtoffers was een vijf-jarig jon
getje. Toen Frankenstein het kind wil
de doodschieten ketste zijn revolver en
nu voltooide Folkerts de moord. Met
mos en dennetakken werden de graven
gecamoufleerd-
Behalve Frankenstein en Folkerts
namen aan deze misdaden deel de jon
ge SS'ers de Joos (een Belg), Pakker,
Swart (reeds veroordeeld tot 8 jaar) en
de SD'er Alphons. Behalve Alphons, die
schijnt te zijn gesneuveld, waren allen
aanwezig als getuigen, doch zij trachten
hun schuld zoveel mogelijk te verklei
nen ten koste van de anderen. Vast
kwam te staan, dat Folkerts 't 5-jarig
jongetje had doodgeschoten. „Het was
ccr., genadeschot", zeide verdachte nu.
De andere SS'ers hadden gehoord, dat
het kind riep: „Ik ben nog niet dood".
De procureur-fiscaal eiste tegen Fol
kerts de zwaarste straf, de doodstraf.
Wat betreft Frankenstein, zeide de
procureur-fiscaal dat hij op het punt
stond hem te dagvaarden toen bleek,
dat van Belgische zijde op zijn uitle
vering prijs werd gesteld. Mocht men
in Belgie geen punten vinden voor de
veroordeling van deze Duitse oorlogs
misdadiger, dan wordt hij naar Holland
teruggezonden.
Koningin Juliana wordt niet vóór
het einde van deze week in Sankt
Anton verwacht. De Franse Hoge
Commissaris in Oostenrijk, generaal
Bethouard, blijft ter begroeting in
Sankt Anton. Hij bewoont een villa
even buiten het dorp.
De Prins en de Prinsesjes gebrui
ken de maaltijden aan een gereser
veerde tafel in de eetzaal van het
Posthotel
Op verzoek van de regering zul
len de openbare vergaderingen
der Tweede Kamer, die vandaag
en morgen zouden worden gehou
den, geen voortgang vinden. De
eerstvolgende openbare verga
dering der Tweede Kamer is be
paald op Dinsdag 15 Februari om
13 uur.
Naar wij reden hebben aan te ne
men vindt dit uitstel zijn grond in
de overweging, dat de jongste ont
wikkelingen, zowel in Indonesië
als internationaal, eerst door het
kabinet dienen te worden bespro
ken alvorens de regering zich in
staat acht de Kamer te antwoor
den op de vele gepreciseerde vra
gen, welke gedurende het debat
zijn gesteld.
De Westerstorm, die met hevigheid
woedde, heeft verschillende ongevallen
veroorzaakt. Van een bakkerij in Vlaar -
dingen werden twee, ruim acht meter
hoge schoorstenen omvergerukt. Zij
stortten op een aangrenzende vispak-
kerij. Een daar werkzame negentien
jarige arbeider werd vrijwel direct ge
dood door de vallende brokstukken
steen. Twee andere arbeiders werden
licht gewond.
Gistermiddag liepen de beide veer
boten, die de verbinding tussen Schier
monnikoog door afdrijving aan de
grond. De passagiers zouden in verband
met het vallende 'water de stormnacht
aan boord moeten doorbrengen.
Het Nederlandse 4250 ton metende
schip „Stuyvesant" dat bekend staat
als „Het gelukkige schip" wegens zijn
voorspoedige reizen op de Nederland—
Westindie route, heeft tijdens deze
storm zijn zwaarste trip achter de rug.
Het schip liep met een windkracht van
96 km per uur behouden de haven van
Plymouth binnen.
Het te Linz verschijnende blad „Ober-
oesterreichische Nachrichten" meldt,
dat Graaf Czaky, die in het Hongaarse
geelboek over kardinaal Mindszenty
genoemd wordt als diens boodschapper
in het buitenland, te Salzburg is aange
komen.
Czaky zou belangrijke documenten
over het proces en brieven van de kar
dinaal bij zich hebben. Binnenkort zou
hij naar de Ver. Staten vertrekken.
Het blad voegt aan dit bericht toe,
dat Czaky, een leidende Hongaarse
monarchist, te zamen met de kardinaal
terecht had moeten staan, doch dat hij
wist te ontsnappen.
Dit bericht volgt op de geruchten, die
reeds enige dagen te Wenen de ronde
deden, dat een belangrijke Hongaarse
aristocraat in Oostenrijk was, die te
Salzburg alle documenten over 't pro
ces te koop aanbood voor 5000 dollar
en een passage naar Amerika.
MIJNWERKER DOOR VALLEND
GESTEENTE GEDOOD
Gisteren werd bij 't controleren van
een pijler in de mijn Oranje-Nassau I
te Heerlen de opzichter G. F. te Loo
onder vallend gesteente bedolven, ten
gevolge waarvan hij spoedig daarna
overleed. Het slachtoffer was 29 jaar
oud, gehuwd en vader van twee kinde
ren.
(Van onze diplomatieke medewerker)
JyJET ZIJN TRADITIONELE STANDVASTIGHEID heeft het Noorse volk ge
reageerd op de twee nota's, die Moskou aan zijn regering heeft gezonden.
Noch de uitdagende toon van de eerste nota, noch het wat meer tegemoet
komende karakter van de tweede hebben het uit zijn koers kunnen slaan. De
Noren, die geen herhaling van het drama van 1940 wensen, zoeken de veilig
heid en zij zullen deze aanvaarden, waar zjj haar vinden kunnen. Daarvan kun
nen geen honderd Stalins hen afhouden.
HET DOOR ZWEDEN voorgestelde
Scandinavische defensiepact bood hun
die veiligheid niet. Zweden heeft wel
is waar een uitstekend ontwikkelde
zware industrie, maar deze is toch
geenszins in staat, de Zweedse, Noorse
en Deense troepen al die vliegtuigen,
tanks en andere moderne wapenen te
leveren, welke voor een succesvolle
verdediging van Scandinavië nodig
zouden zijn. Daarom hebben de Scan-
dinaviërs onlangs getracht van de Ver
enigde Staten de toezegging te krijgen,
dat geen bezwaar zou worden gemaakt
tegen de aankoop van militaire uitrus
ting bij de Amerikaanse industrie.
Meer dan iets anders was het Wash-
ingtons nadrukkelijke verklaring, dat
slechts landen, aangesloten bij het At
lantisch pact, op wapenleveranties mo
gen rekenen, die de Scandinavische de
fensiebesprekingen deden mislukken.
In een overeenkomst, waarachter geen
effectieve militaire macht schuil ging,
zag Oslo geen heil.
De Noren hebben zich nog niet be
reid verklaard, deel van de Atlantische
Unie uit te maken. Eerst willen zij we
ten, welke hulp zij daarvan kunnen
verwachten en welke verplichtingen
zij daar tegenover op zich moeten ne
men. Maar stellen de Amerikanen hun
de door hen nodig geachte wapens in
het vooruitzicht waaraan niet ge
twijfeld behoeft, te worden en eist
men van hen niet, dat zij reeds in vre
destijd militaire bases aan de partners
van de Atlantische Unie ter beschik
king stellen wat volgens Amerikaan
se zegslieden zeker niet gebeuren zal
dan staat de Noorse toetreding tot
het Westerse verdedigingssysteem vast.
Noorwegen zal deze stap zeker niet
met een licht hart doen. Het weet dat
het daarmede enerzijds wel z(jn vei
ligheid vergroot, maar anderzijds is
het er sterk van doordrongen, dat het
zijn overigens zeer theoretische
kans om in een eventueel wereldcon
flict neutraal te kunnen blijven, op
deze wijze verspeelt. Nog dieper zal
het de Noren treffen, dat door de aan
sluiting bij het Atlantisch pact de tra
ditionele samenwerking met het broe
dervolk der Zweden automatisch in
het gedrang moet komen.
ZWEDEN VERKEERT in een andere
positie den Noorwegen. Men zou
er verkeerd aan doen het feit, dat
Stockholm zich verre wil houden van
het Atlantische pact, enkel en alleen
toe te schrijven aan dex al meer dan
honderd jaar oude neutraliteit. Dat is
slechts ten dele juist. De overheersen
de factor is de vrees, dat aansluiting
bij het Westen onmiddellijk de Russi
sche troepen aan de langgerekte
Zweeds-Finse grens zou brengen. Dat
deze vrees niet geheel ongerechtvaar
digd is, bewijst de omstandigheid, dat
de Russische pers zojuist een felle cam
pagne tegen de Finse regering-Fager-
holm heeft ingezet, die zij er van be
schuldigt met het Westen te heulen.
Nu heeft ook Noorwegen een gemeen
schappelijke grens met de Sowjet
unie het Kremlin heeft daarop in
zijn eerste nota aan Oslo dreigend ge
wezen maar deze is slechts kort en
loopt door het onherbergzame, altijd
met dikke sneeuw beldekte gebied van
Lapland. En ten slotte: anders dan
Zweden is Noorwegen in feite een At
lantische mogendheid, zoals zijn rege
ring ook aan de Sowjetunie te ver
staan heeft gegeven.
Hoe Moskou op Noorwegens aan
sluiting bij het Atlantische pact zal rea
geren? Alle waarnemers in de Russi
sche hoofdstad bevestigen, dat nog
nooit sinds de dagen, dat Duitsland,
Italië en Japan het anti-Kominternpact
sloten, het Kremlin zich zo woedend
over een overeenkomst heeft gemaakt
als over het geprojecteerde Atlantische
verdrag. Desondanks is het niet zeer
waarschijnlijk, dat het deze woede an
ders dan in scherp gestelde nieuwe
nota's zal uiten.
ERGENS wordt het missen van
geboden kansen zo onmiddellijk
en zo afdoende afgestraft als in de
politiek, met name in de internatio
nale politiek. Nederland ervaart dat in
deze dagen op uiterst-pijnlijke wijze.
Want de Indonesie-politiek, die op
dit ogenblik erger dan ooit is vastge
lopen, kan men niet beter karakteri
seren dan als het drama van de ge
miste kansen. Doordat men noch in de
periode der Londense regeringen,
noch in de weinig realistische sfeer
der eerste na-oorlogse maanden ge
komen is tot de uitwerking van een
reconstructieplan, dat van waarlijk
grote allure en brede visie kon getui
gen, heeft Nederland in zijn Indone
sie-politiek sinds. 1945 afstraffingen
aan de lopende band gekregen.
Van de besprekingen op de
Hoge Veluwe af loopt er door gans
het beleid nopens Djokja een rode
draad van fouten, misslagen, psycho
logische blunders en politieke misbak
sels en dat alles resulteert thans in
de voldongen feiten, waarvoor de re
gering zich gesteld ziet.
De tegen ons gerichte resolutie van
de Veiligheidsraad, die o.m, vrijlating
van Sukarno c.s. en herstel van de
Republiek eist, heeft de positie van
de Republikeinen dermate versterkt,
dat Sukarno en Hatta de voorwaar
den, waarondër, naar het inzicht van
dr Beel, in onderlinge besprekingen
tussen Republikeinen en Federalisten
zou de vorming ener interim-regering
kunnen plaats vinden, rustig voor on
aanvaardbaar verklaren. Zij beroepen
zich op de Veiligheidsraad en op de
resolutie van Nieuw-Delhi, eisen uit
schakeling van iedere Nederlandse be
moeiing bij de komende verkiezingen
en nemen met niets minder genoegen
dan met de onmiddellijke erkenning
van de souvereine Republiek en van
't herstel hunner onbeperkte machts
bevoegdheden.
Het behoeft wel niet betoogd, dat
deze stringente houding, die behalve
door alle Aziatische landen ook door
Australië en de V.S. wordt aangewak
kerd, zijn uitwerking niet zal missen
op de positie der Federalen en op hun
verhouding tot Den Haag.
Voegt men hierbij nog de onbe
hoorlijke pressie, die Amerikaanse
senatoren op Nederland willen uit
oefenen door intrekking van de
Marshall-hulp („omdat Nederland toch
niet veel betekent in het Atlantisch
defensiepact") dan wordt het duide
lijk, hoe de regering er toe komen
kón om met Merle Cochran te spreken
over een eventueel overslaan van de
geplande interim-periode. Gaaf. dit
door, dan zal Nedeiland zelf aan de
opgedrongen voldongen feiten in
arrenmoede een nieuw feit toevoegen,
dan wordt de algehele souvereiniteit
binnen vier maanden aan Indonesië
overgedragen.
Dan is, in strikt-politieke zin, de
Nederlandse vlag in Indonesië gestre
ken, dan zal de onderlinge verhouding
weinig meer zijn dan die welke be
staat tussen twee door een pact ver
bonden mogendheden, al is er dan
cok de Unie alc overkoepelend or
gaan.
Intussen komen er sinds gisteren al
weer stemmen uit Amerika, die ze'fs
dit vérgaande Nederlandse buigen
voor de feiten niet aanvaardbaar
achten. Washington heft alweer drei
gend de vinger op om ons te verma
nen dat wij niets, niets meer mogen
doen dan het letterlijk ten uitvoer
leggen van de resolutie van de Vei
ligheidsraad.
Ook als men progressief genoeg
denkt om te beseffen, dat de tijd van
het kolonialisme voorbij is en dat het
snel-groeiende Aziatische nationalisme
en de door onszelf ingeleide ontvoog
ding door oorlog en bezetting een
kwarteeuw van normale evolutie heb
ben overgeslagen, dan nóg vraagt
men zich af, of bij doelbewuster poli
tiek, betere buitenlandse voorlichting
en krachtiger nationaal zelfbewustzijn
niet een beter resultaat ware te ver
krijgen geweest dan waarmede wij
thans, als alle tekenen niet bedriegen,
r.olens volens, genoegen hebben te
nemen. Beter: voor Nederland en
Indonesië beide.
Naar aanleiding van de resolutie,
welke Maandag j.1. in de Amerikaanse
Senaat werd ingediend en waarin
stopzetting wordt gevraagd van de
Marshall-hulp aan Nederland, heeft dr.
Valentine, het hoofd van de ECA-
missie in ons land o.a. verklaard: „Ik
twijfel er aan of Nederland met suc
ces zijn economisch evenwicht zou
herkrijgen zonder verdere dollar-hulp.
Dit zou verder tot gevolg hebben, dat
de Benelux-unie niet tot stand kan ko
men. Dit zou ook de economische ver
betering van vele andere landen in
West-Europa belemmeren. Een econo
mische mislukking van Nederland zou
de schaal ten nadele van het succes
van het Marshall-plan in West-Europa
doen overslaan. Intussen heeft de ad
ministrateur voor het Marshall-plan
medegedeeld, dat de voorgestelde toe
wijzing voor Nederland en Overzeese
Gebiedsdelen in het kader van de
Marshallhulp voor het jaar 1949—1950
355 millioen dollar bedraagt.