DE LAATSTE ETAPPE Waarom werd Van der Waals in 1945 door een geheime dienst naar Duitsland gebracht? IJzeren Gordijn zal nu wel spoedig verdwijnen Geheimen rond het England-Spiel (11) Een wonderlijk avontuur, dat voor spionnage- leiders een doodgewoon gevalletje was Bron van fantastische leugenverhalen Lied van de week Moederdag Prins Bernhard bezoekt Brusselse jaarbeurs Sowjet-Unie bereid ioi toegeven aan de inzichten der Westelijke mogendheden Moskou krijgt de handen vol in China 99 99 KAMP AUSCHWITZ, DE HEL OP AARDE J Kranten schrijven: ZATERDAG 7 MEI 1949 gEN DER VREEMDSTE DINGEN uit het toch al zo vreemde leven van Anthoniu» van der Waals heeft zich afgespeeld ln het allerlaatste deel van de oorlog. Om juister te zijn: in April 1945. Toen werd hü door de En gelse officier Pidcock en de Nederlandse kapitein Siedenburg, die beiden be hoorden tot een Engelse speciale unit voor contra-spionnage onder de Duit sers, weggehaald uit het gevangenkamp Oxerhof en vla Utrecht naar Duits land gebracht. Het spreekt vanzelf, dat de publicisten, die naar sensatie zoeken, zich op dit voorval hebben geworpen. Hier had men „het bewijs, dat „de Engelse geheime dienst" Van der Waals uit de handen van het ge recht wilde houden; Van der Waals moest verdwijnen en het England-Spiel moe&t in d© doofpot!Wol, sensationeel was dit gebeuren zeker, maar er stak, gezien van het standpunt der spionnageleiders, op dat ogenblik toch waarlijk niets bijzonders in. In de sfeer van splonnage en contra-spionnage was dit inzetten van Anton de Verrader contra de Duitse ondergrondse bewoging heel normaal. yujj BEGRIJPEN VOLKOMEN, dat ieder, die leeft naar de maatsta ven van de gewone, burgerlijke mo raal, dit moeilijk verwerken kan. Het zou ook wat moois worden, als de rotte, door-en-door immorele sfeer van het spionnagewerk in het maat schappelijk verkeer „gewoon" zou worden. Er zou eenvoudig geen sa menleving meer mogelijk zijn. Want bi de spionnage is leder middel, dat in het belang van het land nodig mocht zijn, geoorloofd. En dat was natuur lijk met name in het laatste, beslis sende deel van de oorlog tegen Duits land het geval. Op het gebied van het gebruiken van eikaars agenten hebben zich tus sen de Duitse en de Engelse diensten de ongelooflijkste dingen afgespeeld. Een sterk voorbeeld is dat van de Nederlandse illegale werker X, die in Duitse handen viel en toen voor de Duitsers ging werken. Hij voldeed in het werk en werd in Italië ingezet Daar viel hfl in handen der geallieer den, die óók wat in hem zagen. Hij weed „teruggespeeld" naar de Duit sers en deed toen prachtig werk voor de geallieerde oorlogvoering. En zó groot waren zijn verdiensten in de strjjd tegen nazi-Duitsland, dat deze man die dan toch maar in Duitse spionnagedienst heeft gewerkt al weer geruime tijd op vrij voeten is. Een tweede, niet minder sterk spre kend voorbeeld is dat van de Belgi sche spion Pierre Sweerts, die in deze oorlog als tweemaal bij verstek ter dood veroordeelde de Duitsers grote diensten bewees. Na de oorlog zat hij in Nederland gevangen; meermalen heeft men er officieel Brussel van op de hoogte gesteld, dat Sweerts ter be schikking was. Maar België vroeg, hoewel de man een dubbel doodvonnis op zijn naam had staan, geen uitleve ring en derhalve heeft de Nederlandse vreemdelingendienst hem ongeveer een jaar geleden als ongewenste vreemde deling over de grens gezet. Vanwaar die bijzondere clementie? 'Waarom vroeg Belgie geen uitlevering, teneinde het doodvonnis te voltrekken aan deze Duitse spion Om de eenvoudige reden dat Sweerts, terwijl hij voor de Duit sers werkte, óók enorm grote diensten bewees aan de geallieerden. D&t is de oplossing van het geheim-Sweerts, waarover zelfs de Rotterdamse verde diger van Van der Waals, mr. J. E. van der Starp, zulke wonderlijke din gen schreef. De oplossing van zulke kwesties is meestal veel eenvoudiger en veel „ge woner" dan romantisch aangelegde zielen in hun boeken, brochures en kranten schrijven. Alleen moet men zich steeds voor ogen houden, dat de moraal van de spionnagewereld vol komen anders is dan die van de bur gerlijke, fatsoenlijke maatschappij. Contra de Weerwolf. TOEN DE ZEGEVIERENDE legers der geallieerden, na de geslaagde Invasie, door Frankrijk en Belgie en door Zuidelijk Nederland op Duitsland aanrukten, leefde men In de vaste ver wachting, dat in Duitsland een wijd vertakte ondergrondse nazi-beweging Was georganiseerd. Men kende zelfs de naam: de Weerwolf! En men kende het doel: sabotage, splonnage en moord op geallieerde soldaten met alle ten dienste staande middelen. Het spreekt vanzelf, dat de gealli eerde legerleiding maatregelen daar tegen beraamde. Daartoe was nodig, dat men leerde kennen de leiding, de sterkte der groepen en de plannen van de Weerwolf. Aan die wetenschap kon wen alleen komen door spionnage. En voor die bijzondere spionnage had men nodig geroutineerde lieden, die met de Duitse methoden op de hoogte waren die zo mogelijk kennissen en vrienden onder de Duitsers hadden en die er wat voor over hadden om de geallieerde le gers grote diensten te bewijzen. Zulke figuren uit de onderwereld had men reeds in Frankrijk en Belgie aangeworven. Met de oprukkende ge allieerden kwamen b.v. verschillende Vlaamse spionnen naar Nederland, die tot dan toe voor de Duitsers hadden ge werkt en die nu (als z.g. „omgezette agenten") de opdracht hadden bij de Duitsers te spionneren. Vuil? Natuur lijk! Maar spionnage is geen zendings werk en oorlog is oorlog. En voor het verkrijgen van waarlijk geheime din gen (die langs de weg van de gewone inlichtingendiensten niet te krijgen zijn) gebruikt men nu eenmaal overa! ter wereld louche figuren, die in feite te gemeen zijn om met een tang aan te pakken. Dit die overwegingen en uit die overwegingen alleen hebben de he- ren Pidcock en Siedenburg Van der Waals uit het gevangenkamp te Oxerhof gehaald, waar de Canadeaen ANTON VAN DER WAALS hem hadden opgesloten als verdacht persoon, zonder dat zij wisten met Van der Waals te maken te hebben. Hjj had zich toen trouwens de naam van de door hem vermoorde huls knecht Van der Meer aangemeten. Aanvankelijk gebruikte hij de naam Van der Meer ook tegenover Pidcock en Siedenburg, toen die in het kamp kwamen kijken of er voor hen geschikt „materiaal" aanwezig was. Maar toen hij ging opsnijden over zijn interna tionaal werk en daarbij vertelde, dat hrj ook in Zweden was geweest, zei Pidcock (die over een compleet dos sier van alle verraders beschikte!) plotseling tegen hem: Dan ben jij ze ker Van der Waals? Een goed getuigschrift! jTN ANTON viel door de mand en zat te zweten van angst en werd met de minuut onderdaniger en welwillen der en beleefder. Hij wilde alles doen wat de heren wensten, als hij maar niet in handen van de Nederlandse ondergrondse viel. Hij wilde alles doen om de zware schuld, die hij tegenover zgn eigen volk gemaakt had, weer enigszins goed te maken. Kortom: hij was een man van het type, dat de heren Pidcock en Siedenburg voor het spionnagewerk in Duitsland zochten. Prompt werd Anton tot „frozen" ge vangene verklaard. Niemand mocht bij hem, niemand mocht iets met hem beginnen. Hij was afgezonderd voor de speciale unit, die schoften van for maat nodig had om de Weerwolf- organisatie in Duitsland te bestrijden. Pidcock en Siedenburg gingen om in formaties naar Schreieder, die in Rot terdam gevangen zat. En het getuig schrift, dat deze gladde vogel over Anton gaf, was precies wat de heren nodig hadden. „Van der Waals", zo zei Schreieder, «„is mijn beste pene tratie-agent geweest." Men heeft toen Van der Waals naar Utrecht gehaald en hem onderge bracht in een door de geallieerden in beslag genomen woning, waarin tot voor kort de S.D. gehuisvest was ge weest. Daar bleef hij, zolang het War Office in Londen nog geen toestem ming had gegeven hem in te zetten in Duitsland. En toen die toestem ming los kwam, werd Anton, in ge zelschap van zijn vierde vrouw, naar Duitsland gebracht, waar al spoedig bleek, dat de Weerwolf slechts be staan had op het papier van Göbbels' propaganda-ministerie. De Duitsers waren de oorlog beu en ze dachten er niet aan, ondergronds verzet te ple gen. De Engelsen zaten feitelijk met An ton in hun maag, tot hij naar de Rus sen overliep, om daar zjjn geluk te be proeven. Het beviel hem echter niet tussen de Iwans en hij keerde naar de Engelsen terug, die hem toen maar opsloten en vervolgens aan de Neder landse justitie uitleverden. B.N.V. wist alles. Het staat inmiddels vast, dat de lei ding van ons bureau Nationale Vei ligheid van den beginne aan geweten heeft, welk spel de Engelsen met Van der Waals speelden. De heer Sieden burg heeft namelijk (naar wü stellig aannemen met medeweten van het hoofd van B.N.V., kolonel Einthoven) op het stadhuis te Rotterdam twee blanco persoonsbewijzen gehaald en die op valse namen ingevuld voor Van der Waals en Corrie den Held, het Voor- burgse meisje waarmede hü in 1944 onder de valse naam van dr. Ir. Henk van Veen in het huwelijk trad. Van der Waals ging naar Duitsland als 'n Duitser, die vele jaren ln de Maasstad had gewoond en dus nog slechts ge brekkig Duits sprak. Zün naam, vol gens het door Siedenburg ingevulde persoonsbewijs, was toen: Wilhelm Eduard Hoffman, geboren op 1 No vember 1912 te Dresden. En Corrie den Held werd: Johanna Smit, echt genote van W. E. Hoffmann, geboren op 10 December 1923 te Vllssingen. Kapitein H. Siedenburg gaf voor de blanco persoonsbewijzen een bewijs van ontvangst af aan het bureau bevolking der gemeente Rotterdam. Hij tekende het met zijn naam. En zette er achter: B.N.V. (Bureau Nationale Veiligheid)»" Onder die schutse ging Van der Waals, die onze nationale veiligheid zozeer in gevaar had gebracht, na de bevrijding naar Duitsland. Is het een wonder, dat publicisten, die de feiten slechts -ten dele kennen en die vreemd staan te genover de sfeer, waarin spionnage en contra-spionnage zich afspelen, uit dit vreemd gebeuren de zotste conclusie trekken? En valt het te verwonderen, dat de pientere rat, die Van der Waals stellig is, van dit avontuur gebruik maakt om het rookgordün, dat hü om zijn afschuwelüke daden poogt te leg gen, nog wat aan te dikken? Morgen Moederdag, m'n vrinden. Alt ge het soms nog niet wist, Moet tt maar eens even kijken Bij de bakker of bloemist. Want daar hangen als reclame Grote platen voor de ramen, Die u duid'lijk doen verstaan: Moederdag breekt morgen aan. Moederdag.', de advertenties Zeggen het u voor en na. Eierwarmertjes voor moeder, Advocaat en chocola. Stoelen, tafels, lampekappen, Sponsen, zemelerenlappen Kortom heel de santekraam, Dient op Moederdag zich aan. Toch is het zo'n dwaas idee niet, Eens heel even stil te staan Bij al 't gene, dat door moeder Ied're dag weer wordt gedaan. Want wie denkt er aan de zorgen, Die zij meedraagt elke morgen, Voor haar werk, haar man, haar kind, Als een nieuwe dag begint? 't Zit 'm heus niet in het grote, In een mooi en duur cadeau. Juist die simpele attenties, Dié waardeert een moeder zo. In een schamel bosje bloemen, Door een kinderhand geplukt, Wordt de liefde tot de moeder Soms het beste uitgedrukt. Moeder, och, gij weet het immers, Dat men dltijd van u houdt. Ook al zijn we wel eens nukkig, Ook al doen wij wel eens koud. Daarom is deez' dag geen phrase Waar slechts winkeliers op azen, Maar een dag aan u gewijd, Moeder, die de liefste zijt. JABSON. Gistermorgen om 9.50 uur zün Prins Bernhard en prof. dr. J. R. M. van den Brink, Nederlandse minister van econo mische zaken, te Brussel aangekomen, waar zij een bezoek aan de ja? b -j.s brachten. De Prins was vergezeld van zün secretaris, mr. J. Thomassen, en dr. F. H. Fentener van Vlissingen, voorzitter van de Raad van Bestuur van de Utrechtse Jaarbeurs. Ter gelegenheid van dit bezoek werd op de Jaarbeursterreinen een lunch aangeboden, waarbij Prins Bernhard mede aanzat en een rede uitsprak. Men ziet hier in zekere zin voor zich, zo zeide Z. K. H. onder meer, hoezeer de Beneluxgedachte uit de sfeer van de abstracte theorie is getreden en een realiteit is geworden, die meer en meer haar stempel op het economische leven van onze landen zal gaan drukken. Tijdens de maaltijd heeft Prins Bern hard verschillende onderscheidingen uitgereikt. Ook prof. van den Brink voerde het woord. Vooraf heeft het gezelschap een rondgang door de jaarbeursgebouwen gemaakt, waarbij de Prins in de Ne derlandse afdeling vooral belangstel ling toonde voor stands van Neder landse textielwaren. Na de rondgang begaven de Prins en minister Van den Brink zich, voorafgegaan door een 12- tal motoren van de Brusselse politie, naar de Nederlandse ambassade. JJET ROEMRUCHTE IJZEREN GORDIJN zal spoedig ln het museum worden opgeborgen en de Sowjetunie zal haar Instemming betuigen met \rüwel eik voorstel, dat het Westen ten aanzien van Duitsland zal doen. Ik weet, dit is een krasse voorspelling. Maar deze verwachting wordt, naar mij uit een gesprek met een Amerikaanse autoriteit, die sinds het einde van de oorlog b{|na onafgebroken in Berlün vertoefd heeft, gebleken is, gedeeld door b(jna alie lieden, die gedurende langere tijd contact hebben gehad met de Russen. De politieke profeet werkt niet met ei en koffiedik. Evenmin is hü een ziener. De calculaties van het Kremlln z^jn, behalve aan de leden van het Politburo, aan geen sterveling bekend. Maar wel heeft hjj de beschikking over een uitgebreid feitenmateriaal, dat, mits goed gerangschikt en grondig bestudeerd, het trekken van bepaalde conclusi: s rechtvaardigt. Vast staat, dat de Sowjetunie de slag om Berlün verloren heeft. Het oprichten van het IJzeren Gordün en de politiek van bedreigingen hebben in de Koude Oorlog gefaald. Overal ln West-Europa hebben de Russen terrein verloren. Door de Westelijke tegenblokkade is de Sowjetunie buitengesloten van practisch alle aangelegenheden ten Westen van de lün tussen Oostzee en Adriatische Zee. overwinning te wachten staat, te kun nen uitvoeren. Het is werkelük niet helemaal toevallig, dat de wijziging in de Russische buitenlandse politiek sa menvalt met de omsingeling van Sjang hai door de Chinese communisten. Ook weten zij, dat de Russische concessies het moeilijker zullen maken het fiat van het Amerikaanse Congres en de Westerse parlementen voor grote her bewapeningsuitgaven, welke nodig zijn om het Atlantische Pact kracht bij te zetten, te krijgen. Maar het verlangen van de Westerse volken naar het einde van de Koude Oorlog zal het zelfs de meest sceptische diplomaten onmoge lijk maken, de Sowjet-aanbiedingen van de hand te wijzen. Waarop onder deze omstandigheden in geen geval gerekend mag worden Is een staking of verslapping van de idelologische strijd. In dit opzicht ver wacht ik zelfs een verscherping. Dege nen, die inzien, dat het Kremlin, even als zijn grote tegenstander het Vati- caan, zo nodig met eeuwen kan reke nen, zullen niet nalaten hun waar schuwingen nog luider te laten horen. QM IN WEST-EUROPA weer vaste voet te winnen, moet Rusland con cessies doen. De opheffing van de Ber- lijnse blokkade kan hoogstens een kleine stap in deze richting zün. Zij zal moeten worden gevolgd door een Russische goedkeuring van een door het Westen opgesteld bezettingssta tuut voor geheel Duitsland. Zoals al gezegd, ben ik er van overtuigd, dat Moskou daartoe bereid is. Op zün minst wint het hierdoor een Duitse bufferstaat. Op zijn best heeft het de kans een nieuwe regering voor geheel Duitsland te beïnvloeden. Die kans is natuurlük uiterst klein, want het Wes ten zal zijn taak, er voor te zorgen, dat dit niet gebeurt, zeker niet ver waarlozen. Dergelüke concessies kunnen geen zin hebben, indien zü niet vergezeld gaan van een optrekken van het IJze ren Gordijn. De satellietstaten in O.- Europa zijn dringend verlegen om afgewerkte producten, die de Sowjet- niet niet kan leveren. Veel van de on tevredenheid, die in landen als Tsje- choslowalqje en Polen heerst, is een gevolg van dit feit. Aan de andere kant wekken de Russische pogingen, de sa tellietstaten geheel in het kader der Sowjet-economie te dwingen, het wan trouwen van het Westen. Na conces sies ln Duitsland gedaan» te hebben, moet de volgende stap van het Krem lin daarom automatisch het verlichten van het lot van de Oosteuropese staten zün. Dit geldt natuurlijk slechts voor de economische sector; de politieke druk zal ongetwijfeld niet verminderd worden. Niet verwacht fnag worden, dat de Sowjet-Unie al deze concessies in eens en met veel toeschietelijkheid zal doen. Zij zal ongetwijfeld trachten elk on derdeel tegen de hoogste prijs te ver kopen, voor het eerst op de conferen tie der ministers van Buitenlandse Za ken, welke 23 Mei bijeen zal komen. Evenmin mag men aannemen, dat de Westerse staatslieden bijzonder in hun schik zulen zijn met de Russische con cessies. Zij weten, dat het einddoel van de communisten steeds hetzelfde blijft en dat het Kremlin thans de handen vrij wil hebben, om de gigan tische taak, welke het in het enorme China, nu Mao Tse Toengs definitieve gINDS DE OORLOG HEEFT een bepaald aspect van de film, dat ons reeds lang vertrouwd was maar waarvan we ons de betekenis weinig realiseer den, belangrijke proporties aangenomen: het aspect der geschiedschrijving. In wezen hebben de filmjournaals, die wij geneigd zijn te beschouwen als een min of meer smakeiyke aanvulling van onze bioscoopprogramma's, geen andere betekenis dan die van middel tot het vastleggen van voor onze heden daagse geschiedenis belangrijke feiten en gebeurtenissen. De film is hier dus ingeschakeld in de geschiedschrüving van de eigen tijd. In de oorlogsjaren vooral is men de betekenis van deze mogelijkheid der film gaan beseffen en sindsdien zijn er talrijke films verschenen, die een kroniek gaven van voor deze tijd belangrijke gebeurtenissen en verrichtingen. Geschiedschrijving echter h«eft alleen zin, wanneer zü gebaseerd is op een sterke objectiviteit, die in staat stelt afstand te nemen van het onderwerp, die de passies weet uit te 'schakelen en het onderwerp kan bezien zowel in zijn geheel, een conglo meraat van aspecten, als ook in zün betrekkelükheid ten opzichte van de ont wikkeling der geschiedenis, waarvan dit onderwerp zelf ln al zijn omvang- rjjkheld toch nog maar een miniem fragment vertegenwoordigt. De histori sche waarde van het merendeel der films in deze categorie voor onze t^jtd is dit hoofdzakelijk een groot gedeelte der oorlogsfilms blüft echter be- trekkelük, omdat objectiviteit niet steeds het uitgangspunt was. JN DIT LICHT bezien stijgt de toch al vlocht zij door „De laatste etappe hoop op bevrijding, de wil niet ten onder te gaan en het verzet tegen het onrecht, het felst. En in de actie van dit groepje vrouwen de film speelt zich af in het vrouwenkamp Auschwitz- Birkenau en in zijn conflicten met de bewaaksters trachtte Jakubowska een schildering te geven van heel het leven in dit concentratiekamp. Ten dele slechts, slaagde zij hierin, want juist dit verhaaltje in de film is zwak. Geïntrigeer, verbindingen met verzetsgroepen buiten het kamp, cor ruptie, heldhaftigheid, ontvluchtingen, arrestatie van ontsnapten, martelingen en terechtstellingen dit alles be stónd. Maar in de film blijven het in cidentele gevallen, die niet de algeme ne betekenis krijgen essentieel te zijn in het leven der naar concentratiekam pen gedeporteerden. Teveel maakte Ja- gUITEN DIT VERHAAL met zijn wat goedkope trekjes om, werd „De laat ste etappe" echter een huiveringwek kend oprechte film. De, steeds terug kerende, beelden van de trein, die nieuwe slachtoffers aanvoert, van de altijd rokende schoorstenen op de cre matoria, van de smerige barakken, de electrische afrasteringen, de grote, modderige kampterreinen, geven beter dan welk verhaal ook uitdrukking aan de sfeer, die het concentratiekamp be paalt. Het rampzalige lot der kamp bewoners wordt fel gekarakteriseerd door de beelden van de deinende rijen gevangenen, die in nacht en modder op straf-appèl staan; door de beelden krachtige long-shots (totaal-overzich ten, op grote afstand genomen) voor namelijk van de vrouwen, die aan het werk gezweept worden, tot ze er- niet geringe verdienste van de Poolse film „De laatste etappe", die in deze herdenkingsweek haar Nederlandse première beleefde, aanzienlijk. „De laatste etappe" namelijk is een film over het leven in het Duitse concen tratiekamp Auschwitz, en zij vertoont hoewel zij een speelfilm is zoveel objectieve elementen, dat zij een van waarheid schrijnend getuigenis werd van door alle diepten gegane mense- lyke ellende. Het scenario voor deze film werd geschreven door Gerda Schneider en Wanda Jakubowska, twee vrouwen die zelf tot de tienduizenden hebben behoord, die naar Auschwitz werden gedeporteerd. „De laatste etap pe" „Ostatni etap" werd het re laas van indrukken n ervaringen, die zij zelf als slachtoffer en ooggetuige in dit kamp van ten dode gedoemden op deden. „De laatste etappe" is een speelfilm, uiteraard, maar een speelfilm ook, waarin getracht werd de historische werkelijkheid zo nauwkeurig mogelijk te benaderen. Jakubowska, die zelf de regie voerde, maakte de opnamen voor haar film in het kamp Auschwitz zelf, op de plaatsen, waar kort tevoren de Duitse barbarij haar bestiale triomfen vierde. Om de film een samenhang te verlenen en van een centrale idee uit te kunnen werken, die tot symbool zou worden voor het gehele kampleven, verhaal over een groep gevangenen, die tewerkgesteld zijn in de ziekenbarak van het kamp. In deze gemeenschap, die zoals doorgaans het geval was, voor een groot deel kon ontsnappen aan de greep der SS-terreur, leven de senti menten, de afschuw jegens verraad, de een kubówska hier gebruik van zwart-wit bij neervallen; door de beelden van de tegenstellingen, en teveel ook neigde zij in dit verhaal naar het hanteren van naieve en pathetische wendingen: zoals de ontvluchting en het verschijnen bo ven het kamp van Russische vliegtui gen, waarnaar een ter dood veroor deelde gevangene stervende opziet honderden slachtoffers, die na een nieuwe selectie volkomen kunnen af rekenen met het leven en op vracht auto's geladen worden voor de laatste rit naar de gaskamers; door de beel den vooral van de kinderen, die het kamp binnen gebracht worden, zo uit hun spel weggesleurd hun speelgoed is het enige, dat niet in de vlammen terecht komt: het heeft tenslotte nog waarde, een mensenleven niet. Hier, door het bewogen mededelen van objectief waargenomen feiten, be reikt „De laatste etappe" een schrij nende intensiteit. De film duidt de el lende meer aan, dan zij ze uitbeeldt ook gruwelen bijvoorbeeld worden in hoofdzaak gesuggereerd, niet in beeld gebracht; volkomen terecht maar juist hierdoor bereikt ze een ongeken de en bewonderenswaardige mate van waarachtigheid. De film confronteert ons zo, tot het uiterste, overtuigend, met het mateloze leed, dat millioenen mensen aangedaan werd in naam van een waan-idee die elk gevoel van men selijkheid en elke erkenning van men selijke waarden uitbande. „De laatste etappe" dwingt ons tevens tot bezin ning op dit leed, op. de kracht van de waan-denkbeelden en op de verant woordelijkheid en schuld die de gehele wereld in dit opzicht ook wat een HONGERSTAKING. Het dagblad „Trouw", schrijft over de hongerstaking van de oud-gouverneur van Sumatra's Oostkust, de heer Van Suchtelen: ,,En er is op dit ogenblik geen enkel novum, geen enkel nieuw gezichtspunt dat aanleiding kan zijn om een nieuwe poging te wagen, die er toe kan leiden dat het Indische beleid van richting ver andert Integendeel, we moeten er ons reken schap van geven, dat, hoe langer het duurt, hoe onwaarschijnlijker dat wordt De hongerstaking van de heer Van Suchtelen zal daar ook niets aan veran deren In de eerste plaats is het er het moment niet vocfr In de tweede plaats laat deze hongerstaking en laat het pro test van de heer Van Suchtelen de rege ring en de massa des volks onberoerd" NOGMAALS: BINGHAM. Majoor K. de Graaf, die verschil lende malen Seymour Bingham aan wees als de verrader in het England- spiel, schrijft thans in de „Haagsche Courant": „Nooit heb ik in het openbaar een per soon of personen beschuldigd, of het zou den Duitsers of provocateurs moeten zijn, een categorie waartoe ik de heer Bingham zeker niet reken Wel is mij eens door een verslaggever tijdens een persconferentie gevraagd: ,,Wle is Bingham en wat waren zijn verant woordelijkheden gedurende het England- Spiel?" Daarop heb ik geantwoord, dat men mij geen woorden in de mond 'moest leggen, die ik nie^ bedoelde, doch dat op een zakelijke vraag een zakelijk antwoord past „Major Bingham", zo verklaarde ik „nam gedurende een deel van het Nordpolspiel een der belangrijke posities in bij de Britse dienst". MACHTSÜBERNAHME. Deze verzuchting vinden wü in „Vrij Nederland": „Handleiding voor het veroveren van de (christelijke) macht in een neutrale ambachtsschool: Zorg dat alle christelij- ken lid worden van de schoolvereniging, althans de meerderheid in het bestuur verwerven Benoem een positief-christe- lijke directeur atreief er naar zoveel mogelijk positief-christelijke leraren te benoemen „Ten slotte zette men de ver eniging en daarmede ook de schooi om in een christelijke; dit kan door eenvoudige statutenwijziging geschieden" Het kost niets, alleen „geloof en activi teit", want het rijk betaalt het nijver heidsonderwijs volledig Nadere inlich tingen bij een predikant in Den Haag Het (christelijke) orgaan Ons Nijver heidsonderwijs citeert dit met instemming uit 't christelijk-historische weekblad Ko ningin en Vaderland Cellenbouw, 5e colonne „Machts-über- nahme" Het maS allemaal als het maar „christelijk" Is Maar „christelijk" ls nog niet altijdchristelijk" „HET PAN". UITLIKKEN VAN DE M. Winegrodotoa speelt de hoofdrol ki ctatc aaxgri&ende film (üU NttdUk). herhaling betreft - draagt. LONG-SHOT uittikken van de pan' In „De Groene" richt de bekende vlieger-schrijver A. Viruly zich tot de jeugd: „Win de vrede in en door dezelfde geest van opofferingsbereide kameraadschap boven de verschillen van nationaliteit uit waarmee de Verenigde Naties op zó menig gebied de oorlog gewonnen heb ben Leer de eenheid van de wereld zien zoals de wereldvlieger van vandfag die in zijn beroep thans al dagelijks kan be kijken: als een vanzelfsprekende wer kelijkheid zó groot dat alle verschil van mening tussen de volkeren zich daaraan heeft aan te passen Doodgewoon om- dat de wereldeenheid, als werkelijkheid, aan het statenconflict te boven dient te gaan zoals de werkelijkheid van het gezin vanzelfsprekend te boven blijft gaan aan de ruzie tussen broer en aus om het

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1949 | | pagina 5