K. L. M. - Constellation „Franeker"
neergestort
Kort Bestek
Republikeinsetroepen moeten weg
uit gebied van Sumatera Tim'ur
Toestel met dertien Amerikaanse journalisten
(o.w. Knickerbocker) bij Bombay verongelukt
Londen en Tiio
doen zaken
Woensdag 13 Juli 1949
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
74e Jaargang No. 10630
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Alle 45 Inzittenden om
het leven gekomen
De vliegramp herdacht in de
Tweede Kamer
Twee vliegtuigen tegen
elkaar gebotst boven
Gilze-Rijen
Ook in Frankrijk
havenstaking?
Gezagvoerder Van der
Vaart "j*
Hubert Knickerbocker f
een groot journalist
Belangrijke verklaring
van Dr. Mansur
28 Doden bij geheim
zinnig vliegtuigongeluk
Vliegtuig stort neer op de
Tourmalet
BUREAU:
Koningstraat 78—80
Uen Helder
Telefoon 2345
postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A. KAPTETN
Directie:
j BIJLSMA en C KRAK
HËLDERSE COURAST
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct per mm
Familieberichten 20 ct per
mm. Kleine advertenties
„Juttertjes"> tot 15 woor
den" f L— elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 4.— bjj vooruitbe
taling, plus incassokosten
c4AI1O4Ï An w - 1
De K.L.M. - Constellation „Franeker" van het tvne T aio
tavia naar Amsterdam via New Delhi, is met 34 passagiers en eeTh Ba~
van tien personen, nabij het vliegveld Santa Cruz in de huurt va^BombaJ
1egen een heuvel gev.ogen en verongelukt. Alle 44 inzittenden z«n b« deTamp
het leven gekomen. Het toestel «tr.nou ramp
Het toestel stond onder commando van gezagvoer
de passagiers bevonden zich dertien Amerikaanse
#m het leven gekomen
]tf, van der VUart. Onder
journalisten onder wie de bekende radio-commen'tamr' H. R. Knickerbocker
°"T kwam" bÏ het T «-ÏSSTE
„Franeker kwam b« het naderen van Bombay omstreeks 10.00 uur gister
morgen plaatselijke tijd in zwaar moessonweer en was kennelijk gedwongen
boven het vliegveld te blijven cirkelen. Daarna heeft de machine op enige
afstand van de stad een heuvel geraakt, waardoor het toestel geheel vernield
werd.
Het toestel cirkelde twee uur
boven het vliegveld, doch kon nie.
landen wegens het slechte weer. De
contróle-autoriteiten hadden enige tija
geen contact met het toestel gehad
Later ontving het contrölestation een
telefonische boodschap van de water
bouwkundige ingenieur der gemeente
Bombay te Ghatopar, dat de Constel
lation in de heuvels aldaar was neer
gestort.
Het vliegveld Santa Gruz te Bom
bay is één van de grootste vliegvelden
In Azie.
Een reddingploeg is van het vlieg
veld Santa Cruz vertrokken naar de
heuvelketen van Ghatopar, die onge
veer 10 km van Bombay ligt en een
maximum-hoogte van 1000 meter be
reikt.
Een ingenieur uit Bombay heeft
Reuter telefonisch bericht, dat de
lichamen der slachtoffers uit het
vliegtuig zijn geslingerd en verspreid
op de heuvelhelling terecht kwamen.
De Amerikanen
Het gezelschap Amerikaanse journa
listen, dat op uitnodiging van de Ne
derlandse regering een bezoek aan In
donesië bracht bestaat uit de volgende
personen:
Scripps Howard Newspaper Allian-
ee: William Newton; Christian Science
Monitor: Charles Grate, redacteur bui
tenland; New York Times: Bertram
Hulen; New York Herald Tribune:
mrs. Dorothy Brandon; San Francisco
Chronicle: Vincent Mahoney; Houston
Post: James Branyan; Chicego Daily
News Syndicate: Nat A. Barrows;
WOR Radio-Station: H. R. Knicker
bocker; Time Magazine: John Werk-
ley; Mutual Broadcasting System: miss
Elsie Die; Arizona Star: William R.
Methews; Business Week, mr. Graw-
Hill; Publications: Tom Falco; News
paper Enterprise: S. B.urton Heath;
Portland Oregorian en G. W. (National
Broadcasting Corp.) Radio Station:
George Moorad; Denver Post: Fred
Colvig.
Van hen bevonden zich mrs. Brandon
en mr. Mathews niet aan boord.
Reuter meldt nader, dat het veron
gelukte toestel, de „Franeker", die
gisteren uit Batavia komende te
Calcutta landde, het eerste Neder
landse vliegtuig was, dat in India
landde na de opheffing van het
in December door de Indiase re
gering uitgevaardigde verbod op lan
ding van Nederlandse vliegtuigen in
verband met de „politionele actie" in
Indonesië. De toestemming tot landen
op Indiase vliegvelden vormde een spe
ciale faciliteit voor de Amerikaanse
journalisten, die te New Delhi een,on
derhoud zouden hebben met minister-
President Pandit Nehroe. Het toestel
kwam van New Delhi en was op weg
haar Amsterdam via Bombay.
45 SLACHTOFFERS
B(j de ramp met de „Nijmegen" awa-
h'cn 41 personen om het leven. n.1. 10
'eden bemanning en 31 passagiers.
Me' de „Roermond" kwamen 11 le
den bemanning om en 20 passagiers.
Thans zijn bij het ongeval 45 perso
on om het leven gekomen: 35 passa
giers en 10 leden bemanning.
Dorpsbewoners, die op de rijstvel
den aan het werk waren, verklaren,
•k' zij het toestel plotseling te voor
schijn zagen komen uit een dichte re
genbui bij laaghangend wolkendek
Met vloog met een geweldig lawaai
ever hun hoofden en viel een ogen
blik later plat op de helling neer Het
toestel werd volkomen uit elkaar ge-
•"'gen en de wrakstukken werden
ever de gehele helling verspreid, ai
ds deze ooggetuigen.
Reuters verslaggever meldt dat een
gedeelte van het toestel aan de andere
2van de heuvel werd gevonden.
Tweehonderd hoge bomen in de om-
eving van het wrak zijn door de vuur
kei verkoold.
-.Franeker. was het eerste toestel,
De bemanning van de „Franeker",
die bij de ramp nabij Bombay ojn
het leven is gekomen. Bovenste
rij v.l.n.r.: M. v. d. Vaart (gezag
voerder; C. L. van Kooy (2de be
stuurder); P. Zeeman (3de be
stuurder); J. W. Hoogland (lste
telegrafist); P. den Daas (2de tele
grafist). Onderste rij v.l.n.r.: H. H.
R. J. Fronczek (lste boordwerk
tuigkundige; J. W. Dalman (2de
boordwerktuigkundige); Verhagen
(steward); mej. Graf (stewardess)
en mej, Bruce (stewardess).
operaties van de K.L.M., Albert Pil-
grams, vertegenwoordiger van de
K.L.M. te Singapore en de Amerikaan
Lynn Mahan. De heer Mahan, die de
Amerikaanse journalisten op hun reis
vergezelde, was Relation Adviser van
de Nederlandse regering voor Ame
rika.
De stoffelijke resten van 33 slacht
offers werden gisteravond laat naar
het Gemeenteziekenhuis van Bombay
vervoerd. Vandaag zal een gerechtelijk
onderzoek plaats vinden.
Deelneming
H. M. de Koningin en Prins Bern-
hard hebben aan de KLM een tele
gram van deelneming gezonden en ver
zocht hun rouwbeklag aan de nagela
ten betrekkingen der slachtoffers te
willen overbrengen. Uit alle delen der
wereld komen blijken van medeleven.
o
J /k.
6É& m
Zij had een voorgevoel
William Matthews van de Ari
zona Star vertelde Reuter in Ma
nilla, dat hij en* mrs. Brandon,
verslaggeefster van de Newyork
Herald Tribune, te Singapore de
„Franeker" verlieten. Hij had be
sloten van Manilla naar huis te
rug te keren. „Mrs. Brandon wil
de de reis aan boord van de „Fra
neker" voor niets ter wereld
voortzetten, omdat zij een voor
gevoel had dat er een ramp zou
gebeuren", aldus zeide Matthews.
Gistermiddag bg de aanvang van
de vergadering van de Tweede Ka
mer heeft de voorzitter Dr. Korten-
horst namens de Kamer zijn diep
medeleven betuigd met het ontstel
lende vliegtuigongeluk met de „Fra
neker". Als een bijzonder tragische
omstandigheid noemde hij de dood
van de Amerikaanse journalisten, die
op uitnodiging van de Nederlandse
regering een oriëntatiereis door Indo
nesië maakten.
De minister-president dr. W. Drees
sloot zich namens de regering bij
deze woorden aan. De Amerikaanse
journalisten, het persoheel van de
K.L.M., die wij uit eigen ervaring ken
nen als voortreffelijke werkers, Ne
derlandse functionarissen, zij allen,
zo zei dr. Drees, zijn het slachtoffer
van hun plichtsbetrachting geworden.
Onze gedachten gaan uit naar hen,
die zijn achtergebleven en naar de
K.L.M.
V/onder boven wonder: géén
persoonlijke ongelukken I
Op het vliegveld Gilze-Rijen zijn
gisteren twee toestellen van het type
Harvard, namelijk de B39, bestuurd
door lste luitenant vlieger A. W. Wij
ting en de B92, bemand met luitenant
vlieger J. H. J. Kort, bij hun oefenin
gen boven het vliegveld met elkaar
in botsing gekomen.
De B39 vloog ogenblikkelijk in
brand. De luit.-vlieger Wijting wist
zich met zijn parachute te rtWden.
Het brandende toestel stortte langs
de Rijksweg BredaTilburg neer. De
B92 was genoodzaakt op het vlieg
veld een buiklanding te maken en
werd licht beschadigd. De beide vlie
geniers bleven ongedeerd.
Het onder communistische leiding
staande Franse Vakverbond van
havenarbeiders, heeft een oproep tot
zijn leden gericht om over te gaan
tot een sympathiebetuiging met de
Londense stakers. Het heeft zijn le
den „in overweging gegeven een vorm
te vinden van strijd tegen Britse
schepen, welke door stakingsbrekers
en troepen zijn geladen". Het ver
bond, dat 80 procent van de Franse
havenarbeiders onder zijn leden telt,
weigerde bijzonderheden over de voor
gestelde actie bekend te maken.
Weerbericht
Verwachting tot Woensdagavond:
Droog en zonnig weer met voor-
a' in het binnenland zomerse tem
peraturen. Meest zwakke wind
bit uiteenlopende richtingen.
dat op 26Januari j.1. de KLM-route
via Mauritius opende.
Bij het vertrek van New Delhi wa
ren de weersgesteldheden gunstig. De
heuvel waar het toestel op neerstort
te is 100 meter hoog.
Reuters correspondent, die zich met
spoed naar de plaats van het ongeluk
begaf, meldt, dat de lichamen van de
slachtoffers verkoold en geheel on
herkenbaar waren.
Een reddingsploeg keerde door
stromende regen naar Ghatkopar te
rug en deelde mede, dat de lichamen
der omgekomenen zodanig verminkt
ol' verbrand waren, dat herkenning
onmogelijk was.
Volgens een ziekenbroeder, die te
Ghatkopar terugkeerde, was één
vrouwelijke passagier nog in leven,
toen de eerste reddingploeg de plaats
van het ongeluk bereikte. Ze lag te
kreunen en overleed spoedig.
Het wrak brandde ll/„ uur lang on
danks de neervallende hevige regen.
In haar laatste boodschap heeft de
verongelukte Constellation aan het
vliegveld Santa Cruz toestemming ge
vraagd om te landen. Het toestel
kreeg het sein veilig kort na 9.15 uur
plaatselijke tijd. Daarna heeft men
geen antwoord van het vliegtuig meer
ontvangen.
Volgens luchtvaartautoriteiten te
Bombay blijkt uit de laatste gegevens,
dat de punt van de linkervleugel van
het toestel de helling raakte, waardoor
het vliegtuig kantelde, hevig heen en
weer zwaaide, in tweeën brak en neer
stortte.
De KLM-persdienst deelt mede, dat
de vliegroute van de constellation op
verzoek van de Amerikaanse journa
listen is gekozen. Het was een ge
charterde machine. Hedenmiddag
zou de Constellation om 12 uur op
Schiphol hebben moeten landen.
Uit een telefoongesprek, dat wij voer
den met het Nederlandse consulaat in
Bombay, bleek ons, dat de waarne
mende Nederlandse consul (de consul
de heer G. Velthorst is op weg naar
Nederland), zich naar het wrak van
het vliegtuig heeft begeven.
Ooggetuigen zagen, dat de piloot vier
keer probeerde naar beneden te ko
men. vóór dat het toestel verongelukte.
Het vliegveld Santa Cruz heeft nog
medegedeeld, dat tengevolge van het
slechte weer het contact met het
vliegtuig werd verbroken en dat een
paar uur na dit ogenblik het ongeluk
zich voltrok.
Commissie naar Bombay.
Met het K.L.M. lijntoestel onder
gezagvoering van G. J. de Haas ver
trekt vandaag naar Cairo een com
missie van de K.L.M. In Cairo zal het
gezelschap overstappen op de „Schie
dam", die hen naar Bombay zal bren
gen Van deze commissie maken on
der meer deel uit ingenieur Lugten
van de technische dienst K.L.M.. de
heer A» Steenstra Toussaint, hoofd
van de' juridische dienst van de
K.L.M., de heer dr. J. J- Fürstner en
dr Knechtman van de medische dienst
K.L.M. en ir. Falkenhagen van de
Rijksluchtvaartdienst.
i de passagiers.
De passagierslijst van de „Frane
ker was als volgt:
De heer H. van Merle, mevr. S. D.
J. van MerleSelderbeek; de heer M.
Kinsbergen, Amsterdam; de heer G.
A. Rincker, Voorburg; mevr. A.. van
OphuysenMuller, Rotterdam; de
heer C. S. Stelling; de heer F. L. J.
M. Scheepens, dir. Ind. Handel Mij.;
de heer R. J. Lansman, de heer H. H.
van der Vegt (bekend musicus)
mevr. W. F. van der VegtVan
Unen; mevr. N. J. S. Kooyman; de
heer H. C. Milius, Utrecht; de heet
Jan Stuart, Valkenburg; mevr G. M.
van LeeuwenTen Doesschate; de
heer A. Harteveld, 's-Gravenhage; de
heer H. van Ginkel, Haarlem; de heet
J. E. Bloemink, Aalsmeer; de heer
Roman Show, mevr. Roman Show,
beiden uit Kanton; de heer A. E.
Pilgrams, K.L.M.-vertegenwoordiger
te Singapore.
Dit is de lijst der passagiers, die in
Batavia zijn ingestapt. De mogelijk
heid bestaat nog, dat sommigen wel
licht vóór dat het vliegtuig veron
gelukte, in één der luchthavens de
„Franeker" hebben verlaten.
Bekende passagiers.
Reuter meldt, dat zich onder de
passagiers bevonden Richardson, chef
Arnoldus Marceli van der Vaart
werd op 4 Mei 1916 te Hillegom ge
boren. Hij behaalde de diploma's 5-
jarige H.B.S. B en in 1936 het eind
diploma van de rijksopleiding voor
verkeersvlieger. Verder was hij in het
bezit van het vliegbrevet en navigator
2e klasse. Hij heeft de militaire dienst
verricht als reserve tweede luitenant
bij de luchtstrijdkrachten. Hij was
sinds vijf maanden gehuwd.
De 51-jarige Amerikaanse journa
list Hubert Knickerbocker werd tot
de bekwaamste Amerikaanse oor
logscorrespondenten gerekend. Over
de gehele wereld genoot hij grote
bekendheid als autoriteit op het ge
bied van buitenlandse zaken. Zijn
boek over Europa „To-Morrow Hit-
ler's?" was een van zijn werken, die
op grote schaal gelezen werden.
Aan het begin van de tweede we
reldoorlog publiceerde Knickerbocker
de grote bedragen, die Göbbels, Go-
ring, Hess, Ribbentrop, Ley en Himm-
ler in het buitenland geïnvesteerd
hadden. Göbbels noemde deze publi
catie een leugen en daagde Knicker
bocker uit de bewijzen te leveren. On
middellijk antwoordde deze met de
publicatie van de namen der agenten,
van wie gebruik was gemaakt, de
bedragen der verborgen gelden in
totaal 34 millioen goud-dollars en
de wijze, waarop deze geïnvesteerd
waren.
„Ter voorkoming van Nederlandse lichtvaardigheid"
De Waliraegara van Sumatera Timur,
dr. Mansur, heeft Medan een be
langrijke verklaring afgelegd, waarin
onder meer gezegd wordt:
„De recente verklaringen van mr.
Rum en drs. Hatta, waarin wordt ge
zegd, dat de Republikeinse troepen
zich onder géén beding zullen terug
trekken uit de thans door hen op Java
en Sumatra ingenomen posities, terwijl
voorts de Republiek in feite blijft vast
houden aan het principe van de drie
toekomstige deelstaten, nopen mij tot
het afleggen van de volgende verkla
ring:
De Negara Sumatera Timur zal zich
in géén geval neerleggen bij een over
eenkomst tot staking van het vuren
welke niet inhoudt, dat de thans op
Sumatera Timur geïnfiltreerde Republi
keinse troepen uit dit gebied zullen
worden teruggetrokken. Mocht de Ne
derlandse delegatie met de Republiek
een overeenkomst betreffende het
De diplomatieke correspondent van
de „Daily Telegraph" schrijft, dat bin
nen veertien dagen de'totstandkoming
van een vijfjarig handelsverdrag tus
sen Groot-Brittannie en Joegoslavië
zal worden bekend gemaakt. Het zou
een ruilverkeer ten bedrage van 4000
millioen pond sterling omvatten.
"gernhard" Shaw, het 93-jarige las
tige kind, is door de Russen uit
genodigd naar Moskou te komen voor
een litteraire plechtigheid. Hij schreef:
„Het spijt me, jongens, maar ik ben te
oud. Het spijt me vooral voor jullie,
want als ik in Rusland stierf zouden
allen, die me haten (en dat zijn er heel
wat) jullie plotseling een zeer warm
hart toedragen". Shaw. kreeg ook
een uitnodiging uit Italië om een bij
drage te schrijven in een herden
kingsalbum 'voor Manzoni. Daarheen
schreef de oude scherpslijper: „Ik be
ken openlijk" dat ik nooit- een regel
van Manzoni gelezen heb. Maar ik
ken wel de treurmuziek, die Verdi bij
zijn overlijden heeft gecomponeerd.
Als jullie willen, dat ik die in Rome
kom zingen, dan ben ik tot je dienst".
O Franse bladen weten te melden, dat
Rita Hayworth (sinds kort prinses
Khan) een baby verwacht En Ty-
rone Power, de filmheld die drie
maanden geleden huwde, heeft met
gepaste trots bekend gemaakt dat er
in Januari een klein Powertje komt.
En nu we toch in de familiekring
zitten te kletsen zal u misschien de
verklaring van fotograaf Heinrich
Hoffman voor een zuiveringshof inte
resseren. Hij vertelde dat Adolf Hitier
en Eva Braun tot den einde toe vrien
den waren in strikt-platonische zin.
De Führer beschouwdezich als een zo
„einmalige" verschijning, dat de ge
dachte aan een kind hem als heilig-
schennis tegenover zichzelf voor
kwam. Sint Adolf.
"De New-Yorkse ingezetene Arnold
Frankenstein heeft naamsveran
dering aangevraagd, omdat hij iedere
dag door grappenmakers wordt opge
beld, die het monster te spreken vra
gen in Kansas werd mevrouw
Crosner die in haar Chrysler door een
bos reed, aangehouden door een gent-
leman-boef. Hij beroofde haar van al-
netSaSstB
Lekker ijs-weertje. Ah do.'
les wat waarde had, gebood haar uit
te stappen, kuste haar zacht op de
wang met de mededeling dat zij erg
op zijn moeder leek en verdween met
de auto Raymond Steller, een me
lancholische Londenaar, kreeg er zijn
echtscheiding dóór toen hij aanvoerde
dat zijn vrouw hem met melkflessen
op het kale hoofd sloeg, pannen op
hem kapot timmerde, zijn tanden had
uitgeslagen met een bezem en hem
aan één been de trap had afgetrokken.
De vrouw verklaarde dat ze hem alleen
maar een beetje levendiger had willen
maken. Hij is zo stom als een os, zei
de lieverd.
**F)e heer Tsjekedi Kjama, regent
van de Bamangwato's in Beets-
juanaland, heeft in Londen een blan
ke typiste gehuwd. Zijn onderdanen
hebben er bezwaar tegen, de witte
koningin te accepteren en het parle
ment van Zuid-Rhodesie heeft thans
aan Londen geadviseerd Tsjekedi als
regent te ontslaan. Waarmee tonden
dus een Engelse vrouw als ongeschikt
voor koningin zou moeten verklaren....
De staatsuitgeverij te Moskou heeft
het 24ste deel van de volledige werken
van Lenin in de handel gebracht.
Het Handelsblatt in Dusseldorf maakt
zich ongerust over de vermindering van
de Marshallhulp en zegt dat deze voor
al voor West-Duitsland „catastrophale
gevolgen" zal hebben.
staken van het vuren aan gaan, die
aan bovenstaande voorwaarde niet
voldoet, dan zal Sumatera Timur deze
overeenkomst voor haar gebied niet
erkennen en zal haar veiligheidbatal
jons en alle andere tot haar beschik
king staande machtsmiddelen blijven
inzetten om deze geïnfiltreerde troepen
uit de Negara te verdrijven.
Hierbij worde opgemerkt, dat het
aantal van de geïnfiltreerde troepen
sinds het sluiten van het Van Royen
Rum accoord door infiltratie uit Atjeh
belangrijk is toegenomen. Het afleggen
van deze verklaring lijkt mij des te
meer noodzakelijk, teneinde te voorko
men, dat de Nederlandse delegatie
wederom in lichtvaardig optimisme,
zonder vooraf overleg gepleegd te heb
ben met de betrokken gebieden, een
overeenkomst aangaat waarbij de be
langen van bepaalde gebieden in ern
stige mate in gevaar worden gebracht.
Teneinde misverstand te voorkomen
wens ik nadrukkelijk te verklaren, dat
ik de grootste bewondering heb voor
het vrijheidsstreven van de Republiek,
welk streven geheel dat van de Negara
Sumatera Timur is, en dat deze Negara
gaarne bereid is schouder aan schouder
met de Republiek te blijven strijden om
met gezamenlijke krachten de vorming
van de vrije en onafhankelijke Ver.
Staten van Indonesië te verwezenlijken!
De Negara Sumatera Timur wenst zich
daarbij, evenals de Republiek, te hand
haven als een zelfstandige deelstaat en
zal nimmer dulden, dat een deel van
haar gebied door troepen van een an
dere deelstaat geïnfiltreerd blijft".
Vechtpartij de oorzaak?
Uit Los Angeles wordt gemeld, dat
een vliegtuig van de Standard Airlines
nabij de top van de bergpas Santa Su-
sanna brandend is neergestort. 28 per
sonen vonden de dood en 18 andere
werden gewond. Even vóór het onge
luk had de gezagvoerder per radio ver
zocht om de aanwezigheid van de po
litie op een vliegveld in de buurt in
verband met ruzie aan boord van het
vliegtuig, waarbij een passagier werd
geslagen. De piloot seinde kort voordat
hij te Long Beach (Californie) zou lan
den, dat hij van koers veranderde en
naar het nabijgelegen Burbank vloog.
Hij verzocht de politie zich naar het
vliegveld te begeven omdat er hevig
gevochten werd in het toestel. De pi
loot vroeg een van de passagiers te la
ten arresteren. Het vliegtuig was uit
New York vertrokken. Overlevenden
verklaarden, dat de vechtpartij begon
toen een mannelijke passagier hyste
risch werd omdat het vliegtuig door
een storm vloog.
Een vliegtuig, dat de Ronde van
Frankrijk volgde, is neergestort op de
Pas van de Tourmalet. De bestuurder
werd hierbij levensgevaarlijk gewond,
de enige inzittende passagier was op
slag dood.
