nationa
Min de stilte
De zonnebril
Aardig getailleerd mantelpakje
Wekelijks Kru iswoordraadsel
Jaar van historische beslissingen
Probeer dat eens, Mevrouw!
Recepten van Kers,
de radio-kookleraar
„Deze zomer zal ons heugen"
scheermesjes
Al een week lang dwalen wij hier op
onze zeven gemakken rond, en nog
ben ik van mijn verwondering niet be
komen. Verwondering over het simpe
le en ongelooflijke feit: dat het hier zo
stil is.
Stilte wat een balsemende wel
daad voor een gejaagd, geplaagd stads
mens-
De grillige schaduw van een pere
boom valt op het papier. Rondom
bloeien kleurig en overdadig de mal-
va's, de riddersporen, de Oostindische
kers en de lathyrus. Een lijsterbes vol
oranje kralen staat te gloeien tegen een
achtergrond van donker geboomte.
Eens in het halfuur knerpt langs de
haag een fiets voorbij: die niet belt.
Die nooit bellen zal, want zoiets doet
men niet in dit oord, waar niemand
haast heeft.
Zelfs de auto's op de nabije asfaltweg
hebben vergeten dat zij een claxon be
zitten. Zij suizen over het wegdek als
snelle behendige dieren, geluidloos uit
wijkend voor enig onverwacht obsta
kel. En buiten deze sluimerende be
bouwde kom, daar heeft de stilte zich
blijvend genesteld als een grote donzen
vogel.
In de slingerende alleeën onder trot
se hoge bomenzuilen. In de smalle
laantjes tussen hagen van laag eiken
hout, waar de zonnewarmte geurig
stovend blijft hangen. Hoe is het moge
lijk dat zo'n paradijselijke rust nog te
ontdekken valt.
De vacantiegangers?^ Midden in het
bós staat een landelijke uitspanning.
Zo een, waarvan de naam ver buiten
de provincie bekend is, als De Rusten
de jager of De IJzeren Man. Nog vóór
dat om de bocht van de weg het lage
witte gebouw zichtbaar wordt, is zijn
nabijheid te raden door een hinderlijk
verward rumoer. Gelach en ge
schreeuw, het botsend lawaai van een
schuddende brug, het piepend zwieren
van schommels. De stilte is beducht
achteruit gekropen in een wijde kring
rond dit kermisgetier.
Daar hangen ze rond bij tientallen,
de vermoeide stadslui die hun vrije
dagen aan 't opteren zijn.
Zij sabbelen aan een druipend ijsje,
zij laten zich duizelig zwaaien op de
schommels en onpasselijk hotsen op de
brug. Zij doen de ganse dag geen stap
buiten het hek van dit luidruchtig
lustoord.
Zij weten niets van al de bloeiende
lieflijkheid, van de geurige en kleuri
ge stilte rondom. Zij willen er ook
voor geen geld ter wereld van weten.
Adama van Scheltema heeft voor hen
nooit gedicht:
Min de stilte in uw wezen,
Zoek de stilte die bezielt.
Zij, die alle stilte vrezen
Hebben nooit hun hart gelezen,
Hebben nooit geknield.
Zij, die alle stilte vrezen.... Daar
stampen ze en schreeuwen ze en schom
melen ze om 't hardst. Vanavond, als
de zomernacht behoedzaam neerzijgt,
zullen ze, dichtopeengepakt in de hel
verlichte glimmende touringcars,
zingend en snaterend terugrijden, som
migen naar het andere eind van het
land. Waar ze luidruohtig in hun hui
zen komen binnenvallen en nog gauw
even de radio knalhard aanzetten voor
een nummertje muziek.
Zij vrezen de stilte. Zü wagen zich
niet buiten de veilige kring van het
vertrouwde lawaai. Zelfs de vrouwen
(misschien zij wel het meest) hebben
het rustig alleen-zijn met de stilte ver
leerd. Zij moeten altijd praten met een
buurvrouw, lachen met een vriendin,
en als zij onverhoopt een ogenblik al
leen thuis zijn draaien zij onmiddellijk
de knop om voor haar portie onmisbaar
geluid.
En dit is nog het ergste niet. Zo'n
dagje met een autobus is tenslotte nog
een voorbijgaand en vrij onschuldig
genoegen. Maar straks staat hun het
vakkundig geëxploiteerde en georgani
seerde rumoer ten dienste. Als midden
in de stilte de Butlin-kampen verrij
zen, met hun rijen barakken, hun eet
zalen voor honderden, hun winkelgale
rijen en luidsprekers, hun onontkoom
bare gemeenschappelijke luidruchtig
heid. Het paradijs voor de duizenden,
die alle stilte vrezen, omdat zij nooit
de moed hebben gehad alleen met zich
zelf in het zwijgen van de natuur te
staan. Omdat zij uit een oeroud instinct
weten, dat de stilte van de natuur de
stilte is van het heelal, dat zich mate
loos uitstrekt, zwijgend en duister,
buiten deze kleine luidruchtige aarde.
Er is moed voor nodig om alleen en
rechtop in het heelal te staan. Daarom
zijn er maar zo weinigen, die zich in
de stilte wagen. Toch vindt men ze
nog, zelfs in de overbevolkte vacantie-
weken, en hun aanblik is een verkwik
king. Een tevreden hengelaar, alleen
aan de zoom van een wijde blinkende
plas.
Een kampeerder met de pijp in de
mond, eenzaam zittend in de opening
van zijn kleine tent op een verscholen
bosweide. Het is vreemd, maar ik kan
mij nooit aan de gedachte onttrekken:
dat er in hun voorgeslacht een sterke,
rustige vrouw is geweest, die de stilte
niet heeft gevreesd, maar liefgehad.
SASKLA.
TOMATEN POMPADOUR
(Koude gevulde tomaten voor
broodtafel)
4
Vijf grote tomaten, 100 gr. lever
worst, 2 eetlepels sla-saus, gehakte
peterselie, 5 eetlepels azijn, 2 eet
lepels sla-olie, 1 klein stukje zeer
fijn gehakt ui wat zout en peper,
1 kleine komkommer en 1 hard ei.
Schil de tomaten op de gebruike
lijke manier en snijd ze in twee
delen, neem het harde stronkje en
het zaad er uit.
Roer sla-olie, azijn, gehakte ui,
wat zout en peper door elkaar en
giet dit mengsel in de tomaten,
laat de tomaten nu staan tot het sla-
vocht (azijn en olie) geheel in de
tomaat is getrokken.
Ontdoe de leverworst van he,t
vel, maak de worst met een vork
fijn en roer er de sla-saus door. Vul
de tomaten met dit worstmengsel,
bestrooi ze nu met het fijngehakt
ei en de gehakte peterselie. Schaaf
de komkommer op een rauwkost-
Schaaf, maak ze op smaak met wat
slasaus, leg de komkommer op een
schaal en plaats hierop de gevulde
tomaten. Geef er brood en boter bij.
GESTOOFDE AAL.
Anderhalf pond aal (schoon), het
sap van een citroen, zout, peper,
1 klein stukje laurier, 50 gr. boter,
1 klein stukje gesnipperde ui, wat
fijne beschuit of paneermeel en wat
water. Bestrijk de bodem van een
grote pan met wat boter, strooi er
wat zout en peper in en leg er het
stukje laurier met de ui-snippers in.
Snijd de aal aan stukken van 8 a
10 cm, leg deze stukken naast el
kaar in de pan en strooi er wat zout
en peper over. Besprenkel de aal
nu met het sap van de citroen en
giet er dan zoveel kokend water bij
dat de aal er niet geheel onder
staat.
Strooi er vervolgens wat fijne be
schuit of paneermeel over en log
hier en daar kleine stukjes boter.
Sluit de pan en laat de aal zachtjes
stoven, circa 30 min., tot ze gaar is.
Leg de aal op een schotel, giet er
door een zeef het kookvocht over
en bestroqi het geheel met gehakte
peterselie. Geef er gebakken aard
appelen en sla als groenten bij.
PRUIMEN SURPRISE
Driekwart liter melk, 75 gr. sui
ker, 75 gr. griesmeel, een dun schil
letje van een sinaasappel, 1 pond
pruimen, 40 gr. suiker, ldl water,
het sap van 1 sinaasappel en 1 eiwit.
Breng een ruime hoeveelheid wa
ter aan de koek, werp de pruimen
hierin en laat dit even tegen de
kook komen, schep de pruimen er
uit en verwijder dan vlug het .velle
tje van de pruimen.
Roer het water met de suiker en
het sinaasappelsap door elkaar,
breng dit even aan de kook, werp
er de geschilde pruimen in, laat
even goed warm worden (echter
niet koken) en laat dit nu enige
tijd dichtgedekt staan.
Kook van de melk, de suiker, de
griesmeel en het sinaasappelschille
tje een griesmeelpap (dit vooral
goed gaar laten worden).
Giet 2/3 van het griesmeel-meng-
sel in een kom of schaal (laat het
restant op de stoom van kokend
water warm blijven) en draai de
schaal nu langzaam opdat de bin
nenwand van de schaal met een
dikke laag griesmeelmengsel be
kleed kan worden. Laat dit koud en
stijf worden.
Schep met een schuimspaan de
pruimen uit het stroopje, laat goed
uitlekken en doe deze in de met
griesmeelpudding beklede schaal.
Dek het geheel af met het restant
van de griesmeelpudding en laat 't
even afkoelen. Klop het eiwit flink
stijf, roer er het pruimenstroopje
door en giet dit over het geheel.
Dien deze toespijs goed koud op.
Voor dit getailleerde mantelpakje behoeft u geen
..slanke den" te zijn, want de coupe is ook zeer
gunstig voor wat zwaardere dames. De rok heeft
een doorlopende knoopsluiting en evenals het
jasje afgeronde hoeken. Een soepele strik van
onder het kraagje staat heel leuk bij dit model,
maar u kimt hem ook weglaten. U heeft voor dit
pakje nodig ongeveer 3 meter stof van 140 cm
breed.
Tegen de voorkanten van de rok naaien we
over een linnen inlegsel het beleg en brengen de
knoopsluiting aan. In de achterbaan stikken we
de figuurnaadjes. Daarna de zijnaden sluiten en
de bovenkant op een tailleband zetten.
We naaien de v-oorkant van de zak, die aan het
voorzijpand geknipt is, tegen het voorpand, waar
na we dit met het voorzijpand verbinden. De zak
opening wordt van de zijnaad af over 3 cm dicht-
gestikt. Het beleg wordt over een linnen tussen
laag tegen de voorkanten genaaid en de knoop
sluiting aangebracht. We verbinden het rugpand
met de achterzijpanden en sluiten de zij- en schou
dernaden. De rugschouders iets inhouden. Bij het
verbinden van de bovenmouw met de ondermouw
houden we de eerste op elleboogshoogte even in.
Aan de onderkant laten we een splitje open. De
kop wordt ingerimpeld met de binnennaad op het
tekentje in het armsgat gezet. De halsrand naaien
we tussen de dubbele stof van de kraag, die even
eens van een inlegsel voorzien is. We brengen een
schoudervulling aan en voeren het manteltje tot
aan het beleg.
Desgewenst kunt u het rokje ook zonder slui
ting van voren maken met een plooi inplaats van
de overslag, of helemaal glad. U maakt dan in de
linkerzijde een split van 25 cm lang met trek-
sluiting.
*9 93.
3\B.W.:IOOc.M-
Modes vallen niet uit de lucht. Er
steekt achter elke uiterlijkheid iets van
een innerlijk motief. En zo kan men
zich afvragen, of het algemeen gebruik
van zonnebrillen misschien zou kunnen
heenwijzen naar een even algemeen ge
worden innerlijke gesteldheid. Inder
daad lijkt ons dit niet onmogelijk.
Dat de zonnebril een mode-artikel
geworden is, blijkt wel hieruit, dat men
het ding ook draagt, wanneer de zon
niet schijnt. Meermalen ontmoet men
mensen, die bij regenachtig weer toch
hun gelaat ontsieren met dit spookach
tige obstakel op hun neus. Het voor
werp, 'dat oorspronkelijk heeft gediend
om op het strand of in de hei de felle
stralen van het zonnevuur te verzach
ten, behoort thans tot de uitrusting van
een modieus mens.
Merkwaardig is. dat dergelijke op
zichtige veranderingen in het uiterlijk
meestal na een oorlog optreden. Na de
eerste wereld oorlog ontstonden de
korte rokken. Nu is het de zonnebril.
Wat heeft deze met de oorlog te ma
ken? Als wij goed zien, is niet alleen
het doorstane leed van de afgelopen
oorlog, maar eveneens de angst voor de
volgende catastrofe' de aanleiding tot
dit zonderlinge gebruik.
De bril ais symbool is niets nieuws.
Spreken wij niet reeds over het kijken
door een gekleurde bril? De zonnebril
is bedoeld ter bescherming van de ogen
tegen het ongetemperde, heldere licht.
En wij weten, wat het licht in de taal
der symboliek betekent. Het „licht der
waarheid" is ons bekend. Even bekepd
is ons, dat er moed voor nodig is om
de waarheid in het gezicht te zien.
Vooral wanneer deze waarheid angst
wekkend is. Dan verbloemen wjj de
waarheid graag met een schone schijn.
In onze na-oorlogse dagen is de wer
kelijkheid zo hard, dat velen haar niet
kunnen verdragen. De gevolgen van de
algemene verwoesting laten zich nog
dagelijks gelden: de diepe wonden
schrijnen nog, en de littekens willen
niet helen. Doch erger nog dan het
verleden lijkt de toekomst. De verzoe
ning, de vrede, die wij verwacht had
den, blijft uit, en er schijnt geen uit
weg meer te vinden uit de politieke
en economische verwikkelingen, waarin
de wereld verward is geraakt. Wie zich
deze toestand helder wil realiseren,
hem steken de ogen en duizelt het
hoofd. Het schelle, onverhulde licht der
waarheid brandt als de middagzon in
de zomer. De door reeds zoveel moeite
en smart ten dode vermoeide geest ver
draagt deze pijnlijke steken niet. Hij
moet zich beschermen tegen die scher
pe. onbarmhartige stralen; hij moet hun
indruk verzachten.
Daarom lopen wij thans met een zon
nebril door de wereld, welker angst
wekkende aanblik wij afschutten met
een temperend intermediair. Wij spa
ren onze geestelijke ogen door tussen
ons en het licht der waarheid een ver
zachtend glas te zetten, dat de onaan
gename en schadelijke invloed der
stralen opvangt. „Het is zo erg niet";
„het zal nog wel meevallen"en dan
zijn er duizenderlei afleidingen, die on
ze verontrusting wegnemen en die
koelte en kalmte brengen aan onze
kwetsbare geest. Zijn onze ogen zwak
ker geworden; hebben wij minder
weerstand gekregen, dat wij het niet
meer zonder zonnebril kunnen stellen?
H. G. CANNEGIETER.
De rode handel lokt; wint de meerderheid?
J^AAR
HET OORDEEL van vooraan
staande Amerikaanse publicisten,
oa. Manfred George, zal het jaar 1949
later als een jaar van grote beslissin
gen gelden. Er is geen sprake van een
komkommertijd deze zomer; ook al
staat er weinig nieuws in de kranten,
toch voltrekken zich grote gebeurte
nissen. Een oorlog acht niemand waar
schijnlijk, maar er hebben wel allerlei
verschuivingen plaats. De Russen gelo
ven aan een crisis op economisch ge
bied, die de Westelijke landen zal teis
teren en hen wel zal dwingen tot toe
nadering. Omdat ze geloven hebben ze
geen haast. Oorlog intussen wil nie
mand, omdat niemand gereed is hem
te voeren.
Maar hoe zullen de zaken er over
drie jaar voorstaan? Wie zal dan de
sterkste positie innemen? En wie zal
het best bewapend zijn? Vliegtuigen
die atoombommen afwerpen zijn reeds
thans uit de tijd. Alleen atoombom
men die door middel van raketten ge
lanceerd worden hebben nog zin.
DE MAN, die eens het interessante
boek schreef „De rode handel lokt",
H. R. Knickerbocker kwam bij het
vliegtuigongeluk van de „Franeker"
om het leven. Hij zou op het ogenblik
weer een interessante gelegenheid heb
ben gehad om nieuwe beschouwingen
over dit thema van stapel te laten lo
pen. Zal de Amerikaanse koopman in
de komende „vredespauze" handel met
Rusland drijven? In Amerika wordt
dikwijls fel tegen de Sowjetunie ge
schreven en niet zonder aanleiding.
Maar het geeft toch te denken, dat in
een tijdschrift, uitgegeven door het
Russische ministerie van buitenlandse
handel, onder de titel „American En
gineering and Industry" drie en twin
tig grote Amerikaanse firma's hun ex
port-advertenties hadden geplaatst.
Men schijnt zich weer te verdringen
als er mogelijkheid bestaat producten
af te zetten. En de Amerikanen den
ken er blijkbaar niet aan aan de Eu
ropeanen de handel met het Oosten
over te laten. Dat dit echter ook een
politieke aangelegenheid is, ligt voor
de hand.
Hetzelfde is het geval met de kwes
tie van de handel met China. De ge
beurtenissen in China kan men wel
als de grootste aardverschuiving van
dit jaar beschouwen. Ze worden te
weinig begrepen. Zoals eenmaal de
Japanse lawine tijdens de tweede we
reldoorlog aan het rollen kwam, zo is
thans de Chinese lawine in beweging
gekomen.
Het is moeilijk zich voor te 'stellen
wat er allemaal wel in de wereld zou
kunnen veranderen, als deze lawine
over Birma, Indochina, Indonesië haar
weg zou nemen. Australië, dat op het
ogenblik een fantastische immigratie
politiek voert het geeft zelfs dik
wijls gratis overtocht is zich mis
schien nog het meeste bewust van de
nieuwe situatie.
De Engelsen in Hongkong zijn reeds
lang bezig een bloeiende handël te
drijven met de commuhisten in Mands-
joerije en Noord-Korea. Hoewel de
Chinese communisten zich uitdrukke
lijk als bondgenoten van Sowjet-Rus-
land presenteren, blijken de „rode
Chinezen" niettemin bereid met de
Britse en Amerikaanse kapitalisten
voorshands goede zaken te doen.
Inmiddels loopt de grens tussen twee
werelden thans dwars door Duitsland.
Hier scheiden zich Oost en West. Er
woedt een hevige koude oorlog. Maar
men is bezig mogelijkheden te zoeken
voor economische toenadering. De eco
nomie heeft haar eigen wetten en voor-
schiften en r.aar het schijnt komt de
politiek altijd achter de economische
feiten aanDe rode handel blijft
lokken, sterker dan ooit tevoren!
Verhoudingen veranderen
WEINIG MENSEN zijn zich er van
bewust dat de verhoudingen voortdu
rend veranderen. Volgens de jongste
gegevens zouden er in Rusland op het
ogenblik 110 millioen Sowjetburgers in
het arbeidsproces zijn opgenomen In
Amerika zouden er in 1948 65 millioen
en op het ogenblik nog maar 59V« mil
lioen mensen in het arbeidsproces
staan. Men moet daarbij echter wel be
denken, dat de productiemogelijkheden
in Rusland op een veel lager peil staan
dan in de 'Verenigde Staten. Maar Rus
land werkt met het begrip tijd nu een
maal heel anders dan wij dit gewend
zijn.
Dit hangt ook samen met zijn bevol
kingspolitiek. Volgens recente statis
tieken van het State Department be
droeg het overschot aan levendgebo
renen in het Europese Rusland in 1938
20 per duizend inwoners, terwijl in
Frankrijk er een minus was van 0.8
pei' duizend, Zwitserland had slechts
een overschot van 3.6 per duizend en
Groot Brittannie 3.7 per duizend. In
Duitsland nam de mannelijke bevol
king van beneden de zestig jaar van
22 millioen in 1939 tot 16 millioen in
1946 afIn Frankrijk is op 't ogen
blik 16 pet. der bevolking van Frank
rijk ouder dan 60 jaar. Men heeft be-
Door HAROLD BAAK
(New-York)
lekend, dat in 1970 ongeveer één
kwart der bevolking van Frankrijk
ouder dan zestig jaar zal zijn. Om
streeks die lijd zou Rusland 43.5 mil
lioen jonge mensen hebben, tegen
Frankrijk en Engeland samen hoog
stens 5 millioen.
In het jaar 1970
In 1970 zal Rusland meer dan 88
millioen tot voortplanting in staat
zijnde mannen hebben, hetgeen meer
zal zijn dan het totaal aantal van de
tot voortplanting bekwame mannen
in Duitsland. Frankrijk, Groot-Brit-
tannie, Italië en de Nederlanden sa
men. Rusland zou tegen die tijd min
stens 140 millioen werkkrachten heb
ben, waarbij dan de ongeveer 100 mil
lioen arbeiders in de satelliet-staten
niet zijn meegerekend
Dit zijn getallen die te denken ge
ven en die in hun wezenlijke beteke
nis héél wat belangrijker zijn dan de
alledaagse berichten, die onze kran
ten vullen. Natuurlijk wordt de vraag,
welke van de thans geldende economi
sche en politieke wereldsystemen zal
domineren in de wereld niet beslist
door een eenvoudig aftelsommetje, het
is geen kwestie van getallen alleen.
En ten slotte is er nog een mogelijk
heid, waaraan niemand in het bijzon
der denkt, doch die tot nog toe in de
geschiedenis zich dikwijls heeft her
haald. Dat is de vorm van het com
promis, waarbinnen verschillende
maatschappijvormen en wereldbe
schouwingen naast elkander kunnen
bestaan. Weliswaar niet in volkomen
vrede en in ideale vriendschap, maar
althans zonder oorlog en zonder de
toepassing van de ontzettende ver
nietigingsmiddelen. waarover de mens
thans de beschikking heeft.
En, naar de mening van mensen,
die het uit hoofde van hun openbare
en maatschappelijke posities kunnen
weten, zouden wij ons in deze zomer
op een critiek keerpunt bevinden. Het
jaar 1949 wordt een jaar van grote
beslissingen. En deze zomer zal ons
heugen.
(Nadruk verboden)
Al
wil hij
naast
klassieke
musiek
ook de
Jass
niet
hij sctreert zich uitsluitend
met
AMKA EABRIEKEH APEEOOORW WEIDE
WRAK VAN HOLLANDS
GOUDSCHIP GEVONDEN
Aan de Noordkust van Queensland
heeft 'men het wrak ontdekt van een
Hollands schip, dat daar in 1636 moet
zijn vergaan aldus meldt de Austra
lische radio. Het schip had een lading
van kostbaarheden, o.a. een partij gou
den munten ter waarde van f 76.000
gulden aan boord.
Horizontaal: 4. Tafel
linnen; 8. Een der Cy-
claden; 9. Vat met één
hengsel; 11. Engelse
koning; 13. Tot rouw
beklag (afk.); 14. Uit
naam van; 16. Bloem;
18. Voorzetsel; 20. Auto
bergplaats; 22. Kleur;
23. Bloem; 25. Streek
aan Sumatra's Oost
kust; 27. Sierlijk, slank
dier; 28. Toejuiching;
30. Metaal; 32. Mening;
34. Raadsel; 36. Huis
dier; 38. Tramgarage;
40. Rivier in Frankrijk;
41. Weg; 43. Een der
V.S. van Amerika.
Verticaal: 1. Onge
veer; 2. Vis; 4. Leuk; 5.
Engelse stad in Zuid-
Arabie; 6. Zie hor. 18;
7. Dorp bi) Utrecht; 10.
Ouder; 12. Door water
omgeven land; 16.
Langzaam (muziek); 17. Deel van een
huis; 19. Vogel; 21. Plaats in Twente;
22. Ambt; 24. Uiterste begrenzing; 26.
Kledingstuk; 29. Deel van de hand; 31.
Vluchtig doorjujkan; 33. Uitstekend; 35.
Vestiging; 37. Geneesheer; 39. Tijdperk;
42. Voorzetsel.
(Voor de oplossing zie men tussen de
advertenties).
