De toekomst van Surabaja:
Stad en Oinqeuituj-
Wedstrijd voor toneel en cabaret
Goed begin van het V. U.-seizoen
Idéé is voor uHvoerirtg vatbaar
Chandu, de veelzijdige
Show-avond in Casino
„Kunst aan het Volk" geeft
najaarsconcert
Haarlemse Orkestvereniging concerteerde
Plannen van de
Zweedse Marine
Tussen Haaks en Kuifje
In het kort
ONDERSCHEIDINGEN
Callantsoo g
Ongeluk mef lorrie
De burgemeesterswoning
Gemeenteraad
VAN MARSDIEP TOT 11
Slechts verzekerd in een collectief
defensie-systeem voor het Verre Oosten
DE WERELD IS BEZIG zich te verdelen in grote regionen, welke continenten
en oceanen omvatten. Het beveiligingspact, dat de landen rondom de Noorde
lijke Atlantic onlangs hebben gesloten, is het eerste op intercontinentale strategie
berustende verdrag. De Amerikanen bouwen een „Pacific-wal" aan de uiterste
Westgrens van hun militaire belangenzone. Rond de Indische Oceaan schijnen
eveneens tekenen er op te wijzen, dat men in Zuid-Azie gaat denken In de
richting van een alliantie en een defensie-systeem met Ceylon als centrum en
Aden en Singapore als knooppunten op de buttencirkel. Indonesië, met de basis
Surabaja, de brug tussen Azie en Australië, krijgt in dit grotere verband een
wiJdser aspect. Doch reeds eerder had men aan het Westervaarwater een taak
te verwerken, welke op hoger plan lag. Men herinnert zich daar nog bijzonder
goed de waardering van Engelse en Amerikaanse zijde voor de verleende service
in de spannende dagen van begin 1942, nadat Singapore was gevallen. De basis
is weer opgebouwd en kan weer geheel voldoen aan de behoeften, welke de
kleine eenheden, zoals de Koninklijke Marine die thans in het Oosten gesta-
tionneerd heeft, stellen. Maar het ligt voor de hand, dat er meer gedaan zal
kunnen worden.
De beslissing kan niet
worden uitgesteld
Waf wil Amerika
Breezand
Grote belangstelling voor
voetbalfilm
Wieringen
Werknemer veroorzaakt#
aanzienlijke schadepost
Zijpe
Texel
n£N HELDER mag zich verheugen in het bezit van een flink aantal amateur-
toneelgezelschappen en cabaretgroepjes. Zij allen geven ieder seizoen voor hun
getrouwe aanhang één of meer avonden, en alleen uit de krant blijkt hun
betekenis voor de hele gemeenschap. Al die verenigingen doen stuk voor stuk
hun best om zich in eigen kring verdienstelijk te maken en zij dienen daardoor
het culturele leven in onze stad. Dat laatste is echter niet in de allereerste plaats
hun bedoeling, wat hun overigens allerminst kwalijk genomen kan worden.
Nu is er in het brein van een stadgenoot een idéé ontsproten, dat onzes inziens
zeker voor verwezenlijking vatbaar is en waardoor de verschillende vereni
gingen die zich met toneel en cabaret bezig houden, elkaar kunnen ontmoeten
zonder dat de beschikbare zaalruimte moeilijkheden behoeft op te leveren. Wij
willen zijn idéé hier doorgeven, opdat allen die er belan/in stellen, het eens
kunnen overwegen. Wanneer het moet worden uitgevoerd, is er haast bi), want
het seizoen is reeds begonnen!
In de laatste vergadering van het
plaatselijk NIWIN-comité kwam ser-
geant-torpedomaker J. F. Steindel met
de suggestie, eens een toneelwedstrijd te
organiseren. Het was een plotselinge
fcival, zodat het niet onmiddellijk tot
beslissingen kon komen. De heer Stein
del heeft eens nader over de zaak ge
dacht en gisteravond kwam hij op de
redactie zijn plan bespreken.
Het behoeft geen betoog, dat wij zeer
sympathiek staan tegenover ieder plan
ter bevordering van het culturele leven
in onze stad, De heer Steindel wilde
iets organiseren ten bate van de
NTWIN, aecoord, maar wij dachten toch
onmiddellijk aan het nut voor onze
stad. Dat moet onzes inziens in dit ge
val vooropstaan, waarbij natuurlijk de
belangen van de NIWIN zeker niet ver
geten mogen worden. Hoe het één met
het ander kan worden gecombineerd,
moet nog worden overwogen. Van
avond vergadert het NIWIN-comité en
dan zal dit onderwerp ongetwijfeld teqi
sprake worden gebracht.
SPOED!
Daarom juist brengen wij het idéé
van een wedstrijd tussen *de genoemde
verenigingen even naar voren. Het is
niet onmogelijk dat er lezers zijn, die
ook hun gedachten al eens over zo'n
wedstrijd hebben laten gaan. Misschien
zien zij kans, om een enkele suggestie
vluchtig op papier te zetten. Wanneer
ztj het briefje vóór vanavond acht uur
bij ons in de brievenbus. Koningstraat,
deponeren, komt het nog in de NIWIN-
vergadering ter tafel.
Oppervlakkig bezien moet het moge
lijk zijn, om een onafhankelijke jury
alle toneel- en cabaretavonden met een
plaatselijk karakter (en met nieuwe
programma's) te laten bezoeken, uiter
aard alleen wanneer de betrokken ver
eniging prijs daarop stelt en aan de
wedstrijd wil deelnemen. Er kan dan
een puntenbeoordeling worden gegeven
omtrent de totaal-indruk, de individu
ele spelers en de regie. Aan het eind
van het seizoen wordt de balans opge-
Het programmaboekje dat gister
avond in „Casino" werd verkocht en
de experimenten van de „mentalist"
Chandu moest toelichten, werd, toen
het doek opging, haastig terzijde ge
schoven. In zijn voorwoord in dat pro
gramma schrijft Chandu onder meer,
dat er voor het Engelse woord „men
talist" geen goede Nederlandse verta
ling bestaat. Het is afgeleid van het
Latijnse woord „mentalls", hetgeen
neerkomt op „de geest, de gedachte".
Welnu, Chandu heeft bewezen een zeer
heldere „geest" te bezitten. Zo begon
de bezoeker de woorden geest en ge
dachte tegen elkaar af te wegen, om
het vraagstuk opgeluaht te vergeten
bij het zien van die charmante, goed
geklede doch bescheiden jongeman op
het toneel.
Chandu weet zijn werk te brengen
en doet al dan niet op wetenschappe
lijke wijze zijn publiek versteld staan.
Het meest werd genoten van zijn ge
heugenkunst, met een verbazend moei
lijk woord aangekondigd als mnemo
techniek. Wat Chandu hier presteerde
mag werkelijk knap worden genoemd.
Hij gaf een aantal dames en heren
nummers van zes cijfers en wat later,
na een volgend experiment, schreef hij
■e vlot op, zonder te aarzelen, op een
wijze die een „gewoon mens" de haren
te berge deed rijzen. Hij liet verder
dertig zelfstandige naamwoorden noe
men en dan kon men hem een half
uur later vragen, wat nummer acht
was en Chandu wist het „Nummer
acht, mijnheer, dat was een inktpot.
Nummer vijf een huzarensalade".
Chandu deed tijdens dit gedeelte
van zijn optreden aan het rekenwonder
Pascal denken. Pascal is op dit ge
bied ongetwijfeld niet te verslaan.
Chandu is echter veelziidiger. Zijn te
lepathische experimenten zijn niet
buitengewoon: die hebben wij meer
gezien. Zijn blindlezen en vooral ook
het beantwoorden van vragen werd
op hoge priis gesteld.
Toen we tegen twaalf uur met een
kronkel achter ons voorhoofd de zaal
verlieten, hoorden we een heer zeg
gen: „Allemaal boerenbedrog". Alle
maal? Nee, dat zeker niet.
Op Zaterdagavond 24 September geeft
da arbeiderszangvereniging „Kunstaan
het Volk", onder leiding van de heer
Jan Willems, een najaarsconcert in
Casino. Medewerking verlenen de he
ren David Hollestelle. bariton en Nico
Visser, piano. Het koor zingt liederen
van Beethoven, Bortnianski, Tetterode,
Roeske, Krelage en De Nobel. De heer
Hollestelle brengt aria's van Handel en
Mozart ten gehore, en tezamen met de
heer Jan Willems duetten uit „Paulus"
van Mendelssohn, „De Parelvissers" van
Bizet en „L- forza del destino" van
Verdi. De heer Willems is solist in
aria's van Mozart en Handel, o.a. het
beroemde „Largo".
maakt en kunnen in een bijeenkomst
met vertegenwoordigers van alle deel
nemende verenigingen- de prijzen in de
drie groepen worden uitgereikt.
Het komt ons voor, dat zulk een wed
strijd de animo bij de verenigingen zal
stimuleren.
Hun arbeid krijgt daardoór ook een
directer betekenis voor de grote kring
van beoefenaren en liefhebbers van
toneel en cabaret, waarvan de eigen
vereniging deel uitmaakt. Wij hopen,
dat het idéé van de heer Steindel goe
de vruchten zal dragen, zowel voor
Den Helder als onze jongens overzee.
Wij zijn zeer belangstellend naar
hetgeen het NIWIN-comité vanavond
zal besluiten.
COMMISSIEN VAN BIJSTAND
Burgemeester en wethouders van Den
Helder brengen ter openbare kennis,
dat de Raad der gemeente in zijn ver
gadering van 6 September 1949 heeft
benoemd tot leden der Commissie van
Bijstand voor: i
a. de water- en lichtbedrijven: de
heren H. Meijer, K. Hoornsman, G. J.
Eijlders en A. J. Mulder;
b. de openbare werken: de heren J.
J Landman, F. M. van der Woude, C.
Ran en J. H. Keijzer;
c. de financien: de heren C. Bakker,
J. Kreuger, J. J. Kistemaker en J. H.
Keijzer;
d. het onderwijs: de heren J. H.
Smith, P. Th. Luijckx, mr. J. Mulder
en S. Prins;
e. sociale aangelegenheden en volks
gezondheid: Mevr. C. A. Hamel, geb.
Dito, de heren S. Makelaar, P. J. Dies-
bergen en W. de Boer;
en dat zij in hun vergadering van 9
September 1949 tot voorzitter hebben
tangewezen van de commissie genoemd
onder a. de heer P. S. van der Vaart;
b. de heer P. S. van der Vaart; c. de
heer P. S. van der Vaart; d. de heer L.
S van Loo; e. de heer C. Steenlage.
Den Helder, 9 September 1949.
LOCO-BURGEMEESTER
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van DEN HELDER maken bekend, dat
zij voor de vervanging van de Burge
meester in de eerste plaats hebben aan
gewezen de wethouder P. S. van der
Vaart, in de tweede plaats de wethou
der L. F. van Loo en in de derde plaats
de wethouder C. Steenlage.
Den Helder, 12 September 1949.
Al had het aantal bezoekers belangrijk groter kunnen zijn, de Helderse Volks
universiteit mag niettemin met voldoening terugzien op het eerste concert in
het nieuwe seizoen. De bijna vierhonderd stadgenoten, die gisteravond in de
Nieuwe kefk naar de Haarlemse orkestvereniging hebben geluisterd, zullen on
getwijfeld in eigen kring een lans voor de V.U. breken, wanneer dat nodig mocht
zijn. De H.O.V. heeft onder de bezielende leiding van Marinus Adam een lange
reeks van V.U.-avonden prachtig ingezet.
Na een kort inleidend woord van de
heer J. Ph. Klapmeijer hield burge
meester Ritmeester ben gloedvolle rede
ter opening van de avond en tevens
van het V.U.-seizoen. Het speet de bur
gemeester dat er geen duizend mensen
in de kerk waren. „We kunnen niemand
dwingen deze avonden te bezoeken,
maar het werk van de Volksuniversiteit
verdient toch een krachtige propagan
da, opdat steeds meer bezoekers ko
men op de toneelavonden en concerten,
lezingen en cursussen. Hier wórdt bui
tengewoon nuttig werk gedaan dat door
het gemeentebestuur wffir mogelijk zal
worden gesteund". Met de wens dat de
H.O.V. nog menigmaal in Den Helder
zal mogen optreden, verklaarde de bur
gemeester de avond voor geopend.
Bij deze seizoen-opening toonden ook
de wethouders Van der Vaart en Van
Loo, de gemeentesecretaris mr, dr. Van
Bolhuis, de commandant dér marine
commandeur I. W. Reijnierse en de di
recteur der Rijkswerf kapitein ter zee
S. G. Barendregt, hun belangstelling.
Reeds in het eerste werk, de „St. An-
toni Chorale" van Brahms, toonde het
orkest zijn artistieke capaciteiten. Deze
variaties over een thema van Haydn
werden zeer kleurrijk verklankt, waar
bij de uitstekende verzorging van de
bas- en hobo-partijen opviel. Het ko
per was soms nog wat luidruchtig, in
verhouding met de enigszins zwakke
bezetting aan eerste violen. In het
Vioolconcert in g van Max Bruch had
het ensemble het juiste evenwicht ge
vonden. Zeer harmonieus en volgzaam
vulden strijkers en blazers het begaaf
de vioolspel van Dick de Reus aan. De
samenwerking tussen dirigent, solist en
orkest getuigde van een gedegen studie.
Deze compositie was voor het meren
deel der toehoorders geen dagelijks
brood, maar door de uiterst bewogen
vertolking, vooral van de solopartijen,
sprak het werk duidelijk aan. Door de
keuze ervan werd geheel in de geest
der V.U. gehandeld, want dit vioolcon
cert kwam boven het peil der routine-
muziek uit, zonder onmiddellijk hoge
eisen aan het muzikaal bevattingsver
mogen te stellen. De uitvoerenden de
den de bekoorlijke melodiek en gave
vormgeving uitstekend tot hun recht
komen.
Een bijzonder interessant werk, dat
ook na vele audities boeiend blijft, is
de vijfde symphonie van Dvorak, ge
ïnspireerd op zijn indrukken uit de
Nieuwe Wereld. Deze contrastrijke
compositie is wonderlijk verankerd in
de geest van twee werelden. Verschei
dene maten zouden door Smetana (com
ponist van „Die Moldau") geschreven
kunnen zijn en tegelijk ontleend aan
een negro-spiritual. Het adagio is het
meest evenwichtige deel en heeft een
melancholiek en pastoraal karakter; de
hoboïst van het ensemble bleef door
zijn bedachtzaam blazen prachtig in de
sfeer. Het spreekt vanzelf, dat enige
donder- en bliksem-effecten „aus der
neuen Welt" niet mochten ontbreken.
Fors en rhythmisch (overigens slechts
in verre verten aan jazz herinnerend)
was vooral het laatste deel, waarin Ma-
FUNCTIE-VERDELING
WETHOUDERS
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van DEN HELDER maken bekend, dat
san de Wethouders, leden van hun col
lege, de voorbereiding derzaken als
volgt is opgedragen:
1. Financiën, Water- en Lichtbedrijven,
Volkshuisvesting, Openbare Werken
en Wederopbouw aan wethouder P.
S. van der Vaart;
2. Onderwijs, Personeelsaangelegenhe
den (Georganiseerd Overleg), Vis-
afslag en Vleeskeuringsdienst aan
Wethouder L. F. van Loo;
3 Geneeskundige- en Gezondheids
dienst, Ziekenhuis en Sociale Zaken
aan wethouder C. Steenlage.
Den Helder, 9 September 1949.
rinus Adam het zijn dames en heren
niet gemakkelijk maakte. De felle te
genstellingen in tempo en volume wer
den echter zeer slagvaardig en vrijwel
feilloos tot uitdrukking gebracht. De
eerste violen rehabiliteerden zich hier
tenvolle.
Meer nog dan door de technische
kwaliteiten van het orkest slaagde deze
eerste concertavond door de bezieling
en het meeslepende enthousiasme van
de musici. Bezieling en enthousiasme,
twee eigenschappen die bjj de Helderse
bevolking zeker niet overmatig aan
wezig zijn. De V.U. en de H.O.V. komt
dank toe voor de dosis van gisteravond!
De opperbevelhebber der Zweedse
vloot, admiraal Stroembaeck, heeft ver
klaard, dat Zweden zijn marine zal ver
sterken met onderzeebootjagers, motor
torpedoboten en bestuurbare torpedo's,
die nog op de geheime lfjst voorkomen.
Deze verklaring werd gisteren tijdens
manoeuvres op zee afgelegd en heden
in Stockholm bekend gemaakt. De ver
sterking was bedoeld om iedere bedrei
ging in de Baltische Zee het hoofd te
kunnen bieden.
Zij licht voor de Zweden voor de
eerste maal een tip van de sluier op
over de plannen der Marine om zich ta
weer te stellen tegen de vloot van grote
ondërzeeërs, die de Sowjetunie thans
volgens de Stockholmse pers, in de
Baltische landen bouwt
De admiraal had verklaard, dat men in
geval van oorlog ernstig met het ge
vaar van mijnen- en onderzeeboten in
de Oostzee rekening ijioest houden. Hij
had de technici aan het werk gezet om
iets werkelijk nieuws te construeren.
De admiraal verklaarde dat het par
lement om 10 11 millioen kronen zal
worden verzocht voor de bouw van
vier torpedojagers van 600 ton, die een
snelheid van 25 knopen bereiken. Geen
enkele andere marine heeft dergelijke
schepen, aldus de admiraal. Hun enige
artillerie zou bestaan uit 40 man auto
matische luchtafweerkanonen, doch zij
zouden „een formidabele lading diepte
bommen" aan boord kunnen hebben.
Zweden had volgens de admiraal ten
minste 12 motortorpedobootjagers in
eerste linie nodig, waardoor de huidige
macht verdubbeld zou worden.
Gisteren voer de „Franziska", bela
den met stukgoed, de haven binnen.
Het schip komt uit Bremen en was on
derweg naar Rotterdam.
De „Queen Wilhelmina" verliet gis
termiddag om vier uur de haven op
weg naar de visserij-gronden.
Het is morgen hoog water om 12.25
uur en laag water om 6.25 en 18.45 uur.
De temperatuur van het zeewater was
17,9 graden Celsius.
De heer C. Kraakman, leerling
van de Zeevaartschool In Den Helder,
slaagde in Den Haag voor het examen
derde stuurman grote handelsvaart.
Onze stadgenoot, de heer J. Boon
uit de Javastraat, zal vermoedelijk op
1 October met de Sibajak uit Indonesië
in Nederland terugkeren.
De afdeling Den Helder van de
Vereniging voor facultatieve lijkver
branding organiseert op Zondag 25 Sept.
een excursie voor leden en niet-leden
naar het crematorium te Westerveld.
Vice-admiraal A S. mkeJieeri voor
dingen uitgereikt. p Vroon,
De kapitein ter zee i^«P- vr^,
commandant van d ontving het
S',urSTOt'*d, J,"
als commandant van Hr. M- P
boot „Friso" in het tijdvak van ICI tot
12 Mei 1940 op het IJselmeen d
gedemobiliMerde
Tïf* -« .Urm .- verdienste
scheiden met het KTX^ _ntrPden
voor zijn moedig en beleidvol optreden
bij het commando mantieme mi
delen te Tandjong Priok in het tijdvak
15 Februari tot 6 Maart 1942, en e g
demobiliseerde stoker-olieman
Heidsieck ontving eveneens het knus
van verdienste wegens zyn optreden
aan boord van Hr. Ms. „Friso" op 12
Mei' 1940.
Een van de strekdammen bij kilo-
meterpaal 8 wordt op het-ogenblik her
steld. Daartoe worden met een lorrie
stenen aangevoerd. Een van de arbei
ders had bij dit werk het ongeluk met
de met zware stenen geladen lorrie om
te slaan. Het slachtoffer, de heer J.
ten Boekei, kwam onder de stenen te
recht, waarbij hij zijn enkel brak en
een lelijke kniefractuur opliep. Dr.
Swaters. die de eerste hulp verleende,
achtte het noodzakelijk, dat de gewon
de in het ziekenhuis te Alkmaar werd
opgenomen.
Bü het gemeentebestuur is bericht
ingekomen van Ged. Staten, dat een
suppletoir bouwvolume van 316 kub. m
beschikbaar gesteld, waardoor de bouw
van de burgemeesterswoning mogelijk
is. De aanbesteding door B. en W. zal
heden om half twaalf in het Raadhuis
plaatsvinden.
De gemeenteraad zal hedenmiddag
bijeenkomen. O.m. zullen voorstellen in
behandeling komen inzake het verlenen
van een crediet voor de bouw van de
burgemeesterswoning en een voorstel
om gedurende een jaar deel te nemen
aan de Sociale Volkscredietbank te
Alkmaar. Evenals zovele andere ge
meenten stellen B. en W, verder nog
voor, dat ook Callantsoog toe zal tre
den tot de Stichting Schooltandverzor-
ging in Den Helder.
De heer W. C. Rijpma, hoot(jin,_
teur van politie te Alkmaar, is h,
lijke functie benoemd te R0tteM8e'
P De Commissaris der Koningin
te Heiloo de grote middenstands^?
toonstelling, de Gemidza, officjeei
opend. Op de Bierkade te AU—
werd een juist passerende wiek*!?
uit Limmen getroffen door een
vervallende ladder, tengevolge
van de 20-jarige jongeman een j^W"
zing van het linker schouderblad w!"
kwam. Te Hensbroek bestaat h
toneelvereniging ,,'t Viooltje" 75
welk jubileum op 21, 24 en 25 gZ
wordt gevierd met speciale voorst?
lingen.
Negen maanden met aftrek was j
eis tegen een brievenbesteller
Hoorn, die een zilverbon van f 2.50 J
een brief had ontvreemd, p z
jarig meisje, dat te Obdam door eej
motorrijder werd aangereden, toen
het Per autoped achter een auto van
daan kwam, werd met twee gebroken
armpjes naar een ziekenhuis te Alk.
maar vervoerd.
Na tientallen jaren voor de 6000 u
hebben geschommeld, heeft Purm»r.
end eindelijk zijn 7000-ste inwon»
begroet. Het ministerie van O.,
en W. heeft goedkeuring gehecht 'Mit
het restauratieplan van de toren t«
Midden-Beemster, waarvan de kosten
zijn begroot op f 120.750.
'n Ingezetene Beverwijk, a,
heer G. v. d. Wiele, heeft een nieuw,
automatische kiesinrichting voor tel»!
foontoestellen uitgevonden.
In de Zaanse hengelcompetitie wö(j
de weekprijs ditmaal gewonnen doc-
de heer S. Engel te Zaandijk voor een
brasem van '8 cm. n Doordat de ge.
meente Zaandam in kort geding jj
het ongelijk is gesteld, zal zij het hal!
aan het Kalf 10 binnen tien dagen
moeten ontruimen.
(Van onze marinemedewerker)
zijn een Indonesische zeemachl uit de
mouw te schudden. Van Nederlandse
marinezijde verleent men de nodige
medewerking en zo ziet het er naar uit,
dat de Marine nog geruime tijd in de
Oost zal blijven.
Deze overwegingen evenwel dienen
geprojecteerd te worden op de huidige
situatie en de te verwachten ontwikke
ling in het Verre Oosten, waarvan de
archipel een deel uitmaakt. De voor
naamste gebeurtenis, welke zich daar
afspeelt, is de blijkbaar niet te stuiten
opmars van het communisme, dat zich
meester maakt van de havens, zich con
solideert in het binnenland en intussen
wegen openbreekt naar het Zuiden,
naar Achter-Azie. Het ziet er naar uit,
dat het Verre Oosten geen afdoende
beveiliging tegen deze opdringende
macht kan bieden zonder internationale
samenwerking, zoals wij die kennen
voor de westerse wereld in het Atlan
tische pact en.de Westeuropese Unie.
Geen zekerheid zai er kunnen zijn zon
der gecombineerde defensieve maatre
gelen op grote schaal en over uitge
strekte gebieden, van Straat Bering tot
Australië. Met Japan als. centrum zal
op de uiterste westgrens van de Paclfic-
zone een keten van bases aanwezig
moeten zijn. Voldoende achterland heb
ben deze bases alleen in Japan zelf, op
de Philipijnen en m Indonesië. Singa
pore en Surabaja zullen verder de aan
knopingspunten kunnen vormen, zowel
met de Indische Ocaan als met Austra
lië.
Beslissing moet thans vallen.
IN DIT grote verband zal het ontbre
ken van Surabaja, als onderdeel van
welke defensieve plannen ook, niet al
leen een verzwakking van de positie
van de archipel, doch tevens de oorzaak
van het ontstaan van een gat betekenen
in de anders op natuurlijke wijze slui
tende keten, In 1941 was de Nederlands-
Indische regering volkomen doordron
gen van de noodzakelijkheid van een
gemeenschappelijk optreden tegen de
toenmalige aggressor. In de huidige si
tuatie zal de maritiem-strategische
waarde van Indonesië des te groter zyn
indien tevoren vaststaat welke de posi-
QP MEER dan 800 mijl afstand hemels
breed van Singapore, halverwege
Australië, ligt Surabaja aan de uiterste
rand van de Stille Oceaan en op de
grgns van de Indische Oceaan. De ma
rinebasis omvat kaden en werven, dok
en havencapaciteit, reparatiewerkplaat-
sen en opslagloodsen, kazerneringsruim
te, een vliegveld en een luchtbasis in
de onmiddellijke nabijheid. Het zou 'n
ideale basis op internationaal peil zijn,
indien enkele uitbreidingen en verbete
ringen zouden worden aangebracht, bij
voorbeeld dok-capaciteit voor grotere
schepen en bomvrije ligplaatsen voor
onderzeeboten. Voorlopig zijn deze niet
nodig, aangezien noch het ene, noch het
andere type in het Oosten aanwezig is.
De behoeften van de Nederlandse oor
logsvloot in de Indonesische wateren
worden door de huidige capaciteit ge
dekt. Uitbreiding ligt dan ook niet in
het voornemen. Ook met het oog op de
vage en verre toekojjast zou het onver
antwoord zijn aan een dergelijk uit
breidingsobject millioenen te gaan be
steden.
Marine blijft nog.
Toch is het juist die toekomst, de be
stemming-van-morgen, welke de positie
en de capaciteit van Surabaja als mari
ne-basis zullen bepalen, Nederland
heeft er met veel geld en harde arbeid
van gemaakt wat mogelijk was en het
resultaat is geweest, dat het Marine
etablissement korte tijd na de bevrij
ding weer op volle toeren kon draaien.
Het behoeft geen betoog, dat de te
stichten Indonesische federatie aanvan
kelijk niet bij machte zal zijn deze taak
over te nemen.
Er is geen vloot en deze zal
slechts langzaam, over een tijdperk van
een aantal jaren, kunnen groeien. De
plannen bestaan inderdaad, zelfs is er
een begin van opleiding, maar als de
Engelsen er ongeveer dertig jaar over
deden om de Britsindische vloot op
te bouwen, zal het zeker niet mogelijk
tie van Surabaja zal zyn. Deze zal nu
moeten worden bepaald, nu het gehele
Indonesische probleem op de snijtafel
ligt. In de komende staatkundige con
stellatie zal de basis een afzonderlijke
positie moeten innemen. Zolang er geen
sprake is van een federale oorlogsmari
ne, zal de Koninklijke Marine vanzelf
sprekend fungeren als het maritieme
wapen van de Unie. De marine zal dus
het beheer over de basis aan het Wes
tervaarwater moeten behouden, alsme
de sterke steun verlenen aan de stich
ting en de opbouw van een federale
zeemacht.
Het is ook van het grootste belang
voor de positie ter zee van de toe
komstige R.S.I., dat Surapaja de
enige vlootbasis in een uitgestrekte ar
chipel - als zodanig behouden blijft. Dit
verklaart de unieke positie van deze
oorlogshaven. In ruimer verband geldt
op grond van het principe van collec
tieve veiligheid in het Verre Oosten de
noodzaak van internationale samenwer
king. Wat voor West-Europa in de na
bije toekomst werkelijkheid zal worden:
militaire steun van de Verenigde Sta
ten, dient ook van toepassing gebracht
te worden op de landen rond de Paci
fic. De Amerikaanse generaal Bradley
verklaarde onlangs voor de commissies
van buitenlandse zaken en de strijd
krachten van de Senaat: „Het bewape
ningsprogram zal de basis moeten vor
men voor een zich steeds uitbreidend
systeem van collectieve veiligheid",
Deze woorden doelden op de Ameri
kaanse militaire steun aan West-Euro
pa. Het Verre Oosten verkeert in een
zelfde positie.
Op basis van een Pacific-pact.
WELKE de vormgeving zal zijn van
de Amerikaanse „belangstelling" voor
Surabaja, zij zal ten uitvoer gelegd
moeten worden op basis en als uitvloei
sel van een Pacific-pact. Geen enkele
oplossing zal voldoende zekerheid bie
den aan de bij de RTC betrokken par
tijen. Zolang geen oplossing in deze
richting is tot stand gekomen, zal Su
rabaja als marinebasis in stand gehou
den dienen te worden door de Konink
lijke Marine, waarbij wellicht gedacht
kan worden aan ex-territorialiteit van
de haven, doch in ieder geval in over
eenstemming en samenmerking met de
toekomstige federatie, welke immers
zeer bepaalde voornemens koestert op
t gebied van de defensie. Wat het ma
ritieme gedeelte betreft, dient men de
werkelijkheid te aanvaarden en deze
komt hierop neer, dat men geen vuist
kan maken als men geen hand heeft
hetgeen wil zeggen, dat men ter zee
geen vlag kan voeren als schepen en
bemanningen ontbreken. Deze zullen er
komen na verloop van tijd Intussen
dient Surabaja ongehinderd en onver"
anderd haar taak als marinebasis te
blijven vervuilen, ook als het nodig i,
in het kader van gecombineerde defen-
siebelangen in het Oosten, bijzonderlijk
als een van de belangrijkste posten on
de Zuidelijke flank van het militaire
Pacific-sy.teem. Hierbij zyn Ook de
Amerikaanse belangen het meest g,!
„Koning Voetbal", de film van 6»
KNVB, waarnaar heel voetballievend
Nederland erg nieuwsgierig is en dl,
pas ln een enkele grote plaats werd ge-
draaid is hier reeds in de zaal van de
heer Bossen vertoond. Dat was moge
lijk, dank zij doortastendheid van de
heer Folge, die daarbij rekende op
jamenwerking van BKC, BB en ZAP,
Hij faalde niet. De belangstelling bij de
leden dezer verenigingen, die resp 9,
2 en Ï1 elftallen in het veld brengen,
en van de supporters was zó groot, dat
de heer Folge een stampvolle zaal kon
welkom heten.
Enkele zang-, show- en tekenfilm-
pje» gingen aan „Koning Voetbal" voor
af. Aan hetgeen ons blad schreef naai
aanleiding van de eerste vertoning der
hoofdfilm, behoeven we niet veel toe
te voegen. Dat de film „sprak" tot de
aanwezigen bleek uit de grote aandacht
die klein en groot er voor had.
„Voetballen kan niet van een fik
geleerd worden", zei de verklsrendi
film, dat „techniek de basis is van al-
stem. Inderdaad, maar wel leerde de
les" en een betere techniek alleen te
verkrijgen is door „oefenen, oefenen
en nog eens oefenen". De van nature
begaafde, niet minder dan degeen, die
nooit een „ster" zal worden, hebben
oefening nodig om hun lichaam te le
ren beheersen en daardoor de bal onder
bepaalde omstandigheden beter te kun
nen behandelen, hun snelheid en de
vlugheid van reactie op te voeren. Zij
zullen daarmee hun spel verbeteren en
„hoe beter men het spel beheerst, hoe
meer vreugde er aan beleefd wordt".
De grootste waarde van „Koning
Voetbal" lijkt ons dan ook te liggen in
de aansporing, die zij geeft aan iedere
voetballer, om zo intens mogelijk
trainen!
Voor de Bijzondere Politierechter
in Alkmaar, mr. J. A. Markus, had
zich gisteren S. W. uit Wieringen te
verantwoorden, daar deze als werk
nemer in een landbouwonderneming
van het werk was weggebleven, zon
der de vereiste opzegtermijn in a®11'
te nemen en zonder goedvinden van
zijn werkgever. Zijn wegblijven had
ernstige gevolgen, omdat hierdoor het
selecteren van aardappelen moest
worden stopgezet, tengevolge waar
van drie H.A. pootaardappelen wer
den afgekeurd; een aanzienlijke scha
depost voor de boer.
De officier, mr. dr. J. M. Veiling»*
verwierp het verweer van verdacht®
dat hij was weggebleven omdat het
loon niet in orde was. Dit had hij dan
door de Stichting voor de Landbouw'
moeten laten onderzoeken. Mr. Vel
linga eiste 35. subs. 15 dagen.
uitspraak was 30.— subs. 15 dagen.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Adriaan A., z. v, H- BW»
en C. Blok. Elizabeth A., d. v. A.
Smit en E. Bommer. Jan J. V. C. Sn 9
en T G. Jongbloed. Johanna M. M. d.
J. L. Visser en M. M. Klaver. Johanne»
z- v- H. Roersma en M. Wiersma.
Gehuwd: P. Westra en M. Kreijg*
Overleden: Trijntje Veer, oud
aren, wejduwe van M. Grin.
Gevonden: kettinkje, kinderpok*
monnaie, hondenriem, zonnebril, P°r
temonnaie, Eng. sleutel.
VISSERIJ
URK, 14 Sept. 1949. Door 100 vaal
uigen weFden aangevojr^
VISSERIJ
-• 1949. L
tuigen werden Woensdag aangevt
12896 pond Kuilpaling, prijs f °L,0
f 0.85; 1Q8 pond lijnaal, prijs f 1 eI1
pond witvis, prijs f 0.06—f 0.42, alle» r
pond.
