De Nederlands-Indonesische Unie begint vorm aan te nemen HAAS AZIJN Behalve vogels gaan ook walvissen op reis Westduitse Mark 23,8 dollarcents Twee onfortuinlijke straaljagers Zeer lichie Unie maar geen „Welter'-gewichi VOOR EEN COC4 Wysjinski bestreed China's beschuldiging Devaluatie onder Duits protest Hoge Commissarissen namen besluip Een vloog in brand en de ander maakte een noodlanding De controle op de atoom energie Vele vragen blijven nog onbeantwoord Autobotsing op een spoorwegovergang r»E GROTE UITGEBLOEIDE KRONEN van de zonnebloemen bij de witte planting hier zou dus zijn doel teniet ment d® djang om ^eg te6gaan er is. |N WEERWIL VAN TELKENS OPDUIKENDE BEWERINGEN, dat de Ronde Tafel-conferentie In een Impasse Is geraakt, dat men met talrijke moeilijkheden heeft te kampen en dat men nog slechts weinig opschiet, gaan de Nederlandse en Indonesische delegaties met een opvallende activiteit en ln een vlug tempo voort om de weg te effenen naar uiteindelijke, algehele overeenstemming. De in de vorige week bereikte resultaten bewijzen, dat men elkaar reeds op enige gewichtige punten gevonden heeft. Eén van de communiqué'» meldde namelijk, dat omtrent de volgende punten betreffende het Unie-statuut ln beginsel overeenstemming is bereikt: 1 Het karakter van het Unie-statuut. 2. De positie en de functie van het Hoofd der Unie. 3. Taak en samenstelling van de Conferenties van ministers van de deel genoten, die op geregelde tijdstippen zullen worden gehouden. 4. Taak en samenstelling van het Hof van Arbitrage van de Unie. 5. Goed contact en geregelde samenwerking tussen de parlementen van de deelgenoten. UOEWEL nog geen officieel commen taar op deze punten is geleverd, wettigen zij enkele belangrijke con clusies. Zoals wij reeds eerder schre ven, heeft de Nederlandse delegatie zich met achttien tegen acht stemmen voor een lichte Unie verklaard, dat is een Unie van twee souvereine staten, die op voet van gelijkheid besluiten op een aantal punten samen te wer ken en die dit in een soort van vol kenrechtelijke overeenkomst vastleg gen, zonder dat daarbij al te veel op papier wordt gezet. Bij de definiëring van het begrip „lichte" Unie bleek minister Van Maarseveen echter een verbond op het oog te hebben met een Unie-raad, overeenkomende met een ministerraad en een Unie-parlement. Deze vorm was voor de Indonesiërs, die spraken van een superstaat, on aanvaardbaar. Zij voelden deze Unie als een prijsgeven van een deel van de souvereiniteit, die zij juist voor de volle honderd procent wensen te ver werven. Het was duidelijk, dat Nederland water in de wijn moest doen en dat ook de Indonesiërs wat van hun starre houding moesten prijs geven. Welnu, de vijf punten dragen duidelijk het karakter van een compromis. De conferentie van ministers is be doeld als een consultatieve Raad, die niet doorlopend bij elkaar zal zijn. doch telkens als dat nodig wordt ge oordeeld. Dat zal met het oog op de wenselijkheid van veelvuldig contact op geregelde tijdstippen kunnen zijn Van belang is, dat het niet steeds dezelfde Nederlandse of Indonesische ministers behoeven te zijn, die me' elkaar samen komen. Het zal van de onderwerpen, die ter sprake komen, afhangen welke ministers op een ge geven ogenblik aan de conferentie zul len deelnemen. Over de aard der on derwerpen is nog niet gerept, doch het ligt voor de hand, dat zij op het terrein der buitenlandse betrekkingen de defensie en de financiën liggen, of van economische of culturele betekenis zijn, zoals trouwens ook in onze Grondwet is aangeduid. Lichte Unie verhoogt kans op samenwerking. Het blijkt, dat alles wat in Indonesië de indruk kan vestigen, dat de Unie is opgelegd, is weggelaten. Dat is ver standig, want de Indonesische gedele geerden zouden een zware" Unie in hun land niet hebben kunnen „verko pen", zoals men dat in de kringen om de R.T.C. noemt. Bovendien nemen tal rijke Indonesische ook Nederlandse deskundigen aan, dat deze lichte Unie meer kans op een hechte samenwer king biedt dan een zware. Al is men het in principe over het karakter van de Conferentie van mi nisters eens, de formuleringen zullen nog wel enig overleg vergen. Zal er een reglement voor worden ontwor pen? Als één der partijen weigert een onderwerp te behandelen, wie zal dan een beslissing nemen Een aantal vragen moet nog worden beantwoord. Wellicht, dat de plenaire vergadering van de R.T.C., die men in de week van 2 tot 8 October verwacht, daar over opheldering brengt. Evenals punt 3 is punt 5 duidelijk een compromis. Het Unie-parlement is volkomen losgelaten en van een superstaat is geen sprake meer. De gebruikte terminologie „goed con tact" en „geregelde samenwerking" wijzen, in samenhang met de „Con ferentie" van ministers in plaats van een soort vaste ministerraad op een zeer lichte Unie. Tegen een goed contact en geregelde samenwer king kunnen de Indonesiërs geen be- NATUU&AZUN OP ZN BEST zwaar maken, zo komt ons voor. Ne derland heeft verreweg het meeste toe gegeven. Dat valt ook op te maken uit punt 2, dat gewaagt van de „positie" en de „functie" van het Hoofd der Unie, hoewel het begrip functie de uitoefe ning van een wezenlijke taak inhoudt. De Kroon zal symbool der Unie zijn; we zijn echter benieuwd, wat tevens haar functie is. Naar wjj menen te weten, is aanvankelijk in het Neder landse voorstel gesproken van „be voegdheden", waartegen de Indonesi sche gedelegeerden bezwaar maakten. Men is het eens geworden over „func tie". Het Hof van Arbitrage. Over de taak en de samenstelling van het Hof van Arbitrage zijn nog geen nadere mededelingen gedaan. Van Nederlandse zrjde is gedacht aan drie Nederlandse en drie Indonesische leden, benoemd door de Koningin. Be grijpelijk stuitte dat op bezwaren bij de Indonesiërs. De oplossing zal nu waarschijnlijk zjjn, dat Nederland drie leden en de Republiek Indonesia Seri- kat drie leden zal benoemen. Het Hof van Arbitrage zal te oor delen krijgen over alle geschilpunten tussen de partners, de gemeenschap pelijke belangen rakende, zoals ge noemd in het derde lid van artikel 7 van de overeenkomst van Linggadjati, luidende„Als gemeenschappelijke belangen zullen worden aangemerkt samenwerking inzake buitenlandse betrekkingen, defensie en, voorzover nodig, financiën, alsmede nopens on derwerpen van economische en cultu rele aard". Niet onwaarschijnlijk is, dat nog meer punten ter beslissing aan het Hof kunnen worden voorge legd. Als zodanig zouden wij ons kun nen voorstellen het nemen van een besluit als de stemmen in de consul tatieve Raad der ministers staken. Tegen een Unie als waaromtrent nu overeenstemming is bereikt, is in de Nederlandse delegatie weinig oppo sitie gerezen, zo vernemen wij. Meer moeite schijnen de Indonesiërs te overwinnen gehad te hebben, alvorens zij hun goedkeuring aan het toekom stige karakter der Unie konden hech ten. Inmiddels mogen we ons verheugen, dat deze resultaten zijn bereikt, om dat zij de grondslag leggen voor een verdere vruchtdragende samenwer king. Over een aantal onderwerpen zfln de onderhandelingen nog lopende. Naar men ons uit de kringen der R.T.C. verzekerde, is een gezond op timisme gewettigd. De kwestie van de schulden. In de militaire en de culturele com missie lopen de zaken goed. In de financieel-economische commissie heeft de Nederlandse delegatie de eis gesteld, dat ook na de souvereiniteits- overdracht bepaalde kwesties in over leg met ons land geregeld zullen wor den, zo lang Indonesië ten opzichte van Nederland in een schuldpositie staat. De Indonesiërs voeren daar tegen aan, dat dit inbreuk op hun souvereiniteit maakt. Zij vergeten echter, dat de eis van Nederland het uitvloeisel is van de versnelde souve- reiniteitsoverdracht. Was deze over dracht in een veel langzamer tempo geschied, dan zouden de Indonesiërs niet voor deze consequentie zijn ko men te staan. Het overnemen van de schulden levert geen punt van wrijving op, al thans wat een deel dier schulden be treft. Indonesië is bereid alle schul den tot Maart 1942 voor zijn rekening te nemen. Wat met de schulden van na dit tijdstip zal gebeuren, is nog niet beslist. Zij zijn hoog tengevolge van het omvangrijke militaire appa raat, dat Nederland in Indonesië in stand moest houden. Moeten wij betalen voor een leger, dat tegen ons gericht was? vragen de Indonesische delegaties. Het Nederlandse leger heeft orde en rust in Indonesië gebracht, ant woorden de Nederlandse gedelegeer den. Daarvan heeft Indonesië gepro fiteerd. Het is billijk, dat dit land de kosten daarvan betaalt. Al is er hier verschil van opvatting, toch verwacht men, dat binnen niet te lange tijd overeenstemming bereikt zal worden. Er zijn dus vorderingen geboekt en de toekomst ziet er niet somber uit. Wij zijn er echter nog niet. Enkele onderwerpen zullen de R.T.C. nog heel wat hoofdbrekens kosten. We noemen slechts: Nieuw-Guinea. ADELAAR-ZEEPFABRIEKEN De Chinese afgevaardigde bij de V.N. dr. Tsiang heeft de Sowjetunie -in de agendacommissie ervan beschuldigd, dat zij de verplichtingen van het Chi neesSowjetrussische verdrag van 1945 niet nakomt. Tsiang zeide, dat dit geen kwestie was tussen zijn regering en de Chinese communiste», doch tussen zijn regering en de Sowjetunie. De Sowjetrussische minister van bui tenlandse zaken, Wysjinski, zeide dat Tsiang de beschuldiging uitgebracht had „zonder de moeite te nemen de grond der beschuldiging op feiten te baseren". Op deze wijze was de aan gevallene niet in staat om zich te ver dedigen. De commissie diende in het bezit te zijn van bewijzen. Wysjinski deed daarop een aanval op de Kwomin- tang, „deze bankroete clique van Chinese imperialisten", van wie zich het grootste deel van het Chinese volk af gewend had en die uit het grootste deel van het land verdreven waren. Logisch noch feitelijk gezien had de beschuldi ging enige grond. Zij had de bedoeling de Sowjetunie te bekladden. Met 11 tegen 2 stemmen werd beslo ten de kwestie op de agenda te plaat sen. De Sowjetunie en Polen stemden tegen. Wysjinski onthield zich van stemming toen de commissie besloot de zaak aan de politieke commissie voor te leggen. De geallieerde Hoge Commissarissen voor Duitsland hebbén gistermorgen na een bijeenkomst, die bijna ononder broken 18 uur had geduurd, bekend gemaakt, dat zij zijn overeengekomen devaluatie van de Westduitse mark tot TP'-EFONISCH WEERBERICHT Het was geen „happy landing", wel ke twee straaljagers maakten, nadat zij Woensdagmiddag om vier uur van het vliegveld te Leeuwarden waren opgestegen. Van het eerste toestel sloeg onmid dellijk na de start de motor af, zo dat de piloot zijn vliegtuig direct weer tot stilstand wilde brengen. De straal jager had echter inmiddels zoveel snelheid, dat de machine over een dijkje vloog en vervolgens over een sloot om in een weiland tot stilstand te komen. Een grote rookkolom steeg onmiddellijk uit het toestel op. De brand kon echter met de middelen van het vliegveld worden geblust. De pi loot bleef ongedeerd. Het tweede toestel was niet veel fortuinlijker, want dit moest enige tijd later een noodlanding maken bij Vo- lendam, waarbij het beschadigd werd. Ook nu bleef de piloot ongedeerd. De oorzaak van de noodlanding schijnt te zijn, dat de piloot als gevolg van weersomstandigheden de koers is kwijtgeraakt en toen met benzine gebrek kreeg te kampen. De noodlan ding trok uiteraard in Volendam een zeer grote belangstelling, en allerwe gen wordt met lof gesproken over de wijze waarop de piloot, een sergeant vlieger, het toestel aan de grond heeft gezet. een nieuwe dollarkoers van 23,8 dol larcents toe te staan. De Hoge Commissie is het standpunt toegedaan, dat elke bestaande discri minerende methode en vorm van dumping dienen te worden geëlimi neerd en dat er maatregelen moeten worden getroffen tot beëindiging van alle rechtstreekse of indirecte subsi dies, die worden verstrekt en derge lijke discriminerende methoden of dumping te steunen. Een en ander dient op 1 Januari a.s. voltooid te zijn. De Hoge Commissie beveelt, dat er onmiddellijk een onderzoek dient te worden ingesteld om vast te stellen, welke maatregelen voor de uitvoering van dit besluit nodig zijn. Scherpe Duitse critiek. In de Westduitse Bondsdag is Woens dag heftig gereageerd op het geallieer de besluit om de Westduitse Mark met 20.67 procent te devalueren. De sociaal democratische leider, Kurt Schumacher, verklaarde onder luid applaus, dat het geallieerde besluit genomen was in het voordeel van andere belangen ten koste van de economie van Duitsland. De Duitse -bondskanselier Conrad Adenauer en zijn collega's zullen heden de kwestie van de devaluatie met de Hoge Commissarissen verder bespreken. In de namiddag zullen de Hoge Com missarissen dan weer bijeenkomen. Volgens de „New York Times" zul len de vijf grote mogendheden en Canada heden te New York hun acht ste geheime bijeenkomst houden over controle van de atoomenergie. Dit zou de eerste zesmogendhedenconferentie over atoomenergie zijn na het nieuws over de atoomexplosie. Volgens een gezaghebbende zegsman uit de kring der Amerikaanse dele gatie, aldus het blad, is het voorstel van de Sowjetunie tot verbod van atoomwapens voor de V.S. onaan vaardbaar, daar de Sowjetunie strenge internationale controle der atoom energie niet als voorwaarde stelt voor het atoombomverbod. om de ene soort nu, een andere vier LIET GEVEN van een antwoord op weken later op reis gaat, is niet zo een- de vraag hoe de vogels de weg voudig te beantwoorden. Men zou op- vinden naar het andere soms duizen- pervlakkig gezien kunnen zeggen: Ja, den kilometers ver liggende woonge- die vogel krijgt het slecht en zoekt dus. bied,, is zeer moeilijk. Wij nemen aan. een gunstiger verblijfsgebied op. Toch dat de dieren en dit geldt zeker voor is dit een simpele opvatting. Bovendien vogels en vissen een aangeboren drang is het 'niet geheel juist. Een zwarte hebben om in een heel bepaalde rich- kraai b.v. kan het zelfs slecht krijgen ting te trekken. Dit maakt het oog mo- tot de hongerdood toe, maar weggaan gelijk, dat de jongeren zonder de ouden doet hij niet. cp reis gaan. In Duitsland hield men de De dieren, die trekken, bezitten een junge ooievaars vast tot de ouden ver- r.atuurlijke drang, welke op een heel trokken waren. Toch trokken ook de bepaald moment ontwaakt. Van vogels jongen in een heel bepaalde richting, is bekend, dat die drang in het voorjaar ontstaat onder invloed van de daglicht verlenging. Elke dag schijnt de zon iets langer, totdat op een gegeven mo- Dank zij het bekende ringonderzoek i.- komen vast te staan, dat er een aan tal trekwegen zijn, die op verschillende ti. den door verschillende soorten vogels i worden gevlogen. Slechts plaatselijke J terrein!-~-;uvhpden (gebergten of gro- t' zeeën) doet hen van die richting af- Toen een uit de richting Amersfoort komende met stenen beladen vracht auto met aanhangwagen gistermorgen geen voorrang verleende aan een van de andere zijde komende vrachtauto uit Groningen, volgde op de bewaak te overweg in de Zuiderzeestraatweg te Nijkerk een aanrijding. Een slag boom werd met de fundering uit de grond gerukt. De spoorlijn AmersfoortZwolle werd daardoor gedeeltelijk versperd, evenals de verkeersweg Mede door dat de onderhandelingen met perso neel van een te hulp geroepen kraan wagen over de betaling aanvankelijk geen succes hadden en de spoorwegen zich t°n slotte garant stelden, was de versperring omstreeks negen uur op geheven. Het wegverkeer ondervond grote stagnatie. De auto's werden licht be schadigd. de Atlantic. Bij paaïing in. de Noord zee zouden de jongen zich niet vol doende kunnen ontwikkelen. Voort- tuinmuur buigen zwaar van vruchten naar de aarde en de geweldige bla- doen. Om dezelfde redenen maken ook. ^eer uitgebreide proeven, die in Cali- deren worden door de sterke wind in rafels geslagen. Door het Noordhollands walvissen periodiek grote zwerf toch- fornje werden gehouden, hebben dit Kanaal varen weer de hoogopgetaste vlasschepen van de Wieringermeerpolder ten dikwijls tot ver in de tropische cnomstotelijk bewezen. In tegenstelling onderweg naar het verre Vlaanderen. Op het land steken de knechts de gele wateren. met de verwachtingen slaagde men ér wi,hen. graanbundels omhoog, waar ze door de uur in uur uit doordreunende dorskas De herfsttrek naar het Zuiden is het echter niet in overtuigend aan te tonen, Zo snel mogelijk wordt echter weer i worden gegrepen. En in de plassen in het park drijft afgevallen blad: geel, bruin gevolg van tijdelijk minder gunstige le- dat verkorting van het daglicht de na- op de oorspronkelijke richting terugse en goudig. Het is September... Het is herfst. vensomstandigheden, waarbij de tempe- jaiir£trek naar het Zuiden zou veroor- komen. Voor de Midden-Europese trek- retuu.rdaling zonder twijfel een rol zaken De pr0even, waarbij met talloze vogels heeft men drie wegen vastge- rvE ZOMER WAS MOOI, maar hu rei waarneemt, is de eerste vraag die speelt. factoren rekening moest worden gehou- - - - V die enigermate oog en gevoel heeft men stelt: Waarom leggen de dieren Het waarom van het periodieke trek- den en die sommen geids kostten, heb- voor de schoonheid die elk jaargetijde die dikwijls grote reizen door de lucht ken der dieren vindt in deze voedsel- ber tot geen resultaat geleid. voor zich biedt, zal het najaar als een of door de diepten der oceanen af? even heerlijk getij weten te beleven. Het trekken naar rijke, soms zelfs ge- Naast de kleurenpracht der bossen, de heel braak liggende, voedselterreinen ruige wolkenluchten en de wat huiveri- moet wel op de voorgrond worden ge- ge charme van het waterland, trekt de steld. In de natuur blijft niets onge- ma-sale trek van de vogels telkenmale bruikt. Een voedselvoorraad, die niet en voortplantingsfactoren wel groten deels een oplossing. Aangeboren trekdrang. £EN VAN DE OPVALLENDSTE ken- Doet bij vogels de daglichtverlenging de voorjaarstrek ontstaan, bij de in zee levende dieren moet het ontstaan van de trekdrang zeer waarschijnlijk wor- steld, n.1 een Westelijke kustweg, een i Italiaans-Spaanse en een Adriatisch- Tunesische weg. De vraag hoe de vogels steeds die zelfde bepaalde richting weten te kie zen, is wel het moeilijkste te beanl- den toegeschreven aan veranderingen W00i<fen. Enige tijd geleden dacht mer merken van de trek is de bijzon- in de temperatuur van het water, daar no® aarl de aanwezigheid van een zesde bijzondere aandacht. En geen wonder, door stationnaire bewoners werd opge- dere regelmatigheid van de data, waar- het licht vooral in de diepere lagen geen zintuig dat gevolig zou zijn voor aard- want welk een indrukwekkend bele ven is het als duizenden eenden in V- formaties hoog langs een zware wol kenlucht de Zuid intrekken. Wat een onvergetelijke aanblik leveren de groepjes lepelaars op, witblinkend te gen een stralende late Augustushemel en hoe vreemd is de bekoring van vo gelgeluiden in de nacht als de wind bruikt, zal door dieren van elders ver der worden uitgebuit. Valt dat verblijf Cp die voedselterreinen samen met een voor de voortplanting gunstige tijd dan zal deze daar eveneens plaats heb ben. Daarom trekken bepaalde vogelsoor ten reeds heel vroeg naar het Noorden. Er is dan voor het invallen van de cp de dieren weggaaa De vraag waar- rol speelt. -wijgt en een gele maan het pad van herfst ruimschoots tijd voor de jongen een traag voorttrekkende wolkenkara- om op te groeien. Bij de pijlstormvogels vaan verUcht. Ge herkent ze aan bun valt de trek naar rijke voedselgebieden roep- de zwanen, de ganzen, de ture- niet samen met de broedtijd. Zij rveste- luurs en soms verraadt snel wieknge- len op de Oceanische eilanden (Azoren, ruis laag overtrekkende eenden. Ascunsion) en maken daarna in de zo- Die steeds weerkerende trek van de mer grote reizen naar het Noorden tot vogels en daarnaast de trek van vissen IJsland toe. Noordelijk gelegen zeeen en verschillende zoogdieren, want ook bevatten tengevolge van grotere hoe- bi! deze treft men niet zelden dit ver- veelheden plankton (verzamelnaam schijnsel aan, deed velen vragen naar voor duizenden soorten microscopisch het hoe, waartoe en waarom. En het is geen wonder, dat de wetenschap, ge steund door het liefhebberijwerk van talrijke leken, getracht heeft op deze vragen een antwoord te gven. Dat men daarin in menig opzicht is geslaagd, werd ons duidelijk tijdens het onder houd dat wij dezer dagen mochten heb ben met dr. J. Verweij, directeur van het Zoölogisch Station van de Neder landse Dierkundige Vereniging te Den Helder. Een korte samenvatting van hetgeen hij ons over dit actuele onder werp vertelde, geven wij hier weer. De zin van het trekken. xjjETS GEBEURT zonder reden. En alle biologische gebeuren is zin rijk heeft een eigen speciale betekenis. Als men dan ook het trekken der die kleine dieren en planten) meer vis en dus meer voedsel voor de vogels. 's Winters brengt de voedseltrek hen ver zuidelijk van de eilanden waar zij nestelen. Een ander sprekend voorbeeld is dat van de tonijn. Gedurende de win ter verblijft deze grote vis in de At lantische Oceaan. In Mei begint de grote trek, welke de voortplanting ten doel heeft. Door de Straat van Gibral tar begeven zij zich naar de speciale oaaiplaatsen in de Middellandse Zee. Daarna heeft de tweede trek plaats naar de voedselgebieden. De Neder landse vissers weten niet zelden zo mers een tonijn te verschalken, wan neer het dier bij de Doggersbank in de Noordzee op de haringjacht is. Be gin October gaat de tonijn weer naar Ww: 123 De Engelsman Fred Taylor was deze zomer de eerste, die in de Noordzee een tonijn wist te vangen De gelukkige visser tijdens het wegen van de tonijn. Hij schijnt een goede neus voor tonijen te hebben, want verleden jaar was hü ook de eerste, die in Scorborough een tonijn aan land bracht. magnetisme. De dieren zouden I om andere redenen, maar op de zelfde wijze, gericht worden als ijzervijlsel in magnetische kracht lijnen. De laatste tijd komt mer echter op deze veronderstelling terug. In de eerste plaats denki men nu aan het aanwezig zijr van een enorm vermogen bij dt vogels om de beelden van he: terrein in zich op te nemen. Dl- is mogelijk, omdat trekvogels zei den hoger vliegen dan duizenc meter. Proeven met vogels, dii gebracht werden op plaatsen waai zij nooit te voren waren, toonder aan dat de dieren volhardend zoe ken naar een „aanknopingspunt' S in het terrein om vandaar d< juiste richting te vinden. Maai I hoe doen de nachtelijke trekker: I het dan? Men meent hier te moe ten denken aan bepaalde vochtig heidstoestanden van de atmosfeer Zekerheid hieromtrent bestaa echter in het geheel niet. Talrijke vragen blijven dus noj onbeantwoord, vragen over di krachten, die in de stofwisseling werkzaam zijn, die het organismt opbouwen en in physiologisch» processen tot uitdrukking komen In laatste instantie wijst ons db op de wereld-harmonieën, zoal: Keppler het noemde. Wereldhar monieën, die tenslotte in alles éér zijn en eerbied en ontzag opnieuw doen toenemen voor de majesteii van de Schepper, bij Wie dit al zijn oorsprong vindt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1949 | | pagina 3