Gron
inger boeren verkochten hun
rechten op het nieuwe land
De oorzaken van
maagpijn
De „Karei Doorman" klieft de golven
Londen-Peking-
Moskou
Een kwart eeuw volkszang in Noord-Holland
Heerenveen door Velocitas verslagen
4
Su
En in een hut rollen Spaanse r's
Alteza il Principe
Bernardo
Een Pools protest
HET EINDE DER EILANDEN (2)
Van potloodkrabbels in een zakboekje tot een
ingewikkelde bureaucratische machine
Geharrewar om een oud
handvest
Diploma's in plaats van medailles
Juliana moet eerste wedstrijd nog winnen
De nieuwe avonturen van PimPom en Pam
"Si W» in
Stijgende woningbouw
MAANDAG 16 JANUARI 1950
(Van een speciale verslaggever
Aan boord van Hr. Ms. Karei Doorman)
QP DRIEKONINGENAVOND zorgt de zee, die zo kalm leek, toch nog voor een
verrassing. Zij maakt zoveel schuim, dat de „Heemskerrk" en de „Johan
Maurits" onderzeebootallures krijgen. De Karei Doorman zelf wordt af en toe
flink aan zijn stalen tand gevoeld. Als een koekmes blijft zijn boeg door de
golven snijden, maar er zijn ogenblikken waarop hangmatten aan boord verre
verkieslijk zijn boven veldbedden. Wij journalisten hebben deze laatsten toe
gewezen gekregen. Wat moet een landrot met een hangmat beginnen. Het ge
volg is, dat uw verslaggever driemaal in zijn dromen tot de harde werkelijk
heid werd geroepen.
veerd, staat een schildwacht. Hij mag
tegen niemand praten en nog veel min
der iemand doorlaten. Hij mag alleen
horen, wat daarbinnen soms hoorbaar
gezegd wordt. Soms zijn het Spaanse r's
en ch's, die naar buiten doorklinken.
De Prins heeft zich n.1. een linguapho-
ne laten brengen om de klank van het
Spaans nog eens goed te beluisteren.
Mevrouw Perón zal verbaasd staan
over zijn uitspraak. Als hij slaagt, dan
zal heel Nederland Su Alteza dankbaar
zijn.
Inmiddels gaat het leven aan boord
van de Karei Doorman zijn regelmatige
garrg. Het gaat er om in betrekkelijk
korte tijd het enorme schip met zijn
vele uiteenlopende onderdelen ge-
vechtsklaar te maken. Alles is bezig
zich op grote oefeningen in te schieten.
Er worden extra veiligheidsmaatrege
len genomen en versterkte wachten
gelopen, reeds hebben enkele verduis
teringsproeven ons finaal in het don
ker gezet.
Alles wijst op toenemende activiteit,
waarvoor de Caraïbische Zee het ope
ratieterrein zal worden.
De flikkerlichten van de drie schepen
hebben vanavond visueel contact gelegd
en er zijn afspraken gemaakt om mor
genochtend vroeg de eerste mail via de
Azoren naar het Vaderland te verzen
den. Met dat doel komt de Heemskerck
langszij de Doorman, altijd een eerbie
dige afstand van een meter of veertig
in acht nemend en de mailzak wordt
dan overgeschoten.
Er zullen brieven inzitten aan vele
families en daaronder zal zich ook een
brief van Prins Bernhard bevinden
aan de Koningin en de Prinsesjes op
Soestdijk. De Prins heeft ons vanmor
gen deze mededeling gedaan en tevens
de journalisten wat over zijn reis ver
teld. Er zijn vele economische proble-(
men, die de Prins ter plaatse hoopt te
bespreken en bestuderen. Het feit o.a.
dat de Nederlandse gulden is gedevalu
eerd, terwijl de Westindische gulden
rustig op het oude peil is gebleven en
in de dollar-area onaantastbaar blijft, is
een moeilijkheid voor ons land, waar
over de Prins nog weinig meer kon ver
tellen dan dat hij zich terzake eens wil
oriënteren.
Eva Perón gastvrouw.
De Prins, die een zeer verantwoorde
lijke taak op zich heeft genomen, zal
de nodige avonturen gaan beleven als
compensatie. Bosnegers zullen hem in
een korjaal over stroomversnellingen
heenvoeren, de grootste technische
wonderen van wereldbedrijven en raf
finaderijen zullen hem getoond worden.
Mevouw Evita Perón zal in Argentinië
zijn gastvrouw zijn, de president van
menige staat zal hem in zijn paleis ont
vangen. In Mexico zullen Indianen een
volksfeest voor hem houden, dat een
hele nacht in beslag zal nemen ter ere
van „Su Alteza II Principe Bernardo".
De Prins zal weten, dat hij ontvangen
wordt door een volk, dat het aureool
van het Koningschap nog niet vergeten
is. Vandaar naar President Truman in
Washington, het is slechts een enkele
stap door het luchtruim; New-York,
Ottawa, Quebec
Maar er zijn ergens grenzen, ook aan
de reisvaardigheid van een Prins met
gevolg en Dakota, voor welke laatste
de meest Zuidelijke 2400 mijl reeds te
veel zijn, zodat de KLM moet bijsprin
gen om Su Alteza naar mevrouw Perón
te brengen. Zij wil hem gaarne spre
ken, al weet zij best, dat het over za
ken gaat. Zaken voor ons land van het
allerhoogste belang. Exportrelaties, af
zetgebieden voor onze industrie en
landbouw, voor onze luchtvaart en ter
bevordering van de grote handelstrans
acties, die een Nederlands concern
het Oost-West Syndicaat gaat uit
voeren.
Brazilië en Argentinië vooral zijn be
langrijk, zegt mr. Thomassen. Su Alteza
II Principe is er welkom, zó welkom,
dat hij nu reeds een uitnodiging voor
het volgend jaar heeft aangenomen.
Ook dan moge mevrouw Evita hem met
haar beminnelijkste glimlach aan tafel
geleiden en de Prins moge dankbaar
zijn voor de verwezenlijking van wat
hem dit jaar zal worden toegezegd.
Spaanse les.
In de hut, die op de Karei Doorman
voor de Koninklijke gast is gereser-
De gistermiddag te Rotterdam ge
speelde voetbalwedstrijd tussen
Sparta en Hermes D.V.S. eindigde
in een (11) gelijk spel. Hoog op
springend weet Landman, de doel-
verdediger van Sparta, de bal tij
dens een aanval van Hermes
D.V.S. weg te werken.
Volgen3 een bericht van radio
Warschau heeft de Poolse ambassa
deur te Parijs Zaterdag een nota van
de Franse regering overhandigd,
waarin wordt geprotesteerd tegen de
jongste arrestaties van in Frankrijk
wonende Polen en tegen het ontbin
den van Poolse organisaties in
Frankrijk.
(Van onze reizende redacteur)
villa naast het oude logement ..Het Wapen van Hunsingo
het
In de witte villa naast het oude logemem ,.nn T""' ~^lei en de kou
stille landelijke dorp Baflo zetelt ir. Kooper, die verKeten Hij is de
de ellende van de Japanse interneringskampen tracht te gGroningen> res-
chef van het Bureau Landaanwinnin&swerken in de p van dezelfde
sorterend onder het Technisch Burau der Domeinen, eert lictoam
orde als de Rijkswaterstaat en de Dienst der Zuiderxee^rken ^n
twee deel uitmakend van het ministerie van Verkeer en Waterstaa.
de boer deden het werk en het beheer
Ik moet er echter nog het een en
ander bij vertellen, omdat de naam
van het bureau ietwat misleidend is.
Domeinen toch zijn rijksgronden en
zij worden beheerd door de Dienst
der Domeinen, die evenals de Rijks
gebouwendienst, die de rijksgebouwen
beheert, onder het ministerie van Fi
nanciën ressorteert. Maar aangezien
minister Lieftinck en zijn grote schare
van bekwame medewerkers met al hun
kennis niet in staat zijn om een do
mein, dat er nog niet is, tot stand te
brengen, terwijl minister Spitzen en
zijn uitgebreide staf van toegewijde
vernuftelingen dat wèl kunnen, is het
maken van nieuwe rijksgronden Wa
terstaatswerk en 'daarna) het beheren
ervan een karwei voor de cijferaars
van de Kneuterdijk. Vroeger was dat
anders. De arbeiders van de aanpalen-
pjE CONFERENTIE IN COLOMBO
van de ministers van Buitenlandse
Zaken van het Britse Gemenebest is
geen ogenblik te vroeg gekomen. Azie
bevindt zich in het jaar 1950 midden in
de grootste crisis van zijta moderne his
torie.
Indien men de
communistische
golf aan de gren
zen van China wil
keren, is actie zon
der verder uitstel
nodig; en het Brit
se Gemenebest
de grootste gemeenschap van Aziati
sche naties en tegelijk de sterkste
verbinding tussen het agrarische Azie
en het industriële Westen is het
aangewezen lichaam, om een dergelij
ke actie op touw te zetten.
Een moeilijkheid voor de deelnemers
aan de conferentie is echter, dat zij
weinig of niets weten van de huidige
«temming der Chinese communisten. Er
zijn aanwijzingen, dat de extreme fa
natici, die geleid worden door Lioe
Sjao-Tsji, hoofd van de vakverenigin
gen en op één na de machtigste man
in Peking, op het ogenblik in het za
del zitten. En hun humeur zal er niet
op verbeterd zijn door de recente ge
beurtenissen rondom Formosa en het
vooruitzicht van een Anglo-Ameri
kaanse combinatie om in Zuid-Oost-
Azie een anti-communistisch bolwerk
op te werpen.
Aan de andere zijde is er echter aan
leiding om te geloven, dat vele leiden
de Chinese communisten de ware aard
van het Russische imperialisme volko
men doorzien en zich weinig gelukkig
voelen over de door Lioe Sjao-Tsji ge.
leide draai naar Moskou Eerst wan
neer Mao Tse-Toeng zijn onderhande
lingen met de Russen heeft beëindigd
zal men in staat zijn, meer over deze
kwestie te zeggen.
renbeurs achtte men wel geschikt voor
ten vereniging is die het voorberei-
ter, dat er in Alkmaar geen aangeslo
ten vereniigng is die het voorberei
dende werk op zich zou kunnen ne
men. Men besloot 't, bestuur te mach
tigen om een plan uit te werken.
„Andijks Gemengd Koor" stelde voor
in die plaatsen, waar een concours
wordt gehouden, een waarborgfonds te
stichten. Verscheidene leden opperden
Zondagmiddag kwam de Bond van Zangkoren in Noord-Holland In Paviljoen
Kinheim te Alkmaar in algemene vergadering bijeen. Deze bijeenkomst, die door
afgevaardigden van dertien verenigingen werd bezocht, droeg een bijzonder
karakter, daar de Bond zijn 25-jarig jubileum herdacht. De drie leden die van
het begin af een bestuursfunctie hebben vervuld, de heren Mink, Burger en
verslag van de secretaris bleek dat het ledental in het afgelopen jaar van een
Lek, werd in het bijzonder hulde gebracht voor hun werk. Uit het jaar-
en twintig tot twintig is teruggelopen. De voorzitter vah de Bond, de heer P. J.
Mink, memoreerde in zijn openingstoespraak het plotseling overlijden van de
dirigent de heer G. Pranger, die veel en verdienstelijk werk voor de Bond
heeft verricht. Vervolgens gaf de voorzitter een kort historisch overzicht.
Op 28 December 1924, zo zeide de
heer Mink, kwamen tien zangvereni
gingen in café „De Locomotief" te
Alkmaar bijeen. Men besloot tot op
richting van een gezamelijke vereni
ging, „De Noordhollandse Zangers-
bond", die zich ten doel zou stellen de
volkszang zo veel mogelijk 'te bevor
deren. Sinds die tijd zijn verscheidene
goede zangverenigingen opgeheven,
doch gelukkig zijn aan de andere kant
ook meerdere leden toegetreden. In
den beginne maakten ook de Katholie
ke verenigingen deel uit van de Bond,
doch toen er een aparte Katholieke
vereniging werd opgericht gingen ver
scheidene leden verloren. Later
ging men een fusie aan met de
Bond van Gemenngde Zangvereni
gingen. De nieuwe vereniging kreeg
de naam „Bond van Zangkoren in
Noord-Holland". De heer Mink bracht
in het bijzonder dank aan de heer J.
Bonset, die als adviseur en jurylid be
langrijk werk voor de Bond deed en
die enkele belangrijke verbeteringen
aanbracht.
Financieel gunstig
Op voorstel van de commissie tot na
zien van de rekening over 1949 werd
de penningmeester onder dank gede
chargeerd. Uit de rekening van de
heer Lek bleek dat de Bond er finan
cieel gunstig voor staat.
De verkiezing van het hoofdbestuur
nam niet veel tijd in beslag. De heer
K Burger zag zich met algemene
stemmen herbenoemd in zijn functie
als secretaris en in de plaats van de
heer D. Appel, die wegens zijn gevor
derde leeftijd voor een bestuursfunc'
tie bedankt had, werd de heer F. Ap
pel Dzn. benoemd. Als lid van de com
missie tot nazien van de rekening 1950
werd „Andijks Gemengd Koor" geko
zen. Op voorstel van het Hoofdbestuur
werd als plaats voor de volgende alge
mene vergadering wederom Alkmaar
aangewezen.
Zeer veel tijd namen de discussies
over het vaststellen van een plaats
voor het concours 1950 in beslag, aan
gezien niet één vereniging als gast
vrouw wenst op te treden. Een groot
gedeelte van de afgevaardigden was
het eens met de heer Bonset, die voor
stelde dit jubileum-concours in Alk
maar te houden, waarbij hij speciaal
dacht aan de Muziektuin. Ook de Ko-
bezwaren tegen dit voorstel, waarbij
men vooral bevreesd was voor de mo
gelijk ongunstige financiële gevolgen
voor de organiserende verenigingen,
De vergadering besloot ten slotte voor
ae tijd van één jaar geen medailles
doch diploma's uit te reiken en verder
t voorstel van Andijk te aanvaarden.
Bij de rondvraag wenste de Koor
vereniging Bergen de heer Lek
geluk met diens 25-jarig jubileum
als penningmeester. De heer Mink
sloot zich hierbij aan en huldigde te
vens de heren Van Bergen, Burger,
Appel, Balk, Hellenberg, Schrijver en
Bonset. De heer Burger bracht op zijn
beurt de heer Mink dank voor het
werk dat deze in de afgelopen 25 jaar
als vice-voorzitter en voorzitter voor
de Bond heeft gedaan.
Tot slot van de vergadering gaven
de heren Lek en Mink een
beschouwing over de Landelijke Bond
van Zangverenigingen, de VOCO
Men had verscheidene bezwaren te
gen deze vereniging en men besloot
dan ook dit jaar nog niet als lid van
de VOCO toe te treden.
De grootste verrassing in de eerste klasse was de nederlaag welke Heeren
veen van Velocitas te incasseren kreeg. Door de nederlaag van de Friese kam
pioenen is er thans geen enkele eerste klasser zonder verliespunten. Daar Blauw
Wit ADO versloeg en Sparta de punten met Hermes DVS deelde zjjn de Am
sterdammers weer een punt uitgelopen. VSV kwam uit Haarlem met één winst
punt terug en staat er dus nog vrq ongunstig voor. In afdeling II wonnen alle
ontvangende clubs. Ajax gaf EDO geen kans 't Gooi zag geen kans om SVV
ook maar één punt te ontfutselen; Xerxes kreeg van HBS de kous op de kop
en RCH had aan één doelpunt voldoende om Neptunus met lege handen te laten
vertrekken.
Door de overwinningen van Ensche-
dese Boys en Heracles is het practisch
zeker dat een van deze ploegen met de
titel in het Oosten zal gaan strijken. De
Boys uit Enschede hebben wel de beste
papieren met hun drie punten voor
sprong. De degradatie candidaten zijn
hier Go Ahead, NEC en Quick.
Ook de leiders van afdeling IV, Llm-
burgia, PSV en RBC, behaalden de
volle winst, doch hun voorsprong op
MVV en VVV is zo miniem dat hier nog
van alles kan gebeuren.
Ondanks de nederlaag van Heeren
veen heeft Be Quick geen kans gezien
op de favorieten in te lopen. Met maar
liefst 73 verloren de Groningers hun
uitwedstrijd tegen Sneek.
Willem II is Maurits weer voorbij ge
streefd, door dat Willem II met 82
Sportclub Emma versloeg en Maurits
van BW een nederlaag moest incas
seren. Juliana heeft nog steeds geen
kans gezien om ook maar één wedstrijd
te winnen en het ziet er naar uit dat
deze ploeg volgend seizoen in de twee
de klasse zal uitkomen.
De standen zijn:
70. Arme soldaten. Ze lopen hele.
maal de verkeerde kant uit. Maar....
dat is nog niet alles. Nu steekt er ook
nog een zandstorm op. En de avond
begint al te vallen. Maar de comman
c.ant van de troep is vastbesloten om
de achtervolging niet op te geven
Mannen", roept hij uit, „bescherm!
allemaal zoveel mogelijk jullie ogen.
maar laten we zorg dragen om met
elkaar contact te houden, door elkan
ders sabel vast te houden". Iedereen
volgt het bevel van de commandant
op en zo trekt de troep langzaam ver
der, elkaar bij de sabel vasthoudend
Ook Pim, Pam en Pom, die helemaal
in de achterhoede zijn, doen precies
wat de commandant zegt. Maar dan
steekt er to'n wervelwind op. dat Pim
zijn houvast aan de sabel van zijn
voorganger verliest. En in de duister-
nis kan hij niet veel meer zien ook.
AFDELING I.
Blauw Wit
14
9
3
2
40—21
21
Sparta
14
8
3
3
30—13
19
HDVS
13
7
4
2
27—22
18
DOS
13
5
4
4
18—21
14
Feijenoord
14
5
4
5
24—22
14
KFC
14
6
1
7
26—34
13
Haarlem
14
4
4
6
29—25
12
ADO
14
6
0
8
27—24
12
VSV
13
2
5
6
18—23
9
Zeeburgia
13
1
2
10
15—49
4
AFDELING II.
Ajax
13
11
1
1
30—10
23
Volewijckers
13
8
3
2
30-
-13
19
HBS
13
5
4
4
30—25
14
RCH
13
5
3
5
18—19
12
EDO
14
4
4
6
25—28
12
Xerxes
13
3
5
5
18—22
11
SVV
13
4
2
7
27-
-33
10
't Gooi
13
5
0
8
17-
-26
10
Neptunus
12
3
3
6
21-
-25
9
DWS
13
3
3
7
13—28
9
AFDELING
m.
Ensch. Boys
14
10
O
2
29-
-12
22
Heracles
14
8
3
3
19-
-11
19
AGOW
14
5
6
3
21-
-19
16
Enschede
14
5
5
4
17-
-14
15
Hengelo
14
4
6
4
16—17
14
Zwolse Boys
14
5
4
5
18—20
14
Wageningen
13
5
3
5
19-
-18
13
Go Ahead
13
3
3
7
16—24
9
NEC
13
3
3
7
10—16
9
Quick
13
1
3
9
13-
-27
5
AFDELING
IV.
Limburgia
12
8
1
3
22-
-17
17
PSV
13
7
2
4
42-
-14
16
RBC
14
6
4
4
22-
-18
16
MVV
12
6
3
3
26-
-17
15
VVV
12
6
2
4
28-
-27
14
Sitt. Boys
13
6
1
6
31—41
13
NO AD
12
3
5
4
15—18
11
Brabantia
12
5
1
6
15—21
11
Kerkrade
13
3
1
9
22—41
7
Helmondia
13
2
2
9
10—19
6
JLonï X.—potloodltr.bb,H
Haag de zaak ingewikkeld m^ern zO
doen dat stellig, maar zij kunn®
blijkbaar niet anders. Het zij zo. OP
het eerste gezicht lijkt het aanwinnen
van land een vrij eenvoudig werK'
maar dat is het blijkbaar, gezien de
ambtelijke organisatie, die e™a!1
pas komt, nu niet meer. De Cul'uu*"
technische Dienst komt er n.1. ook nog
aan te pas; dat is een onderdeel van
het Staatsbosbeheer, ofschoon het niets
met bomen planten te doen heeft. Via
deze instelling heeft minister Mans-
holt van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening een vinger in de land
aanwinningspap. Overigens bepaalt de
bemoeiing van zijn ministerie zich tot
het onderzoeken der bodemgesteld
heid. Vroeger deed de boer dat zelf
door de grpnd aandachtig tussen duim
en wijsvinger te wrijven; nu komt er
een laboratorium met retorten, steek
vlammen, reageerbuizen en zuurka.
mers aan te pas.
Dan is er nog het Bodemkundig In
stituut te Groningen, dat monsters van
landbouwgronden neemt en adviseert
hoe er bemest moet worden. Dit is de
wetenschap, die in de plaats getreden
is van de ervaring.
Belangrijk seizoenwerk
Van zeer groot belang is ondertussen
het aandeel van minister Joekes en
zijn ministerie van Sociale Zaken
hieronder valt immers de DUW, d.w.z,
de Dienst Uitvoering Werken, die in
de plaats is getreden van de Rijks
dienst voor de Werkverschaffing en
tot taak heeft kort en goed
werkloosheid, ook seizoenwerkloosheid,
te voorkomen. In landbouwstreken nu
hebben de arbeiders in het winterse!
zoen weinig om handen en zij zijn er
dan ook dankbaar voor als zij mee
kunnen helpen bij het land aanwinnen
wanneer er niet te ploegen, te zaaien of
te oogsten valt. Landaanwinnen is een
typisch DUW-werk; er behoeft niet
regelmatig met een gelijkblijvend aan
tal arbeiders aan gewerkt te worden.
Men kan het in de zomer met een
nandvol af om in de winter honderden
arbeid te verschaffen. Bovendien heb
ben die honderden hier nooit de ge
dachte, dat zij maar worden bezig ge
houden met nutteloze karweitjes om
hun „steun" te verantwoorden. Inte
gendeel, hun loon is loon en het is ten
volle verdiend; niet alleen, omdat er
zwaar voor geploeterd moet worden,
maar ook omdat het nut heeft. Groot
nut zelfs, zichtbaar en tastbaar, begrij
pelijk voor de meest eenvoudige ziel
onder hen. Hieraan mee te werken
moet voldoening geven. Of die voldoe
ning er vroeger ook is geweest, toen
de boer de van hem afhankelijke
arbeiders schamel betaalde voor deze
zeer zware arbeid.7
Overigens ben ik nog niet aan het
eind van mijn ambtelijk landaanwin
ningslatijn, want ten slotte betekent
meer land vergroting van de opper
vlakte van sommige gemeenten en ook
verandering in het werk van sommige
waterschappen. Vandaar, dat er op dit
punt niets gebeurt zonder de onderha
vige gemeentebesturen, de Gedeputeer
de Staten der provincie, de betrokken
waterschappen en de Provinciale Wa
terstaat erin te kennen. Minister Teu-
lings heeft (langs een omweg) dus ook
zijn zegje in het geval, want alles wat
binnenlands bestuur is, valt onder de
verantwoordelijkheid van het ministe
ne van Binnenlandse Zaken.
Oud boerenrecht
Ten slotte moet er, althans in Gro
ningen, ook nog een aantal particulie
ren in gekend worden. Immers, er be
staat in deze provincie een zeer oud
handvest, volgens hetwelk nieuw aan
gewonnen land aan de Waddenkust
het eigendom is van de aanpalende
boeren. Jarenlang is er geprocedeerd
over de tegenwoordige waarde van dit
nit »ifn uV6«de toePassing ervan.
Dit alles heeft geleid tot een groot
aantal delimitatie-overeenkomsten
een dading tussen het Rijk en elke
betrokken boer afzonderlijk tenein-
vLfhaneWar uit te sluiten- Meestal
Komt zulk een overeenkomst hieroD
daV het« RUk het uitsluitende
recht verkrijgt om land aan te winnen
dat d6t u alle kosten °P zich neemt,
dat de boer van het nieuw gewonnen
land een strook in zijn bezit krijgt tot
driehonderd meter uit de oude diik
Ook kan die boer die driehonderd me
ter aan het Rijk verkopen en als hij
dat wenst kan hij voorkeursrechten
doen gelden op meer dan driehonderd
Hptavpant van het RÜk kopen!
Het komt dus hierop neer, dat de boer
in Groningen, die eeuwenlang voor
eigen gebruik en als het hem schikte
land aangewonnen heeft het se
bruik gaat terug tot de agrarische
monniken van het Klooster te Aduard
houdt° nU nlCt m<!er mee bezi§
AFDELING V.
Heerenveen
12
11
0
1
61—16
22
Be Quick
13
6
2
5
31—29
H
Sneek
11
4
4
3
32—24
12
GVAV
11
4
4
3
22—14
12
Leeuwarden
11
5
2
5
21—26
12
Velocitas
12
5
1
6
25—26
11
Achilles
12
5
1
6
25—26
11
Frisia
10
4
2
4
14—21
10
HSC
12
4
2
6
19—29
10
Friesland
12
0
1
11
7—54
1
Blijkens gegevens van het cen
traal Bureau voor de Statistiek
ku-amen in de maand November
4366 nieuwe woningen gereed,
waarvan in onze provincie (be
halve Amsterdam) 411 tegen in
November 1948 384. In de eerste
elf maanden van 1949 werden in
totaal 37.314 woningen voltooid
tegen 29.646 in dezelfde periode
van het daaraan voorafgaande
jaar.
AFDELING
Willem II 13 9
Maurits 13 9
TSC 13 6
BW 12 5
Long-a 12 6
Eindhoven 12 5
NAC 12 3
Blejjerheide 12 3
Spr.cl. Emma 12 1 3 g
Juliana 11 0 j s
VI.
3
3
4
3
4
4
5
5
38—16
29—16
22—23
19—12
16—20
22—18
12—12
19—21
12—33
11—29
rvF IK IN MIJN jeugd veel aan maag-
pijn geleden heb kan ik mij
niet meer herinneren. Maar ik heb er
wel veel, en zeker meer dan andere
kinderen, over geklaagd. Ik geloof
nu, dat dit kwam doordat, wanneer in
klaagde, ik van mijn moeder altijd di
rect enige druppels Eau de Carmes op
een lepeltje suiker kreeg, wat lang
niet slecht smaakte. En, gelukkig voor
mij (en voor het familiebudget) heeft
zij er niet verder over nagedacht dat
maagpijn ook wel eens het symptoom
van een ernstig maaglijden kan zijn,
dat er aandoeningen bestaan van an
dere organen weike in de buurt van
de maag liggen de darm, galblaas,
alvleesklier welke zeer dikwijls
met maagpijn gepaat*d gaan en dat dit
zelfde symptoom ook bij ziekten van
de blindedarm (appendix) en bij een
liesbreuk kan voorkomen. De dokter
werd dus niet geroepen om mijn maag
pijn op zijn juiste waarde te taxeren.
En in zoverre was
dit maar gelukkig,
omdat men ook
thans nog altijd
enigszins in 't duister
tast en niet precies
weet, welke waar
de dit symptoom"
op zichzelf voor het stéllen van de
diagnose heeft en waardoor maag
pijn ontstaat.
Voortdurende en dikwijls terugke
rende maagpijnen kunnen ontstaan, ook
zonder dat er anatomische veranderin
gen van de maag bestaan en eveneens
ontbreekt het zekere bewijs, dat het
op een gestoorde functie zou moe
ten berusten. Want kramp van de sluit
spier (z.g. pylorospasmus) kan wel
eens geheel zonder pijn verlopen. Ook
is het niet noodzakelijk, dat een te gro
te afscheiding van zoutzuur er de oor
zaak van is, aangezien ook bij een laag
zuurgehalte dikwijls pijn voorkomt.
Wel kunnen, tengevolge van een te
hoog zoutzuurgehalte, functionele stoor
nissen optreden, bijv. retentie en op
die manier kunnen er langs indirecte
weg bezwaren ontstaan.
Maar bij een maagzweer, waarbij 'n
hoog zuurgehalte van de maaginhoud
bestaat kunnen de pijnen ook wel eens
ontbreken. De patiënten weten dan
niets van hei bestaan van hun kwaal
af, totdat een plotselinge maagbloeding
of nog ernstiger verschijnselen hen als
een donderslag bij heldere hemel tref
fen, Maar vele andere van dergelijke
patiënten lijden tijden lang aan maag
pijnen die meestal direct na het eten
of één a twee uur later optreden en
die buitengewoon heftig kunnen zijn.
Als verdere symptomen noem ik U het
braken dat dikwijls 's morgens vroeg
bij nuchtere maag optreedt, het bloed
braken, dat een bijna zeker teken van
maagzweer is, de vermeerderde speek-
selsecretie, de pijnlijkheid bij druk van
de maagstreek, enz. enz. De zekere
diagnose worit door het röntgenonder
zoek gemaakt
Ook over- de vraag hoe een maag
zweer ontstaat heeft men veel gestre
den. Men heeft aan de peptische wer
king van het maagsap de «chuld ge
geven. Men heeft gedacht, dat de wijze
waarop het slijmvlies door de bloedva
ten verzorgd wordt er een grote rol bij
zou spelen. Weer een andere theorie
zocht de oorzaak in zenuwen die de
maag verzorgen. Abnormaal reagerende
zenuwen van de ingewanden (welke
toestand wij vagotonie noemen) zou
den tot kramptoestanden in het slijm
vlies van de maag voeren, waardoor
dit niet voldoende met bloed verzorgd
wordt en daardoor tot de vorming van
zweren aanleiding zou geven.
De meest moderne theorieën zoeken
de oorzaak in een verstoring van het
zg. zuurbasenevenwicht van het orga
nisme. Het grondprincipe van de be
handeling zou dus moeten berusten,
niet op een neutraliseren door alca-
nën van het maagzuur zelf, zoals men
gewoonlijk doet, maar op een alcalisch
n.aken /an het gehele organisme. Hoe
dit alles ook zij, een vaststaand feit is
net, dat het zenuwgestel er een grote
rol bij .peelt. En dit blijkt dan ook uit
Se uitstekende resultaten die met en-
tv, onzer moderne behandelingsme
thoden oereikt kunnen worden. Tegen
woordig behandelt men dikwijls zwe
ren van de maag en de twaalfvingeri-
ge darm door t iddel van een slaap-
k u u r. Door middel van lavementen
met chlorolhydraat en het innemen
van luminal laat men de patiënten 19
20 uur per dag slapen. De overige tijd
wordt benut ori te eten. Men doet zo'n
slaapkuur in drie perioden van vijf
aB®n' met afstanden daartuasen van 3
5 dagen. Zeer spoedig «iet men dan
e pijnen op.iouden, de eetlust terug*
Keren, terwijl men door middel van
e rontgenbeeld de genezing van de
zweer kacontroleren. Het behoeft
e geen betoog, dat men gedurende
het wUUr. toch 00k niet verzuimen zal
net dieet nauwkeurig te regelen en dat
zsl moeten bestaan uit die lichte
w«„„W gewoonlijk gegeven wordt,
"neer cr bÜ «en r-'.iént een teveel
an "uagzuu bestaat.
Y«a dar Hoog
