Komt er wijziging in Franco's regiem
Kort Bestek
Spanje staat voor financiële crisis
Geen televisie-zender in hetGooi?
Interimregeling voor Suriname
gaat heden in
Bulgarije wijst Joegoslavische
diplomaten uit
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Koude en storm kwellen West-Europa
en de Verenigde Staten
Schaduwkabinet
kwam bijeen
Geen onderhandelingen over de
waterstof-atoombom
Vrijdag 20 Januari 1950
75e Jaargang No. 1D792
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Geen Amerikaanse steun
voor Korea
Volksraadpleging niet in
strijd met de wet
Visser en Bos in hoger beroep
Bezwaren voor de
luchtvaart ie grooi
In Giethoorn is begraven
burenplicht
Weer 29 slachtoffers
Explosie in fabriek te
Schönebeck?
Malik verliet atoom
commissie
Communistisch Vietnam
door Mao erkend
Dr. De Miranda:
Nu eigen lot in eigen hand
Vijfduizend studenten
gooien met stenen
Verklaring van Truman
Koning Custaaf
bijna hersteld
Weerbericht
Amerika „veegt" zijn
luchtruim schoon
Eén der ontsnapte
gevangenen meldde zich
Beschuldigd van samen
zweringen tegen dit land
Beschermingswetgeving
door Saarparlement
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 440041
Hoofdredacteur:
A KAPTEIN
Directie:
j BIJLSMA en C KRAK
HELDËRSE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct per mm
Kleine advertentie*
t„Juttertjes"> tot 15 woor
den f 1.elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 1 1— aij vooruitbe
taling, plus incassokosten
Men gelooft dat een fundamentele
verandering in het regiem van Franco
voor de deur staat, mogelijk de benoe
ming van generaal Franco tot regent
meebrengend. In vele kringen is men
van gevoelen, dat iets belangrijks wordt
overwogen.
Van gewoonlijk welingelichte Spaan
se zijde wordt verklaard, dat generaal
Franco de leden van de staatsraad
heeft meegedeeld, dat hij de tijd ge
komen achtte om de fundamentele
wetten, waarop het regiem berust, te
herzien. Franco zal misschien over
gaan tot een referendum om het volk
gelegenheid te geven hem tot regent
te benoemen.
Een ander gerucht wil, dat Franco
voornemens zou zijn de titel monar
chie af te staffen en de derde Spaanse
republiek uit te roepen. De successie
wet van 1947 bepaalt, dat Franco
hoofd van de staat is, maar dat er na
zijn dood een koning of een regent
zal komen.
Het Britse blad „The Times" schrijft,
dat Spanje voor een financiële crisis
staat, die alleen door Amerikaanse
hulpverlening kan worden voorkomen.
Spanje heeft een tekort aan graan,
petroleum en buitenlandse credieten
en het heeft niet de minste hoop goe
deren uit Argentinië te kunnen be
trekken.
Spaans dementi
In gezaghebbende kringen te Ma
drid heeft men verklaard: „De in het
Ontwerp met twee stemmen
verschil verworpen
Het Amerikaanse Huis van Afgevaar
digden heeft een wetsontwerp verwor
pen tot verlening van economische
steun aan de Zuidkoreaanse republiek.
De steun, ter waarde van 60 millioen
dollar, was bedoeld om de jonge staat
in staat te stellen communistische
aggressie te weerstaan. In een minder
heidsrapport verklaren de republikei
nen zich tegen de wet, „daar de Zuid
koreaanse republiek te allen tijde bloot
staat aan een aanval door communisti
sche strijdkrachten. De Amerikaanse
hulp zou de buit van een aanvaller
slechts vergroten".
De stemverhouding was 193 tegen 191.
Het voorstel werd tegen alle verwach
tingen in verworpen. Op het laatste
ogenblik deed de voorzitter van het
Huis een beroep op de afgevaardigden
om het ontwerp goed te keuren Hij
zeid.e dat Zuid-Korea het laatste bol
werk van de democratie in Zuid-Oost-
Azie was. Korea zou verloren gaan, in
dien de steun niet werd verleend. In
dat geval zouden de belangen in de
Stille Oceaan in verband met de Ame
rikaanse veiligheid rechtstreeks be
dreigd worden.
De Belgische Kamer van Volksverte
genwoordiging heeft met 104 tegen 88
stemmen de door de socialist Fayat in
gediende motie, volgens welke de volks
raadpleging onverenigbaar is met de
constitutionele monarchie en afbreuk
doet aan de ministeriële verantwoor
delijkheid, verworpen.
buitenland gepubliceerde berichten,
als zouden principiële veranderingen
in het Spaans regiem op handen zyn,
kunnen categorisch ontkend worden".
Amerika's houding
Dean Acheson, de Amerikaanse mi
nister van Buitenlandse Zaken, heeft
Donderdag bekend gemaakt, dat de
Ver. Staten bereid zijn in de Ver.
Naties te stemmen vóór een resolutie,
die elke regering vrjjlaat om volledi
ge diplomatieke betrekkingen met'
Spanje te hervatten. Hij legde er
evenwel de nadruk op, dat de hou
ding van de Ver. Staten geen goed
keuring van het Franco-bewind in
houdt.
Acheson verklaarde, dat deze hou
ding „slechts uitdrukking geeft aan
onze wens terug te keren naar het
normale gebruik van uitwisseling van
diplomatieke vertegenwoordigers".
De politiek der V.S. ten opzichte
van Spanje is gebaseerd op de erken
ning van zekere essentiële feiten. De
interne positie van het tegenwoordige
bevind is sterk en geniet de steim
van velen, die ofschoon zij een an
der regiem of staatshoofd prefereren
vrezen, dat een poging om de re
gering omver ie werpen chaos en
burgeroorlog ten gevolge zal hebben.
Voorts is Spanje een deel van West-
Europa en behoort het niet blijvend
geïsoleerd te zijn van normale be
trekkingen met dit gebied, aldus mi
nister Acheson.
De ex-burgemeester van Den Haag,
mr. W. A. J. Visser en zijn ex-secreta
ris drs. Bos hebben tegen het hun op
gelegde vonnis hoger beroep, aangete
kend, aldus de Telegraaf.
De uitvoering van de bestaande plan
nen voor de bouw van een televisie
zender in Het Gooi ondervindt moei
lijkheden. Deze zullen vermoedelijk
drastische wijzigingen van de plannen
tengevolge hebben, waardoor niet Het
Gooi met Amsterdam en Utrecht, doch
de gemeenten rondom Lopik tot en met
Den Haag, Utrecht, Gouda en omge
ving de bevoorrechten zijn, die het
eerst van de televisie zouden kunnen
genieten.
Het aanvankelijke plan vereiste de
bouw van een 200 meter hoge zendto-
ren op de Gooise heide. De bouw van
deze zender wordt nu geremd, doordat
In Giethoorn wordt bij begrafenis
sen de traditionele burenplicht" nog
altijd in ere gehouden. Ofschoon de
„uitheemse" bevolking, welke zich in de
ontgonnen gebieden van Hollands Ve-
netie vestigde, een begrafenisvereni
ging heeft opgericht, is bij een onder
zoek onlangs gebleken, dat vrijwel alle
oorspronkelijke „Gietersen" de „bu-
renpicht" willen handhaven.
Deze traditie bestaat hierin, dat bij
een sterfgeval aan weerskanten van
het sterfhuis zes buren worden aan
gewezen voor de voorbereiding der
begrafenis. Zij „zeggen" het verschei
den van de gestorvene aan, luiden de
klok ter aankondiging van het sterf
geval, zorgen voor de overlijdensaan
gifte ten gemeentehuize, voor de waar
schuwing van de met de doodschouw
belaste arts. Het uitnodigen van de
predikant voor de leiding van de be
grafenis en ten slotte voor het vervoer
van de dode naar en de plechtigheid
op de begraafplaats. Buurvrouwen
zorgen voor het „afleggen".
De traditie der „naoberschop" is
eeuwenoud. Zij houdt tevens in, dat
alle gestorvenen op de begraafplaats
in chronologische volgorde van het
overlijden worden begraven, rijk naast
arm en jong naast oud. Begrafenis
rechten zouden in strijd zijn met deze
traditie en worden dan ook niet gehe
ven.
een 200 meter hoge zender een ernstig
gevaar voor de luchtvaart zou opleve
ren. Onderhandelingen met de betrok
ken instanties over een mogelijke op
lossing zijn gaande. Een onderzoek
naar de draagwijdte van een zendto-
ren ter hoogte van circa 75 meter
wordt, ingesteld. Ook wordt overwogen
de zendtoren bij Lopik te plaatsen
teneinde de moeilijkheden voor de
luchtvaart te ontgaan. De televisiestu
dio komt in ieder geval in Hilversum.
De toch nog plotseling ingevallen
koude doet zich in West-Europa, dat
zich deels al zo dicht bij de lente
Waande, geducht voelen. In Rotterdam
heeft het ijsbaancomplex „De Enk"
gistermiddag om twee uur haar poor
ten voor schaatslievende Rotterdam
mers geopend. Behalve hier en daar in
°ns land viel ook in Brussel enige
sneeuw. Daarentegen wordt ook in En
geland, Frankrijk en Noord-Italie zware
sneeuwval gemeld. Tengevolge van
een hevige storm sloeg bij Venetie een
schip om, waardoor zeven personen om
het leven kwamen.
Veertig graden onder nul
Elfduizend door de overstromingen
van Mississippi en Ohio uit hun huizen
verdrevenen moeten bittere koude trot
seren. Het gevaar voor nieuwe over
stromingen is nu afgenomen. Bar win
terweer heerst van de Noordelijke
vlakten langs de Canadese grens tot
aan Texas en van het gebied der grote
meren tot aan de Ohio. In het Noord-
Westen der V.S. zijn in een week twee
en twintig mensen van koude omgeko
men. Te Glasgow (Montana) daalde de
temperatuur tot bijna veertig graden
Celsius onder nul.
Acht vrouwelijks arbeiders en een
politieagent kwamen onlangs om het
leven tengevolge van een nog niet op
gehelderde explosie in een deel van een
dynamiet-fabriek te Scl iebeck In de
Sowjet-zone, aldus een bericht van het
Westduitse persbureau DPA.
De Sowjetrussische geheime politie
arresteerde onmiddellijk drie arbeiders
op beschuldiging van sabotage en beval,
dat alle nieuws over het gebeurde zou
worden ingehouden. De fabriek is Sow-
jetrussisch eigendom.
Jacob Malik, de Sowjetrussische af
gevaardigde by de Verenigde Naties,
heeft gisteren de besloten zitting van
de atoomenergie-commissie verlaten uit
protest tegen de aanwezigheid van de
gedelegeerde der Chinese nationalisti
sche regering.
Een veelzeggende stap
De communistische regering in China
heeft besloten dr. Ho Tsji Minhs „Re
publiek Vietminh" in Vietnam te er
kennen.
Dit is een beslissend bewijs van de
vastbeslotenheid van het nieuwe com
munistische China, in Zuid-Oost-Azie
te interveniëren, zo meent men in di
plomatieke kringen te Londen. Waar
nemers aldaar beschouwen dit als een
directe tegenzet tegen de conferentie te
Colombo, waar de ministers van bui
tenlandse zaken van het Britse Ge
menebest plannen bespraken om het
communisme in Zuid-Oost-Azie een
halt toe te roepen door het verlenen
van economische hulp ten einde de le
vensstandaard omhoog te brengen. Men
verwacht, dat Frankrijk, dat aan het
eind van het vorig jaar de macht over
Vietnam aan Bao Dai overdroeg, thans
nagenoeg de mogelijkheid is afgesne
den, met het communistische China di
plomatieke betrekkingen te openen.
Tegelijk verwacht men, dat India thans
nog meer zal aarzelen Bao Dai te er
kennen en de druk op de Engelse re
gering om Vietnam niet te erkennen
zal vergroten.
In verband met het feit, dat vandaag
voor Suriname de interim-regeling in
werking treedt, hield dr. De Miranda,
voorzitter van het college van alge
meen bestuur, Donderdagavond een
radiorede tot de bevolking. De interim
regeling, zo zeide hij, maakt een eind
aan het kolonialisme. Naar geen woord
buiten Suriname zal meer behoeven te
worden geluisterd. Geen macht zal bui
ten u om uw zaken kunnen regelen.
Voortaan zullen eigen organen over
uw lot beslissen.
In het Koninkrijk zullen wij voor
taan op voet van volkomen vrijheid en
Ome Keesje" is niet meer...
Zondag heeft de stem van „Ome
Keesje" voor de laatste maal door de
microfoon geklonken. De geestelijke
vader van deze druk beluisterde uit
zending, Willem van Cappellen, heeft 23
jaar de avonturen van „Ome Keesje"
uitgebeeld. Willem van Cappellen acht
thans echter de tijd gekomen om met
deze radiofiguur op te houden. Zo is
dus „Ome Keesje" thans getrouwd en
naar Eutopia vertrokken, van waar
geen verbinding met de studio moge
lijk is.
zelfstandigheid met de beide ander*
deelgenoten gemeenschappelijke belan
gen moeten regelen. In deze regeling
worden wij tevens erkend als het Su
rinaamse volk. Het jaar 1950 zal in Su
riname geschiedenis wel het belang
rijkste jaar blijken.
Ons land staat naar mijn mening, zo
ging dr. De Miranda voort, aan het be
gin van een grote economische en so
ciale ontwikkeling. Het volk, dat nu
zijn eigen lot in handen heeft, staat ge
reed zijn arbeid aan te vangen.
Vijf-en-veertig gewonden in
Mexico
Woensdag is het te Guadealajara, de
tweede stad van Mexico, tot een waar
gevecht gekomen tussen studenten van
tegenovergestelde politieke opinie,
waarby 45 personen zyn gewond, van
wie verscheidenen tamelijk ernstig.
Anti-communistische studenten hiel
den een vergadering als protest tegen
het verspreiden van communistische
vlugschriften waarin o.m. de godsdienst
werd aangevallen. Uiterst linkse stu
denten begonnen de deelnemers met
stenen te bestoken. De relletjes sloegen
over naar het centrum van de stad,
waar 5000 studenten gedurende meer
dan een uur elkander met stenen be
kogelden, zonder dat de politie er in
slaagde de rust te herstellen.
De autoriteiten hebben maatregelen
getroffen om te voorkomen, dat de stu
denten de strijd hervatten, zoals zij
hebben aangekondigd.
President Truman heeft verklaard,
dat hij niet overweegt, onderhande
lingen met de Sowjetunie te openen
over een waterstof-atoombom, waar
over onlangs berichten verschenen. Hij
weigerde voorts, zich uit te spreken,
toen hem werd gevraagd, of hy de pro
ductie van een dergeiyke bom over
woog.
Er zijn berichten gepubliceerd, dat
David Lilienthal, die spoedig aftreedt
als voorzitter van de Amerikaanse
commissie voor atoomenergie, er bij
de president op heeft aangedrongen in
ternationale onderhandelingen te ope
nen over de controle op wapens, die
massavernietiging ten gevolge hebben,
alvorens de verantwoordelijkheid op
zich te nemen een nieuw wapen te
produceren, dat volgens schattingen
vele malen zo verderfelijk is als de
atoombom.
De president sprak de berichten te
gen, dat Lilienthal had aangeboden zelf
naar de Sowjetunie te gaan om te
trachten overeenstemming over dit on
derwerp te bereiken met de Russische
regering.
Het Amerikaanse publiek moet in de
gelegenheid worden gesteld zich uit te
spreken over het al of niet ontwikkelen
van de waterstofatoombom, zo heeft dr
Arthur H. Compton, atoomgeleerde en
nobelprijswinnaar, op een pfersconfe-
rentie verklaard. Hij was zelf voorstan
der van zulk een ontwikkeling maar
was van mening, dat zij geen doorgang
moest vinden, w_nneer niet ten minste
twee derden van het volk er voor was.
Koning Gustaaf van Zweden, wiens
gezondheidstoestand gestadig verbetert,
zal op de kabinets-vergadering van
Vrydag zijn officiële plichten hervat
ten.
Verwachting, geldig tot Vrijdag
avond: Droog weer. Af en toe en
kele overdrijvende wolkenvelden.
Meest matige Oostelijke wind. In
de ochtend matige, later lichte tot
matige vorst.
ZATERDAG: Zon op 8.36, onder
17.07. Maan op 10.21, onder 20.55
philippe Autheman in Clermont-Fer-
rand wordt 100 jaar. Zyn recept:
Eet goed, rook veel, probeer alles,
maar overdrijf niets. Ik heb het geno
teerd. Tegen de tyd dat ik de eeuw
vol heb, hoort ge nader van me. De
cyclotrons in Berkeley hebben een
nieuw element geproduceerd, het 97ste.
Waarschijnlijk zal het „Berkelium"
worden gedoopt. Voor atoomwapens
hebben ze er niets aan. Ik vraag met
af, of nu de geleerden het gevoel heb
ben, dat ze voor niets hebben gewerkt.
Zeven van de tien Duitsers willen
geen soldaat meer worden. Vorig jaar
waren het er nog maar zes. Langzaam
aan, dan breekt het lijntje niet en we
zyn er nog niet, maar we komen er
welEen advocaat uit San Fran-
cisco gaat proberen Bertha Krupp als
eigenaresse van de Kruppfabrieken te
doen erkennen. Dat was de fabriek
die vroeger „Dikke Bertha's" maakte.
O De eerste naturel is beëdigd als
advocaat in Zuid-Afrika. Hij is de
zoon van een Zoeloe-arbeider en heet
Alpheus Mfanamuni Ndlovu. Als hier
een zetfout in staat, merkt ge het
tooh niet.
IIIHillllillllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIUIIIIIIilllinilüliNlllltllllilllM
J^et gehele jaar 1949 door heeft de
verloofde van de Spaanse infante
in een aantal luxueuse hotels in Italië
gewoond. Nu is ze celliste geworden,
omdat de politie ontdekte, dat ze een
oplichtster was, die uit Wenen was
Haal de schaatsen uit het
want hot wordt neusigi
komen vluchten. Alle hoteliers lopen
te fluiten. Naar hun centen. In Syd-
ney is tydens een hevige storm een
zesjarig meisje in zee gewaaid en ver
dronken. In Noord-Rhodesia woont
een volksstam, waar men alle „inge
wijde" mannen en vrouwen kan her
kennen, omdat bij hen zes voortanden
zijn uitgeslagen. Dat zie je bij ons ook
wel, maar dan heeft het een andere
reden. Een mijnbouwmaatschappy
in Canada heeft een apparaat gecon
strueerd, waarby men radio-actieve
materialen uit de ucht kan ontdek
ken. En dat is natuurlijk vreselijk be
langrijk.
Jn Armentières staken de arbeidsters
van veertig textielfabrieken. De di
recties wenden pogingen aan de be
drijven op gang te houden, onder het
zingen van „mademoiselle from Ar
mentières". De bazen van de casi
no's te Monte Carlo hebben een scha
devergoeding van tien millioen franc«
geëist van de burgemeester, omdat zi.i
hun klanten verloren aan het gemeen
telyk openluchtheater. En dat noemen
oneerlijke ooocurrentie.
Woensdagmiddag is het „schaduw
kabinet" der Engelse conservatieve
partij onder voorzitterschap van
Winston Churchill in diens Lon—
dense woning, Hyde Park Gate,
bijeen geweest. Het manifest der
Labour partij werd bestudeerd, en
een antwoord er op besproken. Op
de foto links: Anthony Eden bij
zijn aankomst bij Churchill's wo
ning, rechts Lord Woolton.
Geen vliegtuig kan ontkomen
De Amerikaanse militaire deskundi
gen hebben een nieuw stelsel van lucht
afweer uitgewerkt, waaruit geen enkel
vyandelyk vliegtuig kan ontkomen.
Deze verklaring komt voor in het
verslag, dat de Republikeinse senator
voor Massachussets, Lodge, ten behoe
ve van de Senaats-comrnissie voor de
gewapende diensten heeft opgemaakt.
Volgens Lodge kan het leger op het
ogenblik voorwerpen, die zich op
een hoogte van 24.000 meter met
een snelheid van 1600 km per uur
voortbewegen, op een afstnd van 300
km ontdekken. Tegen op geringe hoog
te vliegende toestellen, zo verklaart
Lodge verder, bestaat een nieuw stel
sel „luchtveger" waaraan geen enkel
vliegtuig onbeschadigd kan ontkomen.
Woensdagavond meldde zich bij de
politie te Zwolle één van de gevange
nen, die de vorige dag was ontsnapt op
het perron van het Utrechtse station,
toen zij geboeid op transport zouden
worden gesteld naar de strafgevange
nis te Alkmaar. Bij het door de Zwolse
politie afgenomen verhoor bleek het
de 21 jarige Nachtegaal uit Utrecht te
zijn. Hij is gisteren naar Utrecht over
gebracht en opnieuw opgesloten.
De Bulgaarse regering heeft aan de
Joegoslavische regering verzocht on-
middellyk de eerste ambassadesecreta
ris, Woeatsjitsj, en de consul te Sofia,
Sawitsj, terug te roepen. Het verzoek
was vervat in een aan de Joegoslavi
sche ambassade te Sofia overhandigde
nota, waarin „verantwoordeiyke perso
nen in de Joegoslavische regering en
leden van de staf van de Joegoslavische
ambassade te Sofia" ervan beschuldigd
worden een samenzwering tegen Bulga-
rye te organiseren. Deze had ten doel
het gebied van Pirin van Bulgarye los
te maken, de Bulgaarse souvereiniteit
De bedriegers bedrogen
Twee Rotterdamse inbrekers
die maanden geleden in Barse-
veld stapels bonkaarten, toewij
zingen en rantsoenbonnen roof
den, dachten hun buit in veilige
haven te hebben. Want een los-
werkman en -een grondwerker
kregen resp. 10.000 en 62.000 gul
den in bewaring, opdat de heren
na hun ontslag uit de gevangenis
goede sier zouden kunnen ma
ken. Nu blijken de „vertrou
wensmannen" alles opgemaakt te
hebben. Tenminste, dat beweren
zij. De inbrekers hebben zich nu
als „benadeelden" tot de recher
che gewend, die de beide potver-
teerders achter slot en grendel
heeft gezet.
en onafhankelykheid te liquideren door
middel van een federatie.
Zij had eveneens ten doel gehad de
overleden premier Dimitrof uit de weg
te ruimen. Leden van de Joegoslavische
regering en van de ambassadestaf in
Sofia hadden eveneens misdadige be
trekking met Kositof (inmiddels ter
dood veroordeeld en terechtgesteld)
onderhouden. De Joegoslavische vice-
premier en minister van buitenlands*
zaken, Kardelj, had in 1944 een bespre
king met Kostof gehad en hem instruc
ties gegeven over de inlijving van Bul
garije bij Joegoslavië en Bulgarye's on
derwerping aan „imperialistische mo
gendheden". In 1947 zou maarschalk
Tito opnieuw aan Kostof militaire
steun hebben beloofd. Hij had toen ook
de arrestatie en het eventuële uit de
weg ruimen van Dimitrof voorgesteld,
daar deze het belangrykste obstakel
vormde. Ook zou Joegoslavië voorge
steld hebben andere Bulgaarse perso
nen uit de weg te ruimen, die tegen
standers van het complot waren. Aan
gezien dit optreden niet in overeen
stemming is met hun diplomatiek*
werkzaamheden, wordt de terugroeping
verzocht van de twee functionarissen.
Het parlement van het Saargebied
heeft Donderdag twee speciale wetten
aangenomen, die, zoals de premier, Jo-
hann Hoffman zei, nodig waren om
het land te beschermen tegen een West
duitse propagandagolf, begonnen na het
bezoek van Schuman aan Bonn. Zy be
schermen de democratische orde in het
gebied en de regering en haar leden, en
merken valse en misleidende publica
ties aan als misdryven, waartegen
r* straffen worden bedreigd.