Hatta gelast Westerlings arrestatie Kort Bestek - Maak dit jaar Europa's 75 procent van handel vrij Wapenarsenaal van Westerling in Djakarta ontdekt? Geen geleide economie en geen nationalisaties meer Twee officiële bekendmakingen Russen belemmeren opnieuw verkeer Het IJsel meer is toegevroren Onrust op Java Woensdag 25 Januari 1950 VERENIGDE NOORD HOLLANDSE DAGBLADEN 75e Jaargang No' 10796 Dagblad voor Den Helder, Koegras, lexel, Wieringen en Anna Paulowna Toestand in Bandung weer normaal Files auto's bij Helmstedt Methoder\ moeten soepeler worden Na schermutseling 2 doden, 1 gewonde Weerbericht Westduitse regering wenst meer toenadering tot Frankrijk Onbekend vliegtuig neergestort Er komen 9000 man per maand terug Demobilisatie zal volgens schema verlopen Met Amerika tegen het communisme China heeft nog geenTito BUKEAU: Koningstraat 7880 Den Helder Telefoon 2345 Postgironummer 449041 Hoofdredacteur: A KAPTEIN Directie4. B IJLS MA en C KRAK nu (out TARIEVEN; Advertenties: 16 ct pei mm Kleine advertenties .Juttertjes' tot 15 woor den f 1.elk woord meet 5 jent Abonnementen pei kwar taal 4— aij vooruitbe taling. plus incassokosten Minister-president Moh. Hatta heeft gisteravond medegedeeld, dat bevel is gegeven, Westerling, bijgenaamd „De Turk" te arresteren. Moh. Hatta deelde daarbij tevens mede, dat de tegenwoordige verblijfplaats van Westerling niet bekend is. Hatta voegde aan rijn woorden toe: „Westerling is meer dan oen rebel, hl) is een vijand". Deze mededeling werd gedaan nauwelijks twaalf uur, nadat Westerlings troepen Bandung, dat zij bezet hielden, weer hadden ver laten. Bij de aanval op de stad zouden volgens het blad Indonesia Raya 59r leden van de TNI zijn gedood. Van twee zijden zijn communiqué's gepubliceerd over de gebeurtenissen, die zoveel stof hebben doen opwaaien. Met ministerie van Uniezaken en Overzeese Rijksdelen heeft een over zicht van de situatie gegeven en even eens zag een bekendmaking van het Indonesische ministerie van Defensie het licht. Het M.U.O.R. deelt mede, dat geble ken is, dat de actie van de APRA (Angkatan Perang Ratu Adil) ingezet is oP last van Westerling. Zij had ten doel, geheel West-Java en met name Djakarta, Buitenzorg, Tjiandjur, Garnt Bandung en Tjimahi te bezetten. Met uitzondering van de actie te Bandung •n een kleinere te Tjimahi bleef de situatie in deze plaatsen echter geheel normaal. Ten aanzien van de onder Nederlandse bewaking staande objec ten is uiteraard verhoogde waakzaam heid gelast. Onmiddellijk na de bezet ting van Bandung heeft de comman dant van de Nederlandse troepen op West-Java contact opgenomen met de plaatselijke leider van de APRA, een ex-inspecteur van politie te Bandung met de vice-premier van Pasundan en met de chef-staf van de Siliwangi- divisie. Dit contact had tcrt resultaat, dat de APRA omstreeks vijf uur het Zuidelijk deel van de stad weer ver bet, waarna dit opnieuw door de troe pen van de R.I.S. werd bezet en weer een normaal beeld vertoonde. Vrijwel alle militairen, die gedurende de nacht hun kwartieren verlieten, om zich bij de APRA aan te sluiten, hebben zich weer gemeld. Indonesische verklaring De Indonesische regering daaren tegen heeft verklaard, dat de pogingen om de normale toestanden te herstel len „door de Nederlanders werden be moeilijkt". De Nederlanders wordt ver weten, nooit maatregelen te hebben genomen, ofschoon te voorzien was, dat een actie als die van „De Turk" stond te gebeuren. Het communiqué zegt, dat het Nederlandse commando op de hoogte was gehouden van de bewegingen van zekere groepen deser teurs, die zich bij de APRA hadden aangesloten. In de ochtend van 23 Januari zou de Nederlandse comman dant verklaard hebben „geen maat regelen te kunnen nemen tegen Ne derlanders, die aan het muiten waren" In het communiqué wordt tenslotte een beroep gedaan op de bevolking, mede te werken aan het herstellen van rust en orde. Thans is de rust in de stad inderdaad geheel teruggekeerd. Sukarno heeft zich eveneens uitge laten over de actie-Westerling. De president verklaarde, dat de troepen van de APRA spoedig uit de weg zui len zijn geruimd, indien zij geen steun krijgen van andere Nederlandse mili tairen. Sukarno was van mening, dat de Nederlandse strijdkrachten met de overeenkomst van Den Haag niet ge heel instemden. Het feit, dat de Ne derlandse troepen tijdens de actie in hun kazernes zijn gebleven, kan men moeilijk als een verwijt uitleggen. Im mers zo luidden hun orders, die in overeenstemming waren met de eerder getroffen regelingen. Washington „verrast". Van officiële zijde is te Washington verklaard, dat de actie van de Wester ling „grote opschudding" op het Ame rikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft verwekt. De berichten over deze actie waren een verrassing voor de leiders van het ministerie en zij verwekten groot op zien. Functionarissen van het departe ment zijn echter van mening, dat de nieuwe republiek der Ver.' Staten van Indonesië nog geen ernstige kracht proef heeft behoeven te doorstaan. De zaak Louwers Thans ook zijn advocaat te Praag gearresteerd De Tsjechoslowaakse advocaat dr. J. Kricera, van wiens diensten de Neder landse legatie te Praag in verband met de kwestie Louwers gebruik wilde maken, is 5 Januari te Praag gearres teerd. De legatie had het Tsjechoslowaakse ministerie van Buitenlandse Zaken verzocht van Kricera's diensten ge bruik te mogen maken ter verdediging van J. Louwers, voornaamste verte genwoordiger van de AKU te Praag, die 12 December gearresteerd werd Naar vernomen wordt ontving de Nederlandse legatie kortgeleden offi cieel bericht van het Tsjechoslowaak se ministerie van Buitenlandse Zaken, dat Louwers gearresteerd werd we gens handelingen „tegen de Tsjecho slowaakse wetten". Te Willemstad overhandigde Z. K. H. Prins Bernhard aan de comman dant landmacht Nederlandse An tillen, luitenant-kolonel I. E. Lezer, een vaandel. Dinsdagmiddag hebben de Sowjet- russische autoriteiten de controle van vrachtauto's aan de grens tussen de Sowjetrussische en de Engelse zone van Duitsland te Helmstedt weer strenger gemaakt. Finebei stelt voor. Met instemming van de andere vier landen van de Finebei zal de Franse regering Donderdag a.s. op de verga dering van de adviserende groep van de Organisatie voor Europese Econo mische Samenwerking een voorstel in dienen, waarin aan alle leden-staten van de OEES wordt verzocht, de hoofd beginselen te aanvaarden, die door de Finebei-landen onder meer met betrek king tot het vrijgeven van hun onder linge handel in acht zullen worden ge nomen. Deze landen zullen in de eerst komende maanden 60 pet van hun on derlinge handel vrijgeven en dit per centage in de loop van het jaar verho gen tot 75. Het is de bedoeling van het Franse voorstel, dat de andere landen, die bij de OEES zijn aangesloten, dit enige tijd geleden besloten, 50 pet van voorbeeld zullen volgen. zy hebben hun handel vry te laten. Frankrijk wil voorts voorstellen, de methoden, die moeten leiden tot een vrijer handelsverkeer, te wijzigen, om dat ze niet soepel genoeg zijn gebleken. Onder meer zou volgens het Franse voorstel de vrijmaking van het han delsverkeer moeten worden bevorderd door tweezijdige overeenkomsten tus sen de aangesloten landen. Tenslotte zal Frankrijk de afschaffing van de dub bele prijzen en van de discriminatie- maatregelen voorstellen. De Indonesische militaire gouverneur van Djakarta heeft hedenochtend vroeg medegedeeld, dat in het hart van de stad „een waar wapenarsenaal" ontdekt is. Na een schermutseling met perso nen, die zich in een pand in de Kramat- wijk van de stad bevonden, werden dozijnen machinegeweren, geweren en «en hoeveelheid ammunitie in het pand in beslag genomen. Daarbij werden twee personen gedood en één gewond. Een van de twee Nederlandse militaire vrachtauto's, die zich vóór het pand hadden bevonden, droeg op het stuur het teken van de APRA van Wester- dng, aldus de gouverneur. Botsing bö Tjiandjoer. Ben aantal Nederlandse officieren is van Djakarta naar Tjiandjoer, onge veer 65 km. ten Westen van Bandung gelegen, vertrokken, in verband met «ldaar plaats gehad hebbende scher mutselingen. In kringen van het Indo nesische leger verklaart men, dat hier sprake was van een botsing tussen de mannen van Westerling, die zich uit Bandung hadden teruggetrokken en Verwachting tot hedenavond: Droog weer met slechts hier en daar wat bewolking en meest ma tige Oostelijke wind. In de och tend matige en hier en daar stren ge, midden op de dag lichte tot matige vorst. DONDERDAG: Zon op 3.30, onder 17.16. Maan op 11.11, onder 143 eenheden van de TNI. Van der Meu- len, een vroegere inspecteur van poli tie, die naar men verklaart de aanval op Bandung leidde, zou bij dit gewa pende treffen gewond zijn geraakt. Het Indonesische kabinet heeft be sloten de minister van Defensie, de sultan van Djokjakarta, algehele vol machten voor politie en leger te geven in verband met de huidige toestand. Hij zal rechtstreeks verantwoording aan de premier verschuldigd zijn. Het Westduitse kabinet heeft met al gemene stemmen besloten voort te gaan met z«n jolitiek van samenwerking met de Westelijke geallieerden, het on derhouden van nauwer betrekkingen tussen Frankrqk en Duitsland en het aanhangen van de Europese-eenheids- gedachte. Kanselier Adenauer en alle leden van het kabinet waren aanwezig. Het kabinet distantieerde zich van de jong ste rede te Hamburg van dr. Dehler, de Westduitse minister van Justitie en van het memorandum over Saarland, dat werd opgesteld door het ministerie voor zaken be'reffende geheel Duits land. „In het belang van de betrek kingen tussen Frankrijk en Duitsland moet alles vermeden worden, dat een veelbelovende ontwikkeling zou kun nen verstoren. Tegen alle nationalis tische stromingen aan beide zijden zal vastberaden moeten worden opgetre den", aldus de officiële bekendmaking. Op het ogenblik worden slechts drie auto's per uur doorgelaten. Goederen die niet op facturen of andere laad- brievrn genoteerd staan, worden in beslag genomen. Uit berichten van andere overgangs punten aan de zonegrtnzen valt op te maken, dat het verkeer tussen Ber lijn en West-Duitsland de laatste da gen gehalveerd is. Te Lübeck-IIerren- bug eisten de Sowjetrussische func tionarissen speciale door de Oostber- iijnse magistraat getekende aankoop- bewijzen voor alle goederen, die van Berlijn naar West-Duitsland gebracht werden. Reuter's correspondent telde aan het eind van de middag 207 vrachtautos die aan de Westzijde van de grens overgang bij Helmstedt stonden te wachten. „Niet van ons" zegt K.L.M. Het vliegveld van Bombay heeft een radio-boodschap van een schip opge vangen, dat een niet-geïdentificeerd vliegtuig in de lucht in brand is ge vlogen ergens boven de Perzische Golf en in zee is gestort. Blijkens een mededeling van de zijde der KLM is het geen machine van de Nederlandse luchtvaartmaat schappij die in de Perzische Golf is verongelukt. Ook bij de KLM is niet bekend, van welke maatschappij het verongelukte vliegtuig wel zou zijn. Bootdiensten zijn gestaakt Het aanhouden van de vorst heeft hier en daar reeds grote hindernissen voor de scheepvaart veroorzaakt. Het scheepvaartverkeer op het IJselmeer is zowel voor grote als voor kleine schepen volkomen stilgelegd. De boot- dienst over het meer van de Groningen Lemmer-stoombootmaatschappij is gisteravond gestaakt. De Jan Nieveen is gistêravond niet uit Lemmer naar Amsterdam vertrokken. De havenlich ten van Lemmer blijven echter nog branden, omdat deze haven nog ijsvrij is. Ook de veerdienst StaverenEnk huizen is hedenmorgen wegens de strenge vorst gestaakt. Gisteren is reeds de bootdienst van Holwerd naar Nes (Ameland) stilgelegd. Minister Schokking De minister van oorlog, mr. W. F. Schokking, heeft Dinsdagavond in een radiotoespraak verklaard, dat vóór het eind van de maand alle manschappen van de 7-Decemberdivisie uit Indone sië zullen zijn vertrokken. Om de ter mijn van terugkeer der troepen in In donesië zo kort mogelijk te houden, is een aantal buitenlandse schepen gecharterd. Daardoor zullen in de ko mende maanden 9000 man per maand kunnen worden teruggebracht. In to taal zullen 82.000 man op de arbeids markt verschijnen. Spr. zeide de ver wachting te hebben, dat niets het de mobilisatieschema, zoals dit thans wordt uitgevoerd, in het gedrang zal brengen. Bon 424 Algemeen De nieuwe koffiebon Het Bedrijfschap voor Granen, Za den en Peulvruchten te 's-Gravenhage heeft bon 424 Algemeen aangewezen voor het kopen van 125 gram koffie. Deze bon kan met ingang van Vrydag 27 Januari 1950 worden gebruikt en biyft geldig voor het kopen bg de de taillist tot uiterlqk 12 Februari 1950. Het rantsoen moet dienen voor zes we ken, zodat op 9 Maart 1950 een nieuwe Koffiebon zal worden aangewezen. Bonnen van de „Voedingsmiddelen- kaarten 909" met een lager nummer dan 424 kunnen worden vernietigd. De rantsoenwaarde van de in omloop zijn de rantsoenbonnen HD en BD een rant soen blijft onveranderd 125 gram koffie per bon. Britse conservatieven eisen De ijshockey-wedstrijd Tilburg Racing Parijs werd met 32 gewonnen door Parijs onder protest van Tilburg. Onder de titel „Dit is de weg" heeft thans de Britse conservatieve partij het program gepubliceerd, waarmee zy de stembusstryd wil ingaan. Zjjn voor naamste kenmerk is, dat de party een eind wil maken aan het stelsel van geleide economie en aan de nationali saties in Engeland. De distributie moet zo spoedig n. jgelijk verdwijnen, even als het systeem van prijssubsidies op levensbehoeften. De genationaliseerde bedrijven zullen drastisch worden ge reorganiseerd, nieuwe nationalisaties zullen niet i'aatsvinden, terwijl de wet Dij Meppel raakte een auto, geladen met 25.000 eieren letterlijk van de wal in de sloot, nadat eerst twee bo men waren omgereden. De chauffeur lllllllllllillllUlllllllllllllllllllMlllllllilllllllllllllllHlllllllllllllllllllllumillillllllMIIIIHIHHIHHHIHH te blokkeren. Het lijkt me wel effi- cliënt, maar uiterst vermoeiend Vol gens de statistieken maakt het pijp roken in Frankrijk «teeds meer plaats zijn maat kwamen er zonder letsel |n ®en Amerikaans ziekenhuis hebben voor het roken van sigaretten. Alleen chirurgen een hartwond gehecht, die de regeringspersonen roken nog altijd af, maar de eieren hoefden alleen nog maar gebakken te worden, om ome let te zijn. Gistermorgen raakte een 8-jarig jongetje bij de Munt in Am sterdam te water. Een omwonende, die ziek te bed lag, aarzelde geen ogenblik, maar snelde in zijn pyama naar buiten en dook in de ijskoude gracht. Het jongetje was alleen maar geschrokken. De koene redder ver dient het, dat hij zijn leven lang nooit meer ziek is. De Willem Barendsz heeft er 26.000 vaten uit, tegen ver leden jaar om deze tijd 24.000. Beter brood, beter deeg, meer vis. In Phi- ladelphia is een herdenking gehouden van de Unie van Utrecht. Maar ik maak me sterk, dat 90 pet. van de Yankees denkt, dat Utrecht in Duits land ligt. Dieven stalen uit een auto in München vier koffers vol schoenen. Later werd de buit onbeheerd terug gevonden. De schoenen waren name lijk allemaal oyd. Als de dieven nu hun nog oudere maar niet hebben weggegooid. ontstaan was door een messteek. De een zware pijp. Een meneer, die patiënt leeft lustig verder. Iets voor voor 120.000 mark aan goud en platina verliefde lieden met gebroken harten? naar de Sowjetzone wilde smokkelen. Employés van een (natuurlijk óók liep tegen de lamp, doordat hij met z'n Amerikaanse) telefoonmaatschappij auto tegen een lamp reed. Het spul zat ..staken door alsmaar door te kletsen namelijk in de bumper van de wagen, op alle lijnen en zo het hele verkeer £)e meteorologische dienst van het K.N.M.I. in Rotterdam is verhuisd. De weermannetjes betrokken een heel nieuwe huis. Of het nu in Rotterdam nooit meer zal regenen, is een andere vraag. O In Sussex kwam een me neer, die 31 jaar geleden uit de gevan genis ontsnapte, zich weer melden. Hij voelde zich eenzaam en te ziek om te werken. Hopelijk is zijn straf niet ver jaard, anders vangt hy nog bot. En niet ver daar vandaan is een boerde rii uit het bronzen tijdperk opgegra ven. Een hoeveelheid tarwe, die werd gevonden, verkeerde na 2500 jaar nog in goede toestand. Hoewel ze toen van kunstaneet nog nooit hadden gehoosd. Een beetje waterstof in het sop doet wonderen, Theodoor/ op de nationalisatie van de ijzer- en staalindustrie ongedaan zal worden ge maakt. Het pond sterling moet zijn oude koopkracht terugkrijgen. Daartoe moe ten de subsidies op de levensmiddelen worden verlaagd, maar tegelijkertijd moeten bepaalde sociale voordelen worden verleend. De belastingen dienen te worden verlaagd, maar de huurstop moet gehandhaafd blijven. De verpletterende last der staatsuit gaven moet worden verminderd. De door de socialisten ingevoerde sociale maatregelen kunnen door hard werken worden gehandhaafd. Ook de uitgaven voor de verdediging kunnen op ver standige wijze worden verminderd. Er moet een conferentie van deskun digen van het Britse Gemenebest wor den belegd, teneinde na te gaan, op welke wijze het tekort aan dollars kan worden verminderd. Voorts moet de stichting van een gemeenschappelijK orgaan voor de verdediging van hel Gemenebest en van generale staven, die plannen moeten maken voor de uniforme opleiding der soldaten en voor de standaardisering van de bewa pening, worden overwogen. Een grotere eenheid in Europa moet in samenwer king met andere bevriende regeringen worden nagestreefd. Bovenal moet er samen met de Verenigde Staten naar worden gestreefd, alle landen met alle middelen te helpen om de aanval van het communisme af te slaan. De breuk tussen Moskou en Peking, die sommigen verwachten, staat nog niet voor de deur. De gewezen Ameri kaanse consul te Moekden, die door de Chinese communisten werd opgeslo ten, zei dit na een onderhoud met pre sident Truman, waarbij hij verslag uitbracht over zijn verblijf in Mantsjoerije. De verstandhouding tus sen de regeringen van Moskou en Peking was uitstekend en de Chinese Titer was nog niet geboren. |_|OE DIEP de verdeeldheid in ons volk is ingevreten met betrekking tot alles, wat samenhangt met het In donesische vraagstuk, blijkt in deze dagen duidelijker dan ooit. De over rompelende actie van de voormalige KNIL-officier Westerling heeft com mentaren uitgelokt, die van nauwelijks verholen vreugde tot diepste veroor deling lopen. Daartussen mengen zich de stemmen van hen, die, hoezeer de doortastendheid van Westerling be wonderend, toch de politieke gevolgen van zijn daden vrezen. Wij geloven, dat de actie van Wes terling een diepere achtergrond heeft dan alleen maar het zich uitlevende bravour van een mannetjesputter, die zich prettig begint ?e voelen zodra da geweren ratelen. In de eerste plaatst Westerling zou niet in staat zijn op zo provocerende wijze op te treden, in dien hy niet geruggesteund werd door een politieke stroming, die ontevreden is over de gang van zaken. Ontevre den met name over het zich steeds duidelijker openbarende streven van de regering-Hatta, om geleidelijk-aan een al-Indonesische machtsstructuur te vormen, waarin de Djokja-republiek de belangrijkste factor wordt en de be slissende stem krijgt. Voorts: Westerling beschikt over koelbloedige, gedisciplineerde troepen en over voldoende wapens en gemoto riseerd materiaal om een stad als Bandung te nemen. Dat wil zeggen, dat het streven van Hatta c.s., om de niet-Nederlandse troepen op Java en het KNIL onder het algehele opperbevel van de TNI-staf te bren gen, althans gedeeltelijk is mislukt. En, wat belangryker is, Westerling schynt op het ogenblik in staat te zijn om aanzienlijke aantallen Nederlandse soldaten tot desertie te bewegen en zijn zijde te kiezen. Door -leze versterking krygt zijn activiteit niet alleen een verwarrende politieke betekenis, maar is het zelfs niet uitgesloten te achten, dat hij vandaag of morgen Djakarta schietende binnentrekt en groot gevaar gaat opleveren voor de regering van de R.I.S. Wij beseffen, dat men zowel in Den Haag als in Djakarta het buiten de wet zijnde optreden van Westerling en zijn Nederlandse helpers in de meest krasse bewoordingen moet af keuren. Maar wij vragen ons tegelijk af: ligt de schuld voor deze complica ties by Westerling alléén? Of staan er achter hem zo grote groepen en zo machtige belangen, dat hij slechts de exponent is geworden van een politiek streven, dat Djakarta niet in de hand kan houden? Het is vooralsnog ta vroeg, 0m zich in dit opzicht een wei- gefundeerd oordeel te vormen. Inmiddels heeft de Hoge Commis saris, dr. Hirschfeld, een ultimatum tot de „rebellen en deserteurs" in Wes terlings leger gericht, waarin zy wor den opgeroepen direct naar hun (Ne derlandse) eenheden terug te keren. Zo niet dan zullen de Nederlandse troepen in samenwerking met de TNI krachtig optreden. Wordt dit dreigement tot uitvoering gebracht, dan zal de heer Hirschfeld uiteraard met instemming van onze regering straks Nederlandse sol daten tegenover Nederlandse soldaten in het vuur brengen om de rust op Java te herstellen Wij geloven niet, dat het Nederlandse volk daarmede zyn instemming zal kunnen betuigen. Immers: de regering van de R.I.S. heeft uit den treure over de wereld uitgebazuind, dat zij >n staat is orde en rust te handhaven, zelfs beter dan de Nederlanders dat zonden kunnen. De Veiligheidsraad heeft die bewering met graagte aanvaard en mede als gevolg van zijn ingrijpen zyn de toe standen gegroeid, die men op het ogenblik op Java aantreft. Wat is logischer, dan dat de rege ring-Hatta thans haar woorden waar maakt en uit eigen kracht en met eigen mensen de orde herstelt? Daar voor Nederlandse troepen te gebrui ken die immers, volgens president Sukarno, zo snel mogelijk uit Indone sië moesten verdwenen ware een regeringsdaad, die tot sterke beroering aanleiding zou geven, met name in die Nederlandse gezinnen, waarvan man nen en zonen op repatriëring wachten. De Indonesische regering heeft ver klaard, dat de onrust een kwestie van binnenlandse orde is. Welnu, daarvoor is zij aansprakelijk Er het geeft geen pas, thans van de Nederlandse solda ten bloedoffers te etsen. vooral niet in een zaak, die ons leger voor geen pro cent aangaat. Waar is het einde, in dien we dééraan beginnen? Vandaag is het Westerling, morgen een opstan-, deling op Borneo en overmorgen mo gen de Nederlandse jongens helpen de orde te herstellen die door een sta kingsgolf bedreigd wordt. Men heeft in het verleden hulp en heil gezocht bij deVeiligheidsraad en die wist het allemaal héél precies. Die wetenschap viel altoos in het nadeel van Nederland uit. Mi'=chien weet de Veiligheidsraad thans wéér een op lossing. Maar daarvoor mogen geen levens van Nederlandse soldaten wor den geotterd. Niet één!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1950 | | pagina 1