In Hoogwoud staat een merkwaardige school Chefarinefl Samenwerking van 4 beroemde geneesmiddelen De man moet zijn vrouw salaris betalen Kabaal om Rafaël Kubelik Zittenblijven is practisch uitgesloten Een nieuw familierecht in Sowjetzone AMSTERDAMS PODIUM Wat goede burgerzin vermag Echtparen beslissen over de naam Over de dirigent, zijn publiek en zijn critici Geen overbrenging van stoffelijke overschotten ZATERDAG 15 APRIL 1950 nrlJ RIJDEN DOOR DE MOOIE, WELVARENDE DORPEN van met hun karakteristieke oude kerken en torens, hier en da oan monumentaal hnuwtroeb jUd< met hun karakteristieke oude kerken en torens hier ènd'JrTa"^.^' toor een monumentaal bouwwerk, dat door een Chrisf» onderbroken gfrin onmlddellük als een katholieke kerk te herkennen U °P V00r" Dat Is het merkwaardige van de vriendelijke dornles 'die rf passeren. Het ene is overwegend katholiek, het andere nrotesUnt en wT! karakter niet sterk geprononceerd is vindt men een tem nl h il waarbij het merkwaardig is, dat in hetzelfde dorp vaak hetTne deel ?"Vn?; en het andere katholiek is. P aK üet ene deel Proterfant Van een heftige geloofsstrpd is hier evenwel geen snrake Men leert het algemeen rustig met en door elkaar in dezelfde li u °ver verhouding tussen beide groepen demonstreert zich duidelijk hTde* jcholen en kerken, waarbij geconstateerd wordt dat in v^ri™ S Tan «molleke volksdeel steeds groter wordt en er een ?P- lar6n het richting tot uiting komt, welke zich het markantste demonstreert^ de ^men" stelling der gemeenteraden. "=ireerv in ae samen» J-)E BURGEMEESTER van Hoog- woud, de heer D. Breebaart, had ons gevraagd eens een kijkje in de openbare school te komen nemen, om dat daar op zo'n bijzondere manier les wordt gegeven, dat men met recht van een zegenrijke vernieuwing van onderwijs kan spreken. Wij troffen de burgemeester in zijn Werkkamer in het mooie, oude raad huis met zijn hoge arduinen stoep en zijn fraaie raadszaal, welke met een prachtig ouderwetse wandschildering gesierd is. Hier staan de zetels voor de burgemeester en zijn zeven raads leden als een passend geschenk van dankbare Amersfoorters, die bij het Uitbreken van de wereldoorïig in Hoogwoud een gastvrij onthaal heb ben gevonden. Daarnaast ligt het oude Hervormde kerkje waaromheen thans een keurige beplanting is aangebracht. Vlak daarover de openbare school met twee klasselokalen, met een ruime speel plaats en opzij een schooltuin, waar in de kinderen ieder een afgesloten vakje krijgen tegen de tijd, dat er een Floraliatentoonstelling wordt ge houden en waarin het hoofd der school, meester J. S. Runeman, weldra proe ven zal nemen met de verbouw van diverse soorten groenten. De klas één groot gezin. J-JET IS HOOFDZAKELIJK om de jonge meester Runeman, dat wij hier een kijkje komen nemen, de meester, die in de herfst van 1946 vanuit Oostzaan aan deze school werd verbonden en die in één der lokalen de klassen vanaf het vierde leerjaar voor zijn rekening heeft genomen. De school telt 58 leerlingen, de ka tholieke heeft er 180, maar de ge meente is uitgestrekt en er gaan nog heel wat kinderen naar dichterbij ge legen scholen in andere gemeenten. Acht en vijftig kinderen van de 2600 inwoners, die dit zich steeds uitbrei dende dorp thans telt is niet zo heel veel en wanneer de school zich niet van andere onderscheidde zouden we er hoogstens van kunnen vertellen, dat jvie het gezamenlijke lokaal der hogere klassen betreedt meer de in druk krijgt, dat hij in een groot gezin te gast is dan dat hij tussen een bon te kindergoep is verzeild, waarin leeftijd»- en klasseverschil zich dui delijk demonstreren. Men zou hoog stens kunnen raden wie van deze leerlingen nu eigenlijk een vierde of een zesde klasser is, maar bij kinde ren uit geheel verschillend milieu is ook dit moeilijk te constateren. MEESTER RUNEMAN volgt een be paalde leermethode, welke er niet alleen op neerkomt, dat al deze kin deren tegelijk les van één onderwijzer krijgen, maar ook, dat zitten blijven op deze school practisch tot de onmo gelijkheden behoort. De kinderen zijn allen groot genoeg om gezamenlijk geschiedenisles te krijgen, maar de aardrijkskunde varieert, al wordt hier een systeem gevolgd waardoor men in keurig verzorgde cahiers geleidelijk van klimaat en grondsoorten uit tot een nadere beschouwing van landen, steden, bergen en rivieren komt. Elk hoofdstuk in een dergelijk schrift be gint met een fraai getekende en ge kleurde sierletter waarvan de voor beelden uit allerlei reclamekaarten zijn overgenomen en welke de kinde ren zelf uit het hoofd zo prachtig te kenen, dat men hun zo nu en dan in vol vertrouwen het maken van een oorkonde opdraagt. Natuurlijk verschilt het onderwijs voor de* diverse klassen, maar men heeft een oplossing gevonden door het uitdelen van taken voor verschillende vakken, waarbij een kaartsysteem te Pas komt, de kinderen zelf hun fou- ten kunnen opsporen en meester de supervisie heeft, waarbij hij kan be oordelen of het werk al dan niet moet worden overgemaakt. Een kind, dat b.y. slecht was in re kenen maar goed in taal, bleef vroe ger zitten, omdat het 't tempo van de rekenles niet kon bijhouden. Hier ver werkt het b.v. de leerstof van drie taal ja ren in twee jaar en hpeft dan een extra jaar over om zich daarin uitslui tend aan zijn zwakke vakken te kun nen wjjden. Dat is 'n onderwijsmethode reeds hier en daar met voorkennis en goed- keuring van de inspectie van het L.O. toegepast welke in de practijk uit stekend blijkt te voldoen en waarover de ouders zich bijzonder tevreden to nen. De schoolkrant. £R IS TROUWENS meer dat deze jonge onderwijzer voor zijn school gedaan heeft. Er wordt eenmaal per week een knutselavond gehouden en het is merkwaardig, welke keurige werkstukken in klei, hout of carton hier door schoolkinderen worden ver vaardigd. Er is een schaakclub met twee klassen, die een competitie spe len waarbij men van de ene groep naar de andere kan promoveren. Meester heeft de jongens schaken ge leerd en er zijn er, die al zo goed spe len, dat hij bij simultaanspel aan di verse borden het loodje moet leggen. In het schoollokaal staat een kleine zilveren wisselbeker waarop de na men der kampioenen zijn gegraveerd. Dat waaraan deze kinderen zich met hart en ziel wijden is de school krant. Zij hebben tot het oprichten daarvan een besluit genomen nadat een dergelijke krant een maandblad in Spanbroek was verschenen. De „Schoolpost" van Hoogwoud ver schijnt elke veertien dagen en wordt geheel door de leerlingen verzorgd. Zij hebben een eigen redactie geko- Een vervallen schuurtje, dat men achteloos voorbij loopt. zen, Gre van Breugel, Ank Baron, Rita Rutgers, Arie Vriese en Kees Klei- meer. Alle kinderen, vanaf de klein sten die schrijven kunnen, werken aan de krant mee en het is verrassend at bonte verzameling dorps- en school- nieuws, opstelletjes, raadsels, gedich ten en clubnieuwtjes té lezen, die in zo'n zelf geïllustreerd blaadje zijn op genomen. Voor een bijzonder nummer zoals het jongste Paasnummer wordt de plaatjes met de hand ge kleurd. Meester tikt alles over en daarna komt de „drukkerij" onder lei ding van „Roldie" in actie. De „druk kers" zijn Rolf Baron en Dik van Vliet. Wij zagen hen de stencilma chine bedienen en de exemplaren keu rig netjes aan de klassegenoten afle veren. De oplage is 100 stuks, die te gen 5 cent per nummer aan ouders, vrienden of buren verkocht worden en van de opbrengst wordt weer pa pier gekocht. Ook hier heeft men al ondervonden, dat krantenpapier duur is, maar de redactie werkt onbezoldigd en wijdt zich met volle ambitie aan haar moeilijke taak, de binnenkomende co- pie te keuren en de voor opname ge schikte bijdragen persklaar voor meesters schrijfmachine af te leveren. Wie het voorrecht heeft in deze school een uurtje te verblijven, wie ziet hoe prettig meester en kinderen met elkaar omgaan en hoe allen zich vol ambitie aan de hun opgedragen taak wijden, beseft, dat deze school jaren het eenmaal volwassen gewor den kind als de mooiste periode uit Het schoolhoofd de heer Runeman met „Schoolpost". redactieen „drukkers" van zijn jeugd in herinnering zullen blij ven. Een kleuterschooltje in een oude schuur. J^R IS TROUWENS nog een merk waardige school of beter ge zegd schooltje in dit vriendelijke Noordhollandse dorp. Er was voor het openbaar onder wijs een kleuterschooltje nodig, dat niet gesticht kon worden omdat er geen gebouw was. Totdat men een heel oud en zelfs vervallen schuurtje ontdekte, dat vele ouders der toe komstige leerlingen hoofdschuddend bekeken, omdat daarvan toch niets te maken zou zijn. Maar de energieksten hebben de hoofden bij elkaar gestoken en een beroep op alle geloofsgenoten gedaan om nu eens te tonen wat door burgerzin en goede samenwerking tot stand was t« brengen. De timmerman is aan het timme ren gegaan, de loodgieter heeft voor de afvoer gezorgd, de schilder han teerde belangeloos de verfkwast, de glazenmaker heeft in zijn vrije tijd de ruiten ingezet, een niet vakman ging zand voor de speelbak halen en zelfs de notaris stelde zich gratis voor het opmaken der benodigde acten beschik baar. En ziedaar, het schooltje kwam er. Begin December 1948 werd met de bouw begonnen en vijf maanden later kon het schooltje geopend worden, dat aan de straatzijde nog als een zij het dan netjes beschilderd gei tenstalletje uitziet, maar dat aan de Zuidzijde de zonkant een keurig éénklassig schoolgebouwtje is gewor den waarin 25 kleuters onder leiding van mej. Alie Klaver uit Oude Nie- dorp die thans voor haar fröbel acten studeert een prettig onder komen hebben gevonden. Een later gehouden bazar waar aan ook de knutselclub meewerkte bracht niet minder dan 1200.op zodat de materialen betaald konden worden en dit waarschijnlijk kleinste fröbelschooltje uit ons land een pas send meubilair heeft gekregen. Geen wonder, dat de ouders der leerlingen trots op hun schepping zijn en zich nog steeds beschikbaar stellen daar aan hun krachten te geven. Bij toer beurt maken twee moeders elke week belangeloos de school schoon en ver schijnt er elke morgen een vader, die gratis de kachel aanmaakt en voor de brandstof komt zorgen. Hoogwoud kan door zijn onderwijs methoden en door dc goede burgerzin van een belangrijk deel der bevolking, aan alle WesLriese gemeenten ten voorbeeld gesteld worden. (Van onze correspondent te Dresden 1 yOOR meer dan 500 advocaten, rech ters en procureurs-generaal van het (and Saksen sprak de minister van Justitie in de Oostzöne van Duitsland Fechner (SED) in Dresden over de nieuwe .Volksjustitie" van de Duitse Democratische Republiek, waarbij hij D« sonkant van hetzelfde sefuturtjet een modem kleuterschooltje. mededeelde, dat de Volkskamer in Mei het nieuwe familierecht tot wet zal verheffen. Het echtpaar Jansen-Meyer. De eerste stoot tot de verandering van het familierecht ondernam de vroegere chef van de hoofdafdeling van het ministerie van Justitie in de Oost - zone, dr. Nathan in een opstel, waaraan weinig aandacht werd geschonken en dat in Mei 1949 in de door de Sovjet- Russen gelicenceerde krant ,Neue Jus- tiz" werd gepubliceerd. In dit opstel werden de grondslagen van het nieuwe familierecht uitgestippeld, dat op 1 Mei 1950 voor de Duitse Democratische Re publiek in werking zou treden en dat de bedoeling had na verloop van tijd te gelden voor geheel Duitsland. Over de naam van het echtpaar bijv. wordt in dit ontwerp van wet gezegd: ,De echtgenoten voeren een gemeen schappelijke familienaam, die bij het sluiten van het huwelijk zowel de naam van de man als die van de vrouw kan zijn, of die bestaat uit een verbin ding van beide namen of uit gedeelten van de beide namen. Een familienaam mag nooit groter zijn dan twee bestand delen'. Dit zal ongetwijfeld leiden tot de zonderlingste namen. Wanneer bijv. meneer Jansen met mejuffrouw Meyer in het huwelijksbootje stapt, hebben zij de keus uit de volgende familiena men: Jansen Meyer, Meyer Jansen, maar ook is mogelijk Janmey of Mey- sen enz. Er is echter ook nog een andere op lossing, aldus deelde minister Fechner mee, nl. dat beide echtelieden hun eigen familienaam behouden. Van deze laat ste methode zullen ongetwijfeld veel mensen in de oostzöne gebruik maken. MOG FANTASTISCHER zijn de andere veranderingen in het familierecht. Zoals blijkt uit referaten van leiding gevende vrouwelijke beambten bij de justitie in Saksen, wordt de gelijkge- rechtigheid van de vrouw op een wij ze, dat het huwelijk min of meer ge ëlimineerd wordt, wettelijk vastgelegd. De vrouw is bijv. niet meer verplicht in dezelfde plaats te wonen als haar man. Wanneer zij op grond van haar beroep in een andere stad moet wo nen, dan wordt de soms jarenlange scheiding van de beide echtelieden dooi de nieuwe wet gesanctionneerd. Men vindt in de Oostzöne een der- gelijkp scheiding niet zo erg, want „het kwam in de oorlog noodge dwongen toch ook voor". Tot nu toe moest de vrouw zich bezig houden met de huishouding, of, wanneer de man een zaak dreef in deze zaak werken. Deze „dwang" wordt in de nieuwe wet van de baan geschoven. Beide echte lieden zijn nu verplicht voor hun ge meenschappelijk onderhoud te zorgen. Eén paragraaf in de wet is wel het toppunt van waanzin, daarin wordt n.l. gezegd, dat de echtgenoot aan zijn vrouw, volgens een bepaald tarief, sa laris moet betalen, wanneer zijn vrouw een beroep uitoefent en bovendien nog de huishouding moet doen. Deze huis houdelijke werkzaamheden moet de man betalen. Ook de mogelijkheden tot echtschei ding worden belangrijk vergemakke lijkt Eveneens zijn er veranderingen aangebracht in het erf- en boedelrecht Kinderen met de naam van de moeder. DEZE VERANDERINGEN beteke nen een belangrijke wijziging in het tot nu toe in Duitsland geldende fa milierecht. Het doel van deze maatre gelen is onmiskenbaar de materialisa tie van het huwelijk, dat niet meer p-R IS IN NEDERLAND WAARSCHIJNLIJK nooit een jong buitenlands dirigent geweest, die, als tijdelijk dirigent van het Concertgebouworkest, in zo korte tjjd zoveel succes verwierf bfl het publiek, zo volledig door dat publiek werd geaccepteerd en zoveel bloemen en waardering oogstte van wederom datzelfde publiek. Ge zult U afvragen waarom ik zo nadrukkelijk dat woord „publiek" in successie gebruik. Wel, omdat het publiek Kubelik, de jonge Tsjech, juichend inhaalde en hem juichend, enkele weken geleden, uitgeleide deed, maar omdat deze zelfde jonge meester door een groot deel der toonaangevende officiële dag- en weekbladcritiek niet met bloemen eii orkanen van enthousiasme is begroet, doch, integendeel, door dat deel (waaronder klinkende namen!) werd gebrandmerkt tot charlaten en kome diant, tot maniak en potsenmaker, om slechts een bescheiden tuiltje kw®» lificaties weer te geven uit een grote boeket, waarin brandnetels en giftige doorns niet ontbraken. J^UBELIK heeft, nu reeds, een we reldnaam. Hij behoort, ondanks z'n jonge jaren, tot de komende groot meesters der internationale podia en daarom is het nuttig om deze kwes tie, die een zaak is van uitermate grote artistieke importantie, voor een enkele maal hier te belichten. Het is daarbij stellig geen zuiver Amster damse zaak; minstens een Nederland se.-Er is enorm veel over deze „af faire" geschreven en gezegd; in Am sterdam en buiten Amsterdam. Er is gescholden, gekeven en geroddeld. Er is geïntrigeerd en er zijn weinig ver heffende insinuaties gepleegd. Om er een enkele te noemen: de critici, die keer op keer de door het publiek ver afgode Kubelik attakeerden, zouden vrezen, dat het fantastische succes van de Tsjech een devaluatie van Van Beinums furore en populariteit ten gevolge zou hebben. Ik geloof er niets van. Waarom te verbloemen, dat Eduard van Beinum een veel te gro te, milde, warme figuur is, om ook maar een seconde een dergelijke ge- dachtengang te kunnen tolereren, laat staan haar te bevorderen. Van Bei num is'een dirigent van formaat en Kubelik is een dirigent van formaat. Hun methodiek van dirigeren ver schilt hemelsbreed. Elven hemelsbreed als de methodiek van Toscanini ver schilt met die van Bruno Walter en diens methodiek weer van die van Furtwangler. Maar wat dan! Wat zit hier dön achter? Hoe verklaart men dit alles? Waaróm staat het oordeel van zo veel critici dam zó diametraal tegen over het oordeel van het Concert publiek Ik weet het niet. Deze critici, waar onder er zfln, ik herhaal het met na druk, met grote namen, gaan zelf uit van het standpunt, dat het hier een kwestie is van „verblindheid". Omdat alleen dat, wat uit het alleen zaligmakende buitenland komt. goed en edel en belangrijk zou zijn in de ogen van het snobistische publiek. En omdat ze eerlijk van mening zijn, dat Kubelik het niet goed deed en om dat ze zeggen (en ook menen) dat het belang van de muziek oneindig vele malen belangrijker is dan de be langen van een zekere meneer Kube lik. Het publiek, al dan niet stom, sno bistisch, veracht of met „vee" verge leken, is verbitterd op deze critici en beweert, dat die heren niets begrijpen van hun dienende taak, niets van het „leidende" karakter dat hun werk moet hebben. En het beweert boven dien, dat deze scherpe, geleerde, alles signalerende heren niet de kunst en de kunstenaar zoeken en naar voren pogen te brengen, maar hun artikel en zichzelf zoeken en zichzelf poessé- ren, etaleren en demonstreren. En hier ligt dan deze „affaire", lezers, en het is helemaal geen bijzonder smakelijke, prettige en verheffende affaire. JK HAD HET voorrecht Rafael Ku belik driemaal te mogen beluisteren en hem dus driemaal te mogen zien dirigeren. Ik heb van muziek weinig verstand, maar ik geloof, dat ik er ontzaglijk veel van houd. En als ik hier neerschrijf, dat die uren met Ku belik behoren tot de beste van dit laatste jaar, dan is aan deze mede deling iedere vorm van pose vreemd. Zo het mij verging, zo verging het vele duizenden. Al deze duizenden hebben zich dus vergist. Al deze ont roering, al dit zo intens doorleefde en beleefde is dus vergissing'geweest, suggestie, bedrog, trance, illusie. En als deze woorden de zaak te veel op schroeven, dan hebben we in elk ge val het wezenlijke, het essentiële van de muziek en zijn scheppers niet door grond, niet begrepen, niet ervaren. Het zij zo. Voor mij en voor tienduizenden zijn het uren geweest, stralend en heer lijk. En hoe gelukkig waren wij, dat we de avondbladen eerst uren later De 4 bestanddelen van Che- larine „4" zijn elk stuk voor stuk al beroemd voor het be strijden van zware hoofd- en andere pijnen, tegen griep en verkoudheid. Maar tezamen in één tablet verenigd werken ze nog beter. Ook in dit geval dus: Eendracht maakt machtI MlilJAlMI|»!M4"U;lül!l«C een godsdienstig en moreel verant woorde binding van twee partners is, doch uitsluitend op zakelijke gronden gesloten wordt. Zover bekend is, zijn in de Sowjetunie nog nooit zulke in grijpende veranderingen aangebracht De verwarring, die in de Sovjet- Russische zóne door de aankondiging van deze maatregelen is ontstaan, wordt duidelijk gedemonstreerd door een discussie tijdens een vergadering van de „Democratische Vrouwenbond" in Dresden, waar een der leden ver klaarde: „Ook de kinderen zullen de naam van de moeder en niet die van de vader krijgen. In de tijd van de oude Germanen was dat ook zo. Toen hadden de mannen er nog geen be lang bij, dat de kinderen hun naam droegen, aangezien ze in geen geval konden erven. Eerst met de opkomst van het particulier eigendom van grond en bodem is de afhankelijkheid van de vrouw aan de man ontstaan" Het zal de taak van de beide ehrjs- teliike confessies In de Oost-Repu bliek 7'in tegen deze wet stelling te nemen Er is geen twijfel, dat de be volking van de Russische zöne haar krachtig veto hoewel officieus tegen deze maatregelen sal uitspreken lazen, om eerst dön te ervaren, dat we er niets van begrepen hadden, dat we voor de mal waren gehouden en dat we ons door een slimme, gewiek ste, Tsjechische Rattenvanger hadden laten meevoeren. Die de opvatting der componisten geweld aandeed en diri geerde op een manier, die belachelijk was. Het zij zo. QEZE MUZIKALE Aarts-hypnotiseur is nu weg. Een enkel concert in Londen, met laaiend enthousiasme van het snobistische Londense publiek (al weer net zulk stom muziek-vee als hier in Holland dus) en thans volgen de USA. Hoe de gedachten van de jonge Kubelik zijn over de hem zo hard, zo verbitterd opgejaagd hebben de Nederlandse critici is mij niet be kend, maar alle bloemen, alle stor men van geestdrift en alle ontroeren de blijken van sympathie en warmte van het publiek zullen de lancetste ken, hem door de critiek toegebracht, niet kunnen wegnemen. Er is échter één ding, dat hij niet mag vergeten en misschien zal het toeval willen, dat hij eens deze regels onder het oog krijgt, of er van hoort. En wel dit: dezer dagen sprak een oud en ervaren lid van het grote, be roemde, Concertgebouw Orkest, waar mee Kubelik werkte, met een jong muziekmeester uit de provincie. En toen de laatste hem vroeg aan dat lid hoe nu het Orkest oordeelde over Ku belik, toen luidde het antwoord: „HIJ is een goed dirigent en zo denkt het gehele orkest erover." Een dag later sprak ik iemand, die geregeld contact onderhoudt met le den van het orkest. Hij zei mij: „Ze dwepen met Kubelik." Ik geloof, dat deze twee uitspraken eigenlijk de kern van de zaak uit maken, tenzijook de leden van 't Amsterdamse Concertgebouw Orkest ressorteren onder het vulgus profa- num, en een onderdeel vormen van dat grote, zielige, verachtelijke, met vee vergeleken en historisch tot „stom" gedegradeerde „grote pu bliek". ANTHONY VAN KAMPEN. In Indonesië gestorvenen Hoewel de betrokken ministers zich volledig kunnen verplaatsen in de per soonlijke gevoelens van de nabestaan den, die overbrenging naar Nederland wensen van het stoffelijk overschot van in Indonesië gesneuvelde dan wel in Japanse kampen omgekomen dier baren, moet in aanmerking worden ge nomen, dat deze overbrenging, indien zij op rijkskosten plaats zou hebben, een zeer grote omvang zal aannemen, me de omdat de maatregel niet beperkt zou kunnen blijven tot overleden militairen, doch ook tot over leden burgers uitgestrekt zou moeten worden. Hieraan zouden niet alleen zeer grote financiële consequenties ver bonden zijn, gelet onder andere op de noodzaak om met het oog op klimato logische omstandigheden bijzonder materiaal voor langdurig transport aan te schaffen, maar bovendien zou dit leiden tot ontluistering van de perma nent aangelegde erevelden in Indone sië en ook in ander opzicht gevolgen kunnen hebben, welke vso dien aard zijn, dat de regering meert to* c'eze maatregel niet te moeten overgaan. Al dus het antwoord van de mm'erer van Oorlog en Marine op eer. desbetreffen de vraag van het Tweede Kamerlid, de heer Van de Wetering (C.K.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1950 | | pagina 5