H.M. Koningin Juliana richt
zich tot Haar volk
Ons volk herdacht zijn doden
Kort Bestek
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
NieuwGuineakiest
voor Nederland
Catania (Italië) werd zwaar door
hevige explosies geteisterd
Siams koning „heer
der aarde''
„Mijlpaal 1950"
officieel geopend
Zaterdag 6 Mei 1950
75e Jaargang No. 10791
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
„De twijfel is een slechte kameraad''
Bemoedigende woorden van onze Landsvrouwe
Ra madier
DEENS STRAALVLIEGTUIG
STORTTE NEER
Marshall-hulp wordt
niet verminderd
enorme schade
en
treft geen
Queuille
blaam
Amerikaanse Congresleden
willen vrede in het
Midden-Oosten
SENAAT V.S. AANVAARDT
HULPVERLENINGSWET
Straalvliegtuigen op
Amerikaanse luchtlijnen
Prins Bernhard opent
„Holland Fair"
Plechtigheden in het °"k*
gehele land
Adenauer doet beroep op
menselijkheid der Russen
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A KAPTEIN
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
DU COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct. p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den Lelk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal f 4.50, per maand
1.50 bij vooruitbetaling,
plus incassokosten
yER GELEGENHEID van de vijfde herdenkingsdag onzer bevrijding heeft
H.M. Koningin Juliana gisteravond over beide radiozenders de volgende
rede uitgesproken:
„Tien Mei 1940 en vijf Mei 1945, voor altijd onvergetelijk, zijn levend voor
ons als de dag van vandaag. Wfl tellen de jaren van Mei tot Mei, en van
Pinksterfeest tot Pinksterfeest, zoals onze dichters zeggen.
We voegen fragmenten samen en een volledig beeld ontstaat. Wat er is
voorgevallen, gedenken we liever met onze gedachten dan met woorden.
BIJ ALLE REDEVOERINGEN ter
herdenking van de oorlog en van de
genen, die er hun hoogste offer in
brachten, is steeds het hoofdmotief:
Laten wij het ideaal, waarvoor zij ge
storven zijn, in ons leven waar 'maken.
Bn velen wanhopen, of wij ooit in
vredestijd die eendracht en die ener
gie zullen kunnen opbrengen, die daar
voor nodig zijn.
Na vijf jaren vrede gaan velen zelfs
soms zover, dat zij menen, dat het
geestelijke goed, in de strijd verwor
ven, in de veelbewogen en teleurstel
lende nasleep teloor is gegaan, maar
een geestelijk goed gaat niet verloren.
Het kan ondergronds gaan, maar het
blijft doorwerken. En het werkt nog
steeds. Let op, overal om u heen. 'n
uw eigen kring en elders. Het gaat
steeds verder, bewust en onbewust wil
men anders, voelt zich daartoe on
weerstaanbaar gedreven.
Waarom zouden we in herhalingen
treden, door oude voorbije tijden te
plaatsen voor de tegenwoordige, daar
Iedere tijd nieuwe mogelijkheden biedt
en de voorbije altijd weer gebleken
zijn tot een verderf inplaats van tot
opbouw te leiden?
ER LIGT HIER een diepgaand ver
schil of men de feiten in de ogen
durft te zien, of men ze verwerpt of
aanvaardt, omdat het eindresultaat van
dit aanvaarden of verwerpen voor
ieder mens een zaak is tussen hemzelf
en God.
IN WEST-EUROPA heeft Nederland
het zwaarst geleden, en ook het meest
opvallend herstel beleefd Buitenlan
ders zien dit duidelijk, en verklaren,
dat wij met zoveel wilskracht aanpak
ken. Naar Nederland blijft men uit
kijken. Nederland heeft verplichtingen
in de broederschap der volkeren. Het
hoort een voorbeeld te zijn van ont
plooiing in het nieuwe seizoen van de
tweede helft der twintigste eeuw.
Er moet worden losgelaten wat voor
hij is, als offer, en laat ons aanvaar
den. dat herstel van mensen-waarden
alleen kan geschieden vanuit een vol
komen rustig, uitgebalanceerd ver
langen naar vrede en vooral naar wel
vaart.
Affaire der Generaals
Welnu, we gaan dus blijkbaar de
weg al op, die leidt naar zelf-hervin-
den in de traditie van vernieuwing,
door zichzelf te geven voor volk en
land, in de enige mogelijkheid: aange
daan leed te laten voor wat het is en
te vergeven.
DE TWIJFEL is een slechte kame
raad en de hoop eigenlijk niet min
der, omdat beide concrete aanvaar
ding verwerpen en dus nimmer een
gezonde beschouwing ontstaan kan.
Niets kan ons beletten alles te ver
wachten van het leven, maar dan als
begrip voor dat, wat het leven ons
brengt in de afmetingen van onze
draagkracht. Hoop en twijfel trekken
ons links en rechts. Aanvaarding geeft
recht op herstel van welk verlies dan
ook.
Ons verlangen zijn de draden, waar
mee God weeft en het weefgetouw van
God is onnaspeurlijk, evenals het ver
vliegen van onze verlangens. Doch
niet één draad zal onbruikbaar blij
ken, omdat God deze zal weven in het
gewaad van zijn schepping".
In een resolutie, aangenomen te Hol-
landia tijdens een vergadering van de
„Centrale Irianse Politieke vertegen
woordiging", wordt aan de Neder
landse en Indonesische regeringen en
de internationale wereld verklaard,
dat het Irianse volk nimmer enige
beslissing of enig advies dezer com
missie zal kunnen aanvaarden in
strijd met de wensen en belangen van
het Irianse volk t.w.: blijvend deel te
blijven uitmaken van het te vormen
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
Een Deens straalvliegtuig J 462 is
tijdens een vliegdemonstratie ter her
denking van de bevrijding van Dene
marken in de haven van Kopenhagen
neergestort. De bestuurder kwam om
het leven. Zijn parachute raakte in
het vliegtuig verward, waarop hij met
het toestel naar beneden stortte.
De Amerikaanse Senaat heeft met
62 tegen 17 stemmen een amendement
verworpen, dat beoogde het bedrag ad
3,1 milliard dollar, dat de regering voor
de Marshall-hulp in 19501951 heeft ge
vraagd, met een milliard dollar te ver
minderen.
Een Zuidafrikaans wetsontwerp tot
het buiten de wet stellen van com
munistische organisaties is in eerste
lezing in 1 parlement aangenomen.
Munitieopslagplaats vloog in de lucht
Vijftien doden en
Op tien km van Catania is Donder
dag een munitieopslagplaats in de
lucht gevlogen, tengevolge waarvan
vijftien personen om het leven zijn ge
komen en dertig anderen ernstige ver
wondingen hebben opgelopen. De op
slagplaats werd gebruikt om oud oor-
De Franse nationale vergadering
heeft na een uitgebreid debat over de
zaak der generaals een motie aange
nomen, waarin zij uitspreekt, dat de
oud-ministers Ramadier en Queuille de
ze affaire niet in de doofpot hebben
gestopt, doch dat zij zich bij hun han
delingen door het landsbelang hebben
laten leiden zodat er geen reden was,
te twijfelen aan hun goede trouw.
Het debat begon naar aanleiding van
een eis van de socialisten, om de naam
van Ramadier te zuiveren van de in
gebrachte beschuldigingen Nadat de
beide oud-ministers zich hadden ver
dedigd, verdaagde de communistische
vice-voorzittor het debat tot Vrijdag.
De afgevaardigden, hiermee niet con
tent, omdat zij meenden, dat men aan
de stemming toe was, lieten de voor
zitter Herriot, uit zijn bed halen en
besloten vervolgens bij stemming tot
voortzetting van het debat. In de vroe
ge morgen van Vrijdag werd de motie
van goedkeuring van het beleid der
beide oud-ministers met 338 tegen 204
stemmen aangenomen, nadat twee an
dere, afkomstig van Gaullisten en
communisten, waren verworpen.
Einde van een romance?
Rita Hayworth en Prins AU
Khan zouden op weg zijn naar
Cannes waar zij het vorig jaar
in het huwelijk traden om een
echtscheiding te bewerkstelligen.
Het besluit werd genomen we
gens „de grote karaktertegenstel
ling, welke zich openbaarde in de
maanden onmiddellijk na hun
huwelijk en vooral sedert de ge
boorte van hun dochter Yasmin
in December 1949."
ZONDAG ONTSCHEPING VAN
„SKAUGUM"
Het troepenschip „Skaugum" arri
veert heden laat in de middag in de
Rotterdamse haven De ontscheping van
de opvarenden begint Zondagmorgen,
des voormid lags acht uur.
Weerbericht
Verwachting tot hedenavond
Over het algemeen veel bewol
king met op de meeste plaatsen
nu en dan regen of motregen.
Zwakke tot matige wind hoofd
zakelijk tussen Zuid en Oost. Iets
hogere temperaturen dan gisteren
ZONDAG: Zon op 5.00. onder
20.14: maar op 2.04. onder 9.08
MAANDAG. Zon op 4.58, onder
20.15 maan op 2.32, onder 10.32
(L.K.)
Een en vijftig leden van het Ame
rikaanse Huis van Afgevaardigden
30 democraten en 21 republikeinen
hebben in een brief minister Acheson
verzocht, dat hij Engeland om de be
lofte zal vragen, dat het alle wapen
verschepingen naar het Midden-Oos
ten zal stopzetten totdat Israël en de
Arabische Staten een vredesverdrag
hebben gesloten.
logsmateriaal, dat door een Italiaanse
firma was opgekocht, op te slaan. Men
gelooft, dat arbeiders in het depot be
zig waren de ontstekingsapparatuur
van de munitie te verwijderen toen de
explosies gebeurden.
Honderd ton bommen uit de laatste
oorlog zijn geëxplodeerd. De explo
sies, die kort op elkaar volgden, sloe
gen een enorm gat in de grond waar
op de bommen werden gedemonteerd
en naast de munitie-opslagplaats. Hon
derden mensen vluchtten in paniek
de straat op. Aan tientallen arbeiders
van een chemische fabriek in de buurt
van Catania is eerste hulp verleend
voor snijwonden, opgelopen door
rondvliegend glas en stenen. In Ca
tania zelf hebben de explosies zoveel
schade aangericht, dat men zich in
een gebombardeerde stad waant.
De Amerikaanse Senaat heeft met
60 tegen 8 stemmen een hulpverle-
ningswet ten bedrage van 3.122.450.000
dollar aanvaard. 2.850 000.000 dollar
hiervan zijn bestemd voor de Marshall-
landen.
De Amerikaanse regering overweegt
van Engelse „Comet"-straalvliegtui-
gen of Canadese straalvliegtuigen ge
bruik te maken bij proefvluchten op
binnenlandse luchtlijnen. Amerika be
zit voor passagiersvervoer geen
straalvliegtuigen en zal hierover, naar
men vermoedt, de eerste jaren niet
beschikken.
Een overzicht tijdens de plechtig
heid op de Grebbeberg gedurende
de rede van generaal mr. H. J.
Kruis, chef van de Generale Staf.
Hedenmiddag om vijf uur Nederland
se tijd, dat is elf uur in de morgen
Phiiadelphia-tjjd wordt de tentoonstel
ling „Holland Fair" in het grote Gim-
belwarenhuis te Philadelphia met het
doorknippen van een lint officieel ge
opend door Z.K.H. Prins Bernhard der
Nederlanden. Ter inleiding van deze
plechtigheid vond gistermiddag in het
gebouw Gimbei een groot diner plaats,
waar het woord werd gevoerd door
Prins Bernhard.
Vijf jaren van lijden en angst zijn niet vergeten
Een volk moet op gezette tijden bjj zijn historie stilstaan, niet alleen, om zich
hetgeen verleden is opnieuw voor de geest te halen, maar vooral, om er lering
en nieuwe levenskracht voor de toekomst uit te putten. Het heeft in de bezet
tingsjaren ons volk niet aan strijdbare geest ontbroken. Daarin werd 't voor
gegaan door onze toenmalige vorstin, koningin Wilhelmina en door de gehele
koninklijke familie, die in de vreemde voor de nationale zaak op de bres heeft
gestaan en wel op een wijze, die haar de onvergankelijke dankbaarheid van de
gehele natie heeft verzekerd. Aldus mr. J. H. R. van Schaik, minister zonder
■portefeuille, tijdens de rede, die hij Donderdagmiddag gedurende de herdenkings
plechtigheid in de Ridderzaal in Den Haag heeft gehouden.
Z.K.H. zeide, dat deze tentoonstelling
een bijdrage wil leveren tot het vin
den van een positieve oplossing voor
het Europese en derhalve ook voor het
Nederlandse dollar-vraagstuk door te
genover prestatie een contra-prestatie
te stellen. Doch naast een economisch
heeft de Holland Fair ook een cultureel
aspect, hetgeen, aldus Prins Bernhard,
aansluit aan de eeuwenoude banden.
die tussen de Verenigde Staten en Ne-1 Amsterdam*
derland bestaan. Met de wens, dat deze
hernieuwWe kennismaking tot een ver
dieping van het contact zal mogen lei
den, besloot de prins zijn rede. Ver
volgens werd nog het woord gevoerd
door de secretaris-generaal van het
ministerie van economische zaken, prof.
G. Brouwers. Prof. Brouwers legde
voornamelijk de nadruk op het econo
misch aspect van de expositie.
Prof. mr. R Kranenburg, de voor
zitter van de Eerste Kamer, zei, dat
ons volk vijf jaar van lijden en angst
niet heeft vergeten. Met diepe dank
baarheid herinneren wij ons vandaag
de gehele moedige jonge generatie, die
in het verzet en in deze strijd is ge
vallen en tot het laatste moment trouw
is gebleven aan het grote ideaal van
de vrijheid en de menselijke waardig
heid.
Ook heeft nog gesproken prof. dr.
K. Dijk, van de Vrije Universiteit te
Op de Grebbeberg
's Morgens was op het militaire kerk
hof Grebbeberg te Rhenen een in
drukwekkende herdenkingsplechtig
heid gehouden. Hoge militaire en bur
gerlijke autoriteiten en delegaties van
allerlei legeronderdelen waren hierbij
tegenwoordig. Generaal mr. H. J. Kruis
sprak uit naam van de minister van
Phoemiphon troonde
zichzelf
Siams 23-jarige souverein Phoemi
phon Adoeldet, gekleed in zware ge
waden van goud brocaat, heeft zich
gisteren een met juwelen ingelegde
gouden kroon op het hoofd geplaatst
en zichzelf uitgeroepen tot „Heer der
aarde, ongeëvenaard in schittering en
macht".
Phoemiphon kroonde zichzelf, omdat
volgens de oude kroningsriten niemand
de koning mag aanraken.
Slechts honderd uitverkorenen woon-
Tn Athene is de jeugd aan het woord
geweest. Vijf scholieren zijn gearres
teerd, die trachtten, klasgenoten over
te halen, ook in staking te gaan tegen
het betalen van extra schoolgeld Zöü
je ze niet, de apen? In een brochu
re van de Deense vereniging voor gees
telijke hygiène wordt hen, die geen
vacantie buiten kunnen betalen, aange
raden. boeken met reisavontureh te le
nen en die in de vacantie te lezen. Dat
kunstje kende ik al dertig jaar gele-
den. toen ik met rooie konen met de een ieder> (jje tengevolge van oorlogs
vingers in de flaporen zat te grasdui- handelingen naar het Westen uitweek,
men in Jules Verne en zo. Twee of die „misleid door vijandelijke pro
robben ontsnapten uit de dierentuin in paganda het land op onwettige wijze
Milaan. De volgende morgen vond men verliet". Ik weet niet, of het al storm
ze slapende in de lift van het Milanese
stadhuis. Ik heb nog eens twee robben
op een stoep zien slapen. Maar dat wa
ren zeerobben..». Wie dacht u, dat
heeft geprotesteerd tegen het ontslag
van Joliot Curie? De bond van Tsje-
choslowaakse journalisten. Die perslui
bemoeien zich toch ook overal mee
wat? Uit een straalvliegtuig dat 800
kilometer per uur vloog is een foto
genomen van een man. die op de grond
zat te kaarten. Het plaatje is zo scherp,
dat schoppenaas te herkennen is. O
Een meneer in Triest^ heeft een vlie
gende schotel gefotografeerd, zonder te
weten dat-ie dat deed. Bij het ont
wikkelen van de foto ontdekte hij zijn
IlillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilltlllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllflIIIIIIIIIIHDI
ontdekking pas. Het geval moet wel
echt zijn, want juist op die dag heb
ben verschillende Triestenaren de scho
tel zien vliegen
Qnidat het vijf jaar geleden is, dat
Hongarije werd bevrijd, wordt een
straffeloze terugkeer gewaarborgd aan
1 Was een nat feest, Theodoor!
loopt. Terry Neale in Birmingham,
drie jaar en mollig, heeft een hobbel
knobbel. Bij gebrek aan een paard hob
belt ze in 'aders schommelstoel. Ge
volg: Benedenbuurman verhuisd, buur
vrouw zenuwziek, twee kinderen der
buren blijven zitten, omdat ze hun
huiswerk niet meer konden maken.
Deze knobbel veroorzaakte dus heel
wat schade. Schommelschade. Een
ziekenhuispatiënt in Flensburg nam
drie weken geleden twee kippeneieren
bij zich in bed. om te zien, of ze onder
de dekens zouden uitbroeden. Het ene
ging vroegtijdig kapot. Daar is-ie ze
ker op gaan liggen, maar het andere
heeft een gezond, piepend kuiken opge
leverd.
JTen reclame vlieger moest een nood
landing maken in Messina. zomaar,
midden in de straat. Maar de piloot
stapte ongedeerd uit het wrak te voor
schijn. Q Sedert het begin van het
Heilig jaar zijn in Rome al meer dan
100 000 pelgrims officieel geboekt. Daar
bij zijn niet zij, die op eigen gelegen
'eid kwamen. Oplichters hebben in
Hotterdam geprobeerd gebrande gerst
voor echte Engelse koffie te verkopen.
Maar dat kunstje ging bij de Rotter
dammers niet op. Het is immers pas
vijf jaar geleden?
den de schitterende plechtigheid in de
gouden pagode van het koninklijk pa
leis te Bangkok bij. 101 kanonnen en
trompetfanfares deden den volke de
kroning kond. Dertig vliegtuigen van
de Siamese luchtmacht vlogen in for
matie over de juichende mensenzee.
Voordat hij de kroon van de hoge
priester der koninklijke huishouding
overnam, onderging de koning een
ceremonieel bad in gewijd water, bij
eengebracht uit de „18 hoeken" van
zijn koninkrijk. Zijn 18 millioen onder
danen vieren thans vier dagen kro
ningsfeest in directe aansluiting op de
feestelijkheden ter gelegenheid van
het huwelijk van de koning met de
17-jarige Siamese prinses Sirikit Kitya-
kawa.
Wel te rusten
Merindahl
De 41-jarige fakir Merindah Burmah
is te RijssA een tweede poging begon
nen, het wereldrecord vasten te breken
Hij is, omringd door kronkelende slan
gen, bijna naakt in een doorzichtige
kist op de scherven van zeventig fles
sen gaan liggen.
Op 18 Mei wordt de kist geopend en
worden de slangen, die dan de hon
gerdood gestorven zullen zijn, door
andere vervangen. De fakir hoopt vijf
en veertig dagen zonder voedsel te
kunnen blijven. Zijn enige rantsoen
zijn 80 Franse sigaretten en een paar
liter zout water.
Dr. Adenauer, de Westduitse bonds
kanselier, heeft een beroep op de
Sowjetunie gedaan om in naam der
menselijkheid volledige gegevens te
verschaffen over het lot van de ander
half millioen Duitse soldaten, die niet
uit Russische krijgsgevangenschap zijr
teruggekeerd.
herdenken de doden van de Meidagen
van 1940, de doden van de Grebbeberg,
de doden van de strijdkrachten die nu
tien jaar geleden vielen in een schier
hopeloze strijd. Hun strijd was niet te
vergeefs. De eer van ons volk werd
gered. Het recht, om als vrije stam op
eigen gebied voort te leven, werd ver
zekerd".
Herdenkingen elders
Duizenden mannen en vrouwen heb
ben Donderdagavond deelgenomen aan
de bekende stille tocht naar de Waals-
dorpervlakte bij Den Haag, waar zo-
velen het leven hebben gelaten voor
de Duitse vuurpelotons. Zwijgend trok
ken zjj voorbij het monument, dat door
acht grote toortsen was verlicht.
Een lange, zwijgende stoet trok Don
derdagavond langs de plaatsen in Am
sterdam, waar goede landgenoten on
der het Duitse lood waren gevallen.
Diepe stilte viel in, toen om acht uur
de verlichting aangloeide ten teken,
dat de twee minuten stilte ter gedach
tenis van de doden waren aangebro
ken. De universitaire gemeenschap te
Amsterdam heeft in een zitting in de
aula haar doden herdacht. Er is een
bronzen gedenkplaat onthuld, die een
plaats in de hal van de universiteit zal
krijgen.
In Rotterdam werd voor de mari
nierskazerne een herdenkingsplechtig
heid gehouden. Voorts heeft in Den
Haag de directeur-generaal van de
P.T.T., de heer L. Neher, het oentrale
gedenkteken onthuld voor de 731 leden
van 't personeel van dit Staatsbedrijf,
die het leven hebben gelaten voor het
vaderland.
Minister-president verricht de
plechtigheid
De tentoonstelling „Mijlpaal 1950" in
de parken Sonsbeek en Zjjpendaal is
gistermiddag onder overweldigende be
langstelling van de zijde van het pu
bliek officieel geopend. Na een wel
komstwoord van burgemeester Matser
van Arnhem, werd de openingsrede
uitgesproken door de minister-president
dr. W. Drees.
De premier gaf een uitvoerig over
zicht van alles, wat door onze natie in
vijf jaar van herstel tot stand werd ge
bracht en sprak de waardering der re
gering uit voor het initiatief, dat tot
deze tentoonstelling leidde. Geen on
derdeel van het herstel liet dr. Drees
onbesproken en aan het slot van zijn
redevoering sprak hij de hoop uit, dat
de tentoonstelling bij de honderddui
zenden, die haar zullen bezoeken (de
organisatoren rekenen op een millioen
bezoekers) 'iet besef zal achterlaten,
dat wij een heel eind zijn gevorderd,
maar nog menige schrede hebben te
doen in de richting van het doel, dat
ons volk voor ogen staat, namelijk het
bouwen aan een nationaal tehuis, waar
van vrijheid, welvaart, vrede en onze
grote cultuu -goederen de markantste
grondpijlers ijn Een groot aantal gas
ten. waaronder vele buitenlandse auto
riteiten, was getuige van de opening,
die de minister-president vervolgens
verrichtte.