IINTER
Anna Blamans ommekeer
„Verse groenten-staking'' van Engelse huisvrouwen
Italiaanse ex-fascisten weer vrij
Natuurbescherming in het defensief
Melkslijters bespraken hun belangen
De vis-oorlog werd glansrijk gewonnen
Hollandse spinazie-in blik
trek
is in
Zij profiteren van het
Heilig Jaar
te zoeken
Vrije natuur is in ons land ver
Consumptiemelkvereniging wordt opgeheven
LETTERKUNDIGE
VERSCHIJNINGEN
Het
nieuwe
boek
W lfl!5 fU?W
(Van ome Londense correspondent i
0E EïtOELSE HUISVROUWEN, die na al ralm tien jaar lang met voedeel-
ranteoenerinsoboekjee In bon boodschappenmand jes lopen en elke week ge
duldig In lange rijen staan btj slager en kruidenier, beginnen eindelijk opstandig
te worden. Niet vanwege bet magere vleeeranteoen. dat nog steeds niet meer dan
M eent per persoon per week bedraagt en ook niet wegens het Crippsiaanse
boterrantsoen, dat nog steeds evenals in de oorlog op een half pondje (of mar
garine naar kens) per week staat. Ook op de magere kaas-, spek-, suiker- en
theerantsoenen wordt niet gemopperd. De Britss huismoeders rijn daar so lang-
aamerhand wel aan gewend en weten nauwelijks beter! Maar de buitensporig
hoge prijzen van verse groenten hebben haar plotseling wakker geschud en tot
een georganiseerde massa-boycot hiervan doen overgaan.
r\g OORLOG op het keukenfront be-
jon enkele weken geleden, toen
Maurice Webb, Labour's nieuwe voed-
»el-minister, vol goede moed om de
aanvoer van vis te verbeteren, besloot
om alle visprijzen vrij te geven. De
dag daarop was Londen In last. De
vishandelaren verdubbelden en ver
driedubbelden hun prijzen, wetende
dat Koning Vis minstens driemaal per
week de soepter zwaait in alle Britse
keukens, wegens het microscopisch
kleine vleesrantsoen. Tien jaar lang was
de vishandelaar, met zijn traditionele
blauw-en-wit gestreepte schort en
stroohoed, een op de handen gedragen
grootheid geweest, die men met een
eerbiedige glimlach benaderde voor de
mogelijke gunst van een extra stukje
schelvis. Te meten san de lange rijen
was de behoefte aan vis nog groter dan
aan Rita Hayworth.
Zege ln de vis-oorlog.
HE VISBOEREN wreven zich dan ook
in de handen, toen de prijzen wer
den vrijgegeven; maar zij hadden bui
ten de huisvrouwen gerekend, die wei
gerden om de sterk gerezen prijzen te
betelen en prompt een effectieve vis-
boycot organiserden. De visoorlog was
binnen een dag in volle gang. Binnen
een week kregen de huismoeders de
overhand en moesten de visboeren zich
gewonnen geven. Borden verschenen
ia hun étalages met de aankondiging,
dat de visprijzen weer normaal en
zelfs lager waren dan de vroegere ge
controleerde prijzen. De grote Lon
dense vishandelaren gaven zelfs em
mers vol opgestapelde vis vrij weg
om het riekende spul maar kwijt te
raken. En sindsdien zijn de visprijzen
normaal!
Aangewakkerd door hun overwin
ning op de visboeren zijn de huisvrou
wen deze week een veldslag begonnen
tegen de groentenhandelaren. Voor
jaarsgroenten zijn buitengewoon schaars
dit jaar en de prijzen van verse groen
ten zijn driemaal zo hoog als gewoon
lijk. Dit is bovendien te wijten aan
het feit, dat er van April tot October
grote beperkingen zijn opgelegd aan
de invoer van buitenlandse groenten
ter bescherming der Britse boeren of,
zoals dit officieel heet, ter beveiliging
tegen mogelijk» buitenlandse Colorade-
kevers.
Om enkele prijzen te geven van
verse Engelse groenten: de tomaten
zijn nu gestegen tot één guldenvijftig
per pond, worteltjes 75 cent per pond,
bloemkolen één gulden per stuk, kleine
slakropjes 60 cent per stuk, spinazie
één gulden per pond, uien 50 cent per
pond (in plaats van 10 cent per pond!)
en nieuwe aardappelen één gulden per
kilo.
Het ie dan ook geen wonder, dat de
huisvrouwen, dronken van machts
wellust na hun visvictorie, thans
eên massa-boycot zijn begonnen tegen
alle verse groenten. Overal ziet men
de dames met witte strikken en lintjes
in het knoopsgat, het teken, dat zij zich
bi) de boycot hebben aangesloten. De
(Van onze correspondent te Rome)
Ter ere van het Heilige Jaar wordt
in Italië in vele gevallen amnestie ver
leend. Op het ogenblik zitten er in de
Italiaanse gevangenissen 75.000 gevan
genen, waarvan ongeveer 1600 politieke
delinquenten. Op deze laatste groep is
uiteraard de algemene belangstelling
gericht. Ongeveer 1000 personen zijn
fascisten, de rest behoort tot de com
munisten.
Veel is er echter met betrekking tot
de „rehabilitatie" van de „grote" fas
cisten niet meer te doen, aangezien de
nieuwe Italiaanse republiek sinds haar
bestaan inmiddels zeven grote amnes
tieën heeft verleend, waardoor op het
ogenblik bijna alle voormalige „groot
heden" weer in vrijheid en aan het
werk zijn.
i De fascisten, die in 1943 in de fascis-
tische Grote Raad tegen Mussolini stem
den en door de regering van Mussolini
niet gepakt konden worden, zijn bijna
allen weer In het land teruggekeerd en
hebben reeds lang amnestie verkregen.
Dino Alfieri, Italiaans ambassadeur bij
het Vaticaan en later in Berlijn, die
vijf jaar lang in Zwitserland vertoefde,
is enige tijd geleden weer naar Italië
teruggekeerd en leeft in Milaan zo vrij
als een vogeltje in de lucht.
Giuseppe Bottai, eens minister van
onderwijs en gouverneur van Rome en
Addis Abeba, werd eerst door Musso
lini wegens „verraad" ter dod en later
door de eerste Italiaanse geallieerde
regering-Bonomi tot levenslange gevan
genisstraf veroordeeld. Aan het eind
van de oorlog had Bottai onder de
naam Bataille als soldaat aan het wes
telijk front tegen Duitsland gevochten
en diende toen vier jaren in het Franse
Vreemdelingen Legioen in Noord-
Afrika, waarbij hem een van de vijf
verplichte dienstjaren wegens goed ge
drag werd kwijtgescholden. Nu woont
hij weer met zijn familie in Rome.
De voormalige president van de
Accademiaa d'Italia, Luigi Federzoni,
komt tegenwoordig nog dikwijls in
Rome, alleen om het te bezoeken, aan
gezien hij in tegenstelling met de
andere vergane „grootheden", die bijna
allen weer in hun oude „paleizen wo
nen, met zijn woning pech heeft gehad;
in zijn huis woont nu n.1. de commu
nistenleider Togliatti. Federzoni heeft
daarom gaarne de hem aangeboden
leerstoel aan de universiteit van Coim-
bra in Portugal aangenomen.
De voormalige prefect van Genua,
Basile. viel wel een zeer merkwaardig
lot te beurt. Toen de partisanen hem op
25 April 1945 gevangen namen, werd hij
onmiddellijk met een andere groep
fascisten tegen de muur gezet. Toen
men echter bevel gaf te vuren, kwam
de commandant van de partisanen op
de idee de troep als „voorbeeld" door
de straten te laten wandelen. Toen zij
daarna voor de tweede maal tegen de
muur gezet werd, kwam er weer iemand
tussen, die de exêcutie „uitstelde". Men
begon toen een proces tegen Basile en
veroordeelde hem tot 20 jaar kerker.
Aangezien velen de veroordeling te
mild vonden, begon men een nieuw
proces en werd de beklaagde ter dood
veroordeeld. Desondanks werd Basile
weer in de gevangenis gezet, waar hij
zijn lot zit af te wachten.
De '>nde fascisten hebben met het
neo-fascisme van de M.S.I. (nationaal-
socialistische beweging in Italië) zo
goed als niets te maken. Geen van de
vrijgelaten fascisten beweegt zich in
de kringen van deze neo-fascistische
groepen. Eer, uitzondering is de chef
van de M.S.I., Augusto de Marsanich,
die reeds onder Mussolini een bekende
figuur was. L'i was de uitgever van het
dagblad „Lavore Fascista", vice-secre
taris van de Fascistische Partij, presi
dent van de federatie van arbeiders in
de handel en ten slotte ondersecretaris
van de marine en de posterijen. Enige
tijd geleden nam hij de leiding van de
neo-fascisten over, aangezien men met
de oude chef, Almirante, te democra
tisch vond.
strikken en lintjes worden uitgereikt
door de huisvrouwenverenigingen en
-clubs in elke stad en door de leden
doorgegeven aan andere huisvrouwen
op straat en in de winkels.
Vraag naar Hollandse epifiarie.
JJET LIJKT EROP, dat de groenten-
winkels een groentenboer aan huls
bestaat hier niet evenals de vis
boeren, het onderspit zullen delveo.
De met witte strikken uitgedoste huis
vrouwen stappen triomfantelijk met
hun boodschappenmand]** naar bin
nen, kopen een kilo u d e aardappe
len voor zeven cent, en wandelen dan
uitdagend naar hun kruidenier, waar
zij groenten in blik kopen. Deze zijn
momenteel stukken goedkoper dan
verse groenten. En het meest populair
sijn de Hollandse groenten-in-hllk, die
aanzienlijk voordeliger zijn dan de En
gelse blikken. De aanvraag naar Hol
landse spinazie-ln-blik slaat alle re
cords! Een Engels blik spinazie met
inhoud van één pond kost n.1. 50 cent,
terwijl men voor dezelfde prijs
overal een Hollands kilo-blik spinazie
kan krijgen!
Inmiddels hebben da groentenwinkels
plakkaten aan hun ramen, zeggende
dat de hoge prijzen van vers» groenten
de schuld zijn van het weer en de
schaarste. Maar de huisvrouwen, die
nu eerst goed op het oorlogjjiad zijn,
zijn niet te vermurwen en zeggen, dat
het weer al honderd jaar slecht is en
dat, tenzij de abnormaal hoge groen-
tenprijzen met minstens twee-derde
dalen, zij de boycot zullen voortzetten.
Zonder twijfel zal het keukenfront
ook de groentenoorlog winnen. De win
kels en markten liggen in deze eerste
week van de boycot al tot uitpuilens
toe vol. De enige klanten zijn voor oude
aardappelen k 7 cent per kilo, terwijl
de nieuwe aardappelen k één gulden
per kilo oud liggen te worden
Ministeriële lof.
Tot woede van de vis- en groenten-
handelaren, heeft voedsel-minister
Webb de huisvrouwen geprezen voor
hun boycot-acties. Tijdens de visoorlog
verklaarde hij, dat geen enkele minis
ter de prijzen ooit zo naar beneden
had kunnen halen als deze gecombi
neerde verzetsactie der huisvrouwen.
En ook in de huidige groentenoorlog
geeft de minister de dames gelijk.
Deze bereiden inmiddels al een derde
„oorlog" voor, n.1. een boycot tegen
alle wasserijen, die hun prijzen onlangs
met tachtig procent „onkosten" hebben
verhoogd.
Met belangstelling ziet men thans
de mogelijkheid tegemoet van een ge
organiseerde „massa-aanval" van huis
vrouwen op de hoge prijzen van tex
tiel- en gebruiksartikelen, die al jaren
onderhevig zijn aan de 33 en een-derde
procent aankoopsbelasting van vader
Cripps!
HET FRANSE STA AL-EN KOLEN PLAN
(Van onze Haagse redacteur)
Tot de vele problemen, die de onrustbarende toeneming van de bevolking
in ons land met zich brengt, behoort de wijs», waarop de grond, waarop zich thans
tien millioen inwoners verdringen ln 1900 waren het er nog pas vijf millioen
het best gebruikt kan worden, en boe aan voldoende recreatie-oorden te komen.
De natuurbescherming beleeft een moeilijke tijd. Men roept om nltbrelding van
het land- en tuinbouwareaal, men heeft grond nodig voor de uitbreiding van
steden en dorpen, voor de vestiging van Industrieën en de aanleg van wegen.
En desondanks willen de natuurbeschermers de zogenaamde woeste gronden
zoveel mogelijk ongerept bewaren!
Het belangrijkste vraagstuk in de
gisteren te Alkmaar gehouden verga
dering van de Noordhollandse Bond van
Melkslijters, was de opheffing van de
Noordhollandse Consumptiemelkvereni
ging. Hierover werd een uiteenzetting
gegeven dor de heer O. W. van Kloos.
In zijn openingsrede herinnerde de
heer Beemster aan de resultaten die
men in het afgelopen jaar heeft bereikt.
Het grootste succes vormde de verbe
terde winstmarge van 4,25 cent. Spreker
betreurde het, dat er zo weinig activi
teit van de leden uitgaat. Dit klemt des
te meer, daar er waarschijnlijk binnen
zeer afzienbare tijd grote moeilijkheden
op het gebied van de melkhandel zul
len rijzen. In antwoord op desbetref
fende vragen deelde de voorzitter mede,
dat er getracht zal worden een betere,
pensioen-, ziekte- en ongevallenverze
kering voor het gehele district te ver
krijgen. Dit zal echter speciaal op het
platteland vrij moeilijk zijn.
Uit het jaarverslag van de pennng-
meester, de heer De Geus uit Schagen,
bleek dat het totaalbedrag aan uitga
ven in 1949 f 1460,65 en aan inkomsten
f 1572,54 was. Het batig saldo was der
halve f 111,89.
In de kascommissie werden benoemd
de heren D. v. d. Boot uit Alkmaar en
Sloothaak uit Wieringen. De aftredende
bestuursVedefi de heren P. Harder uit
Anna Paulowna en J. Lub uit Enkhui
zen werden herkozen.
Overgangstijdperk.
Hierna kwam aan de orde de be
sprekingen over het voortbestaan van
de Noordhollandse Consumptiemelk
vereniging. De secretaris van deze ver
eniging, de heer Kloos, betoogde dat
vermoedelijk reeds in Juli of Augustus,
het Crisismelkbesluit-1936 zal worden
ingetrokken. Volgens dit besluit moe
ten alle melkslijters verplicht lid zijn
van de N.H.C.M.V. Als het Besluit deze
zomer verdwijnt, en er geen andere
regeling voor in de plaats komt, zal
men alleen nog maar te maken hebben
met de landelijk vestigingsregeling.
Op dat moment zal de Publiekrech
telijke Bedrijfsorganisatie nog niet van
kracht zijn; dat kan dan nog maanden
en misschien zelfs jaren duren. Er
komt dus een tussentijd die, als er
niet tijdig een goede overbruggings
regeling wordt gevonden, buitengewoon
gevaarlijk kan zijn voor de melksslij-
ters. Spreker betoogde, dat de vrije or
ganisaties zo sterk mogelijk naar voren
moeten treden, en dat men zich niet
alleen moet bepalen tot de consumptie
melkvereniging. Spreker zette uiteen,
dat het de bedoeling van de heer Blink
is, de verenigingen die men thans heeft,
op privaatrechtelijke basis over te
schakelen. Hij betoogde dat de enige
mogelijkheid om een chaotische toe
stand te voorkomen, het zo sterk mo
gelijk maken vn de eigen vrije orga
nisatie is. Hierdoor zal men goed ver
tegenwoordigd kunnen worden in de
nieuw op te richten consumptiemelk
vereniging. De heer Van der Kloos
drong er op aan, thans alle krachten in
te spannen, opdat men gereed zal zijn
tegen de tijd dat de melkprijzen vrij ge
geven worden.
Na de rede van de heer Van der
Kloos verzocht de heer Beemster de
ledenvergadering om aan het bestuur
volmacht te verlenen zo te handelen als
door de secretaris van de N.H.C.M.V.
was aanbevolen. Alle leden betuigden
hiermede de instemming.
ONDERZOEK NAAR TOESTAND IN
LONDENSE HAVEN
De Britse regering zal in verband
met de serie stakingen, die het werk
in de Londense haven na de oorlog
enige malen hebben stilgelegd, een
volledig officieel onderzoek instellen
naar de toestand in de haven, ten
einde vast te stellen hoe verdere sta
kingen kunnen worden voorkomen.
Anna Blaman: De Kruis
vaarder. Uitgave J. M. Meu-
lenhof, Amsterdam.
rjoor haar rcrman „Eenzaam Avon
tuur" is, veel meer dan door de
betere voorganger „Vrouw en Vriend".
Anna Blamans naam befaamd gewor
den. We hebben destijds L. C. van
22 Januari 1949 onze bezwaren
tegen dit boek niet onder stoelen of
banken gestoken. Evenmin echter heb
ben we ons aan wanhoop overgegeven
wat de toekomst van dit onmiskenbaar
literaire talent betrof. Thans wil het
ons voorkomen, dat Anna Blaman met
haar pas verschenen boekje een
novelle veeleer dan een roman zich
gerevancheerd heeft en, voorzover
nodig gerehabiliteerd. Naar onze smaaK
we verontschuldigen ons dat we
moeten beginnen met die op de voor
grond te stellen, maar over weinig
auteurs verschillen de smaken zo als
over Anna Blaman is ,.©e Kruis
vaarder" een mooi boek. Het heeft
ons iets „gedaan" en ons even stil ge
maakt. Daarna hebben we het herlezen
en natuurlijk zijn ons toen enkele
zwakheden en onzuiverheden opgeval
len, maar dat doet er eigenlijk niet zo
heel veel toe. Of, indien wel, dan voor-
Anna Blaman, de te Rotterdam
wonende schrijfster van de romans
Vrouw en Vriend, Eenzaam Avon
tuur en het hier besproken
De Kruisvaarder.
namelijk, omdat die zwakheden te be
schouwen zijn als de onvermijdelijke
symptomen ener poging tot vernieu
wing van een talent dat, zich bewust
van de onhoudbaarheid van een geko
zen spoor, andere banen zoekt.
Men zou er over kunnen redetwisten
of een enkele novelle van 102 blad
zijden tekst voldoende reden is om de
geestelijke ommekeer in een schrijfster
voldingend aan te tonen, maar dan
juist zijn de prilheid waarmee ze haar
gegeven behandelt èn de kennelijke
strijd welke zij er nog mee te voeren
heeft, bewijs dat er wel degelijk iets
in haar' geest veranderd is. Niet in
haar schrijfstergave. Die heeft zich
slechts verder ontwikkeld. Met één en
kele zin, het kort weergeven van een
schijnbaar onbetekenend détail, schetst
ze een psyche of springt ze over een
kloof van de tijd.
H6* „verhaal" van de novelle is be
knopt en kort als het boek zelf.
Een mailboot „De Kruisvaarder" loopt,
de nacht na haar uitvaren naar Indie,
op een mijn en vergaat. De meeste op
varenden kermen om, daar er slechts
vier sloepen gestreken kunnen worden
Zes van die opvarenden, drie vrouwen
en drie mannen, worden den lezer wat
nader gebracht. Maar er vergaat een
wereld en er wordt een nieuwe gebo
ren. Vijf van de zes moeten daartoe
omkomen, opdat één vrouw zichzelve
en het leven anders kan leren zien. (En
daarmee dan alle lezers van dit boek,
want het is nu eenmaal zo, en het is de
zin van de literatuur, dat het lot van
een enkeling zich voltrekt aan velen)
De overledene is een zeer lelijke on
derwijzeres, Virginie van Loon. Haar
ganse leven is ze gebukt gegaan onder
die lelijkheid en vooral onder het
medelijden van de buitenwereld daar
mee, dat van haar moeder in de eerste
plaats. Haar vertrek naar Indonesië is
een vlucht om in een andere omgeving
aan dat medelijden te ontkomen, maar
ze nam haar vergiftigde humeur mee.
Haar tegenpool is Louise Riffeford
de schoonste vrouw aan boord, die
toch ook haar besterpming gemist heeft
door een, zo niet mislukt, dan toch on
verschillig huwelijk en die teveel in
zichzelve opgaat. Dan is er Vlrginie's
hutgenote, de ietwat geaxalteerde
Sophia Sterreveld, die voor de ..zaak'
der Indonesiërs voelt en overhoop
komt te liggen met de B.B.-ambtenaar
Kraaiman, die van het oude „koloniale"
regime is. Verder is er de eerste stuur
man Wings, een „he-man". Tussen hem
en Louise ontstaat bij de eerste ont
moeting hunner ogen een liefde, die
het absolute zo dicht mogelijk nadert,
een liefde welke zozeer absoluut wil
zijn, dat er op aarde geen plaats voor
kan bestaan, zodat het niet anders dan
natuurlijk is, dat beiden bij de scheeps
ramp omkomen. En tenslotte is er, in
een bij-rol, de kapitein, een cynicus,
die het verhaal met enige wereldwijs
heid vaneen gedesillusionneerde-die-
het-niet-weten-wil verfljkt.
Van deze zes overleeft alleen Virgi
nie de ramp. Wings schiet Kraaiman
neer, wanneer deze een plaats in de
sloepen voor vrouwen en kinderen
wil innemen; de kapitein komt door
de ontploffing om het leven; de ande
ren verdrinken.
In een opperste stoutmoedigheid
tracht de schrijfster dan deze gebeur
tenissen door Gods oog te laten zien,
terwijl een rei van engelen Zijn blik
begeleidt en tracht te leiden. Men
kan eindeloos filosoferen over het
beeld dat de mensen zich van God
maken. Anna Blaman weet, dat dit
filisoferen toch niet tot 'n scherpe»
beeld leidt en dat alle weersprakig-
heid daarin God ten slotte machteloo.
zou moeten maken. Daarom laat zij
God alleen toeschouwer zijn en slechts
één ogenblik bestierder. De volmaakt
heid der liefde tussen Louise en Wings
kan God op aarde niet laten voortbe
staan, daar zij de aan de mens over
gedragen scheppingsorde zou versto
ren.
Maar uit de dood van dit liefdespaar
komt tot Virginie de boodschap; „Als
hij en ik nu sterven, Virginie, dan
weet je het; dan weet je, dat het leven
zich niet leent voor geluk, en mis
schien kan dat Jou met je leven ver
zoenen." En inderdaad schenkt deze
wetenschap de geredde Virginie haar
manier om het leven en de mensen
daarin tegemoet te komen.
fyjen kan uit deze novelle, indien men
wil, een grondeloos pessimisme
puren, maar dat is toch niet de be
doeling van de schrijfster. Men zou
haar Godslasterlijk kunnen noemen
doch zeker niet Grdslasterlijker dan
Goethe in de „Prolog im Himmel" van
Fauat en wellicht zelfs niet dan de
schrijver van het mysterieuze Boek
Job. Bovendien is er een zeer Christe
lijke deemoed in het verhaal en het
wordt, voor wie het kan zien, om
weven door een bovenzinnelijke sfeer
van liefde. Maar tegelijkertijd is het
met een soort literaire oerkracht ge
schreven, kort, kantig en alle personen
met enkele forse streken schetsend.
En enkele maal loopt zo'n streek
verkeerd. Het gesprek Sophia-Kraai-
man is teveel zwart-wit en zonder be
grip voor wat de „conservatieve" In
dische bestuursambtenaren bezielde
Aan de andere kant zo'n man zou
nooit het woord „Indonesiër" anders
dan met een schamplachje over zijn
lippen hebben kunnen laten komen
De figuur van Louise is in de litera
tuur blijven steken, niet tot leven ge
komen en die van Sophia blijft wat
vaag. Het beeld van de met haar mede
lijden zorgelijk tobbende moeder van
Virginie tegenover haar humeurige
lelijke dochter miskent voor
iemand die zo scherp analyseert als
deze schrijfster merkwaardig genoeg
het biologische moeder-Instinct dat
zulk een verhouding toch altijd wei
anders doet zijn dan zo op de grens af
van vijandig. Anderzijds de onthut
sing van de moeder als ze meent te be
grijpen dat Virginie alléén gered
van alle mensen op het schip en de
korte overpeinzing, die daarop volgt
vormen een psychologisch meester
stukje.
jyjen moet dit boekje langzaam proe
vende lezen. Elke zin heeft zijn
bedoeling; er staat geen woord teveel
in en het openbaart, in zijn gezegende
kortheid, een wereld. Wellicht zal het
menigeen verwarren, maar het is de
moeite waard, te pogen, uit die ver
warring te geraken. Het vraagt een
voortdurend zich rekenschap geven en
wanneer het prikkelt tot verzet, dan
is die prikkel even heilzaam als wan
neer het de gewaarwording geeft, dat
hier en daar wel bijna het laatste over
de mens gezegd wordt, wat er over
hem gezegd kan worden.
In haar „Eenzaam Avontuur"
Anna Blaman er geen ogenblik in ge
slaagd, ons de eenzaamheid van het
mensenleven onvertroebeld voor
stellen. In „De Kruisvaarder" slaagt
ze daarin wél, doch ze" geeft daaren
boven een uitsluitsel om die eenzaam
heid draagbaar te maken. Men kan
dat uitsluitsel aanvaarden of niet
het is zeker de moeite waard om
kennis van te nemen.
WITS EN ELIAS
De nstuurbeechenning staat daardoor
in de verdediging. Daarover heeft de
heer mr. M. C. Bloemers, chef van het
Burean Natuurbescherming van het
ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, voor het Contactcen
trum op Voorllchtingsgebied het een en
ander verteld. Hij vestigde er de aan-
nacht op, dat van elke 3200 m2 grond,
die op het ogenblik per persoon in Ne
derland beschikbaar is, 2400 m2 cul
tuurgrond is, dat ls dus twee-derde
deel. Elk jaar zal van de resterende
1200 mS nog heel wat nodig zijn. De
mens wordt dus steeds verder uit de
ongerepte natunr teruggedrongen.
Dat is te betreuren, niet alleen uit
een aesthetisch oogpunt, maar ook om
dat de natuur uit wetenschappelijk
oogpunt van groot belang is. Dit laat
ste vooral, omdat ons land in een kli
matologisch grensgebied ligt en een
grote verscheidenheid van vegetatie
vertoont.
Handhaving van het natuurschoon is
van het allergrootste gewicht voor de
recreatie van de dichte bevolking. In
1870 had de gemiddelde arbeider nog
slechts 750 vrije uren dat is een,
zevende van zijn tijd en thans heeft
hij 3200 vrije uren, dat is ruim een
derde van zijn tijd. In deze vrije uren
zal hij zich gepast moeten verstrooien.
Vooral geldt dit voor de bevolking, die
in de grote steden is samengepakt en
die in de industrie niet zelden geest
dodende arbeid vindt.
De oppervlakte woeste grond is even
wel sterk verminderd. In 1830 bedroeg
zij 900.000 ha, in 1900: 550.000 ha en
thans bedraagt zij ongeveer 200.000 ha.
Bos en heide
Er was in 1830: 170.000 ha bos, in
1900 250.000 ha en in 1950 is er nog
250.000 ha bos, doch daarbij bedenke
men, dat sinds 1900 de bevolking ver
dubbeld is, wat dus in de practijk hier
op neerkomt, dat iedere Nederlander
sinds 1900 nog slechts de helft bos ter
beschikking heeft
In 1919 bezat Drente 86.000 ha heide;
in 1920 nog slechts tachtig proc. daar
van, in 1930 vijf en veertig proc. en
in 1949 dertig proc. In totaal is er
thans nog circa 200.000 ha heide ln ons
land, doch deze heidegrond is voor het
grootste deel verdeeld in kleine en
zeer kleine percelen. Slechts 40.000 ha
beslaan de grotere heidevelden, maar
daarvan worden 20.000 ha ingenomen
door militaire oefenterreinen.
Van de zogenaamde natte hei is in
ons land al zo goed als niets meer
over. Gelukkig zijn er nog wel heide-
reservaten, bijvoorbeeld bij Dwingelo,
op de Hoge Veluwe en in Noord-Bra
bant.
Hoe nijpend 't gebrek aan recreatie
oorden is, blijkt wel hieruit, dat Zuid-
Holland op koele zomerdagen voor
100.000 mensen aan recreatie-gebied te
kort komt.
Landbouw de vijand
Een vijand van de natuurbescher
ming is in zekere zin.... de landbouw.
Belde leven echter in de beste ver
standhouding. Minister Mansholt is er
van overtuigd, dat niet meer woeste
grond ontgonnen moet worden. Dat is
uiteraard niet geheel vol te houden,
doch het getuigt van een goed begrip
voor het belang van de natuurbescher
ming.
Helaas staat de natuurbescherming
bij de nar.r uitbreiding strevende civi
lisatie altijd in de defensie, doch ver
langd mag worden, dat de natuur, die
voor de bevolking onontbeerlijk is,
zoveel mogelijk wordt ontzien.
„Rebel - De roman van een
zwerver", door Herman de
Coster. - Uitg. Mij. „West-
Friesland" te Hoorn.
Dit boek, geschreven door een Jong
Noordhollands auteur, heeft op ons
een diepe indruk gemaakt. Het is niet
een gaaf kunstwerk, maar het is een
levenswarm, met zuidelijk gloed en
met ontraditionele flair geschreven
verhaal. Het gaat over een zwerver
(„Pilatus"), een soort „Flierefluiter",
die door het leven zweeft als een bij
langs de bloemen: purend wat hem
zint en verachtend wat hem niet lust.
Wild, onverantwoordelijk, bruisend
van brede levenslust en tóch met
een ondertoon van heimwee naar da
grote, allesvervullende liefde. En als
die komt, ln de gestalte van Tille van
de Kreeft, dan i» de beleving van dat
machtig geluk tevens het begin van
het eind. Twee doden, die een hulpe
loos wicht in de wrede wereld achter
laten en een moede zwerver, die
zich als moordenaar bij de politie
meldt.
Er gaat van dit, in wezen melan
cholieke werk, een ongemeen grote
bekoring uit. De stijl moge hier en
daar onvolkomenheden vertonen, de
ziel van het werk is daardoor niet aan
te tasten. Want dit boek ls het eer
lijke getuigenis van een jong talent,
dat in dit eerste boek véél meer gaf
dan een belofte alleen. Wij zullen van
Herman de Coster stellig nog horen
en wij zullen er intussen goed aan
doen zijn boek te lezen en te herlezen.
Het is, na de velerlei psychologische
rim-ram, die we sinds jaren voorgezet
krijgen, zo fris als de regen op een
Meidar
