nSe v°Jkscultuur beïnvloedde de nieuwe
op ioei van nijverheid en kunst I
List en geduld in strijd tegen smokkelaars
Amerika's hoogconjunctuur uit
in credieten aan Europa
:ich
Het
nieuwe
boek
De
Kalevala bevorderde de nationale
bewustwording
Urk gefilmd voor
Marshall-plan
propaganda
Er is een „maar" bij
VERDOVENDE MIDDELEN - VIJANDEN DER MENSHEID
Internationale samenwerking leidt tot prachtige
successen tegen onderwereld
WAT maakt een volk til volkan*p'"'6 Verslaggever)
steden, over de gehele wereld i T yronwen lopen, althans in de grote
cigaretten en drinken dezelfde eenheirUd^. S°°rt kleren' roke" dezelfde
taal, zingen dezelfde schlagers en inn straks spreken ze ook dezelfde
zelfde leider. Alles wat onderscheidt TT ""'forme Pas blindelings achter de
en dus luxe; het kan niet aan de lonend persoo°'tikheid schept, is duur
daarom uit het productieproces T gefabriceerd worden en wordt
garantiemerk geeft: zijn karakter de Th een vo,k ziJn eigen stempel en
moeilijk benaderbare levenssfeer het "T de voor een vreemdeling
genivelleerd. En hoe sneHeTdlta',eraaal weggeslepen en dood-
„cultuur" zal gaan praten. 4Tcul^rTrTT1Jdt Te de massa over
en in de harde strijd met de natuur-T't h "T ontstaat in de eenzaamheid
haar dood. atUUr; het bo«enhuis ziet haar geboorte, de bar
Dat alles hebben
velen in Finland
scherp begrepen.
Vier millioen men
sen, die tezamen
een zeer typische
gemeenschap vor
men, zaten eeuwen
lang onder een
Zweedse boven
laag; wie deftig
was of zelfs maar
tot de burgerij be
hoorde, sprak
Zweeds, zag naar
Zweden als het
grote voorbeeld en
hield zich op een
zekere afstand van
het Fins-boerse.
Ook Rusland had
gedurende de 19de
eeuw zijn invloed
ter overtuiging
wandele men maar
eens door Helsin-
ki's regeringswijk
maar een russi
ficering was toch
nooit te duchten.
Of Zweden echter
Finland niet als
zijn wat weerbar
stige provincie be
schouwde?
De eerste helft
der 19de eeuw is
allerwegen in Eu
ropa de tijd van de
herleving der na
tionaliteiten ge
weest. Overal
sproot het nieuwe
leven omhoog, in
de Noorse bergen, op IJsland, in Vlaan
deren en in Wales. Ook Finland be
leefde zijn renaissance en wat eens al
leen een streven van dichters en ge
leerden was, bleek zoveel levenskracht
te bezitten, dat in 1918 het zelfstandig
Suomi er uit te voorschijn kwam.
De Kalevala
HUIZEND JAAR en langer geleden
zwierven er beroepszangers of bar
den door de Finse wouden en waar ze
mensen vonden, zongen ze hun balla
den. Die bleven in het volksgeheugen
hangen en werden overgeleverd van
geslacht op geslacht. Maar naarmate de
Westeuropese cultuur doordrong, trok
deze volkspoëzie zich terug naar bet
schemerige Oosten en daar, bij het La-
dogameer, waren steeds mannen en
vrouwen die de oeroude strophen op
de overgeleverde wijs konden reciteren
Het was een arts, Elias Lönnrot, een
bewonderaar van Homerus, die door
deze getuigenissen van een ver verle
den hartstochtelijk gegrepen werd. Hij
reisde, speurde, verzamelde en ordende
en zo kwam in 1835 dat mysterieuze
gedicht uit: de Kalevala, naam van het
land van licht en schoonheid.
Het Finse boerenvolk kreeg het be
wijs van zijn eerstgeboorterecht in han
den; Assepoester bleeTc een prinses te
zijn Meer dan een vlag of een volks
lied' of een koningshuis was dit epos 't
symbool der natie: een volk, schuw en
ingetogen levend, hervond zijn geest en
karakter in deze overoude mythologie,
een wijze spraak van vele eeuwen.
De Kalevala werd sedertdien in twin
tig talen vertaald en in het rijk Ier
wereldliteratuur vormde het voor de
Finnen het nationale paspoort. Miar
toch, noodlot der cultuur, is het ;er
boek geworden. Hadden wij Lario
Paraske, in het laatst der 19de eeuw,
De Finse balletkunst is nog jong en stond van meet
af sterk onder de invloed van het Russische ballet.
Toch wordt ook een eigen stijl nagestreefd, vaak
door overneming van motieven uit de oude volks
dansen, zoals Margit Lilius en Into Latti het hier met
hun nummer „Avondfeest" doen.
kunnen horen zingen, dan hadden wij
een directe aansluiting met dit epos
kunnen hebben en niet via het papier.
Deze merkwaardige boerenvrouw im
mers zong bij haar instrument, de kan-
tele, haar volksballaden en zij kende er
niet minder dan 1300 verschillende, met
in totaal 30.000 coupletten, uit 't hoofd
Als zij zong, luisterden de beste dich
ters ontroerd toe
Paradijs voor folklore-liefhebbers
De Kalevala-uitgave kwam juist op
tijd en niet weinig bevorderde zij de
nationale bewustwording. De Finse taal
moest tot cultuurtaal gevormd worden,
want er kwamen Finse kranten en de
tot dusver bijna steeds Zweedse scholen
werden langzamerhand geheel verfinst
Het oude volksbezit moest daarom wo: -
den bijeen gegaard; bij de ingang in de
moderne tijd' moest in elk geval al wat
er van een ver en wazig verleden rest
te, geïnventariseerd worden.
Taalstudie nationaal belang
HE instituten zwemmen niet in het
geld. De regering doet naar ver
mogen. maar dat reikt nu eenmaal niet
ver. Gelukkig springen vele particu
lieren bij en men heefs aan de acade
mies ook de grootste belangstelling
voor dit werk. Waar de Finse staat
echter veel waarde aan hecht, is de
totstandkoming van een uitgebreid
woordenboek der Finse volkstaal,
waaraan nu al een halve eeuw gewerkt
wordt. Geheel Finland is in 23 dialect
provincies verdeeld en deze worden
stuk voor stuk afgewerkt, geëxploreerd
als ging het er om goud te zoeken.
Toch geen museum-cultuur
CTOCKHOLM heeft zijn openlucht-
museum Skansen, maar ook zijn
modern stadhuis en zijn ultra-moderne
flats; Oslo is trots op zijn Bygdoy met
zijn prachtige overblijfselen van de
Viking-cultuur, maar het heeft ook
zijn Vigeland-park, dat de bezoeker
in een orgie van beeldhouwkunst mee
sleurt. En zo staat Finland ook niet
stil bij het verleden, het voelt niets \ex>r
een conservering van het bstaande. het
wil leven en dus vooruitgaan en ex
perimenteren. Maar dat kan dan toch
ook weer zo, dat de band met het gis
teren niet doorgesneden wordt.
In Helsinki staat een geweldig grot?
aardewerkfabriek, Arabia. Er worden
dagelijks 250.000 stuks afgeleverd en
natuurlijk bestaat het overgrootste deel
uit de gewone gebruiksvoorwerpen.
Maar wat op deze fabriek ook aan
kunstceramiek geschapen wordt, dwingt
grote bewondering af. Ook ten op
zichte van meubelkunst, weefwerk en
huisinrichting kan men hier van een
baanbrekende richting spreken, die
overigens nauw bij de Deense aan
sluit, bijv. wat het kinderspeelgoed be
treft. Treffend is echter zo in het
zilversmeedwerk de gemakkelijke
verbinding van modern met klassiek
kunstgevoel.
Het laatste geldt, geloven we, het
minst voor de Finse schilderkunst; die
ligt serviel gebogen voor de revolution-
naire vernieuwers 5 la Picasso. We
zagen ontzettend veel knoeiwerk, dat
we graag cadeau wilden geven voor
één schilderij van Akseli GallènKal-
lela (18651931), de door de Kalevala
zo sterk geïnspireerde en voor zijn
volk zo karakteristieke kunstenaar.
Het eerlijkst en gaafst spreken de
Finnen zich ongetwijfeld uit in de
beeldhouwkunst, en in de architectuur.
Het toeval wilde dat we op één dag
kennis maakten met de beeldhouwer
Wainö Aaltonen en de architect Alvar
Aalto, twee uiteenlopende karakters,
maar beiden hartstochtelijk gedreve
nen: impulsieve viking-naturen, maar
toch in wezen nooit afwijkende van het
harmonische lied van het Finse samen
spel van woud en water en van de
vrede der lichte zomernachten
De Engelse cineast Blanchard
maakt in opdracht van de E.C.A.-
missie een tocht door de .Marshall-
landen" t waar hij diverse objecten,
met Marshall-gelden gefinancierd,
filmt. Op het ogenblik bevindt
Blanchard zich in Nederland,
waar hij o.m. de Zuiderzeewerken
filmt. Onze foto toont U het voor
malige eiland Urk, var. A" vuur
toren af genomen. Duidelijk is de
dam, en daar achter het nieuwe
land, te zien. Ook hier filmde
Blanchard.
(Van cnze economische medewerker)
CNKELE HONDERDEN millioenen dol"
lars willen de Ver. Staten geven voor
de vorming van het Europese Betalings
fonds, waaruit de aan de Europese Beta-
Ungs'Unie deelnemende landen credieten
kunnen krijgen. Deze gift weerspiegelt de
warme belangstelling, die de Amerikanen
hebben voor het economische herstel van
West- en Zuid-Europa. Zij weerspiegelt
ook de enorme kapitaalkracht van dit
land, dat ondanks de Marshallhulp tot
zulk een offer bereid en in staat is. Een
land dat het slecht gaat kan zich derge
lijke uitgaven natuurlijk niet veroorloven;
dit kan alleen een land doen, dat in goede
doen is. En het gaat de V.S. nog steeds
naar den vleze, er is daar nog immer een
J-JET WAS OP EEN LATE NAMIDDAG in de oude stad Istanboel. Straat
venters, bedelaars, mensen van allerlei rassen en kledij verdrongen zich
in de Rue Cabristan. Niemand besteedde echter enige aandacht aan de
werklieden, die bezig waren een sloot te graven bij een klein cafétje. Plot
seling betvoog zich een schim voor het raam boven het café. Onmiddellijk
gooiden de gravers hun gereedschap neer, renden het café binnen en met
het pistool in de hand de trappen op. Een paar tellen later kwamen vier
vloekende lieden het gebouw uit, voorgeduwd door een Amerikaanse zee
man. Politie-auto's voerden hen snel weg vóór er mensen konden toestromen.
Enkele dagen later verwelkomde
w Kalevala-epos, de jonge en vrolijke held
Een van de hoofdfiguren uit net 2Waan iB de zwarte rivier te
Lemminkainen, is uoo™?Tdoor een vijand, zinkt hij weg in de dorikere
doden. Plotseling overvallen door ee winneJlde macM der moederliefde
wateren des doods, maar door Finse schilder Akseli Gallen-
yóóR een uur verstreken was, ont
ving commissaris Harry J. An-
slinger van de afdeling verdovende
middelen van het Amerikaanse Mi
nisterie van Financiën een telegram
van de Amerikaanse „zeeman", Geor-
ge White, de agent voor de bestrij
ding van verdovende middelen: „Kon
vandaag hoeveelheid pure heroïne ko
pen van de grootste kliek van hande
laren en ze tegelijkertijd arresteren.
Prachtige steun van de Turkse poli
tie, die 900 ons verdovende middelen
in beslag heeft genomen, een bron
voor grote verschepingen naar de Ver.
Staten."
Een overwinning in een stad aan
de andere kant van de aardbol, zoals
die van agent White, was heus geen
ongewone onderneming voor de afde
ling verdolende middelen.
Toen de tweede Wereldoorlog ten
einde was, begonnen de verdovende
middelen weer te vloeien van het Ver
re Oosten, het Midden-Oosten en
Zuid-Amerika naar Europa en de Ver.
Staten. In het laatst genoemde land
steeg de handel in bedwelmende mid
delen weer vlug tot vooroorlogse
hoogte. Tegen 1949 was meer dan
tien procent van de „bewoners" van
de Amerikaanse gevangenissen, man
en en vrouwen, veroordeeld op grond
van de wet op de bedwelmende mid
delen.
Enkele maanden voor de inval in
de Rue Cabristan hadden de buiten
diensten van de afdeling Washington
gemeld, dat heroïne, de venijnigste
van alle opium-derivaten, uit een
nieuwe bron op de zwarte markt werd
gegooid. Een onderzoek bracht aan "t
licht, dat het Turks fabrikaat was.
Een groep detectives van de New-
Yorkse politie, speciaal voor dit doel
opgeleid, wist een Griekse zeeman
met twee vrienden op te duiken, die
een groot aandeel bleken te hebben
in het vervoer. Men volgde hen in 't
geheim naar hun bergplaats een
grote koffer in de goederenloods van
een eindstation van een buslijn en re
kende de heren toen in. Na zrjn ar
restatie liet de zeeman iets los over
een heroïne-bende in Istanboel, waar
het gemene goedje aan zeelieden
werd verkocht.
Commissaris Anslinger besloot tot
in het vijandelijk kamp door te drin
gen. Enkele jaren geleden zou dat
moeilijk geweest zijn maar dank zij
het werk van de Verenigde Naties,
zijn nieuwe wapens gegeven in de
handen van hen, die clandestiene
handel in bedwelmende middelen be
strijden. Anslinger belde het hoofd
van de bestrijdingssectie van de Turk
se politie op en liet daarna de hoofd
agent van de buitendienst van San
Francisco, George White, roepen.
de Turkse politie de Amerikaanse col
lega in Instanboel. Zij lichtte hem in
over personen in de Turkse onderwe
reld waarmede hij te maken zou kun
nen krijgen en ze waarschuwden hem
ook, dat er wel eens een geheime
agent in de Bosporus werd gevonden
met afgesneden keel.
Vermomd als Amerikaans zeeman,
begon White de café's aan de water
kant te bezoeken. Hij liet iets los over
geld, dat hij had te spenderen, over
connecties in New York, voor wie hij
graag wat handel wilde drijven, in
dien de verdiensten redelijk waren.
De speurhonden van de „beweging"
reageerden bijna direct. Gedurende
meer dan een week moest hij een zeer
afmattend onderzoek ondergaan. De
Turken, die een heleboel over de Ame
rikaanse onderwereld dachten te we
ten bewerkten hem met vragen en
strikvragen en White wist, dat een
kleine fout een kogel of een mes in
zijn rug betekende. De antwoorden
van White, gebaseerd op een encyclo
pedische kennis van de Amerikaanse
misdadige elementen, doorstonden de
toets. Hij werd ten slotte meegenomen
naar het café in de Rue Cabristan,
waar hij de vier mannen ohtmoette,
voor wie hij vijfduizend mijl had ge
reisd om ze te vangen.
Er werd overëengekomen om hem
heroïne te leveren ter waarde van
6000 dollar.
De bende arriveerde op het afge-
sprkoen uur. White moest de sloten-
gravende politiemannen waarschuwen
door het gordijn te openen als de koop
was gesloten. Na eindeloos oponthoud
en argumenten werd de kostbare
doos, die de verdovende middelen be
vatte, te voorschijn gehaald. White
zei, dat hjj de heroïne bjj beter licht
wilde onderzoeken. En toen bleef het
gordijn steken. White rukte er aan,
iets te opvallend. De anderen grepen
hun wapens, White was hen voor, op
dat ogenblik vloog het rolgordijn open
en de politie rende de trap op. Ande
re groepen politiemannen omringden
hoofdkwartier en werkplaatsen van
de bende In en om de stad. Het was
een volkomen zuivering, de grootste
vangst in Turkije van de laatste ja
ren.
Maar zodra een organisatie in een
van de verblijfplaatsen is opgerold,
neemt een andere haar plaats in. Met
het verkopen van heroïne in New-
York of Parijs voor $300 tot $500
per ons zijn de winsten voor de ban
dieten groot. Een enkele verscheping,
die door de Amerikaanse douane nog
niet lang geleden in de staart van een
vliegtuig werd gevonden op het vlieg
veld La Guardia zou meer dan een
millioen dollar hebben opgebracht in
de „kleinhandel" van de onderwereld.
Steward was zenuwachtig.
Een steward, bekend als „Louis",
werd zenuwachtig, toen het s.s. „San
ta Luisa" kort geleden de haven van
Charleston invoer. Hij vervoerde deze
reis een flinke lading!
De douane, die eerst geen contra
bande vond, verliet het schip na hun
normale zorgvuldig onderzoek. Louis
was opgelucht. De volgende dag zou
de kust wel veilig zijn, meende hij.
Zijn ondergeschikte, een neger, die
voor de kranten zorgde, kwam aan
boord en samen slenterden de heren
naar een handig verborgen bergplaats
in het voorschip. Niemand was in de
buurt, behalve een monteur voor de
stoomleidingen, die geheel door zijn
werk in beslag genomen was. Vlug
opende Louis de bergplaats en de
jongen liet verscheidene kleine pak
jes in zijn kleren glijden, waarna hij
zich uit de voeten maakte.
Pip de blinde.
£N(DAN het geval van „Pip de
Blinde" die tot voor kort als num
mer 121 geboekt stond. Tal van feiten
omtrent deze man waren bekend. Hij
had een zeer bescheiden hoofdkwar
tier in New York, de achterzijde van
een bar in de 107e straat Oost. Zijn
onderschikten smokkelden opium uit
Mexico, brachten deze naar zijn ge
heime werkplaats in New-York, om
het daar tot heroïne te verwerken.
Pip verhandelde de middelen nooit
zelf en zou slechts een hoeveelheid in
zijn kamer behandelen als er hele
maal geen getuigen bij waren.
Een agent, die we voor het geval
maar Jackson zullen noemen, slaagde
er, nadat hij maanden ijverig bezig
was geweest zich tot een afperser van
de Westkust „op te werken", contact
te verkrijgen met de schurk. Maar om
een bewijs van schuld te verkrijgen,
moest hij Pip er toe over halen hem
de verdovende middelen te overhandi
gen en betaling te accepteren of
één van zijn mannen dit te laten doen
in bijzijn van getuigen.
Dus reed Jackson naar het hoofd
kwartier van de bende en toeterde.
„Ik moet Pip spreken," zei Jack
son. „Een flinke zaak. Maar ik heb
mijn been bezeerd en kan er niet op
lopen."
Hij liet een omzwachtelde voet zien
en krukken lagen tegen het stoelje.
„Pip spreekt nooit tegen iemand op
straat," antwoordde de bandiet. „Maar
omdat jij het bent, zal ik eens zien
wat hij zegt."
De agent hield de adem in. Achter
zijn stoel in een gereconstrueerde ba
gageruimte hurkte een andere agent
met zijn oog voor een gaatje, van
waar hij iedereen die naast de wagen
stond, kon horen en zien. Aan de
overzijde van de straat, in een on
schuldig uitziende vrachtwagen, za
ten nog meer agenten met een camera.
Pip liep op de auto toe met zijn
grootste handlanger. Hetgeen hjj in
de daaropvolgende minuten zei en de
orders, welke hij gaf, bezegelden zijn
lot. De volgende dag herhaalden Jack
son en zijn helpers de manoeuvre
met nog twee hoofdagenten. De vallen
van de politie sloten zich van New
York tot Mexico.
Pip de Blinde hing zich later in zijn
cel op.
hoogconjunctuur van niet te onderschat
ten omvang.
Wij hebben al eens eerder verteld, dat
ons economische leven aan een voortdu
rende schommeling onderhevig is; er zijn
tijden van opgang en tijden van neergang.
Als voorbeeld van deze laatste is maar
al te zeer de periode van 1930 tot 1931»
bekend. Maar goed, de Amerikaanse con
junctuur is momenteel gunstig, uitermate
gunstig zelfs.
De pijlers voor deze „boom" (een En
gelse uitdrukking voor hoogconjunctuur)
zijn de autoproductie en de huizenbouw.
Beide zijn plm. 50 procent groter dan 'n
1949. De vraag naar auto's en huizen heeft
tengevolge, dat er ook een uitermate gro
te vraag is naar staal zó zelfs, dat da
V.S. bij de Nederlandse Hoogovens orders
geplaatst hebben rubber, glas, hout ep
stenen; grondstoffen dus, die weer uit
het buitenland moeen komen of in Ame
rika moeten worden bewerkt.
Doch ook halffabrikaten en vooral eind
producten zijn in trek- Al die nieuwe
huizen moeten bewoonbaar gemaakt wor
den en is is dan ook een steeds wassende
vraag naar meubelen, electrische appara
ten, tapijten, enz. Deze beide enorme be
drijfstakken steken dus de andere aan. De
arbeiders in al die industrieën hebben
werk. goed werk en op hun beurt geven
zij dat geld weer uit.
p^AAR ALS NU deze pijlers verzakken,
wordt dan niet het fundament voor
de Amerikaanse welvaart ondergraven?
Inderdaad. Daarom zetten de Amerikaan
se autoriteiten alles op alles om de
„boom" in de huizenbouw op peil te hou
den. Er worden voor aankoop van huizen
op gemakkelijke voorwaarden credieten
gegeven, terwijl men daarnaast (mocht er
een inzinking komen) een speciaal hui
zenbouwprogramma in petto neeft.
Moeilijker ligt het bij de autoproductie:
voor 1951 verwacht men een enigszins af
genomen vraag, doch men hoopt, dat deze
terugval volkomen zal worden opgevan
gen door kapitaalsinvesteringen in de pa
pier-, textiel-, voedsel- en chemische in
dustrie, waarvan de productie steeds meer
toeneemt.
Of deze hoogconjunctuur, dus deze
enorme bedrijvigheid, volkomen gezond
is, is moeilijk te beoordelen. Het is na
tuurlijk waar, dat de steun van de rege
ring, door het verstrekken van credieten
voor de huizenbouw en aan de boeren
extra geld in omloop brengt, waardoor de
vraag weer extra wordt vergroot. Het la
ook waar, dat de vrees voor oorlog en de
daaruit voortvloeiende bewapeningsop
drachten de prijzen vooral van' grondstof
fen opdrijven. En het is eveneens waar,
dat de Marshall-hulp voor de handel een
steun is, omdat de Europese landen nu
veel meer in de V.S. kunnen kopen.
W(j willen ons in het wel of niet kunst
matige karakter van de Amerikaanse
hoogconjunctuur niet verdiepen. Wij con
stateren slechts, dat zij er is en dat dank
zij die „prosperity" Uncle Sam Europa *o
de helpende hand kan bieden.
£R IS BIJ DIT ALLES een „maar". Deae
„boom" stelt de Amerikanen ln staat
ons te helpen. Doch anderzijds is zij er
de oorzaak van, dat vele grondstoffen en
andere producten scherp ln prijs stijgen.
Wij noemen alleen maar als voorbeeld
koffie, katoen, rubber, koper, tin en zink,
waardoor al hetgeen wij uit de V.S. en
van de wereldmarkten betrekken, steeds
duurder voor ons wordt. Deze ontwikke
ling is niet erg bevorderlijk voor het op
peil blijven van onze prijzen en dus
ook niet voor de handhaving van onze
lonen.
Jonkheer Florimons Asperge
door F. de Sinclair. Uitgevers
maatschappij Bruna te Utrecht.
De schrijver heeft in dit boek van
de nood en deugd gemaakt. Hij grijpt
een na-oorlogs probleem aan om er
een aardige roman van te maken. Het
betreft het vraagstuk van de huisves
ting, in hoofdzaak van de inwoning, dat
hij op aardige manier aan de kaak
stelt. Hij verplaatst zich in dit humo
ristische boek in de persoon van een
conservatieve jonkheer. Eerst beschrijft
hij diens persoonlijke leven, waarin hij
volgens een punctuele dagindeling leef
de. Daarna worden er door de vroede
vaderen van zijn gemeente allerlei slag
mensen bij hem in huis gestopt. Zijn
persoonlijke leven lijdt daar niet erg
onder en hij heeft wat meer gelegen
heid zich in de levens van zijn mede
mensen te verdiepen. De schrijver heeft
een klein liefdes-verhaal in het boek
verweven. Een der inwonenden heeft
namelijk een dochter, waarop de jonk
heer zowel als zijn onafscheidelijke
vriend Jacques verliefd worden. Groot
is de verslagenheid bij beide mannen
als blijkt dat het meisje al verloofd
is. Een boek vol humor en aardige ver
wikkelingen, dat zeker in de smaak zal
vallen.