Bacil, kerkmusicus bij uitnemendheid Vermist De Amerikanen komen SEIZOEN-OraOIMIKt jbl Altijd correct! FERDINAND - IN KERMISSTEMMING Herm. de Haan Kostbare verzameling tin in het oude Prinsenhof SANDERSE VERKOOPSTER Ook zijn wereldlijk werk is belangrijk „YDUTH F0R CHRIST' KOOPJESWEEK MQYCX- Bij ALLES Sluisdijksiraat 47! Zijlstra HELLA - Bleekwater 1 Hij stierf tweehonderd jaar geleden Nota van Washington door Moskou verworpen Het beroep der tingieters sterft uit Bij het »NUT« IET SCHMIDT 3 Koningstraat 66 mmm ONnvsaoa ONZE TAXI's TELEFOON 2867 TAPIJT- OMZET VERGROTEN Heldersche Courant Jaegerwol f. 1.60 Spoeltjes koordwol f. 2.55 Koordwol extra f. 2.80 r Opleiding tot Onderwijzeres Edele wassoortenl ABONNEERT U OP DIT BLAD Prijs 24 ct. {TVERAL, WAAR MUZIEK WORDT GEMAAKT, herdenkt men op het ogen- blik de grote kerkmusicus Johann Sebastian Bach, die tweehonderd jaar geleden, op 28 Juli 1750, te Leipzig is overleden. Men herdenkt hem in de weidse praal van een groots opgezet gala-concert of in de simpele ingetogenheid van een orgelbespeling in een dorpskerk. Maar overal is er diezelfde ontroerde aandacht voor de kunst van een der grootsten onder de musici. Er zijn er, die zweren bü de Mattheus-passion, ook al spreekt het Oude Woord hen vaak niet meer aan. Anderen genieten van zjjn Kunst der Fuge, van zijn orkestwer ken of van zijn cantates. Maar ieder beleeft eens in zjjn bestaan de wonderlijke ervaring, dat de muziek van Bach waarlijk muziek is en niet slechts een ver standelijk goochelen met noten. hoogtepunt. Dat betekent niet, dat ze alle even goed waren. Meer dan één is ontstaan onder de drang van de uiterlijke noodzaak. Elke Zondagmor gen moest er immers een nieuwe can tate zijn. Er zit dus wel eens een „ge dicht uit plicht" tussen maar ook deze zijn toch muziek. Daarvoor was Bach een te waarachtig muzikant. Kerkmuziek in de ruimere zin van het woord zijn overigens ook zijn ko raalvoorspelen en zijn orgelkoralen door versieringen omspeelde koraal melodieën. Tot dit genre muziek be horen dan tenslotte ook de passiemu- zieken over de lijdensverhalen uit Mattheus en Johannes. Deze zijn zuiver gedacht als onderdelen van de ere dienst op Goede Vrijdag. Zij bestaan uit het gereciteerde evangelieverhaal, onderbroken door aria's en koralen, welke als overpeinzingen over de ver haalde gedeelten van Christus' lijden kunnen worden beschouwd. DACH wordt inderdaad wel het meest geëerd als de componist van kerke lij"ke muziek, nauwkeuriger gezegd: van muziek, bestemd voor de Lutherse eredienst. Daarbij valt wel eens wat al te eenzijdig de nadruk op zijn pas siemuziek, al is de Mattheus-passion dan ook één van zijn belangrijkste werken, en waarschijnlijk ook dat. waaraan hij met de meeste liefde heeft gewerkt. Want tot zijn religieuze oeu vre behoren toch ook nog altijd een kleine driehonderd cantates voor koor of solostemmen of voor beide. Het is voor de Calvinistische Nederlanders, met de uitermate sobere eredienst, nauwelijks te geloven: muziek en zang in de kerkdienst. Er is immers een tijd geweest, dat in de Nederlandse kerken het orgel zelfs min of meer taboe was en in ieder geval tijdens de dienst niet werd gebruikt, als zijnde te werelds. In de Lutherse kerken was het daaren tegen al vroeg de gewoonte, om de preek af te sluiten met een koorwerk, het preekmotet, dat naar zijn inhoud nauw aansloot bij het woord van de predikant. Cantates Dat preekmotet is uitgegroeid tot een volslagen cantate. Bachs voorgangers hebben in dit opzicht reeds belangrijk werk gedaan. Hij zelf voerde de waar de van deze composities op tot een Kerkmusicus Het merendeel dezer werken is ont staan in de laatste levensperiode van Bach. Van 1723 tot aan zijn dood im mers heeft hij te Leipzig gewerkt als cantor (voorzanger-organist) van de Thomaskerk en als universiteitsdiri gent. Het is zijn met succes be kroonde streven geweest, om het zwaartepunt van zijn werk te leggen op de kerkelijke muziek. Deze 'aatste jaren zijn allerminst zonder zorgen en moeilijkheden geweest. Zeer pijnlijk heeft hij de afhankelijkheid aan zijn superieuren gevoeld. Aan conflicten is deze tijd bijzonder rijk geweest. Zijn meest talentvolle zoon leidde een nog al wild leven. Bovendien werd de can tor in het laatst van zijn leven blind, zodat hij zijn composities moest dicte ren. Toch heeft hij de functie in Leip zig gekozen boven veel eervoller die hij tevoren had vervuld. Hij voelde zich in de eerste plaats kerkmusic s. Zijn grote liefde was het orgel, waar voor hij verscheidene werken heeft ge schreven. „Zijn fantasie leeft in de voorstellingen van het orgel" heet het ergens in een karakteristiek van zijn kunst. Deze typering is volkomen raax. Zij maakt duidelijk, dat Bach in de eerste plaats voor orgel heeft geschre ven en dat al zijn instrumentale werk daarvan de weerslag heeft ondervon den. Wereldlijk componist Toch doet men hem onrecht, wan neer men hem uitsluitend als de kerk musicus eert. Hij is niet alleen dat, al is hij het wel met heel zijn hart ge weest. Bach heeft ook als componist van orkest- en klavierwerken veel voortgebracht, dat hem een enige plaats in de wereld der muziek heeft bezorgd. Wie eenmaal zijn Musikali- sches Opfer deze prachtige reeks variaties over een thema yan Frederik de Grote of zijn Kunst der Fuge heeft gehoord, neemt een onvergetelij ke indruk mee van de majesteitelijKe pracht van de contrapuntische muziek. Zijn Brandenburgse Concerten zijn evenzovele mooie voorbeelden van ka mermuziek voor klein orkest. Zijn vioolconcerten „houden nog steeds re pertoire", zijn Suites worden nog graag gespeeld en gehoord. Ook hierbij is veel verplicht werk. Het ontstond in de jaren, die Bach als violist en organist en later ook als concertmeester en dirigent heeft door gebracht aan het hof van verschillende Duitse vorsten. Zo zijn Brandenburgse Concerten, die geschreven zijn als een huldeblijk voor Christian Ludwig von Brandenburg. Zijn Hohe Messe, deze prachtige Lutherse interpretatie van een stuk R.K. liturgie, ontstond eens ter ondersteuning van een sollicitatie.. Miskenning Bach is bij zijn leven vaak miskend. Zijn kunst is niet begrepen. Zij stam de toen trouwens reeds uit een periode in de ontwikkeling der muziek, die ten einde was. Hij was er de laatste en beste vertegenwoordiger van. Toen hij stierf, was de pompeuze praal van Barok, was de zware, geladen objecti viteit van contrapuntiek al opgevolgd door de lichtvoetige, zwierige galante rie van het Rococo, door de overmatige gevoeligheid van de Sentimentelen. Dat lag meer in de lijn van de mens van toen, die zwoer bij Franse en Ita liaanse opera's met hun virtuozendom. Van zijn zoons heeft er niet één zijn werk voortgezet. Zijn papieren en ge schriften zijn weliswaar aan hen over gegaan, maar de zorg voor zijn nala tenschap was niet bij allen even groot. Daardoor is veel verloren gegaan. Een ander deel werd pas veel later her ontdekt. Wat er bewaard is gebleven is echter voldoende om te bewijzen dat hij was de grootste der afihttiende- eeuwse componisten. De Japanse krijgsgevangenen Het officiële Sowjet-nieuwsbureau Tass heeft in een korte verklaring medegedeeld, dat de Sowjetunie de Amerikaanse nota verwerpt, waarin de Sowjetunie beschuldigd wordt van het vasthouden van Japanse krijgs gevangenen. De Sowjet-ambassade te Washington heeft een antwoordnota aan het State Department overhan digd, waarin wordt verklaard, dat de gehele kwestie afgedaan is met de Sowjet-verklaring van 22 April en de mdedelingen van Tass over het beëin digen van de repatriëring van Japan se krijgsgevangenen. - Italiaanse vlooteenheden zullen deelnemen aan oefeningen welke de Britse strijdkrachten in de Middellandse zee gaan houden. (Van onze speciale verslaggever) Het beroep van tingieter heeft in ons land bjjna afgedaan. Nog slechts één familie in Den Haag oefent dit vak uit en wel op een wijze, zoals dit door alle eeuwen heen geschiedde. Het is de fa milie Meeuws, die van geslacht op geslacht, nu bijna honderd vijfenzeven tig jaar uit de ruwe tin fraaie en kunst zinnige gebruiks- en siervoorwerpen vervaardigt. Zou het geslacht Meeuws met deze gent. rtie uitsterven, dan behoort het tingieten in Nederland tot het onherroepelijk verleden. Ter gelegenheid van dit aanstaande 175-jarige jubileum, alsmede vanwege het feit, dat er in geen vijf en twintig jaar meer een tentoonstelling op het gebied van tin in ons land is geweest, is Zaterdag 15 Juli in het histori sche Prinsenhof te Delft een expositie geopend, die een interessant overzicht geeft van de rol, welke tin in de loop der eeuwen heeft gespeeld. In huis- tuin- en keukenmateriaal als tin nu eenmaal is, zit veel meer ro mantiek en historie dan men zo opper vlakkig zou denken. Zeker, er zijn tal loze mensen, die tin uit curiositeit ver zamelen, zoals anderen glaswerk, ko per, wandborden, enz. Tin evenwel heeft iets aparts. Men heeft er niet alleen nuttige ge bruiksvoorwerpen en kunstzinnige ar tikelen van gemaakt, maar ook heeft men in tin een bron realiteit vastge legd, die ons verhaalt over het leven en de gewoonten der steden, vooral ten tijde der Middeleeuwen en even daarna. Dat tin destijds een voorname plaats innam in het dagelijks leven, zoals in onze tégertwoordige tijd het aarde werk, blijkt al terstond, wanneer we kijken naar schilderijen van Jan Steen en zijn tijdgenoten, die tinnen vazen, borden en drinkbekers in velerlei vor men op het linnen vereeuwigden. Op de tentoonstelling staat t# mid den van de vitrines een tafel gedekt,! zoals dat een paar honderd jaar leden gebruikelijk was. De goede oude bierkan In de glazen kasten zijn verder aller» lei voorwerpen opgesteld, die ieder od zich zelf een geschiedenis met zich mee. voeren. Een belangrijke rol speelt hierl bij de bierkan. Blijkbaar had vroeger iedere bierverbruiker zijn eigen kan die hij in de gelagkamer achterliet. Om van zijn eigenaom verzekerd te zijn bracht iedere bezitter hetzij in of bui. ten de kan een merkteken aan: cfe adellijke families hun eigen wapen, de gewone man deed het eenvoudiger met een munt of medaille, die over het al. gemeen in de deksel of de bodem werd aangebracht. Zo was het ook met het tinnen ser. viesgoed, waarvan helaas nog slechts enkele stuks zijn overgebleven. Er zijn zeer zeldzame en kostbare stukken op deze tentoonstelling, die dikwijls een grote waarde vertegenwoordigen. Het oudste vaasje dateert uit 1335. Soms wordt nog eens een voorwerp uit het Romeinse tijdperk opgegraven. De Romeinen betrokken namelijk reeds tin uit Engeland, dat steeds de groot, ste leverancier is geweest,%doch welks mijnen bijna zijn uitgeput. De rijkst® tinvelden liggen thans in Indonesië, waar de Billiton-maatschappij de velden exploiteert. Met overduidelijke ma- quettes, die van deze maatschappij af. komstig zijn, wordt aangetoond, ho® voorheen en thans tin aan de aard bodem wordt onttrokken. ^Een andere bijzonderheid van dez® expositie zeker niet minder interes sant is een afdeling, waar de firma Meeuws laat zien, hoe tinnen voor. werpen worden vervaardigd. Twee vakmensen verrichten op de tentoon stelling hun gewone dagelijkse bezig, heid, terwijl rondom hen heen al het gereedschap opgesteld staat, dat men voor de beoefening van dit vak ge. bruikt. Men zou veel missen, wanneer men een kans als deze om kennis te nemen van een belangwekkende en kostbare verzameling tin zonder meer aan zich liet voorbijgaan. De Heer en Mevrouw APELDOORN-OLBOETER geven met grote blijdschap kennis van de geboorte van hun dochter DORRIS MARJOLIJN. Den Helder, 15 Juli 1950, Huisduinerweg 8. Heden werd tot onze grote droefheid, tenge volge van een nood lottig ongeval, van ons weggenomen, onze eni ge lieveling HUBERTUS WILHELM TIGGELERS, op de aanvallige leef tijd van ruim 3 jaar. Zijn diep bedroefde Ouders en verdere familie. Den Helder, 15 Juli '50. Bassingracht 109. De teraardebestelling vanuit Bassingracht 109 heeft plaats Dinsdag 18 Juli te 14 uur op de Ylgem. Begraafplaats e Huisduinen. drie schapen en ééN lam. Inlichtingen gevraagd door J. G. HUIBERT, Lange Vliet I, Julianadorp. TE KOOP: Andqvieplanten, Witte, Savoye-, Groene- en Boe- renkoolplanten, na 2 uur tuin Parallelweg t/o. Cron- jéstraat. Nieuwe Amerik. KAM- PEERTENTEN en tuin parasols met 30 korting. „THE INDIANA WORKS" Hoofdk. v. Ned.: Haarlem, Zijlweg 111, Tel. 17877. Vraagt geïll. catalogus 5. gaai de rente sieeds direci in op DINSDAG 18 JULI in de tent Rialtoterrein. Aanvang 8 uur. Toegang vrij. den helder met medewerking van het DUBBELMANNENKWARTET, ORANJE HARMÖNIE KAPEL. Dirigent SUIDMAN. voordelige aanbiedingen in onze OVERGORDIJNSTOF groen, bruin en terra 2.95 INTERLOOK DAMES DIRECTOIRES 1.50 2-delig garnituur (cam. en dir.J 42 4.50 44 4.90 HERENCAMISOLES ƒ1.50 KORTE HEREN ONDERBROEKJES ƒ1.50 GEBLOEMDE MOLTONDEKEN ƒ5.95 Er zijn nog veel meer koopjes. Let U daarom op onze advertentie van Dinsdag. Bekijkt U onze etalages, of beter nog, kom eens kijken in onze zaak. De toegang is vrij en er is vast iets voor U bij. fJTtoderne kleermakerij uyghweg 74 - Tel. 3176 ormen SLUIS DU K5TRAAT 73 rijden niet duur!! v. Galenstraat 117 Agentschap den Heider fa. G. A. v. d. Blom Zn., 1 Wilhelminastraat 63, tei. 2452. Nieuw product bekend maken Op de meest - afdoende wijze kunt U dit be reiken door Uw advertentie in deze courant te plaatsen. U bereikt dan een koop krachtig publiek. grootwinkelbedrijf in levensmiddelen vraagt voor spoedige indiensttreding flinke en vlotte 1824 jaar. Vakkennis gewenst doch niet ver eist. Gunstige loon- en 'vacantie-regeling, pret tige werkkring. Mondelinge of schrift, sollicita ties vanaf Dinsdag 18 Juli in winkel Den Hel der, Spoorstraat 20. bij het CHRISTELIJK VOORBEREIDEND ONDER WIJS in NEDERLAND gevestigd te Den Helder. DE CURSUS vangt 1 SEPTEMBER aan. Aan gifte van leerlingen WOENSDAG 19 JULI en VRIJDAG 21 JULI 1950 van 5—7 uur, bij Mej. L. v. LOON, Gravenstraat 7. Daar zorgt Erdal wel voorl U weet welde schoencrême waarmee het niet alleen vlugger, maar óók beter gaat! Edele wassoorten „voe den" het leer, dat daardoor jaren glansrijk mee gaat. Zo hoort 'tl ~k Verkrijgbaar in de kleuren I au/art, bruin, wit en oxblood.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1950 | | pagina 6