Bacil, kerkmusicus bij uitnemendheid
Vermist
De Amerikanen komen
SEIZOEN-OraOIMIKt
jbl
Altijd
correct!
FERDINAND - IN KERMISSTEMMING
Herm. de Haan
Kostbare verzameling tin in het
oude Prinsenhof
SANDERSE
VERKOOPSTER
Ook zijn wereldlijk werk is belangrijk
„YDUTH F0R CHRIST'
KOOPJESWEEK
MQYCX-
Bij ALLES Sluisdijksiraat 47!
Zijlstra
HELLA - Bleekwater 1
Hij stierf tweehonderd
jaar geleden
Nota van Washington
door Moskou verworpen
Het beroep der tingieters
sterft uit
Bij het »NUT«
IET SCHMIDT
3
Koningstraat 66
mmm ONnvsaoa
ONZE TAXI's
TELEFOON 2867
TAPIJT-
OMZET
VERGROTEN
Heldersche
Courant
Jaegerwol f. 1.60
Spoeltjes koordwol f. 2.55
Koordwol extra f. 2.80
r
Opleiding tot Onderwijzeres
Edele wassoortenl
ABONNEERT U OP DIT BLAD
Prijs
24 ct.
{TVERAL, WAAR MUZIEK WORDT GEMAAKT, herdenkt men op het ogen-
blik de grote kerkmusicus Johann Sebastian Bach, die tweehonderd jaar
geleden, op 28 Juli 1750, te Leipzig is overleden. Men herdenkt hem in de
weidse praal van een groots opgezet gala-concert of in de simpele ingetogenheid
van een orgelbespeling in een dorpskerk. Maar overal is er diezelfde ontroerde
aandacht voor de kunst van een der grootsten onder de musici. Er zijn er, die
zweren bü de Mattheus-passion, ook al spreekt het Oude Woord hen vaak
niet meer aan. Anderen genieten van zjjn Kunst der Fuge, van zijn orkestwer
ken of van zijn cantates. Maar ieder beleeft eens in zjjn bestaan de wonderlijke
ervaring, dat de muziek van Bach waarlijk muziek is en niet slechts een ver
standelijk goochelen met noten.
hoogtepunt. Dat betekent niet, dat ze
alle even goed waren. Meer dan één
is ontstaan onder de drang van de
uiterlijke noodzaak. Elke Zondagmor
gen moest er immers een nieuwe can
tate zijn. Er zit dus wel eens een „ge
dicht uit plicht" tussen maar ook
deze zijn toch muziek. Daarvoor was
Bach een te waarachtig muzikant.
Kerkmuziek in de ruimere zin van
het woord zijn overigens ook zijn ko
raalvoorspelen en zijn orgelkoralen
door versieringen omspeelde koraal
melodieën. Tot dit genre muziek be
horen dan tenslotte ook de passiemu-
zieken over de lijdensverhalen uit
Mattheus en Johannes. Deze zijn zuiver
gedacht als onderdelen van de ere
dienst op Goede Vrijdag. Zij bestaan
uit het gereciteerde evangelieverhaal,
onderbroken door aria's en koralen,
welke als overpeinzingen over de ver
haalde gedeelten van Christus' lijden
kunnen worden beschouwd.
DACH wordt inderdaad wel het meest
geëerd als de componist van kerke
lij"ke muziek, nauwkeuriger gezegd:
van muziek, bestemd voor de Lutherse
eredienst. Daarbij valt wel eens wat
al te eenzijdig de nadruk op zijn pas
siemuziek, al is de Mattheus-passion
dan ook één van zijn belangrijkste
werken, en waarschijnlijk ook dat.
waaraan hij met de meeste liefde heeft
gewerkt. Want tot zijn religieuze oeu
vre behoren toch ook nog altijd een
kleine driehonderd cantates voor koor
of solostemmen of voor beide. Het is
voor de Calvinistische Nederlanders,
met de uitermate sobere eredienst,
nauwelijks te geloven: muziek en zang
in de kerkdienst. Er is immers een tijd
geweest, dat in de Nederlandse kerken
het orgel zelfs min of meer taboe was
en in ieder geval tijdens de dienst niet
werd gebruikt, als zijnde te werelds. In
de Lutherse kerken was het daaren
tegen al vroeg de gewoonte, om de
preek af te sluiten met een koorwerk,
het preekmotet, dat naar zijn inhoud
nauw aansloot bij het woord van de
predikant.
Cantates
Dat preekmotet is uitgegroeid tot een
volslagen cantate. Bachs voorgangers
hebben in dit opzicht reeds belangrijk
werk gedaan. Hij zelf voerde de waar
de van deze composities op tot een
Kerkmusicus
Het merendeel dezer werken is ont
staan in de laatste levensperiode van
Bach. Van 1723 tot aan zijn dood im
mers heeft hij te Leipzig gewerkt als
cantor (voorzanger-organist) van de
Thomaskerk en als universiteitsdiri
gent. Het is zijn met succes be
kroonde streven geweest, om het
zwaartepunt van zijn werk te leggen
op de kerkelijke muziek. Deze 'aatste
jaren zijn allerminst zonder zorgen en
moeilijkheden geweest. Zeer pijnlijk
heeft hij de afhankelijkheid aan zijn
superieuren gevoeld. Aan conflicten is
deze tijd bijzonder rijk geweest. Zijn
meest talentvolle zoon leidde een nog
al wild leven. Bovendien werd de can
tor in het laatst van zijn leven blind,
zodat hij zijn composities moest dicte
ren.
Toch heeft hij de functie in Leip
zig gekozen boven veel eervoller die
hij tevoren had vervuld. Hij voelde
zich in de eerste plaats kerkmusic s.
Zijn grote liefde was het orgel, waar
voor hij verscheidene werken heeft ge
schreven. „Zijn fantasie leeft in de
voorstellingen van het orgel" heet het
ergens in een karakteristiek van zijn
kunst. Deze typering is volkomen raax.
Zij maakt duidelijk, dat Bach in de
eerste plaats voor orgel heeft geschre
ven en dat al zijn instrumentale werk
daarvan de weerslag heeft ondervon
den.
Wereldlijk componist
Toch doet men hem onrecht, wan
neer men hem uitsluitend als de kerk
musicus eert. Hij is niet alleen dat, al
is hij het wel met heel zijn hart ge
weest. Bach heeft ook als componist
van orkest- en klavierwerken veel
voortgebracht, dat hem een enige
plaats in de wereld der muziek heeft
bezorgd. Wie eenmaal zijn Musikali-
sches Opfer deze prachtige reeks
variaties over een thema yan Frederik
de Grote of zijn Kunst der Fuge
heeft gehoord, neemt een onvergetelij
ke indruk mee van de majesteitelijKe
pracht van de contrapuntische muziek.
Zijn Brandenburgse Concerten zijn
evenzovele mooie voorbeelden van ka
mermuziek voor klein orkest. Zijn
vioolconcerten „houden nog steeds re
pertoire", zijn Suites worden nog graag
gespeeld en gehoord.
Ook hierbij is veel verplicht werk.
Het ontstond in de jaren, die Bach
als violist en organist en later ook als
concertmeester en dirigent heeft door
gebracht aan het hof van verschillende
Duitse vorsten. Zo zijn Brandenburgse
Concerten, die geschreven zijn als een
huldeblijk voor Christian Ludwig von
Brandenburg. Zijn Hohe Messe, deze
prachtige Lutherse interpretatie van
een stuk R.K. liturgie, ontstond eens
ter ondersteuning van een sollicitatie..
Miskenning
Bach is bij zijn leven vaak miskend.
Zijn kunst is niet begrepen. Zij stam
de toen trouwens reeds uit een periode
in de ontwikkeling der muziek, die
ten einde was. Hij was er de laatste
en beste vertegenwoordiger van. Toen
hij stierf, was de pompeuze praal van
Barok, was de zware, geladen objecti
viteit van contrapuntiek al opgevolgd
door de lichtvoetige, zwierige galante
rie van het Rococo, door de overmatige
gevoeligheid van de Sentimentelen.
Dat lag meer in de lijn van de mens
van toen, die zwoer bij Franse en Ita
liaanse opera's met hun virtuozendom.
Van zijn zoons heeft er niet één zijn
werk voortgezet. Zijn papieren en ge
schriften zijn weliswaar aan hen over
gegaan, maar de zorg voor zijn nala
tenschap was niet bij allen even groot.
Daardoor is veel verloren gegaan. Een
ander deel werd pas veel later her
ontdekt. Wat er bewaard is gebleven
is echter voldoende om te bewijzen
dat hij was de grootste der afihttiende-
eeuwse componisten.
De Japanse krijgsgevangenen
Het officiële Sowjet-nieuwsbureau
Tass heeft in een korte verklaring
medegedeeld, dat de Sowjetunie de
Amerikaanse nota verwerpt, waarin
de Sowjetunie beschuldigd wordt van
het vasthouden van Japanse krijgs
gevangenen. De Sowjet-ambassade te
Washington heeft een antwoordnota
aan het State Department overhan
digd, waarin wordt verklaard, dat de
gehele kwestie afgedaan is met de
Sowjet-verklaring van 22 April en de
mdedelingen van Tass over het beëin
digen van de repatriëring van Japan
se krijgsgevangenen.
- Italiaanse vlooteenheden zullen
deelnemen aan oefeningen welke de
Britse strijdkrachten in de Middellandse
zee gaan houden.
(Van onze speciale verslaggever)
Het beroep van tingieter heeft in ons
land bjjna afgedaan. Nog slechts één
familie in Den Haag oefent dit vak uit
en wel op een wijze, zoals dit door alle
eeuwen heen geschiedde. Het is de fa
milie Meeuws, die van geslacht op
geslacht, nu bijna honderd vijfenzeven
tig jaar uit de ruwe tin fraaie en kunst
zinnige gebruiks- en siervoorwerpen
vervaardigt. Zou het geslacht Meeuws
met deze gent. rtie uitsterven, dan
behoort het tingieten in Nederland tot
het onherroepelijk verleden.
Ter gelegenheid van dit aanstaande
175-jarige jubileum, alsmede vanwege
het feit, dat er in geen vijf en twintig
jaar meer een tentoonstelling op het
gebied van tin in ons land is geweest,
is Zaterdag 15 Juli in het histori
sche Prinsenhof te Delft een expositie
geopend, die een interessant overzicht
geeft van de rol, welke tin in de loop
der eeuwen heeft gespeeld.
In huis- tuin- en keukenmateriaal als
tin nu eenmaal is, zit veel meer ro
mantiek en historie dan men zo opper
vlakkig zou denken. Zeker, er zijn tal
loze mensen, die tin uit curiositeit ver
zamelen, zoals anderen glaswerk, ko
per, wandborden, enz. Tin evenwel
heeft iets aparts.
Men heeft er niet alleen nuttige ge
bruiksvoorwerpen en kunstzinnige ar
tikelen van gemaakt, maar ook heeft
men in tin een bron realiteit vastge
legd, die ons verhaalt over het leven
en de gewoonten der steden, vooral ten
tijde der Middeleeuwen en even daarna.
Dat tin destijds een voorname plaats
innam in het dagelijks leven, zoals in
onze tégertwoordige tijd het aarde
werk, blijkt al terstond, wanneer we
kijken naar schilderijen van Jan Steen
en zijn tijdgenoten, die tinnen vazen,
borden en drinkbekers in velerlei vor
men op het linnen vereeuwigden.
Op de tentoonstelling staat t# mid
den van de vitrines een tafel gedekt,!
zoals dat een paar honderd jaar
leden gebruikelijk was.
De goede oude bierkan
In de glazen kasten zijn verder aller»
lei voorwerpen opgesteld, die ieder od
zich zelf een geschiedenis met zich mee.
voeren. Een belangrijke rol speelt hierl
bij de bierkan. Blijkbaar had vroeger
iedere bierverbruiker zijn eigen kan
die hij in de gelagkamer achterliet. Om
van zijn eigenaom verzekerd te zijn
bracht iedere bezitter hetzij in of bui.
ten de kan een merkteken aan: cfe
adellijke families hun eigen wapen, de
gewone man deed het eenvoudiger met
een munt of medaille, die over het al.
gemeen in de deksel of de bodem werd
aangebracht.
Zo was het ook met het tinnen ser.
viesgoed, waarvan helaas nog slechts
enkele stuks zijn overgebleven. Er zijn
zeer zeldzame en kostbare stukken op
deze tentoonstelling, die dikwijls een
grote waarde vertegenwoordigen. Het
oudste vaasje dateert uit 1335.
Soms wordt nog eens een voorwerp
uit het Romeinse tijdperk opgegraven.
De Romeinen betrokken namelijk reeds
tin uit Engeland, dat steeds de groot,
ste leverancier is geweest,%doch welks
mijnen bijna zijn uitgeput. De rijkst®
tinvelden liggen thans in Indonesië,
waar de Billiton-maatschappij de velden
exploiteert. Met overduidelijke ma-
quettes, die van deze maatschappij af.
komstig zijn, wordt aangetoond, ho®
voorheen en thans tin aan de aard
bodem wordt onttrokken.
^Een andere bijzonderheid van dez®
expositie zeker niet minder interes
sant is een afdeling, waar de firma
Meeuws laat zien, hoe tinnen voor.
werpen worden vervaardigd. Twee
vakmensen verrichten op de tentoon
stelling hun gewone dagelijkse bezig,
heid, terwijl rondom hen heen al het
gereedschap opgesteld staat, dat men
voor de beoefening van dit vak ge.
bruikt. Men zou veel missen, wanneer
men een kans als deze om kennis te
nemen van een belangwekkende en
kostbare verzameling tin zonder meer
aan zich liet voorbijgaan.
De Heer en Mevrouw
APELDOORN-OLBOETER
geven met grote blijdschap
kennis van de geboorte van
hun dochter
DORRIS MARJOLIJN.
Den Helder, 15 Juli 1950,
Huisduinerweg 8.
Heden werd tot onze
grote droefheid, tenge
volge van een nood
lottig ongeval, van ons
weggenomen, onze eni
ge lieveling
HUBERTUS WILHELM
TIGGELERS,
op de aanvallige leef
tijd van ruim 3 jaar.
Zijn diep bedroefde
Ouders en verdere
familie.
Den Helder,
15 Juli '50.
Bassingracht 109.
De teraardebestelling
vanuit Bassingracht 109
heeft plaats Dinsdag 18
Juli te 14 uur op de
Ylgem. Begraafplaats
e Huisduinen.
drie schapen en
ééN lam.
Inlichtingen gevraagd door
J. G. HUIBERT, Lange
Vliet I, Julianadorp.
TE KOOP:
Andqvieplanten, Witte,
Savoye-, Groene- en Boe-
renkoolplanten, na 2 uur
tuin Parallelweg t/o. Cron-
jéstraat.
Nieuwe Amerik. KAM-
PEERTENTEN en tuin
parasols met 30 korting.
„THE INDIANA WORKS"
Hoofdk. v. Ned.: Haarlem,
Zijlweg 111, Tel. 17877.
Vraagt geïll. catalogus 5.
gaai de rente
sieeds direci in
op DINSDAG 18 JULI in de tent Rialtoterrein.
Aanvang 8 uur.
Toegang vrij.
den helder met medewerking van het
DUBBELMANNENKWARTET,
ORANJE HARMÖNIE KAPEL.
Dirigent SUIDMAN.
voordelige
aanbiedingen in onze
OVERGORDIJNSTOF
groen, bruin en terra
2.95
INTERLOOK DAMES
DIRECTOIRES 1.50
2-delig garnituur
(cam. en dir.J 42
4.50
44 4.90
HERENCAMISOLES
ƒ1.50
KORTE HEREN
ONDERBROEKJES
ƒ1.50
GEBLOEMDE
MOLTONDEKEN
ƒ5.95
Er zijn nog veel meer
koopjes. Let U daarom
op onze advertentie
van Dinsdag. Bekijkt
U onze etalages, of
beter nog, kom eens
kijken in onze zaak.
De toegang is vrij en
er is vast iets voor U
bij.
fJTtoderne kleermakerij
uyghweg 74 - Tel. 3176
ormen
SLUIS DU K5TRAAT 73
rijden niet duur!!
v. Galenstraat 117
Agentschap den Heider
fa. G. A. v. d. Blom Zn.,
1 Wilhelminastraat 63, tei. 2452.
Nieuw product
bekend maken
Op de meest
- afdoende wijze
kunt U dit be
reiken door Uw
advertentie in
deze courant
te plaatsen. U
bereikt dan een
koop krachtig
publiek.
grootwinkelbedrijf in levensmiddelen
vraagt voor spoedige indiensttreding flinke
en vlotte
1824 jaar. Vakkennis gewenst doch niet ver
eist. Gunstige loon- en 'vacantie-regeling, pret
tige werkkring. Mondelinge of schrift, sollicita
ties vanaf Dinsdag 18 Juli in winkel Den Hel
der, Spoorstraat 20.
bij het CHRISTELIJK VOORBEREIDEND ONDER
WIJS in NEDERLAND gevestigd te Den Helder.
DE CURSUS vangt 1 SEPTEMBER aan. Aan
gifte van leerlingen WOENSDAG 19 JULI en
VRIJDAG 21 JULI 1950 van 5—7 uur, bij
Mej. L. v. LOON, Gravenstraat 7.
Daar zorgt Erdal wel voorl U weet
welde schoencrême waarmee het
niet alleen vlugger, maar óók
beter gaat! Edele wassoorten „voe
den" het leer, dat daardoor jaren
glansrijk mee gaat. Zo hoort 'tl
~k Verkrijgbaar in de kleuren I
au/art, bruin, wit en oxblood.