Russen kiezen de diplomatieke strijd
omdat zij de oorlog (nog) vrezen
CULTUREEL NIEUWS
Mei de hakken naar boven
llja Ehrenburg predikt de vrede
DE BETEKENIS VAN MALIKS TERUGKEER
Oorlog lussen Amerika en China
is niet zeer waarschijnlijk
Goede betrekkingen met
Peking zijn nodig
Lof van Holland
LONDENSE TRIBUNE
Graham Greene, worstelaar
om de genade
(Van onze diplomatieke medewerker
malik'S brief aan TRYGVE UE, waarin hSeelde, dat h« per 1
Augustus zijn zetel in de Veiligheidsrad,! «u per j
eenHd bÜ he,dere hemel Zijn gekomen, het heroptr JeT"Cdf Ru»
in de Raad is verre van een sensatie gebleken. Dat heeft precies gebracht
Vift.,«rnenker Va", V;erWThtCn m°<'St- H« is ^gonnen met datgene wWTedó
bÜ ~6 weken geleden, toen hy de Raad de rug toekeerde, eindigde: een cam
pagne tot uitdrijving van de gedelegeerde van het nationalistische China en
diens vervanging door een vertegenwoordiger van Mao Tse-Toeng. Hij moet
dat wel doen, om zijn f guur te redden, want was h« niet een half jaar gele
den uit de raad weggelopen, omdat h{j deze wens niet ingewilligd kon krij
gen. Bovendien hoopt hjj misschien met deze handelwee de leden van de
Raad, die het communistische China erkend hebben, in moeilijkheden te
brengen. Veel succes heeft hjj daarmede echter niet gehad. Weliswaar heeft
hjj steun gevonden bij India en Zuid-Slavie, maar de "twee andere i vl
de Veiligheidsraad, die in dezelfde positie verkeren, namelijk Engeland en
Noorwegen, hebben duidelijk gemaakt, dat de Koreaanse oorlog de kwestie
van de Chinese zetel tot een zorg voor later tijd heeft gemaakt. Onder deze
omstandigheden is er niet eens een veto van Amerika voor nodig, om een
tweede kampioen voor de Noord-Koreaanseaggressoren uit de Raad te houden.
Zeker, het Kremlin kan zich van een
dergelijke uitbreiding van het conflict
voordelen beloven. Maar aan de an
dere kant moet het bedenken, dat het
ook voor de Russische positie zelf een
gevaarlijke onderneming is, het nog
nauwelijks gevestigde regiem van Mao
Tse-Toeng in een oorlog met de po-
tentiëel sterkste staat ter wereld te
J^AAR MALIK is ook beslist niet in
de Raad teruggekeerd, omdat hij
en zijn opdrachtgevers in het Krem
lin verwacht hadden, dat het nu wel
zou lukken een communistische Chi
nees in de Raad te halen. De Russen
zjjn teruggekomen, wijl zij ervaren
hebben, dat het wegblijven uit de Raad
hoogst nadelig voor hen is geweest,
Ongehinderd door het Sowjet-veto
heeft de Raad in de Koreaanse oorlog
beslissingen kunnen nemen, waaraan
door niet minder dan 52 van de 59
leden-staten van de Verenigde Naties
steun is verleend. Dat is de zwaarste
diplomatieke nederlaag, die de Rus
sen door eigen onhandig manoeu
vreren nog wel sinds het einde
van de oorlog geleden hebben. Her
stel van de door hen gemaakte fout
lijkt niet mogelijk. Voor een contra
actie in zake Korea zullen zij nooit
de vereiste meerderheid van zeven
stemmen, met inbegrip van die der
permanente leden, kunnen verwerven.
Wel hebben zij echter de mogelijkheid
hernomen, verdere beslissingen van
de Veiligheidsraad, die hun ongelegen
zouden komen, met hun veto te tref
fen. Maar nu het besluit tot verzet
tegen de Noord-Koreaanse agressie
reeds lang genomen is en zich al in
volle uitvoering bevindt, kan Russi
sche obstructie nog nauwelijks onheil
aanrichten.
Er is hoop.
Het feit, dat de Sowjets onder voor
hen zo ongunstige omstandigheden de
strijd op het diplomatieke front hebben
aanvaard, is hoopvol. Men moet daaruit
we! opmaken, dat zij de strijd op het
militaire front niet wensen. Ogen
schijnlijk is de situatie daar gunstiger
voor hen. De Amerikanen en hun bond
genoten hebben in Korea nog slechts
een klein bruggehoofd en er is zelfs een
kans, dat zij het schiereiland geheel
moeten ontruimen. Maar daaruit te
concluderen, dat de Verenigde Staten
een reus op lemen voeten zouden zijn,
ware volkomen onjuist en de Russen
doen dat ook zeker niet.
De Amerikanen hebben in het ver
leden niet ingezien, dat zij om politie
ke redenen wel eens tot vechten ge
dwongen zouden kunnen worden op
een terrein, dat wijl het ver van
hun werkelijke belangensfeer is gele
gen voor hen nauwelijks strategi
sche waarde heeft. Daarom vond de
Koreaanse oorlog hen onvoorbereid.
Maar dat is een fout geweest, die her
steld kan en zal worden. De Noord-
Koreaanse aggressoren zullen achter de
38ste breedtegraad teruggeslagen wor
den, al moet het maanden duren en al
moet het via de moeilijke weg van een
amphibische operatie van Japan uit
gebeuren.
Slechts gewapende Russische inter
ventie kan dat verhinderen. Maar een
dergelijk ingrijpen zou de totale oor
log betekenen en dat is heel wat an
ders dan een oorlog in Korea. Op een
directe oorlog met de Sowjctunie is
Amerika, ten minste tot op zekere
hoogte, wel degelijk voorbereid. Het
kan daarin onmiddellijk zijn strategi
sche luchtmacht en zijn atoomwapen
inzetten. Volgens een welingelicht man
als Churchill zullen de Russen daar
tegenover voorlopig nog niets gelijk
waardigs kunnen stellen en daarom is
het hoogst onwaarschijnlijk, dat zij op
het ogenblik een oorlog zouden durven
riskeren. De Russische achterstand
°p het gebied van de atoomenergie is
het, die het Westen nog gelegenheid
geeft zijnerzijds de achterstand op
gebied van de conventionele wapens
(infanterie, artillerie, pantsertroepen
enz.) in te lopen.
Oorlog met China?
Natuurlijk kunnen de Russen wel
trachten, de Koreaanse oorlog tot een
communistisch Chinees-Amerikaans
conflict uit te breiden, waarin zij zelf
afzjjdig zouden kunnen blijven. Er zijn
enige dingen, die tn die richting wij
ren. Veertien dagen geleden hebben de
Chinese communisten de in de Straal
van Formosr gelegen eilanden Kemoy
en Klein-Kemoy beschoten. Bekend Is,
dat aan de kust van de Chinese pro
vincie Foekien een invasievloot van
ten minste 50(10 jonken gereed ligt
Waagt deze de aanval op Formosa
dan betekent dit, nu president Truman
de zevende Amerikaanse vloot npdrach'
heeft gegeven, het eiland te verdedi-
een Amerikaans-Chinese oorlog
Maar het is toch zeer de vraag, of dit
alles werkelijk zo dreigend is als het er
Uitziet.
verwikkelen. Bovendien staat het
verre van vast, dat Peking bereid zou
zjjn, de Sowjets in dit opzicht ter
wille te zijn. Er zijn onder de Chinese
communistische leiders in Moskou ge
trainde lieden, die zeker geneigd zijn
elke aanwijzing van het Kremlin als
een heilig gebod te beschouwen. Maar
de meerderheid bestaat toch uit man
nen en Mao behoort tot hen die
juist in de laatste maanden bij herha
ling blijk hebben gegeven, meer be
langstelling te hebben voor het her
stel van het door 15 jaren burgerstrijd
en Japanse invasie onvoorstelbaar
zwaar gehavende China dan voor een
oorlog met het buitenland.
En verder zjjn alle kenners van Chi
na het er over eens, dat het land te
groot, te trots en voor de oplossing
van zjjn problemen te zeer op zichzelve
aangewezen is, om een satelliet van de
Sowjetunie te worden. Het is daarom
zo jammer, dat het Westen nog steeds
geen eensgezinde, weloverwogen poli
tiek ten aanzien van Peking heeft.
Want het scheppen van bevredigende
betrekkingen met Peking, waartoe de
mogelijkheid nog altijd open staat, is
zelfs belangrijker dan het winnen
(waaraan geen twijfel behoeft te be
staan) van de Koreaanse oorlog.
|_|OEWEL OVER HET algemeen bij
uitspreken van het woord „film" in
de eerste plaats de gedachten uitgaan
naar Hollywood, wordt in landen, waar
van men het niet direct zou verwachten
aan de materie „film" eveneens grote
aandacht besteed. Uit India komt het
bericht, dat dr. P. B. Bhagwat, een be
kend onderzoeker, beweert een nieuw
„spectrocoleur" voorschrift te hebben
uitgevonden, dat zou toelaten wit-
zwarte films in technicolor om te zet
ten en dit tegen zeer lage kostprijs.
In een bioscoop te Hubli (Bombay)
werd een demonstratie met het nieuwe
procédé gegeven. Films uit Japan, In
dia en China, rolprenten, die in de Ver.
Staten verboden zijn wegens haar so
ciale strekking, zullen met een kort
filmpje, vervaardigd door Pablo Picas-
so, hét hoogtepunt vormen van „Het
festival van de film van morgen", dat
van 20 Augustus tot 20 September in
Antibes aan de Rivièra wordt gehou
den.
.Ofschoon het witte doek in het alge
meen een happy ending geeft, blijkt
dat in Hollywood (u ziet wij komen er
toch weer terug) niet steeds het geval
te zijn. Blijkens een mededeling van de
filmacteur Errol Flyn, zal deze waar
schijnlijk in December in het huwelijk
treden met de New-Yorkse actrice Pa-
rice Wymore. Zij leerden elkaar ken
nen toen zij speelden in de film „Rocky
Mountains". De romance van Flynn
met de 19-jarige Roemeense prinses
Irina Ghika is afgelopen. De prinses is
naar Parijs teruggekeerd.
Toch nog even naar de oude wereld.
In Karlovy Vary bij Praag werd een
filmfestival gehouden, waarop vooral
de indeeën van de Sowjetrussische. cine
matografie naar voren kwamen. Uit de
Duitse democratische republiek werd
een wetenschappelijke film gedraaid
over een operatie in de borstkas ter
behandeling van tuberculose. De film
„De blijden zullen zien", een Tsjechi
sche productie, toonde de delicate oog-
Picasso als filmproducent
„Dimitrof, de onsterfelijke"
Schilderijen in Amsterdam
Toneel
J
operaties, die in eeiv Praags ziekenhuis
worden uitgevoerd. Voorts werden o.a.
vertoond de Bulgaarse film „Hij is on
sterfelijk", die de begrafenis van Dimi
trof uitbeeldt, een film uit India „In-
dia's kunst door de eeuwen heen" en
de korte Nederlandse films: De Maas
bruggen en De Parijse hallen. De gena
tionaliseerde Tsjechoslowaakse filmin
dustrie zal voortaan resorteren onder
het staatsbestuur en niet langer een
onafhankelijke staatsonderneming zijn
Lied van de week
O heerlijk land, ik heb je Hef,
Ik min je grond, nou, asjeblief,
Voor mijn part geeft men je cadeau,
Je lijkt wel één grote Waterloo!
Het regent, regent eind'loos maar,
Zónder belasting, wonderbaar!
Met een eentonig dof geklop
Druipt uit mijn kleren dorp
na dorp.
Mijn hoed is louter een vergiet,
Die lekken kan en anders niet.
Ik sop en slobber langs de straat,
Waar 't water tot mijn enkels staat.
Geen zonnebrand, geen
zomersproeten.
De schoenen rotten aan mijn voeten,
De sokken kleven aan mijn tenen,
M'n broek plakt om mijn
spillebenen,
En mijn papieren staande boord,
Die pleegde lang reeds zellefmoord.
De dakgoot is geheel verstopt
Wat in de put belanden moest
En de vergaarbak volgepropt,
Stort op de stenen, wild en woest.
O land van water, wind en wolken,
Hoe kan ik nou jouw lof vertolken,
Ik, die met pannen, emmers, teilen,
Door heel mijn woning loop te ijlen
Om al de droppels op te vangen.
Die tergend aan de zolder hangen,
Om daarna, óveral in 't rond,
Uiteen te spatten op de grond.
Bedot mij nou toch langer niet
Met 't sprookje van de
Sint Margriet,
Nu ik, verdronken als een kat,
Teruggekeerd ben in de stad,
En mét mij honderd-duizendtallen,
Die zó hun vreugd zagen vergallen.
Nee, land, ik kan jou niet bezingen,
Nu ik mijn goed sta uit te wringen,
Wat er alleen maar komen wil:
Een spotlied, als het wéér zo kil.
JABSON
£)E TENTOONSTELLING „120 beroem
de schilderijen uit het Kaiser Frie-
drich Museum te Berlijn", die thans in
het Rijksmuseum te Amsterdam wordt
gehouden, heeft een stijgende belang
stelling. Dezer dagen wordt de 50.000
ste bezoeker verwacht. De tentoonstel
ling blijft nog tot 17 September geopend
en gaat daarna naar Brussel. Op de in
ternationale jaarbeurs, die deze maand
te Chicago gehouden wordt, zal een re
productie van „Het laatste avondmaal"
van Leonardo da Vinei, in mozaïek uit
gevoerd, te zien zijn. Nu door de oor
log Da Vinci's beroemde schilderij in
de kerk van Santa Maria delle Grazia
te Milaan vrijwel geheel werd verwoest
is, heeft de reproductie een nieuwe en
bijna „unieke" betekenis gekregen.
Het ensemble van Wim Kan oogstte
met de première van „A.B.C.-expres" in
de Haagse Kleine Comedie een groot
succes. De Nederlandse acteur Bob van
Leersum heeft een nieuw toneelstuk
geschreven, getiteld: „Rijst en oude
schoenen". De première hiervan zal op
11 Augustus in de Kon. Schouwburg
in Den Haag worden gegeven. De
„Haagse Salon" organiseert van 10 tot
30 Augustus in de Academie voor Beel
dende Kunsten een expositie van 344
inzendingen op het gebied van schilder
kunst, graphiek en beeldende kunsten.
De baby van Sereise Khama krijgt officiële luiers
en Indonesië krijgt een deftige ambassade
^INDS TIEN DAGEN weerklinkt in Londen de stem van llja Ehrenburg,
de „Goebbels" van het Kremlin. Deze wild-artistiek uitziende Russische
schrijver, Stallns persoonlijke reclametrompet, is belast met het toezicht op
de algemene communistische vredes-campagne in West-Europa. Zijn Engel
se visum verkreeg hij zonder moeite, daar vrijheid van meningsuiting hier
onder alle omstandigheden als één der fundamenten van de democratie ge
handhaafd wordt. Het feest begon op een natte Zondagmiddag, toen Londen
bij gebrek aan wat beters naar het grote Trafalgar Square schuifelde, waar
op een hamer- en sikkelpodium aan de voet van Nelson's gedenkzuil, llja zijn
«torste „vredestoespraak" hield, stijlvol geflankeerd door duiven en fontei
nen. En in het Russisch, want kameraad Ehrenburg kent geen woord Engels.
Een tolk las daarna de Engelse vertaling voor. Het kwam erop neer, dat „als
Stalin gedaan zou hebben wat Truman in Korea had uitgehaald," men nu al
tot aan zijn knieën in een derde wereldoorlog zou staan. Bij het horen van dit
en ander fraais kreeg de „vredesbijeenkomst" het meer strijdlustige karak
ter van een halfjaarlijkse uitverkoop. Er begonnen pamfletten rond te vlie
gen en een aantal communisten met vredeshandtekeningen belandden in dat
fonteinen. De tolk slikte de rest van Ilja's rede haastig in en juist toen do
zaak onder veel geschreeuw begon uit te groeien tot een paar dozijn vuist
gevechten waaraan o.a. enthousiast werd deelgenomen door een groep
Zuid-Ieren, die dachten met Ulster-annexatie-betoging te doen te hebben
plenste een decadente Engelse plasregen kameraad Ehrenburg met zijn tra
wanten schoon van het podium af.
r»P EEN in het Frans gehouden pers-
conferentie kwam llja een paar da
gen geleden weer van een koude ker
mis thuis, maar met alle wereldrecords
op zijn naam in het geven van ontwij
kende antwoorden. Elke vraag omtrent
toestanden achter het Gordijn werd ge
pareerd. Men had hem evengoed om
een uitlegging van de Einstein-theorie
kunnen vragen, waarop hij dan ten
minste nog had kunnen antwoorden,
dat die van Stalin was afgekeken! Op
een vraag of hij een invitatie zou aan
nemen om Belgrado te bezoeken, ant
woordde llja dat het Korea-besluit van
de Veiligheidsraad onwettig was! Op de
vraag waarom de Oost'duitse politie ge'
militairiseerd wordt, kwam het fasci-
nerend-dwaze antwoord, dat hij laatst
een groep jonge Duitsers in Berlijn de
Marseillaise had horen zingen. Toen
men hem vroeg, waarom hjj op Trafal
gar Square in het Russisch had gespro
ken, zei hij, dat het Engelse publiek
toch immers ook geen Frans zou heb
ben verstaan". Een half uur ging dit zo
door, tot de grote llja opeens schaakmat
gezet werd. Een grinnikende Londense
reporter vroeg hem toen n.1. of een
anti-communistische Engelse journa
list nu ook toestemming van het Krem
lin zou krijgen ojn een persconferentie
in Moskou te houden. „Dat is heel wat
anders", brieste de uit het veld gesla
gen llja, en verklaarde zijn persconfe
rentie meteen als geëindigd.
Gouden eieren
■yENEINDE Engelse eieren er meer
verleidelijk te doen uitzien dan ge-
importeerde buitenlandse, zullen eerst
genoemde van het volgend voorjaar af
naar keuze voorzien zijn van goudgele,
amberkleurige of diep-oranje dooiers.
In samenwerking met de Britse Pluim-
veefokbond is het ministerie van Land
bouw thans zover met haar voedings
experimenten gevorderd, dat men pre
cies de gewenste kleur van dooier kan
bepalen. Een „gouden" dooier wordt
bijvoorbeeld verkregen door de kippen
gedeeltelijk te voeren met gedroogd
gras. Te veel gras produceert echter
groenige en fletsgele dooiers, en hoe
wel deze evenveel voedingswaarde be-
LETTER KUNDIGE
VERSCHIJNINGEN
I I personen zit, brokkelt langzaam af en
de schrijver voltrekt dat proces met een
anti-moralistisch welbehagen. Dit be-
Graham Greene, De man in de in onze tijd, deze romanschrijvers. Ze vreemdt te meer daar Greene, als be-
mist. Uitg. De Muidertoren, Am- onthullen onbarmhartig en laten geen keerling, een militant en bewust
sterdam. Graham Greene intimiteit onbeschermd. Het allerhoog- Rooms-Katholiek is;' nimmer verlaat
Stamboel-express. Uitg. Contact, ste ligt vlak bij het allerlaagste, maar hem de apologetische drift en voor de
Amsterdam. De kern van de niemand ontkomt aan wat „de nostalgie laksheid en goedigheid van het Angli-
zaak. Uitg. Contact, Amsterdam, naar de modder" genoemd is. De poëzie canisme heeft hij weinig goede woor-
van maannachten, kinderogen, made- den over.
7ou een ijverige lezer eens willen we- lieven en kerkhoven is verdwenen en Hoe aards en werelds de sujetten van
ten wat het kenmerk is van de mo- het moderne materiaal is er voor in de Greene 00k zijn, ze worden alle heen en
derne buitenlandse roman, dan kreeg plaats gekomen: blik, aluminium, plas- weer getrokken. In een irrationele en
hij een chaotische mengeling van ka- tic, of het atomensplitsende uranium. soms paradoxale atmosfeer laat hij deze
rakteristieken ten antwoord. Uit die Er is geen panorama meer, maar slechts mensen leven, tot ergernis van vele
chaos echter zou voor hem langzamer- een mijnschacht met verstikkende at- 2jjner confraters en mede-christenen,
hand toch wel een zeker omlijnd beeld mosfeer. De roman is niet meer de na- De bekende Evelyn Waugh, ook ro-
opduiken, een beeld waaraan men volger van het epos, maar een product mancier en convertiet, bracht vlak na
slechts met de grootste moeite iets uit de literaire kliniek. de publicatie veie bezwaren tegen „De
liefelijks en aantrekkelijks zou ontdek- Stijgt er dan niets meer omhoog, kern yan de zaak„ in maar moest die
ken en dat menige onnozele ziel zou spatten er ook uit de grauwe steen herroepen Kortgeleden schreef
afschrikken en andere onrijpe geesten geen vonken? Is er geen hulpge- een rQoms geestelijke in „Roeping", dat
zou hypnotiseren door zijn monster- schreeuw van de verdrinkende, geen dg romanfiguren van Dickens nog
lijkheid. j barmhartig zwijgend strelen, geen mor- conventioneel.christeijjke opvattingen
De mens is bij de gerenommeerde gen- of avondster, geen ontdooiende Qver het zedelijke leven belichaamd
schrijvers van onze tijd immers een beek waarbij Raskolnikow en Sonja de terwijl de „helden" van Greene
slaafs schepsel, een bronstig dier of een lente afwachten? Ja, soms, zoals bij
tot demestvaalt verwezen melaatse. Graham Greene.
Geleefd wordt er in actieve zin amper,
zitten, prefereren de Engelse huisvrou
wen goudgele en oranje dooiers, aldus
het kippenmodepraatje van het Brits#
ministerie van Landbouw.
Officiële luiers
gERETSE KHAMA, het met een Lon
dense typiste getrouwde neger-op
perhoofd, had deze week officieel aan
zegging gekregen, dat hij Beetsjoeana-
land op II Augustus moest verlaten om
zich in vijfjarige ballingschap te bege
ven. Zijn vertrek was reeds uitgesteld
tot na de geboorte van hun dochtertje,
dat nu 11 weken oud is. De Britse re
gering had hen nu meegedeeld, dat hun
vliegpassages naar Engeland geboekt
zjjn op 11 dezer. Gemakkelijker gezegd
dan gedaan, antwoordde Ruth, Seretse'g
blanke vrouw. Zij wilde niet per vlieg
tuig, maar per boot reizen en dit laat
ste was onmogelijk. Zij kunnen n.1. niet
door Zuid-Afrika met een schip gaan,
daar zij daar wegens hun gemende
huwelijk gearresteerd zouden worden.
Voorts eiste Ruth de verzekering, dat
er in Londen een woning voor hen be
schikbaar zou zijn en de regering heeft
er nog geen kunnen vinden. Seretse
droeg het zijne nog bij aan de reiscom-
plicaties door te eisen, dat hij zijn
nieuwe Amerikaanse auto zonder be
taling van invoerrechten in Engeland
zou kunnen binnenbrengen. Toen de
Britse districtscommissaris van Beet-
sjoeanaland de Khama's ten einde raad
meedeelde, dat een speciale Britse
vliegboot hen van Victoria Falls zou
ophalen, vroeg Ruth hoe de regering
verwachtte, dat ze voor een vier dagen
lange reis voldoende schone luiers voor
baby Jacqueline in voorraad kon heb
ben; Onversaagd heeft de Britse rege
ring ook dit dringende defensiepro
bleem opgelost door een onbeperkt#
hoeveelheid jnieuwe luiers ter beschik
king te stellen voor hun ballingschaps-
reis naar Engeland." Het Khama-gezin
zal nu, wegens vertraging in de aan
voer van officiiële luiers, pas op 17
Augustus in plaats van op 11 Augustus
per vliegboot naar Londen vertrekken.
Stand
De Amerikaanse Ambassade, die het
zich kan veroorloven een vierde deel
van Grosvenor Square, het duurste
Londense plein, in beslag te hebben,
zal binnenkort nieuwe overburen ka-ij'
gen. Tot nu toe hadden alleen de
Amerikanen het kunnen financieren
Londen's hoogste diplomatieke hwwr te-
betalen, maar weldra zal ook een
tweede ambassade er zijn deuren ope
nen. Niemand minder dan de Indone
sische Ambassade zal zich daar in
stand met de Amerikanen gaan meten.
Het nieuwe pand, no. 38 Grosvenor
Square, is zojuist door de Indonesiërs
aangekocht, die tot nu toe met een be
scheidener stand, op Rusland Gate in
Knightsbridge, genoegen hadden ge
nomen. Ten slotte hoeven zij het be
drag van hun nationale begrotings
tekort 1500 millioen gulden niet
op hun nieuwe sjieke vóórdeur te han
gen!
Teken des tljds
„Prachtig landhuis te koop in het En
gelse Merendistrict. Gegarandeerd vei
lige zone. (Advertentie in Londen»
avondblad)
GRAHAM GREENE,
Engelse romanschrijver, geb. 1904
spanning tot filmische sensatie opge
voerd. Drie etmalen heeft de trein no
dig om van Ostende naar Konstanti-
nopel te rijden en daar, tussen de wie
als „De man in de mist" in het Neder- len, treffen elkaar enige passagiers,
daar wel volkomen van gespeend schij- lands vertaald is en die kortweg als de wrakhout, onkruid, getekenden en ge
nen te zijn. Greene zou zelfs de acte roman van het geweten aangeduid zou kwelden. Met een geniaal composito-
van deugd verachten en zijn afkeer kunnen worden. De hoofdpersoon, een risch en stillistisch vermogen brengt
het is al verveling, ontnuchtering en Qraham Greene is een beroemd man, van ajje farizeïsme brengt hem dicht bij aan de Engelse kust in het ruwe smok- Greene deze politicus, dit revuemeisje,
cynisme wat men tegenkomt. De ero- en bovendien een schrijver van vele bet amorele. De drift drijft bij hem de kelaarsbedrijf opgegroeid jongmens, de Joodse zakenman en de journaliste
tiek is geen avontuur meer, maar wordt bestsellers, maar desniettegenstaande menS) njet het vaste inzicht; ongrijp- ligt voortdurend met zijn geweten over- en de romanschrijver en de misdadiger
in verzadigdheid uitgeblust en door is het een man met een boodschap en baar en onbegrijpelijk en daarom on- hoop; hij kruipt uit het slijk dat hem in onderling contact en de verwikkelin-
walging vervangen. Het leven is zelfs met een zeer eigen betekenis. Betrek- verbiddelijk demoraliserend, zo noemt telkens weer naar beneden zuigt. Hij gen, die daaruit voortkomen, worden
niet eens meer een kansspel; het is een keljjk jongi in 1904 geboren, is deze uit deze geestelijke Greene's figuren. An- wil het leven dat hij niet zelf gekozen met geraffineerd-beheerste kracht be-
weerzinwekkende aaneenrijging van de Engelse middenstand afkomstige deren brachten daar tegen in, dat Gree- heeft de rug toekeren, maar moet daar- schreven. Tragisch is het verloop der
zinneloosheden. Eens was er nog passie, schrijver kennelijk een gedrevene, een ne de geheimzinnigheid van de mens toe verraad plegen. Altijd weer wordt dingen; al maar ratelen en denderen
drift, gevaar, hybris; nu zijn er slechts man met een visionnaire geest. Hij hoger eerbiedigt dan zijn doorgronde- de mens vastgeklemd tussen twee nood- de wagons verder en meedogenloos laat
naakten en doden en is de wereld een schrijft reisverhalen en filmscenario's lijkheid; hij laat het per saldo altijd zakelijkheden en hij komt er nooit uit Greene het lot zich voltrekken,
grote hoop vuil, waarin de tot de hel en vele van zjjn romans kunnen als aan God over. zonder te zondigen. Verraad roept im- „The heart of the matter" dat in 1948
gedoemden rondwriemelen. amusementslectuur gelden, maar tege- Beslist het handglen van de mens mers wraak op, maar de wraak schept verscheen, behoort zeker tót de meest
Het lijkt een gechargeerd signalement lijk is hij een diepzinnig denker, om Qver zyn toekomst, beschikken zijn da- een sfeer van benauwenis en engte. Met bediscussieerde boeken van onze tiid
en toch kan ieder het aan zijn lectuur wie een aanhoudend debat gevoerd den over zjjn eeuwig lot? Hoe kan dat vlijmscherpe nauwgezetheid wordt die Gedoemd, vervloekt, verloren en tóch
toetsen. Geen zweem van optimisme is wordt. Het charisma van de Engelse wor deze in een hoek gedrevenen, deze uiterste benauwdheid door Greene ge- gered, dat is de onoplosbare vraae waar
ergens te bekennen; integendeel, ont- literatoren schijnt te zijn dat ze tege- door dujveise kwellingen bezochten tekend in de rechtszaal waar 't drama alle commentatoren mee worstelen Ons
eoocheling, scepticisme, de primitiefste lijkertijd thrillers kunnen schrijven en geiden? \vat is daar, waar de ellende zijn ontknoping moet vinden en waar lijkt dat Greene in het door hem seko-
cultus van de sexualiteit, de vlucht in metaphysische of dogmatische vraag- en de wanboop over de drempel komen, het die toch niet vindt, want wat is zen motto zijn gehele bedoeling weer
de zelfmoord, dat zijn de typerende stukken durven te behandelen: Conan nQg gogd en kwaad? js het zien van de recht in mensenhanden? Eerst het of- gegeven zag: De zondaar staat in het
trekken. Keihard is de stijl, de directe Doyle, Chesterton, Dorothy Sayers de- grenSi bet verbod om die te overschrij- fer van zijn eigen leven kan Andrews, hartje van het christendom Daarom
mot „ooi vorrmft den, niet een onvervulbare eis en blijft de afvallige en besluitloze smokkelaars- zal een christelijk boek als dit alleen
er voor de geplaagde mens nog iets an- zoon, weer in de ruimte brengen, om- bewogen kunnen zijn door een gren-
JJJ.1 4. i- Hot Vlii flOViot Hnn rtoUool 1 l
zeggingswijze, de niets verbloemende ien dat met veel vernuft,
maar ook niets verklarende psycholo-
Greene is wel eens de uitbeelder van
gie Waar nog enige gevoeligheid be- het geestelijke verval genoemd. Er is ders over dan ten slotte toch maar in dat hij eerst dan geheel eerlijk en naakt zenloos medelijden. Ook hier loont de
_t_ Hor fumro on iofc van vprmolmdhoid in vpIp van ziin j -troon «Ho
-iaat verbergt die zich onder ruwe en iets van vermolmdheid in vele van zijn
wrede bolsters- van humor is al geen figuren en situaties, een moeheid en
het sarcastische effect overrijpheid; lusteloos en losgeslagen
de afgrond te springen, met een voor de genadeloze spiegel gaat staan hoofdpersoon, de eigenlijk tegen wil en
schreeuw op de lippen en met de hak- en dan op mets meer dan genade kan dank overspelige Scobie, tegen de muur
snrake meer: net sarcasn=s"<= - ---- --- - - ken naar boven, vallend in de armen hopen. Alleen de zelfmoord is het die (de afgrenzing van eoed en kwaad) te
heeft de plaats ervan ingenomen. In en schijnbaar zonder doel zwerven wat van hem, wiens heerlijkheid het is hem bevrijdt, voor die conclusie staan pletter, maar hij verkiest de zonde van
11CCA.V monc uranhnmdp mpnspnkindprpn Hnnr de 1-1j.o «re U..:iJ uc VOL1
gezin en gemeenschap bestaat de mens wanhopige mensenkinderen door de
fwhts als viiand in de maatschappij wereld, aan de kust van Engeland of
slechts als vijand, n Afrika of Mexico. Wat er hog aan
O,Te zijn begaafd en ze staan midden moraal in de door Greene geschetste
wrakken te ontvangen?
J^e eersteling van Greene was de ro-
we, aarzelend en schrikachtig, als we de aanhoudende belediging van God.
deze uiterst spannende roman hebben Een werk van buitengewoon formaat,
I geezen. dat Graham Greene vlak in de buurt
man „The man wxthm", die thans In „Stamboel-express" (1032) J« die van Dostojewsky brengt.