NOG TWEE DAGEN ..RESTANTEN-VERKOOP!!" voor T.B.C.-vrijmaking van rundveestape Honderd millioen de Nederlandse JUTIERTJES DAMESMANTELS NEELS Het ontstaan van de „terpen" om Schagen Veehouderij heeft bedenkingen tegen de uit voering van vijfjarenplan Hedenmiddag 2 uur Soepele, maar besliste houding van de regering ff Alle restanten Zomerkleding ruimen wij op tegen nogmaals STERK VERLAAGDE PRIJZEN DEN HELDER Een eminent volksbelang Uit de oudste geschiedenis van ons gewest De eeuwige strijd met het water Oe jeugd regeert T« koop aangeboden Personeel Flanellen Dames pyama's Flanellen Dames nachthemden Flanellen Heren pyama's Te huur gevraagd Ruilen Diversen HERENJASSEN voor f 64.75 TWEED BUIKCOSTUUMS voor f 76.50 dat heeft de RAVOl VRIJDAG 11 AUGUSTUS 10SO BISCHOFF JJINNEN AFZIENBARE TIJD zal naar alle waarschyniykheld het grootse plan tot uitvoering komen om de Nederlandse runderveestapel tubercu-, lose-vrtJ te maken. Een groots plan Inderdaad, want er zal een bedrag mee gemoeid zijn van honderd millioen gulden; het zal ln vjjf jaar ttfds z\Jn be slag moeten hebben gekregen en het zal, wanneer het volledig gelukt, de Nederlandse zulvelnaam ln den vreemde in ere te herstellen er niet weinig toe bijdragen om de zulvelexport te vergroten. Maar ook een plan, waarover nu reeds misverstanden zijn gerezen en waartegen van sommige zydeiunp- positie is gevoerd, al mag gezegd worden, dat het door de belanghebbenden in het algemeen wordt toegejuicht. In de uitwerking van het vijfjarenplan, dat ln April door de Gezondheidscommissie voor Dieren aan de minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening werd voorgelegd en daarna gepu bliceerd werd en dat voorziet in de verwijdering van alle zogenaamde rea- geerders van de veehouderijbedrijven binnen deze termijn en in de opvulling van de daardoor ontstane hiaten door de aankoop van niet-reagerend vee, is stagnatie gekomen. De schuld daarvan ligt bij de regering, zegt men in veehouderijkringen. Neen, antwoordt de regering, de overheid wil wel op schieten, maar de georganiseerde veehouderij houdt de zaak op. Hoe is de situatie, objectief bekeken, ln werkelijkheid? QM de uitvoering van dit plan moge lijk te maken, zal een landelijk fonds gesticht moeten worden, waar van de helft wordt bijgedragen door de veehouderij en een even groot be drag door de overheid, beide namelijk vijftig millioen gulden. De minister van Landbouw heeft stappen bij de Ministerraad en bij mi nister Lieftinck ondernomen en van hen instemming met het plan gekre gen. Voor de financiering is een be roep gedaan op de tegenwaarde van de Marshallhulp op de bijzondere re kening van de Nederlandse Bank, waartegenover de E.C.A.-autoriteiten in principe niet afwijzend staan. Wat de uitvoering van het plan be treft, bleken er talrijke lacunes te be staan, toen de minister het aangebo den kreeg. Het spreekt vanzelf, dat 'n dergelijke, uitvoerige materie, waar mede een zo hoog bedrag gemoeid is, gedetailleerd geregeld behoort te zijn; de bewindsman heeft daarom aan het georganiseerde bedrijfsleven om een specificatie van de uitvoeringsmaat regelen gevraagd. Hy heeft deze no dig, omdat er een nieuwe wet moet komen, ter vervanging van het Run- dertuberculosebesluit. Een wettelijke regeling garandeert tevens de zeggen schap van de Staten-Generaal. De Stichting voor de Landbouw heeft inderdaad een specificatie inge diend, doch deze bleek af te wijken van het oorspronkelijke plan. En zelfs in niet geringe mate. Aanvankelijk was namelijk vastgesteld, dat veehouderij en overheid een gelijke geldelijke by drage zou leveren. Het nieuwe voor stel van de Stichting stelde echter de bijdragen van de bedrijven afhankelijk van het tempo van de t.b.c.-vrijmaking. Dit komt hierop neer, dat de bedrij ven, die in principe hun bijdrage leve ren, het geld weer zouden terug ont vangen, als hun veestapel reeds t.b c.- vrij is. Op het ministerie is men aan het rekenen geslagen, waarbij men tot de conclusie kwam, dat volgens deze methode de veehouderij niet 60 mil lioen bijdraagt, doch slechts ongeveer 25 millioen, waarvoor met de 50 mti lioen van de overheid toch het geht-le plan volledig uitgevoerd zou moeten worden. 100 millioen nodig De regering Is van oordeel, dat <le honderd miiiioen gulden absoluut no dig zijn en dat de zaak by verminde ring van dit bedrag op losse schroeven komt te staan. Het argument, dat de minister van Landbouw aanvoert voor de .volledige bijdrage van 50 millioen van de georganiseerde veehouderij Is, dat het t.b.c.-vry maken van do Ne derlandse veestapel een kwestie is. waarbij iedere veehouder belang heeft, dus ook zy, die geen reageerders heb ben. De export van zuivel heeft lm mers te lyden onder de bekendheid in het buitenland, dat hier reageerders zijn. Niet alleen de boeren met reage rend vee ondervinden daarvan de na delen, maar ook de boeren met een t.b.c.-vrije veestapel. In het buitenland vraagt men zich niet af, of het kaasje en de boter, die men er koopt, afkom stig zyn van een t.b.c.-yry bedrijf of een met t.b.c. besmet bedryf. Het grote struikelblok op de weg naar een spoedig t.b.c.-vrije Neder landse veestapel is Friesland. Provin ciaal heeft men er reeds zeer veel ge daan tegen de gevreesde veeziekte. Wat dit betreft, kan Friesland als voorbeeld gesteld worden. Maar het is niet juist, wat wel beweerd wordt, dat al het Friese vee t.b.c.-vrt) is. Nog steeds besteedt men in deze provin cie millioenen aan de vervanging van reageerders door t.b.c.-vrije runderen. Friesland is juist voor de regering het voorbeeld, dat onverwacht reageerders op „gezuiverde" bedryven kunnen voorkomen en dat het dus in het be lang van elke veehouder is, dat hy meedoet. De Friezen stellen daartegenover, dat zij het reagerende, hoogwaardige vee verkocht hebben tegen de prijs van slachtvee. Deze koeien werden echter elders in het land niet geslacht, maar verder voor de fok gebruikt. An dere provincies hebben dus van de Friese actie geprofiteerd. Daarom voelt men er in Friesland weinig voor om bydragen te leveren, die de rest van Nederland in de eerste plaats ten goede komen. De Friezen vergeten echter, zo zou men hiertegen kunnen aanvoeren, dat zij van het totale plan enorm zullen profiteren, doordat zij, wanneer elders reageerders worden afgeslacht, veel t.b.c.-vry vee kunnen leveren. Hun af zet zal zich dus sterk vergroten. Vol gens de registratie 10491950 waren er in ons land 400.000 reageerders. We mogen aannemen, dat dit aantal in middels met 40% toegenomen is, zo dat er thans een kleine 600.000 zijn. Waar moeten 600.000 t.b.c.-vrye run deren vandaan komen? Friesland zal prachtige zaken doen. De Friezen moeten ook niet uit het oog verliezen, dat t.b.c. een besmettelijke ziekte is en dat zij met hun veestapel niet op een eiland zitten. Er blijft voortdurend besmettingsgevaar. Een compromis. 'pENEINDE aan bepaalde bezwaren te gemoet te komen, heeft de minister een compromis-voorstel bekend ge maakt. Wel zal één groot, nationaal fonds van twee maal vyftig millioen verhoudings-percentage uiterst gering is waar dus weinig reageerders on der het vee voorkomen gaat de mi nister in beginsel accoord met een bij drage, die niet gebaseerd is op de al gemene bydrage van 25 cent op elke 100 kg. melk, die geproduceerd is, het zogenaamde boerenkwartje. Naar de structuur van de provincie zou het mo- geiyk gemaakt kunnen worden by- voorbeeld een heffing per reagerende koe toe te passen, welke heffingen in het landeiyke fonds gestort zullen wor den. Daarnaast zal het „boerenkwar tje" voor de niet-reagerende runderen betaald moeten worden, maar dit geld biyft in de provincie. Voor Friesland zou dit een aanmerkeiyk bedrag be tekenen, doch het kan aangewend wor den voor de verdere sanering van Friesland zelf of voor de uitbetaling van een premie voor t.b.c.-vrye melk. In het algemeen toont men begrip voor het voorstel van de minister, dat echter al weerdrie maanden ge leden werd ingediend. Wanneer de ge organiseerde veehouderij zich bereid verklaart de consequenties van dit plan te aanvaarden, kan worden aan genomen, dat op korte termijn een aanvang met de campagne gemaakt kan worden. Dan zal een smet van de Nederlandse veehoudery zyn afgeno men. Volksgevaar. De t.b.c. onder het rundvee vormt thans nog een ernstige bedreiging van de volksgezondheid. Zo is de tubercu lose onder de plattelandsbevolking grotendeels het gevolg van het drin ken van niet t.b.c.-vrije melk. Als ons land t.b.c.-vrij is, zal de afzet van zuivelproducten naar het buitenland minder moeilijkheden ondervinden en de bestaanszekerheid toenemen. Het gehele plan heeft nog een ander aspect. Gedurende de vyf campagne jaren zullen de fabrieken 2% inhou den van de door de boeren geleverde melk. Zy krygen dus 2% van de melk niet uitbetaald. Dit is spaargeld, dat per veehouder gereserveerd en ge boekt wordt en dat hij terugkrygt, als hij met een certificaat kan aantonen, dat hij geen t.b.c.-vee meer bezit. De boer kan dit geld gebruiken om even tueel nieuw vee aan te kopen. Over deze regeling, die uiteraard alleen geldt voor veehouders met reageer ders, zyn geen moeiiykheden gerezen. De veterinaire deskundigen zijn van oordeel, dat het vyfjarenplan het eni ge middel is om onze veestapel geheel vry te maken van t.b.c. In Denemar ken heeft men een soortgeiyke me thode toegepast. Het is de bedoeling, dat als het plan in uitvoering komt alle rea geerders van een oormerk zullen wor den voorzien, teneinde fraude met de cartificaten te voorkomen. IJIT VONDSTEN weten wij, dat om streeks het begin onzer jaartelling niet alleen de hogere gronden van Ken- nemerland waren bewoond, maar ook plaatsen in West-Friesland, waartoe de bodem nog uit veen bestond. Men noemt de sporen van het gevonden aardewerk Fries-Bataafs, omdat weliswaar het Friese aardewerk van grotere verschei denheid is, maar toch in wezen niet van het Bataafs aardewerk verschilt Het tegenwoordige West-Frielsand sluit ook in dit opzicht geheel by het na verwante Friesland aan, waartoe het trouwens ook geheel behoorde, en er slechts door het Vlie van gescheiden was. De stam der Kaninefaten onder scheidt zich, althans wat de soort van het aardewerk betreft, in geen enkel opzicht van die, welke in Friesland werden gevonden. Om een enkele vondst op te noemen: by Dorregeest onder Uitgeest heeft men een grote nederzetting uit die tijd ge vonden. Verbazend veel sporen van houten hutten, en niet minder dan 15 waterputten konden worden blootge legd. De wanden van deze waterput ten waren uit graszoden opgebouwd en rustten verder op een houten raam werk. Uiit scherven blijkt, dat deze plaats tot in de 3e eeuw na Chr. heeft voortbestaan. Uit dezelfde tyd dateert een derge lijke nederzetting te Egmond-Binnen, die men op het terrein van de priorij aldaar hoeft opgegraven. Ook onder de fundamenten van het slot te Egmond aan den Hoef vond men uit diezelfde tijd dagtekenende grondsporen van houten gebouwen. Tenslotte, ook op de plaats waar de latere abdy van Egmond stond, te Heiloo, onder de Langestraat te Alkmaar, aan de weg van Alkmaar naar Sint Pancras, overal vond men gevormd worden, doch de plannen zul- sporen van bewoning uit die tijd om' len provlnclegewy» worden uitgevoerd. Ook bij deze t.b.c.-bestrijding zal ech ter het principe van de ondeelbaarheid van het fonds gehandhaafd moeten worden. In die provincies, waar het streeks het begin onzer jaartelling. Echter ook op de Westfriese zeeklei heeft men sporen van bewoning gevon den. By het graven van het kanaal „De Stolpen-Kolhorn" niet ver van Scha- Van Maandag a.s. af zal de Vlis- singse jeugd gedurende een week kunnen regeren in eigen stad! Op initiatief van de Vlissingse bond van buurtverenigingen en het ge meentebestuur is er op het terrein bij de vroegere bomvrije kazerne aan de Boulevard een klnderstad opgetrokken. Hier vindt men een huis, postkantoor en winkels. Er werd door dc jeugd een gemeente bestuur gevormd, een politiekorps, een gemeejttéreiniging, en wat nog meer bij een echte stad behoort. Iedere dag zullen er toneelvoor stellingen door de kinderen wor den gegeven. Kinderen hebben gra tis toegang tot de jeugdstad. Ook volwassenen mogen er komen, maartegen betaling en op voorwaarde dat zij zich niet met de gang van zaken in jeugdstad zul len bemoeien. Op deze foto ziet V het opzetten van de décors voor de Rode Kruis post (links) en 't stad huis (rechts). Op de achtergrond een gedeelte van de bomvrije kazerne dijk! Allemaal dus plaatsen, welke veel later opnieuw zouden moeten worden veroverd op onze erfvijand, het water, resp. een plaats, die eerst veel later op de huidige plaats is ontstaan. Ook in de Rietgreppolder, die wij boven reeds noemden, zijn rporen van aardewerk uit daze tijd van Karei „de Grote" ge vonden. En, waar nog overstromings gevaar dreigde, wierp men dijken op. Hoezeer onze streken er in die tyd anders uitzagen, blijkt b.v. uit scherven, en brokken vastgestampte klei, onge twijfeld van de vloeren van hulzen af komstig, die in de Anna Paulowna polder werden gevonden. Ook resten van een zeer oude dijk van tot een har de substantie samengekoekt zeewier, heeft men zowel in de Wieringerwaard als in de Anna Paulownapolder terug gevonden. En ten Noorden van die dijk vond men overblyfselen van 2 kerk hoven, en nog weer iets verderop de ooven reeds genoemde scherven en brokken vastgestampte klei, ongetwij feld van de vloeren van huizen afkom stig, die in de Anna Paulownapolder werden gevonden. Ook resten van een zeer oude dyk van tot een harde sub stantie samengekoekt zeewier, heeft men zowel in de Wieringerwaard als in de Anna Paulownapolder terugge vonden. En ten Noorden van die dijk vond men overblijfselen van 2 Kerk hoven, en nog weer iets verderop de boven reeds genoemde scherven en brokken klei. Die schreven, evenals de beide kerkhoven, moeten uit de tijd van plm. 800900 dateren! Bij de droog making van het Wieringermeer zijn verder een aantal vinlplaatsen van middeleeuws aardewerk uit de perio de 9001170 gevonden, waaruit de aanwezigheid van zes of zeven dorp- omstreeks 800 gevonden midden in 'jes uit die tijd met zekerheid door gerbrug, heeft men in de berm van dat kanaal, ongeveer midden in de Nes kaag, eveneens Fries-Bataafs aardewerk gevonden. Ook op het Wad, ten Noorden van Schagen, nog juist binnen de West- friese zeedijk, vond men eveneens spo ren van bewoning uit diezelfde tijd, maar ook in de Zijpe, een paar honderd meter benoorden de vindplaats in het Wad. In de Rietgreppolder bij Schoorl- dam zyn eveneens een massa scherven uit dezelfde tyd opgegraven. Gelijk reeds gezegd, Westfriesland bestond toentertijd uit veen, en lag toen naar het schijnt, betrekkelijk veilig achter de duinen. Na plm. 400 n. Chr. werd dit z.g.n. „oude duinlandschap" echter door hege vloeden gedeeltelijk vernield en overstroomd, en er bleef de bewoners van deze veengronden, die gemakkelijk een prooi van het water werden, weinig anders over, dan deze te ontruimen. Aangezien Friesland be oosten het Vlle, dat op zichzelf al ta melijk dicht bevolkt was, bovendien in diezelfde tyd nog overstroomd werd door emigranten, de Angelen en Sak sen, zochten de bewoners van onze veengronden een woonplaats in meer zuidelijke richting. Vandaar ook, dat later door de geschiedschrijvers uit de Frankische tijd, het gehele land tot Vlaanderen „Friesland" of „Fresia" wordt genoemd. Er ontstond echter in het oude Westfriesland een nieuwe duinketen, het hogere z.g.n. „Jonge duinlandschap". De vette kleigrond, die door overstroming was gevormd, lokte vele emigranten, en zeker is dan ook, dat dit gehele gebied weer vrij spoedig opnieuw bevolkt is, zeker reeds 800. 70 ZIJN massa 's scherven uit de tijd t de Diepsmeerpolder by Koedijk, waar uit de aanwezigheid van een dorpje uit die tyd blykt, evenals uit vondsten uit de Geesterpolder onder Akersloot, en uit vondsten uit diezelfde tijd by An- deskundigen wordt geconcludeerd. Te genover de Nieuwesluis, in de Wierin germeer, heeft men de overblijfselen van een dorp gevonden, dat omstreeks de 10e eeuw door het water moet zijn overstroomd. De restanten van eenvou dige hutten, van hout en graszoden opgebouwd, vond men bij de droogleg ging terug. Dit dorp moet aan de wes telijke oever van het toenmalige Wie ringermeer hebben gelegen, en, evenals de overige dorpjes, waarvan de resten werden teruggevonden, door geleide lijke vergroting van dit meer in de gol ven zijn verdwenen. Men moet n.L niet uit het oog verliezen, dat de zee niet alleen van het Noorden en Noord westen ons land binnendrong, maar te vens in het hart van het land verove ringen maakte doordat in het laag- veengebied rondom het oude Flevomeer een aantal meren en plassen waren gevormd, die zichzelf in steeds sneller tempo door oeverafslag hebben ver groot. Een van die oorspronkelijke me ren was het Wieringermeer. Door ge stadige afslag werd ten slotte één grote waterplas, het „Almere" gevormd, ten slotte, zout geworden door een vrije en ruime verbinding met de Noordzee, Zuiderzee genoemd. Een lijn, evenwy- dig lopende aan de huidige Westfriese zeedijk, maar lopende ongeveer van Nieuwesluis over Slootdorp in de rich ting van de zandige hoogten van de „oude zeug", was oorspronkelijk van het Wieringermeer de zuidelijke oever. De oostelijke oever liep ongeveer even wijdig met de huidige Wieringermeer- dijk, vanaf de „oude Zeug" naar Wie- ringen, de westelijke iets ten oosten van het dorp bij de Nieuwesluis, waar van boven sprake was. Een eeuw of twee daarvoor, dus plm. 890, schijnt een nog noordelijker gelegen dijk aan het water te zyn bezweken. De scherven, bij de kerkhoven in de Anna Paulownapolder gevonden, en liggende benoorden de evenwijdig aan de West friese zeedijk lopende lijn, die wij boven ongeveer beschreven, dateren n.1. tot omstreeks het einde van de 9e eeuw! Een zuidelijker gelegen dijk moet omstreeks het einde van de 9e eeuw zyn gelegd, maar reeds weer in het midden van de 10de eeuw, moge lijk een eind in de 2e helft van die eeuw, verloren zijn gegaan. Vervol gens trok men terug op de dyk, die boven reeds genoemd werd als evenwij dig lopende aan de oude Westfriese zeedijk, die op haar beurt weer be zweek plm. 1300. Een nog weer aan zienlijk zuidelijker gelegen dijk hield tot 1334 stand, waarna het land daar achter wederom aan de waterwolf moest worden prijs gegeven. Op dat land stonden o.a. de dorpjes Gawyzend en Almersdorp. Eerst toen, ln 1334 of even daarvoor, is onze huidige West friese zeedijk gelegd, die dus al heel wat voorgangers had gehad, die vroeger in de buurt van het latere Amsteldiep, en vervolgens steeds zuidelijker, wer den gelegd. Welke gevolgen had het opdringen van het water voor Schagen en om geving? En hier komen wij op de 28 terpen, in de buurt van Schagen gelegen, en omtrent welker ontstaan zoveel misver stand schijnt te bestaan. Wij komen er, na deze inleiding, de volgende keer op terug. H. POL Op 25 Augustus zal de 20.000ste demobilisant (op eigen verzoek) in het militaire beroepskeuze—advies-centrum worden getest. Men koestert goede verwachtingen van de suikerbietencampagne in het noorden van het land, die begin Oc- tober aanvangt. De adressen Bureau enz. uitslui tend middags na vier uur Prima kinderrijwiel Ift 8-15 jr f 22,50. Rijksweg 113, Kolksluis nabij 't Zand. Winkler Prins, intek. ter over name: 8 dln versch. f 350,—. Br. onder nr 975, Bur. v. d. blad. Vijftig inmaakflessen. Meeuwen straat 1. Een Tweed costuum (gr. mt, 1-pers. houten ledikant en eiken houten schoorsteenspiegel. Van Limburg Stirumstraat 29. Een in prima staat zijnde Haard en Haardkachel. Timorlaan 43. Een B.M., zeilklaar. - Jansen, Jacob Beenstraat 42A. Kano met peddels, kleine snelle B.M. en grote nieuwe tent. Bin nenhaven 64; na 7 uur. Prima tandem, merk Empo, als nieuw, f 185,—. Lafeber, Spoor straat 15. Een goed onderhouden huis zonder gebreken in de Brouwer straat. Prijs f 1600,-. Br. onder nr 974, Bur. van dit blad. Net meisje z. z. g. g. als leer ling-verkoopster lft 16 jaar. Br. onder nr 976, Bur. v. d. blad. Gevraagd v. spoedige indienst treding een eerste dienstbode, zelf standig kunn. koken en werken, v. g. g. v. Aanm. van 5-7 uur n.m. Mevr. Van Haga, Duinweg 28, Huisduinen. Voor direct gevraagd: hulp in de huishouding voor dag of dag en nacht. Mevr. Troost, Spoor straat 40 boven. Gevraagd: flinke werkster voor één morgen in de week. Mevr. Everhardus, Ccramstraat 34. Dame voor de huishouding ge zocht bij heer alleen, liefst zaken vrouw. Br. onder nr 973, Bureau van dit blad. mt 42-48, zalm en bleu f 15.80 mt 42-50, zalm en bleu f 10.75 gestreept 13.— SLUISDIJKSTRAAT 73 Tegen half Sept. door echtpaar zonder kinderen een zit-slaapkamer met kookgelegenheid. Br. onder nr 972, Bur. van dit blad. Per 1 October door jong echt paar zonder kinderen een gemeub. of ongemeub. zit-slaapkamer met kookgelegenheid. Br. onder nr 971, Bur. van dit blad. Woningrviï Huis centrum voor woning Tuindorp of omgeving. Br. onder nr 977, Bur. v. d. blad Verloren Dinsdagavond: van strand naar Weststraat rechts bruin kinderschoentje (Welf). Terug te bezorgen: Weststraat 91. GROOTSTE SPECIAALZAAK zullen wy uitpakken een grote zending EGYPTISCH LINNEN en Pracht kwaliteit f 54.75 met vest voor zware personen maat 52%—52%— 54%—54enz. PROFITEERT HIERVAN BIJ KEIZERSTRAAT GROOTSTE SPECIAALZAAK Zware zolen, fioutgepend „enL bovenleer van de allerbeste soort -

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1950 | | pagina 5