In 1951 krijgt Nederland televisie
Pres. Sukarno: „Ik stel hoge prijs
op vriendschap met Nederland"
Noordelijke opmars gestuit
Belgische communistenleider in
zijn woning vermoord
Dr. Hirschfeld is optimistisch
V. S. gooien atoombommen als
communisten aanvallen
Wij zullen nog grotere offers
moeten brengen
Berger tram voor één jaar behouden
19 A«g. 1950 VERENIGDE DAGBLADEN
75e Jaargang No. 10877
Dagblad voor Den Helder, Koegras, texel, Wieringen en Anna Paulowns
Zender in Lopik komt dit jaar gereed
Nog
twee zenders ais
experiment slaagt
Zeventig cent grens voor
„duurdere sigaretten"
Beslissing uitgesteld
Onbekende mannen schoten hem neer
Felle tegenstander van
koning Leopold
Tiny Tim" in actie aan
het front
Thans 1482 vrijwilligers
Er zijn nóg vele kansen in Indonesië
„Maar als wij Nieuw-Guinea niet
Ook meerderheid voor
Pholien in Belgische
Senaat
Duitse arbeidseenheden
worden bewapend
Weerbericht
krijgen komt er een nieuw conflict"
Beroep op de jeugd
van Nederland
Amerikanen maken nieuwe vorderingen
Geen Australische
landing te Intsjon
Engeland biedt soldaten
voor Korea aan
Faroek trouwt Narriman
Dr. Drees over de
stakingen
Amerikaanse aanbeveling
l
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A KAPTEIN
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
HËLDERSE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct. p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—, elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 4.50, per maand
t 1.50 bij vooruitbetaling,
plus incassokosten
(Van onze Haagse redacteur)
ALS zich geen onverwachte moeilijkheden voordoen, zal een groot deel van de
Nederlanders, ongeveer vier millioen mensen, in het voorjaar 1951 in de
gelegenheid gesteld worden van de televisie te gaan genieten. Dan zal het in het
tVesten van het land mogelijk zijn regelmatig de televisie-programma's te be
kijken. De zender die in Lopik in aanbouw is, komt nog dit jaar gereed. Met
behulp daarvan zal men een cirkelvormig gebied kunnen bestrijken met een
straal van vier en dertig kilometer, waardoor steden als Amsterdam, Den Haag
en Rotterdam weliswaar aan de rand van dit verzorgingsgebied komen te liggen,
maar toch een goede ontvangst kunnen verkrijgen.
grote steden en een aantal zenders
voor het landelijke gebied. Maar zelfs
de geprojecteerde kleine masthoogte
bleek in sommige gevallen een ern
stig bezwaar, aangezien zich in de
buurt van de meeste grote steden
vliegvelden bevinden. Men is toen ge
komen tot het plan om een zender
met een mast van 200 meter hoogte
en een antenne van 120 meter lengte
in Lopik te bouwen.
Wanneer met deze zender een gun
stig resultaat wordt bereikt, hoopt
men met bijvoorbeeld drie van der
gelijke zenders geheel Nederland te
kunnen bestrijken.
(Zie verder pag. 7)
CÏNDS in Augustus 1949 de Tele
visie-commissie haar adviezen aan
de ministers van Verkeer en Water
staat en van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen uitbracht, heeft de
bestudering van het televisiepro
bleem in Nederland niet stilgestaan.
Thans zijn de ministers van oordeel,
dat uit de periode van voorbereiding
en overweging moet worden overge
gaan naar een tjjdperk van „doen''.
Vandaar, dat men in 1951 wil begin
nen met de uitzendingen, die voor
lopig echter nog het karakter van
een experiment zullen dragen. Het
totale televisie-experiment staat on
der verantwoordelijkheid van de N.V.
Nederlandse Omroep Zender Maat
schappij de Nozema waarin zit
ting hebben de Regeringscommissa
ris voor het Radiowezen, de omroep
verenigingen en de P.T.T.
De outillage
De Nederlandse industrie voor
namelijk Philips en de P.T.T. zor
gen voor de zender, de studio en de
verbindingen tussen beide. De tech
nische outillage van de studio wordt
geleverd door de industrie, terwijl de
omroepverenigingen hun bemoeienis
hebben met de inrichting van de
studio en met de samenstelling van
de programma's, waarvoor zij 600.000
gulden per jaar zullen fourneren.
Oorspronkelijk is overwogen Ne
derland te voorzien van een betrek
kelijk groot aantal zenders met kleine
masthoogte in de nabijheid van de
Voor verhoging omzetbelasting
Zoals men weet heeft de regering
een voorstel bij de Tweede Kamer in
gediend, krachtens hetwelk de omzet
belasting op sigaren zal worden opge
heven en die op sigaretten zal worden
verhoogd, teneinde althans enigermate
hulp te bieden in de nood, waarin de
sigarenindustrie op het ogenblik ver
keert. Gedacht is aan een verhoging
van de omzetbelasting op duurdere .si
garetten, waarbij als grens een prijs van
f 0.60 per 20 stuks werd aangehouden.
Op aandrang van verschillende Kamer
leden heeft minfister Lieftirlck thans
een verhoging van deze grens tot f 0.70
per 20 stuks voorgesteld.
Uit de memoirie van antwoord op 't
voorlopige verslag, waarin dit voorstel
is belichaamd, blijkt voorts, dat de
huidige wachtgeldregeling in de siga
renindustrie de staat thans op f 150.000
per week komt te staan, als gevolg van
de werkloosheid in deze bedrijfstak.
Dezer dagen is door de Nederlandse
Spoorwegen medegedeeld, dat ingaan
de 2 September het reizigersvervoer
op een aantal lijnen, o.a. die in de
Haarlemmermeer, zal worden gestaakt.
Het trok reeds direct de aandacht, dat
in de betreffende mededeling de lijn
AlkmaarBergen aan Zee niet werd
genoemd. Naar wij thans niet-officieel
vernemen, heeft de Minister van Ver
keer en Waterstaat besloten zijn be
slissing om de opheffing van de lijn
AlkmaarBergen aan Zee al dan «liet
goed te keuren, één jaar te verdagen.
Dat betekent, dat „Bello" voors
hands één jaar uitstel van de dreigen
de executie heeft verkregen en de
tram dus ook nog in het seizoen 1951
zal blijven rijden.
Ongetwijfeld kan het comité tot be
houd van de tram met dit partiële
succes tevreden zijn, zij het ook niet
voldaan. Wil de tram een schijn van
kans op blijvend behoud maken, lan
zal het rollend materiaal totaal dienen
te worden gemoderniseerd.
Het reizigersvervoer vindt thans
plaats in tramrijtuigen, waarvan de
ramen niet geopend kunnen worden
Bij enige zonneschijn is de atmos-
Julien Lahaut, voorzitter van de communistische party in Belgie en lid van
de Kamer van Afgevaardigden, is gisteravond omstreeks half tien in zijn woning
in Seraing door twee onbekenden vermoord. Lahaut werd door vier kogels
getroffen en kon nog enkele stappen lopen, alvorens hy in de armen van zijn
vrouw overleed. De justitie heeft de zaak in onderzoek.
kenden het vuur- op de communisten
leider. Deze werd in het hoofd en in
het lichaam getroffen. De moordenaars
zijn in hun auto ontkomen.
Lahaut, die vroeger mijnwerker is
geweest, is gedurende vijf jaar voorzit
ter van de communistische partij ge
weest. Hij was 65 jaar oud. In 1932
werd hij tot lid van de Kamer van Af
gevaardigden gekozen. De Duitsers in
terneerden hem in 1941 en interneer
den hem tot aan de bevrijding in Duits
land.
Hij heeft een belangrijke rol gespeeld
bij de besprekingen in de eerste jaren
na de eerleg over de eventuele terug
keer van koning Leopold. Hij was een
fel tegenstander van de koning en ver
oorzaakte verleden week bij de beëdi
ging van prins Boudewijn opschudding
door luidkeels te roepen „Leve de re
publiek!"
Te kwart over negen stopte voor de
woning van Lahaut te Seraing een
auto, waaruit twee personen stapten.
Zij belden aan, waarop Lahaut, die sa
men met zijn vrouw thuis was, de deur
opende. Onmiddellijk openden de onbe-
feer in de wagens dan ook als die van
een broeikas.
Overigens zijn deze uit de omgeving
van Rotterdam afkomstige rijtuigen,
die 's winters voor het vervoer van
werklieden worden gebezigd, volko
men opgereden en biedt het interieur
eén troosteloze aanblik
In de strijd op Korea wordt thans
gebruik gemaakt van een nieuw
projectiel, de z.g. „Tiny Tim", dat
slechts 30 cm lang is. Op deze foto
ziet U de „Tiny Tim", zojuist uit
een Marine-gevechtstoestel gewor
pen, op de bergen afschieten
ÜS
Tot gistermiddag 12 uur hadden zich
in totaal 1482 vrijwilligers opgegeven
voor de beide compagnieën, die de re
gering ter beschikking van de Verenig
de Naties wil stellen voor de strijd op
Korea. Zoals bekend is de aanmelding
nog tot en met Maandag a.s. mogelijk.
Het 13.350 ton metende Engelse
vliegkampschip Theseus is met 44
vliegtuigen uit Portsmouth vertrokken
voor hulp aan de strijdkrachten der
V. N. in Korea.
Dr. H. M. Hirschfeld, de afgetreden hoge commissaris van Nederland in In
donesië, heeft bij zijn vertrek uit Djakarta verklaard, dat hij over de toekomstige
ontwikkeling van Indonesië niet pessimistisch is, indien tenminste de inter
nationale politieke toestand deze ontwikkeling niet komt verstoren. Hy zeide
er van overtuigd te zijn, dat de Indonesische autoriteiten de samenwerking met
Nederland inderdaad wensen, hoewel zij liever zagen, dat de Nederlanders zich
wat minder druk maakten over interne Indonesische zaken.
Na de Belgische Kamer van Volks
vertegenwoordigers heeft gisteren ook
de Senaat met 82 tegen 61 stemmen
(socialisten, liberalen en communisten)
bij 1 onthouding zijn vertrouwen uit
gesproken in de homogeen-katholieke
regering-Pholien.
Na de industrie-politie zullen thans
ook de in dienst van de Amerikanen
staande Duitse arbeidseenheden in het
Amerikaanse bezettingsgebied op kor
te termijn militair geschoold en met
lichte wapens uitgerust worden.
De arbeidseenheden zullen daardoor
ook politietaken kunnen verrichten.
Verwachting geldig tot heden
avond: Wisselend bewolkt met hier
en daar enkele buien, afgewisseld
door opklaringen. Matige tot vrij
krachtige wind. hoofdzakelijk tus
sen Zuid-West en West. Ongeveer
dezelfde temperatuur als gisteren.
Zondag: zon op 5.31, onder 19.55,
maan op 14.34, onder 22.09. E.k.
Maandag: zon op 5.32, onder 19.53;
maan op 16.02, onder 22.44.
DJAKARTA, Augustus 1950.
WEINIG POLITIEKE PERSONEN zijn zo omstreden en worden, ook door
hen die voorgeven hem goed te kennen, zó verschillend beoordeeld als pre
sident Sukarno! In de kringen van intellectuele Indonesiërs, zijn de meningen
over hem vaak zeer verdeeld. Zelfs oefenen de bladen de laatste tyd een vaak zó
scherpe critiek op hem uit, dat zij, die in de president toch altyd nog een der
grote bindende krachten zien tegenover zovele centrifugale factoren, soms hun
hart vasthouden.
„Moedig, intelligent, onkreukbaar tot ieder offer bereid volksverbonden, naïef
eerlijk en gevoelig", zeggen zyn bewonderaars.
„IJdel, demagogisch, hol-rhetorisch en inconsequent", noemen hem zqn tegen
standers.
Terwyi men hem van de éne kant, in de sociaal-democratisch georiënteerde
„Pedoman" (Het kompas) voorhoudt, dat hij niet bovenpartydig is, maar in
werkelijkheid een PNI-man met Moskouse sympathieën, beginnen tegeiykertijd
extreem linkse elementen de, voor Indonesië ongehoorde, onbeleefdheid om, mid
den tydens de Lembaran-rede van de president bij troepjes weg te lopen, toen hij
over de noodzakeiykheid ener „constructieve" revolutie begon te spreken.
Maar deze critiek komt vnjjwel uitsluitend voort uit een betrekkeiyk klein
milieu van intellectuelen. Men hoeft slechts korte tyd hier geleefd te hebben, om
er zich van te overtuigen hoe ongeschokt nog het vertrouwen van de brede massa
in zijn president is, en hoe byna ongelooflik groot zyn populariteit.
standpunt) het orthodoxe Marxisme.
Daarop zei ik enkele woerden over zijn
boek „Sarina". Ik erkende hoezeer mij
daarin de grote liefde en eerbied had
den getroffen waarmede hy over de
Indonesische vrouw spreekt. Van de
vrouwenkwestie kwamen we op Hen-
riëtte Roland Holst, wier grote figuur
hij bewonderde, maar wier laatste boek
hy minder geslaagd en teleurstellend
noemde. „Wat me des te meer spijt"
zeide hij, „omdat vooral haar Rosa
Luxemburg-biografie altijd een van
mijn lievelingswerken is gebleven". Hij
ging met enkele woorden in op de
vroegere tegenstellingen tussen Henriët-
te Holst en Troelstra, en betoogde hoe
jammer het was, dat in critische perio
den figuren, die eigenlijk voor één doel
zouden móeten samenwerken, elkander
niet konden vinden. „Dat is juist, wat
ik als mijn voornaamste taak als pre
sident beschouw: schijnbaar onverzoen
lijke figuren tóch tot samenwerking te
dwingen in het belang van het land."
LIET SPREEKT welhaast vanzelf, dat
ik met bijzondere gevoelens plaats
nam tegenover Sukarno, die zich
bij hoge uitzondering bereid had
verklaard de redacteur der Verenigde
Noordhollandse Dagbladen in zijn ge
moderniseerde paleis aan het Vrijheids
plein (vroeger Koningsplein), te ont
vangen.
De president droeg de zwarte, natio
nalistische toppie en verder het cos-
tuum waarin ik hem ook bij de feeste
lijkheden voor Nehroe gezien had: een
eenvoudige witte uniformjas zonder
distinctieven. Er is geen sprake van
enig ceremonieel, zijn handdruk is ste
vig, hij heeft een prettige beschaafde
stem en spreekt onberispelijk Neder
lands. Hij begon met enkele woorden
te zeggen over een van mijn boeken en
verdedigde daarbij (tegenover mijn
QNZE REDACTEUR, die geduren
de enige maanden in Indonesië
vertoeft om de ontwikkeling van
nabij gade te slaan, kreeg de
vrij zeldzaam verleende toe
stemming tot een gesprek met pre
sident Sukarno. Zijn verslag van
dit onderhoud plaatsen wij hier
nevens.
Hij memoreerde ook nog even Van Kok
„een figuur die we later zo'n beetje als
een halfzachte idealist zijn gaan be
schouwen, maar die dan toch maar, door
de redevoeringen die ik van hem las,
voor het eerst de revolutionair in mij
gewekt heeft".
Over de Nederlandse jeugd.
Bijna onmiddellijk daarna vroeg de
president mij naar de mentaliteit van
de Nederlandse jeugd. Ik antwoordde
dat deze, naar mijn mening, hoogst on
bevredigend is: politiek apathisch, met
een wel prijzenswaarde bescheidenheid
en een wantrouwen tegen lege leuzen,
maar veel te zeer gedrukt door de wan-
hoopsstemming van een ondergaande
wereld, teleurgesteld, omdat het verzet
wel tot herstel maar niet tot vernieu
wing geleid had, en zonder sterk ver
trouwen in eigen kracht en idealen".
„Kan het niet zijn", vroeg de presi
dent my, „dat uw jeugd zich veel te
veel blindstaart op de al te enge gren
zen van uw eigen land, of zelfs van
Europa? Zou ze niet opnieuw door idea
lisme gegrepen kunnen worden, wan
neer men haar duidelijk maakte welk
een ontzaggelijk belangrijke rol zü nog
spelen kan in de strijd, niet tégen, maar
samen mét en vóór de vrijheid dier vele
volkeren, die thans voor de eerste maal
hun plaats in de wereldcultuur gaan
opeisen, en aan wie Europa nog zo on
noemelijk veel kan schenken?".
Hij stond op en bracht mij voor één
dier schilderijen aan de wand, die zo'n
onverwacht hoge dunk van de stand
der huidige Indonesische schilderkunst
geven. (Zie verder pag. 7-)
Volgens berichten van het front maken de strödkrachten van de V.N. nieuwe
vorderingen. Na bloedige gevechten hebben Amerikaanse mariniers en infanterie
de Noordkoreanen bijna verdreven van hun bruggenhoofd ten Oosten van de
Naktong, waardoor de vitale aanvoerweg van Taegoe naar Poesan werd bedreigd.
Reuter verspreidde gisteren het bericht als zouden ongeveer vierduizend man
Australische troepen te Intsjon, 30 km ten Westen van Seoel, geland zyn. Het
bericht werd later officieel in Melbourne tegengesproken.
Het communiqué van generaal" Mac-
Arthur verklaart, dat de Noordkorea
nen in het bruggenhoofd bij Tsjangn-
jong gestaag teruggedreven worden.
Mariniers, „die blijkbaar een sterke
tegenstand hebben overwonnen", zijn
er in geslaagd de zuidelijke flank der
Noordkoreanen zo te doen manoeu
vreren, dat zij aan een frontaanval
van de 24-ste Amerikaanse divisie
bloot staat.
In de sector van de Amerikaanse
cavaleriedivisie is de toestand onver
anderd. De Zuidkoreaanse eerste di
visie had echter geheel of gedeelte
lijk de grond herwonnen, die zij Don
derdag verloor. Zij hield stand tegen
over Noordkoreaanse aanvallen.
De Amerikaanse linie liep in grote
trekken westwaarts, beginnende hal
verwege tussen Pohang en Kigje. Bei
de plaatsen zijn door Zuidkoreanen
heroverd. Verscheidene Noordkore
aanse regimenten werden van het zui
den en het westen uit teruggedreven.
Amerikaanse troepen hebben in een
tunnel bij Waegwan zes artilleriestuk
ken en granaten van Russische ma
kelij met het jaartal 1950 veroverd.
Amerikaans Senator waarschuwt t
Senator Scott Lucas, democratisch leider in de Amerikaanse Senaat, heeft
Vrydag verklaard, dat „indien de communisten een land van het Atlantisch Pact
aanvallen, de V.S. atoombommen zullen beginnen te gooien, waar dit de meeste
schade aanbrengt". Lucas, een van Trumans „vier grote luitenants" in het Con
gres, die elke week op het Witte Huis bijeenkomen, legde deze verklaring af in
zijn kiesdistrict in Illinois. De verklaring werd heruitgezonden te Washington.
Engeland heeft volgens de Demo
cratische Senator Scott Lucas aan
Amerika landstrijdkrachten voor Ko
rea aangeboden, om te beginnen ten
minste 6000 man. Ook zou het alle
Britse marinestrijdkrachten in de Ja
panse wateren hebben bevolen, aan
de strijd deel te nemen. Dertien lan
den hebben volgens Scott thans mi
litaire hulp aangeboden. Noorwegen
stelde koopvaardijschepen beschik
baar. Denemarken heeft volgens een
bericht uit Kopenhagen een 13.000 ton
groot motorschip met bemanning, art
sen en verpleegsters aangeboden ten
gebruike als hospitaalschip voor Ko
rea. Voorts is een Turks aanbod, om
4500 man naar Korea te zenden, aan
vaard.
De economische situatie heeft zich in
de afgelopen acht maanden in gunstige
zin ontwikkeld. Men moet toegeven,
dat de Indonesiërs op dit gebied méér
presteren, dan vele Nederlanders vóór
de oorlog ooit voor mogeliJK zou oen
hebben gehouden.
Met betrekking tot de Nederlandse
werkers in Indonesië verklaarde dr.
Hirschfeld van overtuiging te zijn, dat
de rol van de Nederlanders in het
ambtelijke leven snel afloopt. Binnen
kort zullen nog slechts weinige bijzon
der deskundige technische adviseurs in
het regeringsapparaat werkzaam zijn.
In het particuliere bedrijfsleven heb
ben de Nederlanders, naar het oordeel
van de scheidende hoge commissaris,
nog steeds grote mogelijkheden en
kansen. Hij is er sterk voor, dat zoveel
mogelijk jonge Nederlanders naar In
donesië zullen worden uitgezonden.
Dr. Hirschfeld is hedenmorgen per
KLM-vliegtuig uit Djakarta vertrok
ken en zal morgenavond in Nederland
aankomen.
Naar de Tel. verneemt, is gisteren
officieel bekend gemaakt, dat koning
Faroek van Egypte in het komende
voorjaar met Narriman Sadek in het
huweiyk zal treden. Het huwelijk z<»I
in Egypte gesloten worden.
De minister-president dr. W. Drees
heeft het voornemen zich hedenavond
om 20.05 over beide zenders met een
kort woord tot het Nederlandse volk
te richten in verband met de sta
kingen in Rotterdam en Amsterdam.
Spionnage in de V.S.
Weer een arrestatie
Morton Sobell, een Newyorkse ra-
dardeskundige, is Vrijdag aan de grens
tussen de V S. en Mexico gearresteerd
op beschuldiging van samenzwering
teneinde defensiegeheimen aan Rus
land te verstrekken.
Sobell, die 33 jaar oud is, was vroe
ger ingenieur bij de Amerikaanse
marine. Hij werd door agenten van
het F.B.I. gearresteerd, toen hy de
grens overschreed, nadat hij door Me
xico was uitgewezen, waarheen hij m
Juni vluchtte om aan arrestatie te
ontkomen.
Sobell zal ten laste worden gelegd,
dat hij in de oorlog tijdens zijn te
werkstelling bij het navorsingsstation
voor radar van de „general electric"
te Schenectady (staat New York) met
anderen, die reeds in arrest zijn, heeft
samengezworen om defensiegeheimen
voor Rusland te bemachtigen. Ook
heeft hij samengewerkt met Harry
Gold.
HANDELSBESPREKINGEN TUSSEN
AUSTRALIË EN INDONESIË
Aan het einde van deze maand zal
een officiële Australische delegatie naar
Djakarta vertrekken om besprekingen
te voeren over een handelsovereen
komst tussen Australië en Indonesië.
Europa 's Veiligheid
West-Europa zal zich nog grotere
inspanningen dan tot dusverre voor
zyn bewapening moeten getroosten.
Amerika za! n.1. de landen van het
Atlantische Pact, wanneer hun verte
genwoordigers in de Raad van het
verdrag Dinsdag m Washington by-
eenkomen, dringend aanbevelen, nog
meer mannen in uniform te steken en
nog meer fabrieken in de oorlogs
productie in te schakelen.
Spofford, de voorzitter van de Raad,
heeft van minister Johnson nieuwe
voorstellen voor de Europese verde
diging ontvangen. Hij zal waarschijn
lijk een overzicht kunnen geven van
het bedrag aan hulp. dat Amerika aan
de afzonderlijke landen zal kunnen
verstrekken, alsmede van de soort van
wapenen en uitrustingsstukken, die
zullen worden geleverd.
