De Provence, ideaal vacantie-oord
i
Met een vrachtboot naar de Oostzee (4)
I
Onveiligheid in Surabaja noopt
tot bijzondere maatregelen
11 Cl r
De zon beheersi de levensgewoonten
De olijven groeien, ook
al slaapt de Fransman
Djokja is gedegradeerd
De bevolking is teleurgesteld
Geen oplossing voor het
geschil-Kasjmir
Volksstemming over
Formosa?
hl i
Een les voor de
„doordraaiers"
Ondergrondse brand
in Londen
Aardbevingen in India eisen
vijftig doden
Langzaam keert de rust in de stad ten
Huizen worden zwaar
vergrendeld
Onze Damrubriek
u9
Nieuwe Liberale regering in
Griekenland gevormd
Een wandeling
door Malmö
J
DINSDAG 23 AUGUSTUS J950
(Van onze correspondent te Parijs)
Er is hier één oppermachtig; heerser, naar wie iedereen luistert, naar ,e
iedereen zich schikt en die het leven in heel dit grote land naar zijn onbarm
hartige wetten organiseert. Niemand zou het durven wagen tegen deze eerscr
in opstand te komen en wee het gebeente van hem, die zicli niet naar de wetten
van deze macht zou willen schikken. Die macht is de zon. Wij logeren namelijk
mds een dag of veertien in een van die nog bijna middeleeuwse dorpen van
Zuid-Frankrijk, waar het leven zo heel anders is dan in Nederland, dat men
,ch er iedere dag weer over verwondert. Dat dorp, bestaande uit een honderd
al scheefgezakte huizen, om een wonderlijk oud kerkje op een heuvel gebouw
cvindt zich op ongeveer zeventig kilometer van de Middellandse Zee. Van
-eveer honderd huizen zijn er misschien een goede vijftig bewoond, de an -
zijn zo oud, zo vervallen, dat ze onbewoonbaar zijn geworden. Zo zijn hele
aatjes met alleen verlaten huizen, die ondanks de brandende zon, er triest en
een beetje troosteloos uitzien.
Ja, die zon. Ik zit dit stukje te
schrijven op een helling, te midden
;;n de zilveren olijfbomen. De lucht is
onwezenlijk blauw en er is geen zucht
je wind. De thermometer staat boven
"de 30 graden en ofschoon ik kilometers
in het rond kan kijken, zie ik geen
mens. Het heeft hier in deze streek in
geen vier maanden geregend en met
uitzondering van de glooiende wijn
gaarden is alles verbrand. Het gras is
op de velden hooi geworden. De vijgen
bomen, die wat de droogte betreft toch
voor geen kleintje vervaard zijn, heb-
fc?n een gedeelte van hun grote bladen
moeten loslaten, de grond is gebarsten
en ziet roodbruin en iedere dag vindt
men honderden dode krekels langs de
weg, die gewoon uitgedroogd zijn.
Afwijkende dagindeling
En toch is dat voor de Provence
eigenlijk niets bijzonders. Men is er
hier aan gewend, dat het 's zomers niet
regent en dat de zon iedere dag in al
haar hevigheid schijnt. Heel het leven
heeft zich daarbij aangepast. Men staat
vroeg op, werkt een beetje tot een uur
of elf, daarna wordt er gegeten en des
middags gaat men naar bed. Wie hier
woont, is verplicht zijn dag zo in te
delen. Hij moet de gehele dag de blin
den voor zijn ramen gesloten houden
en niemand vindt het vreemd, dat de
kinderen hier meer dan twee maan
den zomervacantie hebben, hoewel ze
daarvoor en daarna toch alleen maar
's morgens naar school gaan.
Ja, die zon, die men in het vroege
voorjaar natuurlijk gaarne ziet, omdat
men dan vaak al in Januari buiten kan
eten, maar die men 's zomers toch liefst
ook vacantie zou geven, heeft zo'n in
vloed op de mensen van deze streek
gehad, dat zij geheel andere opvattin
gen hebben dan wij. Men vindt hier
over het algemeen, dat men het beste
zo min mogelijk kan werken. Die felle
zon maakt het werk buiten gedurende
meer dan de helft van het jaar zo
zwaar, dat iedereen poogt zo min mo
gelijk te doen. Ook de grond past zich
daar bij aan. Koeien, die men iedere
dag moet melken, kan men hier na
tuurlijk niet houden. Neen, dan zijn
die olijfbomen, die men bij honderd
duizenden ziet, gemakkelijker. Daar
behoeft men niet veel aan te doen en
ze geven toch eens in de twee jaar een
oogst, die de beurs weer vol maakt.
Wijnplukkers.
Het mag dan al in geen vier maanden
een druppeltje geregend hebben, de
grond mag er uitzien als een baksteen,
Met het vertrek van president Su-
karno en Zijn gezelschap uit Djokjajs
Djokjakarta van rgeringszetel tot re-
sidentiehoofdplaats geworden onder
leiding van zijne hoogheid Paku Alam,
aldus verklaarden de uit Djokjakarta
in Djakarta gearriveerde autoriteiten,
onder wie enkele leden van het ont
bonden werkcomité van het KNIP.
Djokjakarta heeft volgens Aneta
vanaf 3 Januari 1946, op welke dag de
zetel van Djakarta naar Djokja werd
overgeplaatst, tot het tijdstip van r'e
totstandkoming van de eenheidsstaat
haar plicht gedaan.
Het is dus niet te verwonderen dat
thans onder de Djokjase bevolking een
zekere gedeprimeerdheid is te consta
teren. De verwelkoming van president
Sukarno bij zijn recente bezoek was
koel te noemen.
Om te voorkomen, dat deze gedepri
meerdheid niet tot ongewenste daden
zal leiden, is het van primair belang,
dat de centrale regering spoedig posi
tieve stappen neemt betreffende de be
stuursvoering van gebieden en inten
sivering van controle op de veiligheid.
Reeds thans kan men constateren lat
ordeverstoringen zich tot het gebied
van Djokja en omstreken uitbreiden.
Sir Owen Dixon, de bemiddelaar van
de V.N. in het geschil-Kasjmir, zal
binnenkort India verlaten zonder de
oplossing te hebben bereikt waarnaar
hij de afgelopen drie maanden heeft
gestreefd. Volgens de correspondent
van de Times is het een publiek ge
heim, dat alle pogingen om de tegen
gestelde standpunten van India en Pa
kistan met elkaar te verzoenen schip
breuk hebben geleden, voornamelijk
door de weigering om dé voorwaarden
te aanvaarden voor een onpartijdig
plebisciet in Kasjmir
uitnodiging aan nehroe
tegengesproken.
Te New Delhi is officieel meege
deeld, dat het bericht uit Londen, als
zou premier Nehroe door de regering
te Peking zijn uitgenodigd tot een be
zoek aan China, van alle grond ont
bloot is.
toch hebben de wijngaarden hun frisse
groene kleur behouden. De druiven
zijn bijna rijp en straks begint de drui
venpluk. Dat is natuurlijk een ver
moeiend werk en daarom laat men de
arbeidskrachten daarvoor ook uit an
dere delen van Frankrijk komen. Trou
wens, tijdens de wijnpluk komen er
jonge mensen uit alle landen van West-
Europa naar de Provence, om door het
plukken hun vacantie in dit warme,
maar zo wonderlijke mooie land te
kunnen bekostigen. Er zijn hier zo veel
druiven, dat men rustig een wijngaard
in kan stappen om een paar grote tros
sen te plukken. Opvallend is, dat de
vrouwen hier beslist meer werken dan
de mannen. Want ofschoon de huizen
zeer primitief zijn, moet het huishou
den toch iedere dag weer gedaan wor
den en bovendien is de Zuid-Frans
man een fameuze lekkerbek, die van
een gesoigneerde keuken houdt. Hijzelf
doet in de zomermaanden niet veel.
Men ziet hem erg veel in de schaduw
op een terrasje zitten, de warmte be
strijdend met enkele glazen koele „pas
tis", daarbij echter altijd zeer druk re
denerend. Ook kegelt hij graag. En aan
gezien de olijfbomen toch wel groeien
zonder dat hij er bij is en aangezien
werken beslist ongezond is, kegelt hij
veel en de kroegjes hebben het druk.
De „pastis", die men hier drinkt, is een
anijsdrank, die bijzonder onschuldig
smaakt, maar die zo gevaarlijk is, dat
de Franse staat hem verboden heeft.
Dat neemt niet weg, dat men overal
„pastis" kan krijgen, dat de veldwach
ter, die met de warmte ook liever niet
op de weg is, er toch ook iedere dag
een paar gaat pikken en dat de Zuid-
ifransen lachend zeggen, dat er niets
zo gezond is als juist die pastis.
Rijke grond en rijk volk.
Nu moet men hieruit niet de gevolg
trekking maken dat de Provengaal
lui is. Men heeft zich gewoon aange
past aan zijn klimaat. Bovendien is de
grond, ondanks de droogte, zo overda
dig rijk, dat al de boeren, ondanks het
feit, dat zij de helft minder werken dan
huri Nederlandse collega's over het al
gemeen goed in hun geld zitten. Na
tuurlijk, zij klagen, dat ze maar 30 cent
voor een kilo druiven en 5 cent voor
een kilo tomaten krijgen, maar zij heb
ben toch allemaal hun autootje en hun
bankrekeningen mogen er zijn. Daarbij
is er zo verschrikelijk veel grond en
zijn er zo betrekkelijk weinig bewo
ners, dat iedere boerenzoon er zeker
van kan zijn volop grond te kunnen
krijgen, terwijl er toch nog kilometers
en kilometers grond onbebouwd zijn.
Dit verklaart waarschijnlijk ook het
feit, dat het leven hier zo verbazend
goedkoop is. We zitten hier toch maar
tachtig kilometer van Marseille, maar
inen geeft hier minder dan de helft uit
dan aan de Cöte d'Azur of in Parijs.
Voor één gulden vijftig cent eet men
uitbundig lekker en voor vijf en vijftig
cent heeft men een liter landwijn, waar
bij men zijn tong inslikt. Hierdoor is
de Provence voor hen, die tegen de
warmte kunnen, een ideaal vacantie-
oord.
Binnenkort zal mischien een Ame
rikaans voorstel voor het houden van
een volksstemming, onder toezicht vai1
de Verenigde Naties, over de toe
komst van Formosa worden gedaan.
Hiermede zou dan beoogd worden de
Britse en Amerikaanse politiek ten
aanzien van het Verre Oosten nader tot
elkaar te brengen en het gevaar van
een botsing tussen Amerikaanse en
Chinees-communistische strijdkrach
ten af te wenden.
mosselen van de wadden
voor zeeuwse exporteurs.
De Zeeuwse mosselconservenfabrie-
ken en -exporteurs hebben toestem
ming gekregen om tot 20 pet., van hun
weekbestellingen voor mosselen te
plaatsen bij een mosselhandelaar te
Harlingen. Deze zal daarop dan mos
selen leveren, die van de Wadden af
komstig zijn.
In het Marine-gebouw te Washington wordt op het ogenblik de derde
bijeenkomst gehouden van het comité van chefs van staven van het Noord-
Atlantisch Pact. Bij het begin der besprekingen v.l.n.r. de vertegenwoor
digers van Belg-ie, Frankrijk, Nederland, Canada, V.S., Engeland, Noor
wegen, IJsland, Portugal en Denemarken.
NIEUW. SN HERBOUW VAN WONINGEN
at.tj! x laoo 1^
GESCHAT TEKORT
250 000
WONINGEN
E '/r -'/>
(Van onze correspondent)
Ook in Australië kent men het
„doordraaien" van groenten en vruch
ten. Niet zozeer, omdat men hier vaak,
zoals in Nederland, een te grote toe
voer heeft, maar meer omdat men ge
zien de grote afstanden vaak te kam
pen heeft met bederf door weer en
onvoorzien oponthoud tijdens het
transport.
Maar toch staat ook de Australische
kwekers zogezegd het „doordraaien"
vaak nader dan het lachen, wanneer
zij de prijzen op de veiling vernemen.
Zo moet het ook vruchtenkweker
Harry Batt uit de provinciestad Gos~
ford zijn vergaan. De goede huisvrou
wen van Gosford zagen namelijk tot
hun verbazing Harry iedere honderd
meter een kist sinaasappelen van zijn
wagen halen en aan de kant van de
weg zetten.
Toen zij eens gingen kijken, vonden
zij bij iedere kist een briefje met de
woorden: „Ga je gang, moeder, neem
er maar wat mee voor de kinderen".
„Voor deze kist krijg ik toch maar S
pennies (ongeveer 40 cent) schoon op
de markt, en helpen jullie me nu
maar om van de last af te komen".
De goede huisvrouwen en de jeugd
van Gosford lieten zich geen twee
maal smeken! Met tassen en manden
gewapend gingen zij Harry's kisten te.
lijf-
Tegen journalisten zei Harry: „Ik
geef ze liever aan de vrouwen en de
kinderen, dan dat ik er de kleinhande
laren rijk mee ga maken
Gistermorgen rukten Londense brand
weerlieden met speciale kleding en
zuurstofmaskers uit om een onder
grondse brand in het hartje van de
stad te bestrijden. Er was namelijk
brand uitgebroken in de ondergrondse
gas- en electriciteits- en telefoonlei
dingen. Vlammen laaiden op uit straat-
putten en brandweerlieden trachtten
zich in de nauwe gangen door de rook
een weg te banen naar de haard, ter
wijl anderen de straat openhakten om
rook te laten ontsnappen. De brand
woedde in de Queen Victoriastreet.
Verstikkende dampen drongen de om
liggende gebouwen binnen en het kan
toorpersoneel zocht kuchend en naar
lucht happend een goed heenkomen.
De brandweer wist het vuur na vier
te bedwingen.
Volgens de laatste gegevens zijn 50
personen tengevolge van de aardbe
vingen in Oostelijk India om het 1 -
ven gekomen. Ongeveer 50.000 stuks
vee vond de dood. Grote schade
werd aangericht aan velden met thee,
aardappelen en jute.
In Boven-Assam verkeert de bevol
king nog in grote vrees voor nieuve
aardbevingen en overstromingen.
(Van onze correspondent in
Surabaja).
De voortdurende angst, dat men op
een bepaalde dag of nacht „bezoek
kan krijgen, heeft de Surabajase bur
ger er toe gebracht zijn huis van nok
tot drempel te grendelen. Op de meest
vernuftige wijze zijn de auto's, verze
kerd tegen diefstal. Het avondlijke
stadsleven speelt zich af in de helver
lichte straten. Moet men noodzakelijk
door een straat zonder verlichting, dan
versnelt men automatisch zijn pas of
trapt iets harder door, maar altijd met
een vrij snel kloppend hart.
Toch is het leven in Surabaja de
laatste tijd zeer veel geregelder ge
worden.
Er rijden geen vrachtauto's vol wil
de geüniformeerde mannen met drei
gende stenguns en geweren door ae
stad. Er komen geen Wild-Westcrea-
ties voor, waarbij op de plaats des on-
heils wegen worden afgezet, waren
huizen of importfirma's worden leeg
geroofd en er passant enkele voorbij
gangers neergeschoten. Tenminste niet
in die frequentie, dat men op een och
tend achter een ice cream zo'n span
nend schouwspel beleeft. Alleen ne
Mobile Brigade kwam drie maal voor
bij. De politiemannen hingen vrij lus
teloos oo de wagen en zagen er me,
uit of ze zojuist uit een vuurgevecht
waren gekomen. Neen, bepaald wad
en ruw is de aanblik van de stad niet.
Integendeel! Op Gemblongan trapt de
bètjak-fietser (hètjak is fauteuil op
wielen) in het zweet zijns aanschijns
een welgedane dame voort, de employe
van de importfirma haast zich in de
dienst-auto naar een klant. De poh-
tie-negara-agent regelt flegmatiek het
verkeer en wij vinden de portie ijs een
hele hap.
Nergens is een spoor van enige
spanning of beklemming op te mer-
Probleem 91 (oplossing).
Stand: Zwart 8 schijven op: 8, 9, 16, 17, -*u,
24, 30, 35.
Wit 8 schijven op: 26, 27, 29 32, 39, 44,
48 en 50.
Oplossing: 1. 27-21 (16X38): 2.
4843 (38X40); 3. 26-21 (24X44); 4.
21X45 (H. 6 sch.). Zwart kan nu 4449 of
3540. Op 44—49 volgen 5044 en 45X34.
Op 35—40 volgt 50—39 en wint.
En nu nog even het volgende heel oude
maar weinig bekende eindstandje: Zwart
twee dammen op 1 en 30 en schijf op 35.
Wit drie dammen op 17, 42 en 50 en een
schijf op 16. Zwart was aan zet en speel
de 1—6, wit 16—11, zwart 30—2 en nu won
wit door: a. als zwart slaat 2X30 volgt
1739, de zwarte dam op 7 moet slaan
naar 44 en 50X25 wint. (Zw. 3540, wit
25—39, zw. 40—45, wit 39—50). b. Als zw.
slaat 2X16, wit 30—2, zwart 6X22, wit 50
Xll, zwart 16X7 en wit 2X16.
Ter oplossing voor ditmaal:
Probleem 92 van A. A. Polman
ken. Misschien is Ijet eigenaardig
de welgedane dame op haar tas t
zit i
employe zelf chauffeurt en alle fi J
trnruwinn «/iir-i irart cIa+ov. j;_
lid.
valt in Surabaja niet meer op.
voorzien zijn van sloten, die aan'lu^
deleeuwse ketenen doen denken
im
7//._ /77Z//.
'M
..M W6 VM
Zwart 9 schijven op: 6, 8, 9, 13, 20, 23,
29, 30, 34.
Wit 9 schijven op: 16, 27, 32, 38, 40, 43.
45, 48, 49. Wit speelt en wint.
Gemiddeld worden er per dag is
40 diefstallen gepleegd, maar mJiot
is de helft dezelfde dag nog opgefal
voornamelijk kruimeldiefstallen °St:
De grote rampokpartijen, Waai,,,,
vuurwapens gebruikt worden, kom
nog voor, maar niet in die mate T
in de tijd van de thans overgepiaata.
Militaire Gouverneur Kolonel Sun
kono en de plaatselijke Militaire Com
mandant majoor Djarot. Als men "h"
krantenberichten nauwkeurig Voi?
wordt Surabaja langzaam, zeer iana'
zaam een normale, rustige stad
De afsluiting van een Europees hui
in de krokodillenstad is een verm->|S
ding op zich zelf waard. Overal wör'.
den de normale afsluitmogelijkheden
van slot en sleutel bijgestaan door
knippen, grendels, overvallen, hangslo.
ten en balken.
Extra afsluitingen.
De huisvader in Nederland mag zich
gelukkig prijzen met de eenvoudige
deur-raam-gas-licht en kachelcontröle'
Wij brengen hier voor het naar bed
gaan een balk achter de deuren aan
sluiten de extra grendels met hangslo!
ten, waarvan de sleutels altijd zoek
zijn, verzekeren de zogenaamde „niet
gewapende ramen" (vensters zonder
tralies) met een houten luik enhangss
per slot op elke deurkruk een conser-
venblikje of een fles. Dit laatste om
de ongenode gasten met enig lawaai te
verrassen, als zij de fatale kruk bewe
gen.
In verschillende huizen worden oa
zonsondergang de bijgebouwen leeg.
geruimd. Gasstellen, potten, pannen,
strijkplanken, teilen, enz. enz. verhui!
zen voor de nacht naar het hoofdge
bouw.
In Surabaja leeft men in de voort
durende wetenschap, dat op een dag
„het bezoek" kan komen. De berichten
spreken lange tijd van „bezoeken" in
de buurt of misschien in een andere
wijk. Maar men moet zich er steeds
rekenschap van geven, dat ook een
maal de slag in eigen huis wordt ge
slagen.
Dus 's nachts zijn de vruchten die
uit bomen vallen, katten, die verliefd
doen en na een bui de van de blade
ren druppelende regen een ware :b-
sessie.
Door uitgebreide maatregelen, die
de laatste tijd van overheidswege wor
den genomen en door de afsluitings
woede van de burgers, wordt het de
onverlaten buitengewoon moeilijk ge-
maakt.De Mobiele Brigade, die dagen
nacht door de stad patrouilleert, heeft
reeds bijzondere successen geboekt.
Het Militaire Bestuur stelt nieuwe,
scherpere maatregelen in het vooruit
zicht, maar nog steeds leeft men in de
stad gelaten onder het motto: „Nou
ja. als ze mij bezoeken, heb ik pech
gehad".
Een nieuw geheel uit liberalen be
staand Grieks kabinet is Maandag
avond door Koning Paul beëdigd.
Premier is Sophocles Venizelos, die
tevens de portefeuilles van Buiten
landse Zaken, landsverdediging en
Binnenlandse Zaken beheert.
De liberale ministers vormen een
kernkabinet, dat Venizelos, zoals hij
heeft meegedeeld, zal trachten te ver
breden tot een coalitie bij terugkeer
van de sociaaldemocratische leider
George Papandreoe uit de Verenigde
Staten. Venizelos verklaarde, dat hij
zich reeds van de steun der populis
ten heeft verzekerd.
Malmö, gelegen aan de Sont, tegen
over Kopenhagen, is met 185.000 inwo
ners de derde stad van Zweden. Hoe
wel de naam Malö (samengesteld uit
„malm", hetgeen oorspronkelijk zahd
betekende en uit dat voortkwam
uit oudere vormen, die eiland of bank
betekenden) reeds in de twaalfde eeuw
genoemd wordt, maakt de stad geen
oude indruk. Integendeel, brede straten
met bomen aan weerszijden, grote hui
zenblokken van vier en meer verdie
pingen en prachtige parken geven de
stad een modern en ruim aanzien.
Hoewel rijk aan gebeurtenissen en
interessant genoeg, is de geschiedenis
van Malmö voor de niet-Scandinaviërs
moeilijk te volgen. Daar het toch wel
aardig is het een en ander te vermel
den volgt hier een kort overzichtje.
In de veertiende eeuw was Malmö
enige tijd Zweeds en verkreeg het de
eerste privileges. Vervolgens kwam het
als pand voor vijftien jaar aan de
Hanze-steden en werd het nagenoeg
geheel Duits. Van de vijftiende eeuw
tot 1658 was het Deens en daarna weer
Zweeds. Tijden van voorspoed werden
onderbroken door belegeringen en
brandschatting en tenslotte raakte de
stad in diep verval. Had Malmö in het
begin van de zestiende eeuw ruim 6000
inwoners, twee eeuwen later was de
bevolking tot een 300 inwoners terug
gelopen.
Herstel trad pas in na de eerste
helft van de achttiende eeuw, vooral
toen in 1775 de haven werd aangelegd.
Het is begrijpelijk, dat er onder derge
lijke omstandigheden, vooral daar er
veel met hout werd gebouwd, weinig
uit vroger tijden is overgebleven.
Het oude gedeelte van Malmö, Gam-
la Staden. hetgeen „Oude Stad" bete
kent, ligt dicht bij de haven die zelf
wel drie of vier keer de oppervlakte
van de binnenstad beslaat. De gracht
rond dit gedeelte is eigenlijk het eni
ge water dat er te zien is. Hier toert
nog een rondvaartboot, die ook langs
de havenwerken gaat. In de parken
zijn nog grote vijvers, waar vele soor
ten watervogels te zien zijn.
Binnen de bruggen zijn twee grote
pleinen. Het Noordelijk gelegen Stor-
torget (het Markt Plein) was oor
spronkelijk bedoeld als centrum voor
de handel, nu is het grotendeels een
parkeerplaats. Aan de Oostzijde staal
het grote Stadhuis, daterend uit 1546,
hetzelfde jaar waarin ook het plein
werd aangelegd.
In het midden van Stortorgot prijkt
een groot bronzen ruiter-standbeeld
van Karei X, Rondom het voetstuk,
vanaf deze bronzen Zweedse vorst uit
1650, gezeten op zijn viervoeter, naar
de achter het bakstenen Raadhuis op
rijzende groene torenspits van Petri-
kyrkan (de St. Pieterskerk) is een
grasperk met grintpaden aangelegd,
's Morgens als het mooi weer is, we
melt het hier van de duiven. Ze zijn zo
tam, dat ze rustig het voer voor de
voeten van de bezoekers wegpikken.
We zagen ze zelfs neerstrijken op de
handen van kleine jongens, die voer
kwamen strooien.
De kerk achter het stadhuis, is on
geveer het oudste bouwwerk van Mal
mö. Kort na 1300 werd met do bouw
begonnen. In Gotische stijl van don
kere baksteen opgetrokken en met een
groen uitgeslagen koperen dak, maakt
de oude St. Pieterskerk van Malmö
een statige indruk. Even buiten het
drukke verkeer gelegen en aan alle zij
den door gebouwen ingesloten droomt
dit mooie reliek uit de middeleeuwen
van de tijd die minder haast kende
dan die van nu.
Via Sörgarten, een brede winkel
straat, komen we van Stortoget uit op
het tweede grote plein, Gustav Adoifs
Torg. Dit is nieuwer en eigenlijk het
tegenwoordige verkeerscentrum. Van
hier vertrekken de groen en cême ge
schilderde trams en bussen naar alle
richtingen. Het midden van het plein
wordt in beslag genomen door een
plantsoen dat een basin met een fon
tein erin omgeeft. Midden in het bas
sin zit een bronzen mannenfiguur met
in elke hand een vis, die door de
geopende bek en dikke waterstraal om
hoog spuit. Een vrouwenfiguur met de
handen hoog boven het hoofd gehe
ven, laat van de vroege morgen tot
de late avond het water uit de fon
tein aan haar voeten op zich neer klet
teren. Op zo'n warme Zondagavond
zitten de burgers van Malmö rustig op
de banken rondom het bassin en men
wordt het kijken naar de mooie groep
met de spuitende vissen niet moe.
Het Gustaaf Adolf Plein grenst aan
een groot kerkhof, dat de in de Z-O.
hoek van Gamla Staden ligt. Binnen
de oude stadsgracht, op de geslechte
wallen aan de Westzijde van Gamia
Staden, ligt Kungsparken en buiten de
gracht ligt het nog veel grotere Slot
parken, zo genoemd naar het kasteel,
dat bij de N-W punt van Gamla Sta
den is gelegen.
Eigenlijk vormen de twee parken één
geheel wat ligging betreft.
Vanf een platform, met een ballus-
trade en een bank van zachte rode
steen, dat aan het water lag hadden we
een mooi uitzicht op de slotmolen Met
een onderbouw van gemetselde
natuursteen, een bovenbouw van hee!
donker hout met glas-in-lood ruitjes en
ronde in een punt toelopende kap, die
wat Russisch aandeed, verschilt deze
molen nogal van de gewonen Noord
hollandse molen zoals wij die kennen.
Overal in parken en plantsoenen
staan banken. Netjes blank gevernist
en wat ons enigszins verbaasde was de
toestand waarin deze banken verkeren.
Nergens een naam in gekrast en zelfs
toen we er speciaal op gingen letten
konden we geen vernielde bank aan
treffen.
De enige keer dat we namen en hart
jes zagen, was bij het platform in
Kungsparken. Hier konden we zien, dat
Ule en Anita, Ingrid en Marianne en
Lennart evenals Piet en Annie hun na
men wilden vereeuwigen.
In de grote vijvers van Slottparken
wemelt het van de watervogels. Bij een
brede trap aan het water waren de
mensen bezig de eendjes te voeren
Rustjg waggelden tientallen eenden om
de bezoekers heen om dan weer met
drie of vier tegelijk, van een paar tre
den hoog, het water in te duiken, om
een stukje brood te bemachtigen. In
een apart gedeelte, met gaas van de
rest van de vijver afgesloten, worden
een aantal uitheemse watervogels ge
houden.
Een eindje van de vijver vandaan za
gen we op een middag een jjngen
rond een boom lopen. Hij hield z'n
handen bij elkaar en rammelde ergens
mee Opeens kwam er uit de boom een
eekhoorntje. De jongen liet nu de ha
zelnoten in zijn hand zien en het
beestje ging op de achterpootjes zit
ten, nam een hazelnoot uit de hand van
de jongen, rook er aan en verdween
toen met z'n buit in de struiken. Vlakbii
zaten n paar Engelse dame* -n
bank gezeten, nadat de jongen z'n ha
zelnoten kwijt was, het eekhoorntje iM
zich op de bank wist te lokken, 't Was
buitengewoon aardig om te zien, hoe de
kleine Pluimstaart telkens en telkens
weer terug kwam, op de bank sprong
en netjes op de achterpootjes zittend
de hazelnootjes aannam om vervolgens
met een grote sprong zich weer uit de
voeten te maken.
Terwijl we zaten te kijken naar dit
aardige toneeltje, wipten een paar vo
geltjes dicht gij onze voeten. Hoewel
we niets bij ons hadden kwamen ze
even latr op onze uitgestoken vinger
zitten.
Van het kasteel, dat gedeeltelijk lig'
ingjesloten tussen Kungsparken en
Slotsparken is maar weinig over, slechts
'n rechthoekig eilandje met aan drie
zijden aarden wallen en alleen aan de
Noordzij nog een gevel, een poort, een
brug en twee ronde lage torens op Jj
N.-O. en N.-W.-hoek. Omstreeks
door een zekere Erik van Pommeren
gebouwd heeft het onder anderen ge
diend als Munt van het koninkrijk va
Denemarken. Later brandde het nes
eens af en vervolgens werd het in 15
door de burgerij van Malmö afgebro
ken maar kort daarop herbouwd e
zwaar versterkt. Na 1800 deed het diens^
als gevangenis. Een grote brand ver
nielde in 1870 alles, op de gebouwen en
torens aan de voorzijde na, En tege
woordig is het een museum.
Malmö heeft nog een paar stenen
huizen uit de middeleeuwen, maar
grauwe gepleisterde muren maken s
Riet mooier. Weliswaar heWncn ze trap
gevels, maar als je gewend bent a
de prachtige oude gevels die in Ned
landse steden te zien zijn, loop ie
de eerste keer gewoon voorbij zon7{.
te zien, dat het oude huizen zijn. Wel
het oog vallend is het madonnabeel
een nis op de hoek van het huis, w
eens Malmö's beroemdste burgemces
de Westfaalste Jörgen Koek woonde.
