Sowjet-Unie zou Oost-Duitsland
souvereiniteit willen geven
Beigie neemt Paul
Kort Bestek
„Gevaar voor de Wereldvrede''
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Nadat Luxemburg toegang weigerde
Nieuw proces in zaak-Bertha Hertogh
Vrijdag 25 Aug. 1950
75e Jaargang No. 10882
Dagblad voor Den Helder. Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulown
Russen achten zich niet langer ge
bonden door verklaring van Potsdam
Openlijlce versterking
van de volkspolitie?
Geheime bijeenkomst
in Bonn
Mortier explodeerde
Delft in bezit van verborgen schat?
Vergadert Kominform
te Boekarest?
Een dode en een zwaar
gewond^ bij botsing
Staking te Antwerpen
ten einde
Wie kent Zr. van As
Weerbericht
,,Turk" stelt de buren
voor een probleem
De pech van zijn
leven
Koningin bezocht de
getroffen gebieden
Nederland beschuldigd van Koloniale politiek
De kwestie desnoods
voor de Ver. Naties
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A KAPTEIN
Directie:
J. BXJLSMA en C. KRAK
COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct. p. m.m.
Kleine advertenties
(.„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal f 4.50, per maand
1.50 bij vooruitbetaling,
plus incassokosten
Sowjetrussische functionarissen in Oost-Berljjn hebben de leiders van de
Oostduitse regering doen weten, dat z(j een drastische wijziging in de Sowjet
russische politiek t.a.v. Duitsland kunnen verwachten, zo werd Donderdag in
Oostberlijnse politieke kringen onthuld. Deze wijziging zou o.m. het aanbod van
„volledige binnenlandse en buitenlandse souvereiniteit" aan de Oostduitse repu
bliek en terugroeping van de Sowjetrussische controlecommissie uit Oost-
Duitsland inhouden.
de vorm zullen aannemen van een
„plechtige diplomatieke verklaring van
de Sowjetrussische regering", dat door
de „schending" van de overeenkomst
van Potsdam door de Westerse mo
gendheden de Sowjetunie haar vrijheid
van handelen in Duitse aangelegenhe
den heeft herwonnen.
Daarna zou worden overgegaan tot
openlijke versterking van de 50.000
man sterke „alarmtroepen" der Volks-
politie en haar uitrusting met zware
wapens en tanks.
Verder zou generaal Tsjoekof, voor
zitter van de Sowjetrussische controle
commissie in Oost-Berlijn, binnenkort
aftreden en een „zuiver militaire func-
Deze verzekering zou mondeling
foor de Sowjetrussische „ambassadeur"
oesjkin, aan Walter Ulbricht, plaats
vervangend Oostduitse premier, op een
Woensdag gehouden vergadering te
Berlijn zijn gegeven. Poesjkin zou Ul
bricht en andere leiders van de Oost
duitse regering gezegd hebben, dat
Stalin en de Sowjetrussische minister
van Buitenlandse Zaken, Visjinsky, de
toestand in Europa „volkomen veran
derd en gecompliceerd" achten te zijn
door de voorgestelde remilitarisatie
van West-Duitsland.
„Deze flagrante schending van de
verklaring van Potsdam zal het nemen
van onmiddellijke en krachtige tegen
maatregelen door de Sowjetunie recht
vaardigen", aldus Poesjkin.
Oostduitse regeringsleiders verwach
ten, dat deze maatregelen aanvankelijk
Kwam Adenauers voorstel
ter sprake?
De geallieerde Hoge Commissarissen
in Duitsland hebben te Bonn een ge
heime bijeenkomst van twee uur ge
houden, waar de meesten dergenen (Fe
deze besprekingen gewoonlijk bijwo
nen, niet werden toegelaten.
Geallieerde functionarissen weiger
den de veronderstelling te beamen of
te ontkennen, dat de Hoge Commissie
de kwestie van de veiligheid van W.
Duitsland en het voorstel van Ade-
nauer tot instelling van „een bescher
mende politiemacht" ter bescherming
van de Westduitse grens tegen het
Oosten en om te kunnen optreden
tegen communistische acties had be
sproken.
Volgens een woordvoerder van het
Engelse ministerie van Buitenlandse
Zaken zal het voorstel van Adenauer
tot vorming van een Westduitse poli
tiemacht in September besproken wor
den op de bijeenkomst van de minis
ters van Buitenlandse Zaken van
Frankrijk, Engeland en de V. S. te
New York,
tie" krijgen met de rang van maar
schalk van de Sowjetunie.
Men is van mening, dat een bekend
making van een dergelijke verande
ring van de Sowjetrussische politiek
t.a.v. Duitsland zeer waarschijnlijk zou
worden gedaan kort voor de Oostduit
se verkiezingen op 15 October.
Drie militairen gedood
Gistermorgen is bij militaire schiet
oefeningen op de Noorderheide, het
schietterrein van de Harskamp, door
tot nu toe onbekende oorzaak een mor
tier uit elkaar gesprongen. Drie mili
tairen werden daarbij gedood.
De drie militairen waren afkomstig
van het eerste VOC (Vrijwiligers Op-
leidings Centrum) te Wezep, waar een
opleiding wordt gegeven voor be
roepsonderofficier bij de Koninklijke
Landmacht. Hun namen zijn sergeant
J. M. Musters, wonende te Bergen op
Zoom, ongehuwd, cursist J. Klingeman,
wonende te Zwijndrecht, ongehuwd en
cursist A. J. M. de Laat, wonende te
Beverwijk, gehuwd en vader van vier
kinderen.
Teneinde te voorkomen, dat het van het hotel inderdaad de bepaling
tekort aan hotelruimte in Delft nog
groter zal worden, heeft de gemeente
raad van Delft besloten het pand te
kopen, waarin hotel „Wilhelmina" is
gevestigd. Het ligt in de bedoeling het
hotel te doen exploiteren door een
naamloze vennootschap, waarin de ge
meente zal deelnemen.
De grond, waarop het hotel is ge
bouwd, behoorde vroeger toe aan de
heer Gijsberti Hodenpijl, die als een
zeer vermogend man werd beschouwd.
Het eigenaardige was echter, dat na
zijn dood vrijwel niets aan geld, juwe
len e.d. was te vinden. Er werd verteld,
dat hij geld, sieraden enz. had laten be
graven op zijn land en wel op de plaats,
waar nu hotel „Wilhelmina" staat. Naar
wij nu van de zijde van het makelaars
kantoor G. J. van Oortmerssen te Delft
vernemen, komt in de oude koopacte
voor, dat, wanneer de schat mocht wor
den gevonden, de ene helft voor de
eigenaar van de grond en de andere
helft voor de gemeente Delft is.
Thans is het hotel eigendom van de
gemeente geworden. Mocht men er dus
bij verbouwingen in slagen de verbor
gen schat te vinden, dan zal zij geheel
aan de gemeente ten goede komen.
Plan tot vorming van brigade
voor Korea
Volgens de Weense correspondent
van het Britse conservatieve blad
„Daily Telegraph" zou te Boekarest een
vergadering van de Kominform van
militaire aard worden gehouden, ter
gelegenheid van de zesde verjaardag
van de intocht der Sowjet-troepen in
Roemenie.
Een Sowjetrussische maarschalk en
tal van militaire deskundigen van sta
tenleden van de Kominform zouden op
deze vergadering aanwezig zijn. De
correspondent van het blad ziet hierin
een aanwijzing dat belangrijke beslui
ten zullen worden genomen, onrfer
meer de oprichting van een Komin-
formbrigade, die naar Korea zou wor
den gezonden.
In diplomatieke kringen te Londen
wordt de juistheid van dit bericht
ontkend. Men beschouwt de Oosteuro-
pese leiders, die de herdenkingsfees
ten in Roemenie hebben bezocht, als
SÏpt vooraanstaand genoeg om een
dergelijke belangrijke bijeenkomst bij
te wonen.
Optsjgte rijkswég BredaEindhoven
ter hoogte van het Tilburgse gemeen
telijk stadion kwam Donderdag
avond een Chevrolet uit Den Haag,
waarin de heren T. K. P. en Van U.
zaten, in botsing met een Fiat van de
Belgen R. A. P. en mevrouw M. G. uit
Brussel. De Belg gaf geen voorrang.
De Fiat werd geheel gekraakt. Beide
inzittenden werden op het wegdek
geslingerd.
De dame werd op slag gedood.
De chauffeur werd levensgevaarlijk
gewond. De Chevrolet sloeg enkele
malen over de kop, doch de inzitten
den kwamen met de schrik vrij.
De Belgische vakbonden hebben de
staking in de Antwerpse haven afge
last. De arbeiders hebben ingestemd
met een aantal verbeteringen die neer
komen op een verhoging van hun io
nen. Het werk zal onmiddellijk wor
den hervat. Verwacht wordt, dat de
stakingen in de havens van Brussel,
Gent, Oostende en Zeebrugge nu ook
zullen eindigen.
In de zaak Bertha Hertogh is thans
te Singapore een nieuwe procedure aan
hangig gemaakt. Mr. Schearn zal in
samenwerking met het advocatenkan
toor Sisson Delay namens de Neder-
landse regering en de ouders optreden,
aldus heeft mr. Bervoets, voorzitter van
het Comité-Bertha Hertogh, medege
deeld. Het wil het comité voorkomen,
dat de mogelijkheden op een succesvol
einde van het proces zich in het bijzon
der groeperen rondom de volgende fei
ten: Bertha Hertogh is niet 14 jaar,
zoals de tegenpartij beweert, doch li
jaar, hetgeen uit de inmiddels naar
Singapore overgemaakte stukken onom
stotelijk blijkt; Bertha beschikt als
Nederlandse niet over de vereiste toe
stemming tot een huwlijk en ten derde:
Bertha is katholiek gedoopt, hetgeen
blijkt uit het doopbewijs.
Met de nieuwe procedure is de zaak
thans op het hoogste niveau gebracht.
Ook H. M. de Koningin is benaderd en
heeft blijk gegeven zich ten zeerste voor
de zaak-Bertha Hertogh te interesseren,
zo verklaarde mr. Bervoets.
In een memorandum stelt het comité
vast, dat het er alle schijn van heelt
dat de officiële Nederlandse instanties
gelaakt moeten worden wegens gebrek
aan inzicht en prevoir in het jaar, dat
de zaak -Bertha Hertogh nu reeds in be
handeling is. Het is in hoge mate onbe
vredigend, aldus het comité, dat in
hoger beroep moet worden vastgesteld,
dat in eerste instantie blijkbaar op stun
telige wijze de zaak is voorbereid en be
recht. Het comité heeft thans echter de
overtuiging, dat het ministerie van
Verwachting, geldig tot Vrijdag
avond: Wisselend bewolkt met
plaatselijk enkele buien. Meest
matige wind tussen Zuid en Zuid-
West. Dezelfde of iets lagere tem
peratuur dan gisteren.
Zaterdag: Zon op 5.41, onder 19.42.
Maan op 19.39, onder 3.41.
buitenlandse zaken als het ware dag en
nacht met deze zaak doende is en de
consul-generaal te Singapore zijn ge
hele persoon er voor heeft ingezet. Men
is tevreden over de financiële belang
stelling van het Nederlandse volk en
hoopt dat deze niet zal verslappen. Bo
vendien wordt een beroep gedaan op
iedereen om mede te helpen aan de op
poring van het adres van verpleegster
Van As, die eind 1942 moeder Hertogh
bi- de geboorte van haar zesde kind
eeft bijgestaan.
John Thiessen, de vriend van Wester
ling, weigerde gisteravond op Schiphol
mededelingen over de zaak te doen
vóór hij de ouders van Bertha gespro
ken had. Wel zeide hij, dat Bertha zon
der veel moeite naar Nederland te
brengen zou zijn.
JJE AANKOMST van Raymond Westerling op het vliegveld Meisbroek bij Brus
sel heeft de Belgische regering gisteren voor het zoveelste probleem gesteld.
Nadat de „Turk" aanvankelijk was medegedeeld, dat hjj bij verblijf in Belgie
geïnterneerd zou worden, werd aan het einde van de dag besloten Westerling
toestemming te geven voor onbepaalde tijd in Belgie te blijven, indien de ex-
KNIL-kapitein een document ondertekent waarin hjj verklaart zich van elke
politieke activiteit te onthouden en te voorkomen dat zijn houding aanleiding
zou kunnen zijn voor relletjes. Aan deze beslissing is een dag van besprekingen
en onderhandelingen vooraf gegaan, tijdens welke Westerling zelfs naar de
Luxemburgse grens werd gebracht om daar echter eveneens het bordje „Ver
boden Toegang" te vinden. Hij keerde vervolgens terug naar Brussel, alwaar hij
het heuglijke nieuws vernam.
Thiessen begaf zich daarop naar het
Spaanse legatie teneinde een visum
voor Spanje te verkrijgen. Deze poging
faalde echter.
WESTERLING zag er opgewekt en
zelfverzekerd uit, toen hij op Meis
broek de journalisten te woord stond en
vertelde, dat hij er weinig voor voelde
naar Nederland te gaan, doch hij desge
vraagd bereid zou zijn dienst te nemen
in een Nederlands corps voor Korea.
Hij kreeg echter een schok, toen een
verslaggever hem mededeelde, dat zijn
vrouw onderweg was naar Europa,
doch dat zijn kinderen Indonesië niet
hadden mogen verlaten.
„U vertelt mij hier verschrikkelijk
nieuws" zei hij. „Tot nu toe heb ik geen
kinderen bevochten. Het schijnt dat
men dit in Indonesië wel doet". Wes-
terlings stemming daalde sindsdien met
sprongen. De Belgische Veiligheids
dienst deelde mede, dat hij, indien hij
bij onze Zuiderburen wenste te blijven,
zou worden geïnterneerd. Aangezien de
kapitein hiervoor niets voelde, heeft-hij
de Belgen te kennen gegeven, later op
de dag te zullen vertrekken. Hij had
als reisdoel Zwitserland of Italië voor
ogen. Zijn vriend en adviseur John
Ondertussen vormde de kwestie-Wes
terling stof voor een meningsverschil
tussen het Belgische ministerie van bui
tenlandse zaken en dat van justitie.
Eerstgenoemde minister verklaarde:
„Waar maakt men al die drukte om?
Westerling heeft een geldig paspoort,
uitgegeven door de Nederlandse consul
te Singapore. Hij kan gaan en staan
waar hij wil". De minister van justitie
was het niet met hem eens: „Ik be
schouw Westerling als een ongewenste
vreemdeling. Ik behoef geen uitleg van
mijn besluit te geven". Ten slotte kwam
minister-president Pholien er aan te
pas, die met de minister van justitie
Moyersoen overeen kwam, dat Wester
ling onder de hierboven gemelde voor
waarden mocht blijven. Eerst zou men
echter nog de Luxemburgse regering
verzoeken of deze geneigd was Wester
ling te adopteren. In afwachting daar
van steldé men de „Turk" reeds op
transport naar de Luxemburgse grens.
Het Groot Hertogdom haastte zich ech
ter mede te delen, dat Westerling het
rén van de sterkste argumenten vóór
het ingrijpen der V.N. in Korea komt
van de Amerikaanse landloper (daar
hobo geheten), die ter toelichting op
iiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiitiiiitiiii
man, die voor de rechtbank in Little
Rock (Arkansas) toegaf dat zij de heer
Fred Friedburger met een geweer in
z'n been had geschoten, doch zich on-
het besluit van de Landlopersbond de moest kosten. Toen de vroede vaderen e^ogelijk kon herinneren waarom eigen-
USA te steunen bij het bevechten van vernamen, dat dit ongeveer 250.000 dol-
aggressoren, verklaarde: „In Rusland
kan je geen landloper zijn! Q Van de
lar zou zijn, accepteerden zij haastiglijk
het aanbod van 3500 dollar van een
andere zijde hebben patriarch Alexis plaatsgenoot-baggeraar.
van Moskou en de Synode der Russisch
Orthodoxe kerk bij de Veiligheidsraad
een protest ingediend tegen de „Ame
rikaanse aggressie in Korea en 't bar
baarse bombardement op vrouwen en
kinderen". O Eenmaal op dit gebied
verzeild geraakt berichten wij u meteen
even dat de Grieks-Orthodoxe kerk m
Finland besloten heeft niet tot erken
ning van bovengenoemde patriarch
over te gaan, doch te blijven onder het
gezag van de patriarch van Constanti-
nopel. n En dan gaan we meteen even
door naar Israël om de 400.000 immi
granten, die sinds de Joodse staat twee
jaar geleden werd gesticht, daar aan
kwamen, een hartelijk „welkom thuis
te wensen en moed bij de vreedzame
verovering van de woestijn. <->ver
zand gesproken: De raad van Palaski i
de staat New York vroeg aan de genie
van het Amerikaanse leger wat het
uitbaggeren van het kanaal tussen
„Big Sandy Pond" en het Ontariomeer
yerder kunnen wij onze geachte
cliëntèle nog vergasten op het ge-
uigenis van mejuffrouw Dorothy Till-
'Vtf§TERLINKE LUCHTMANOEUVl<E
Eén vogel in de hand is beter dan
tien in de lucht.
lijk. En als derde bericht in deze
trits Americana melden wij u het over
lijden van de heer Frank Philips, pre
sident van de „Philips Petroleum Com-
pany". In de jaren '28 werd zijn vermo
gen op 40 millioen dollar geschat.
Als die Amsterdamse oberkellner in
een Rotterdamse bar daar 130 gulden
voor gehad had, had (...tsie, neemt u
me niet kwalijk) in ieder geval dan
had de kastelein op verzoek van die
kellner de politie niet behoeven op te
bellen. Toen de rechercheurs versche
nen vertelde de Amsterdammer name
lijk; dat hij met 130 gulden van zijn
baas op stap was en nu berouw had
gekregen. Op het hoofdbureau kwam
de man weer bij zijn positieven. Ten
slotte kondigen wij twee bezoekers aan:
De chef van het Japanse huisvestings
bureau Goro Ito is naar Amsterdam
vertrokken ter bijwoning van de con
ferentie over stedebouwkunde, die daar
op 27 Augustus begint; en uit Canada
vertrokken een vliegkampschip en twee
orpedojagers voor een beleefdheidsbe
zoek aan Europa, waarbij ook Neder
land op het programma staat.
betreden van het Luxemburgse grond
gebied werd geweigerd. Be wagen,
waarin Westerling en twee rechercheurs
gezeten waren, keerde daarop terug
naar Brussel.
(Zie verder elders in dit nummer).
Er is één journalist in Belgie, die
zich de dag van gisteren zijn hele
leven lang met enige spijt zal blij
ven herinneren. Hij keerde gister
morgen met een vliegtuig van de
SABENA naar Brussel terug van
een vacantieverblijf in Athene.
Toen hij op vaderlandse bodem
voet zette, zag hij tot zijn grote
verbazing vele welbekende gezich
ten. Collega's uit binnen- en bui
tenland wachtten het toestel op,
waarmee hij was thuisgekomen.
Reeds zette onze penneslaaf zijn
gezicht in de voor deze hulde ver
eiste plooi, toen hij ontdekte, dat
er zich niemand wat van hem aan
trok. Wat ejr aan de hand was?
Wel, met dezelfde machine arri
veerde ook Westerling. Zonder
het te vermoeden had de journa
list van Athene af met hem sa-
mengereisd. Pas in Brussel ont
dekte hij, dat hij de kans van zijn
leven had gemist...,-*
Ex-kapitein Westerling wordt door
twee gendarmes weggeleid van het
vliegveld Meisbroek.
Kroondomein heeft een
millioen schade
H.M. de Koningin heeft Donderdag
middag een bezoek gebracht aan het
door de windhoos getroffen Kootwijk.
Ongeveer een half uur onderhield zij
zich met de heer Brouwer en diens bij
na 80-jarige moeder, die in de verniel
de boerderij woonden. Belangstellend
informeerde zij naar de toedracht van
de ramp en ook in 't bijzonder hoe de
oude moeder zich daarna gevoeld had.
H.M. de Koningin was vergezeld van
de prinsesjes Beatrix, Irene en Mar
griet en enkele van hun vriendinne
tjes. Bij haar vertrek naar het even
eens getroffen Kroondomein bij Hoog-
Soeren, deponeerde H.M. een gift in
de collectebus.
Volgens Dr. ten Cate, van het KNMI
in De Bildt is de grootste schade aan
gericht op gronden, die het persoonlijk
bezit zijn van Prinses Wilhelmina.
Naar raming zijn daar 460 ha bos ver
woest. De houtschade wordt geschat
op een millioen gulden. Naar schatting
heeft de windhoos in Ooststellingwerf
een schade van 75.000 aangericht.
v Indonesisch rapport over Nieuw-Guinea
„De toekomst van Nederlands Nieuw-Guinea zou te allen tijde de wereldvrede
en de internationale orde in gevaar kunnen brengen", zo heet het in een rapport,
dat Donderdagavond door de Indonesische leden van de Nieuw-Guineacommis-
sie is uitgegeven. Volgens het rapport zjjn de Indonesische leden van de com
missie er echter van overtuigd, dat het vraagstuk op vreedzame wijze kan wor
den geregeld. Het rapport beschuldigt de Nederlanders er van een koloniale
politiek gevoerd te hebben, welke slechts de Nederlandse belangen diende en
voorts van verwaarlozing van hun plicht om de bevolking van Nieuw-Guinea
tot ontwikkeling te brengen.
tatie. De inlijving van het gebied bij
Indonesië zou politiek gezien hetzelfde
betekenen als een vereniging van
West- en Oost-Duitsland of van Noord
en Zuid-Korea,
De onafhankelijkheidsverklaring van
president Sukarno en premier Hattain
Augustus 1945 had betrekking op het
gehele gebied van Nederlands-Oost-
Indie. De Nederlandse regering had
beloofd 't vraagstuk zonder inroeping
van de hulp van „welke derde party
ook" op te lossen, zo wordt er aan toe
gevoegd. Verder had Nederland oe-
loofd. dat indien de souvereiniteit over
Nederlands N.-Guinea ooit zou wor
den overgedragen aan een andere par
tij, deze partij alleen Indonesië zou
zijn.
Het rapport besluit met de opmer
king, dat de Indonesische leden van
de commissie „openhartig en vriend
schappelijk" met de Nederlandse leden
hebben samengewerkt.
De Indonesische commissieleden ver
werpen de gedachte om Nederlands
Nieuw-Guinea onder een condominium
of een internationaal trustbeheer te
stellen.
In het rapport wordt verklaard, dat
indien Indonesië en Nederland er niet
in slagen de kwestie binnen de in de
RTC-overeenkomst vastgestelde termijn
tot een oplossing te brengen, zij bij ue
V. N. aanhangig kan worden gemaakt.
Indien tegen 27 December 1950 geen
vreedzame oplossing zou worden oe-
reikt, zou Nederland niet langer net
recht hebben de status van Neder
lands Nieuw-Guinea te bepalen.
Indonesië, aldus het rapport, wil
Nederlands Nieinv-Guineaautonomie
verlenen en het bevrijden van exploi-
