Stempel op ons economisch
even
Schaatsen
mag niet ontevreden
over wat 1950 bracht
fa. H. K. v. Kalsbeek Zn
V reemdelingenverkeer
liep niet terug
Veerboot raakte „zoek"
nabij Vlissingen
Gunstige en ongunstige reacties
Vraag zal het aanbod
overtreffen
DE reacties hiervan voor West-Europa
zijn van tweeërlei aard: een gunstige
en een ongunstige. Gunstig is, dat de
afzetmogelijkheden in Amerika veel
groter wordt; als de Amerikaan het
niet in eigen land kan kopen, zal hij
N", moeten wij die prijsstijging niet
alleen op de rug van de bewape
ning schuiven. Voor een groot deel ligt
de schuld ook bij de voorraadvorming,
het zich willen dekken tegen ongun
stige tijden en bij de speculatie, die
winst ruikt.
MARKTBERICHTEN
Beelden uit 1950
jasMÜMÜM
1
ZATERDAG 30 DECEMBER 1950
Sprake gezonde bloei
Ia, het afgelopen Jaar is In «.i. OGI
del en nijverheid bloeiden volop2 Lderdüd ""x geweest' Velerlel haa
tteen gesproken zeer zeker winst gehecht °P Texel heeft 1950 In het alge-
doch ook In geestelijk opzicht. een winst in materiële zin.
J)E landbouwers en veehouders kun
nen terugzien op een vruchtbaar
Jaar. In tegenstelling tot bepaalde
streken in ons land, waar naast de
landbouw ook tuinbouw wordt beoe
fend, wordt op Texel alleen landbouw
bedreven. Dit heeft er mede toe bij
gedragen, dat de vernietiging van de
producten en de hiermede gepaard
gaande teruggang in de bedrijven, aan
Texel is voorbijgegaan. De Texelse
veestapel breidt zich gestadig uit en
de omschakeling van wolvee naar
melkvee vond eveneens voortgang. De
wol-, melk-, boter- en vleesprijzen wa
ren behoorlijk. De visserij kan 1950 be
zingen als een zeer goed jaar. Door
het niet wegtrekken van de garnalen
kon de kleine visserij ook op de Wad
denzee een goed bestaan vinden. Hoe
wel de bouwnijverheid niet overbelast
was met opdrachten tot nieuwbouw,
overigens een teken van de tijd, kon
zij nagenoeg voor haar personeel vol
doende emplooi vinden in onderhouds
werken, en verbouwingen.
De bloembollencultuur heeft ln 1950
•en uitstekende beurt gemaakt. Een
rijke oogst met prima prijzen, en zon'
der gevaar van vernietiging en be
•temming tot veevoer.
In tegenstelling tot andere bad- of
•eizoenplaatsen, waar het vreemdelin
genverkeer terugliep, heeft Texel zich
als zodanig kunnen handhaven en zelfs
nog vooruitgang kunnen boeken. Hier
blijkt wel de waarde van een goed uit
gevoerde propaganda-actie.
Gezondheidszorg
TN HET afgelopen jaar mocht mer
met vrucht werken aan het veelom
vattende probleem van de volksgezond
heid. Een kraamcentrum werd samen
met Den Helder in het leven geroepen
en de opleiding van kraamverzorgsters
ter hand genomen. Ook werd onlangs
een gezondheidscentrum gesticht. Dit
lichaam zal zich belasten met de ex
ploitatie van een consultatiebureau
voor zuigelingen en kleuters annex
badhuis en tbc-bestrijding. Het consul
tatiebureau en badhuis zullen waar
schijnlijk in 1951 worden gebouwd,
•venals het tehuis voor ouden van da
gen. De verwezenlijking van dit plan
heeft veel tijd van voorbereiding ge
vraagd, doch naar wij weten zal nu
spoedig op waardige wijze voor onze
Oudjes worden gezorgd.
Het vereniging leven bloeide volop.
f)a ontwikkelingsclubs, toneel- en zang
verenigingen toonden grote activiteit.
Hieruit blijkt wel, dat de Texelaars
na afloop van de dagelijkse arbeid
hunkeren naar een goede ontspanning.
De sportverenigingen zagen hun aantal
leden groeien en zelfs een nieuwe
elub, de Texelse tafeltennisclub, zag
het licht.
Onlangs werd de watermolen in de
polder Het Noorden weer in gebruik
genomen, nadat de molen grondig ge
restaureerd was, met financiële mede
werking van rijk, provincie en ge
meente en TESO. De eilandbewoners
geven door het medewerken aan de
restauratie van dergelijke werken,
blijk, dat zij het bezit van cultuur-his
torische monumenten weten te waar
deren. De vernieuwing van het onder
wijs werd met kracht voortgezet. Een
nieuwe landbouwhuishoudschool ver
rees, een nieuwe openbare lagere
school te Den Burg werd gebouwd, en
in de nabije toekomst zal een gym
nastieklokaal te Den Burg verrijzen,
de ULO-school te Den Burg worden
uitgebreid en een nieuwe school te De
Koog worden gesticht.
De verbindingen
r\OOR .DE Texelse gemeenschap wer-
den grote sommen geld besteed aan
de verbetering van de dorpsstraten en
de verbindingswegen tussen de zeven
dorpen. Het is begrijpelijk, dat dit met
grote financiële offers gepaard ging
Een zeer belangrijk punt is de verbin
ding van Texel met de vaste wal. Veel
werd over dit punt reeds gesproken
en geschreven. Een oplossing werd nog
niet verkregen, in verband met de
vele kanten, die aan deze zaak zitten.
Het gemiddelde werkloosheidscijfer
vertoonde een iet® stijgende lijn, van
verontrusting kan echter niet worden
gesproken.
In het bovenstaande resumé zijn
slechts enkele onderdelen van de grote
Texelse gemeenschap belicht. Stellig
zijn bepaalde punten niet opgesomd en
misschien zijn dit wel zeer belangrijke.
Doch wij twijfelen er niet aan, of een
ieder die serieus en welbewust deel
neemt aan het feit der jaarwisseling,
zal even terugzien op 1950. Hij ziet dan
bepaalde feiten en omstandigheden op-
n'j;en'.. w®lke voor hem zeer belang
rijk zijn, ja misschien wel het belang
rijkst. Moge hij dan deze gebeurtenis
sen nog eens welbewust beleven, op
dat hij met de toen opgedane ervaring
en ook met de destijds gemaakte fou
ten, in de toekomst zijn voordeel moge
doen, zowel in materiële als in geeste
lijke zin. Hoe dikwijls zien we het
niet, dat het materialisme in onze
maatschappij overheerst, en aan de
geestelijke principes niet die waarde
wordt toegekend, welke zij verdienen.
Moge het ons allen gegeven zijn, in de
toekomst te werken aan een verede
ling van onze geest, opdat een oprechte
geestelijke verdraagzaamheid wordt
verkregen.
De veerboot Prins Hendrik, die de
dienst tussen Vlissingen en Breskens
onderhoudt, heeft velen een paar ang
stige uren bezorgd, door „zoek te ra
ken". Het schip vertrok Vrijdagmiddag
in een dichte mist uit Vlissingen, maar
zag zich genoodzaakt, buiten de haven
voor anker te gaan. Toen de mist wat
optrok, wilde men de reis voortzetten,
maar het anker kon onmogelijk wor
den gelicht. De reddingboot President
Wierdsma spoorde het schip op en
slaagde er in,, hulp te bezorgen. Na eni
ge uren harde arbeid kreeg men het
anker binnen en kon de reis worden
voortgezet. Te middernacht werd Bres
kens bereikt.
Na 1 Januari a.s. gelden de plaat
selijke bepalingen betreffende de
maximum snelheid niet meer De
A.N.W.B. heeft aan alle Neder
landse gemeentebesturen biljetten
gezonden met het opschrift: „Maxi
mum snelheid opgeheven. RIJ
RUSTIG. Toon U het vertrouwen
waardig", welke over de betref
fende bestaande borden geplakt
worden.
I De gevolgen van Amerika's noodtoestand
rvE door president Truman in de Ver. Staten afgekondigde noodtoestand grijpt
diep ln het economische leven van dat land in. Maar hij zal niet minder diep
•n ons eigen economische leven ingrijpen. Ook al zal dat niet morgen aan de
lag zijn, in de loop van 1951 zullen wij de greep steeds meer gewaar worden.
Jok in de V.S. gaat de economische mobilisatie stap voor stap: de controle op
n de beperking van de productie ten behoeve van de oorlogsindustrie, de toe
wijzingen, de loon- en prijscontrole, zij komen op een gegeven ogenblik, al naar
gelang de economische dictator Charles Wilson zulks nodig acht. Als het kan
vrijwillig en anders met dwang. Het eerst zullen de Amerikanen het merken
in hun „luxe" gebruiksgoederen als auto, radio, koelkast, wasmachine, enz., daar
na in hun normale consumptie en gebruiksgoederen.
DE BEKENDE MERKEN, ALS NOOITGEDAGT, P.B.,
VONK, ENZ.
Echte Friese Doorlopers
Noren
Stalen Kunstschaatsen zonder schoenen
Kinderschaatsen, vanaf 3.50
Sch&atsgarnituren, ook losse banden en riemen.
Bobsleden
BINNENHAVENS.
de goederen trachten te importeren. Nu
is dat „gunstig" natuurlijk erg betrek
kelijk. Want als wij meer kunnen ex
porteren naar de V. S., dan verdienen
wij dollars en dan wordt onze beta
lingsbalans er beter van, maar auto
matisch wordt de zuigkracht op de
goederenvoorraad, ter beschikking
staande van het binnenland, ook gro
ter. Voor die eigen consumptie blijft
dus minder over.
Nu gaat in principe het afvoeren van
dé export wel voor, maar als de aan
voer van grondstoffen voor het maken
van goederen juist moeilijker wordt,
dan komen uiteindelijk èn binnenlandse
consumptie en export in gevaar en gaat
de stelling niet helemaal meer op, dat
de uitvoer ten koste van alles moet
worden afgevoerd.
En die aanvoer van grondstoffen
wordt veel slechter: dat is de ongun
stige reactie op Amerika's economische
mobilisatie. Voor nagenoeg alle goe
deren die wij maken, hebben wij
grondstoffen uit het buitenland nodig.
De producenten hiervan zitten dus wat
je neemt in de goede hoek en zij aar
zelen dan ook niet om er vet uit te
braden. Met één oogopslag zien wij dat
uit de prijzen.
De rubberprijs is sedert 1 Jan. 1950
3 maal zo hoog, de tinprijs 2 maal zo
hoog, de katoenprijs 1 y2 maal zo hoog,
de cacaoprijs 1 zo hoog, de koffieprijs
11/5 maal zo hoog, de koperprijs 11/3
maal zo hoog,, de loodprijs 1 y, maal zo
hoog, de nikkelprijs 11/5 maal zo hoog,
DANKBAAR
p radus kreeg na Kerstmis
een brief, waar hij eerst
niet zo best over te spreken
was. Hij dacht na de eerste
regel namelijk, dat de
schrijfster een beroep wilde
doen op de offervaardigheid
van hen die „op 53° Noor
derbreedte" lezen. Kijkt u
zelf maar: „Daar mijn man
door omstandigheden al een
paar maanden zonder werk
is en wij twee kinderen heb
ben, zult u wel begrijpen,
dat een moeder, wanneer er
in de winter feestdagen in
zicht zijn, altijd een beetje
in de piepzak zit". En ver
der las Gradus: „Mijn jeugd
was niet erg prettig als oud
ste uit een groot gezin, dus
ik weet wat het zeggen wil
als je bij een ander voor het
raam moet kijken naar die
leuke Kerstlichtjes". Dus
dacht Gradus, dat hij voor
deze vrouw misschien om
warme kleren moest vragen
of om een geldelijke bij
drage die de Oudejaarsvie-
ring prettiger kon maken
dan de „troosteloze Kerst
sfeer". Edoch, de brief
schrijfster wilde slechts
haar dankbaarheid betui
gen aan het Leger des Heils,
dat haar een prachtig pak
ket schonk. En zij wilde via
deze rubriek dank brengen
aan hen, die haar oudste
dochtertje het Kerstfeest
lieten vieren bij de padvin
ders aan de Burgemeester
Houwing singel. „En", zo
vervolgt de brief, „zou u nu
zo goed Willen zijn om
vooral voor dat prettige in
die Kerstdagen te bedanken.
Het was fijn".
En zo werd het een brief,
die Gradus met veel plezier
kon lezen. Het epistel was
slechts ondertekend met
„Een huismoeder". En zij
wenste ook Gradus een goed
uiteinde en een goed
Nieuwjaar. Waarvoor dank.
En Gradus, op zijn beurt
wenst alle „vaste klanten"
natuurlijk hetzelfde.
STAMTAFEL
jf^aat Gradus de laatste
„Stamtafel" van 1950 aan
het kind wijden. Aan het
kind, dat nooit genoeg weet.
Een bescheiden, niet al te
dikke, man vertelde het ge
schiedenis je. Zijn zoontje
was op zekere dag gekomen
met de vraag: „Waar kom
ik vandaan?" Moeder be
greep de moeilijkheid, en
wist zich in eerste instantie
geen raad. Haar man, die er
ook wel even mee zat, be
gon een verhaal over bomen
en bloemen en dieren. En
over boompjes, bloemetjes
en diertjes. Vanwege de
duidelijkheid namen pa's
woorden geruime tijd in be
slag. Tot zoontje zei: „Ja, ja,
daar weet ik alles van,
maar Pietje van de over
kant komt van Zwolle".
LEED
Het is verdrietig, dat „lief"
en „leed" in het leven zo
dikwijls In één adem moe
ten worden genoemd. Zo
moet Gradus, bij het vol
schrijven van zijn laatste
rubriekje in 1950, met ont
roering denken aan alle
mensen, die in het afge
lopen jaar een groot ver
driet moesten dragen Gra
dus wil liever geen koude,
zakelijke opsomming geven
van de schokkende dingen,
die in het afgelopen jaar
ook hem diep hebben ge
troffen. Een heel gezin
kwam door gasverstikking
om het leven en er gebeur
den enkele andere ongeluk
ken, waardoor Helderse fa
milies in rouw werden ge
dompeld. Het kan voor hen
geen troost zijn, nu te lezen
dat Giadus even aan hen
heeft moeten denken.
MONDELING
voetbalvereniging „Hel
der" vindt het prettiger
om elkaar mondeling een
„Gelukkig Nieuwjaar" toe
te wensen. Daartoe bestaat
voor „Helder-vrienden" de
gelegenheid op Nieuwjaars
dag, van elf tot één uur in
„Formosa".
Gradus gaf dergelijke
regels voor de laatste maal
door. Hij wil namelijk het
nieuwe jaar in zonder een
gradus-advertentierubriek.
(Wist u al dat Helder op
7 Januari vriendschappelijk
speelt tegen Alcmaria
Victrix?)
LIEF
Qradus wil in dit Oude-
jaarnummer toch even
herinneren aan een paar
goede dingen, die 1950 ons
bracht. Was het niet pret
tig, dat al voor de zomer
aanbrak een aantal oud
redders een eigen huisje in
het Dorus Rijkershofje kon
betrekken? Het borst
beeld van hun grote voor
man werd op 19 Juni door
oud-burgemeester Ritmees
ter onthuld. In diezelfde da
gen klingelden voor het
eerst weer na tien jaar de
klokken van het carillon hun
vredige wijsjes. Voor vijf
honderd ouden van dagen
was de 23ste Augustus een
grote dag: in vijftien auto
bussen maakten zij een
tocht naar Friesland, Gradus
is mee geweest, al waren
zijn haren nog niet grijs, en
het was voor hem een kos
telijke dag. En twee dagen
later heeft hij genoten van
de gastvrije ontvangst, die
een honderdtal oud-Lom
bokstrijder in Nieuwediep
ten deel viel. Het doet Gra
dus altijd weer goed, te
merken dat men de ouder
dom in ere houdt Want ook
hij zal eens op het zijspoor
der grijsheid worden geran
geerd
GRADUS
Deze locomotief heeft weinig te vertellen, want locomo
tieven kunnen niet praten. Dat weet Gradus. Maar toch, als
men 's nachts over twaalven weggedoken in jas of mantel in
de buurt van het station terecht komt, dan hoort men de
kolos ijverig zuchten. De ontsnappende stoom verhaalt van
een voorbije dag. En morgennacht staat die locomotief weer
te tuffen. Hij verzucht, dat weer een dag ten einde is. En
met die dag een heel jaar. Maandagmorgen gaat die locomo
tief, aan de kop van een stel volgzame wagens, weer een
nieuwe dag tegemoet. Een bijzondere dag, omdat het de
eerste dag is van een nieuw jaar. Een jaar, waarvan alle
reizigers weer voorspoed verwachten.
CHARLES E. WILSON
.productieleider
de zinkprijs 2 maal zo hoog geworden.
Dit is natuurlijk funest voor onze
prijzen: getuige ook het feit, dat onze
groothandelsprijzen en kosten van le
vensonderhoud blijven stijgen en hst
leven dus steeds duurder wordt.
Voorraad en speculatie.
Het ligt voor de hand, dat men ln
Europa deze ontwikkeling met angstige
ogen volgt. Niet alleen dat de prijzen
stijgen maar ook. dat er steeds minder
ter beschikking komt, omdat de expor
terende landen exportquota's vaststel
len en daarmee een deel van de pro
ductie voor zichzelf reserveren.
Het enige wat hieraan te doen is,
tracht men te doen: voorstellen te ont
werpen om de grondstoffen onder con-
tróle te stellen. De O.E.E.C., de raad
van de organisatie voor Europese sa
menwerking te Parijs de vertegen
woordiger van 18 Europese landen)
heeft het besluit genomen om te trach
ten de productie in de deelnemende
landen te helpen verhogen, om de ver
spilling te beperken en om tot een
rechtvaardige verdeling van de aan
voer te komen.
Bij dit laatste vinden wij natuurlijk
de kern van de zaak. Mocht het lukken
tot zulk een samenwerking te komen,
dat één Europees orgaan vaststelt hoe
veel elk land van de voornaamste
grondstoffen krijgt toegewezen, dan is
er veel gewonnen. Maar niet alles,
want dit systeem heeft alleen zin, als
elk land ook controle op de invoer en
de uitvoer toepast. Want als Nederland
een bepaald quantum krijgt toebedeeld,
dan zou bij vrije prijzen en vrije uit
voer dat postje grondstoffen al gauw
weer verdwijnen dan wel tegen een
zwarte prijs ergens bij een industrie
worden ondergebracht. Dit is uiteraard
onduldbaar.
Het blijkt dus, dat wij weer een ge
heel raam van in- en uitvoêrmaatrege-
len te wachten zijn, dat de liberalisatie,
die pas met zoveel gejuich is binnenge
haald, weer door de achterdeur zal
verdwijnen, dat de prijscontröle weer
verfijnd wordt. Kortom, onafwendbaar
is de reglementering van ons economi
sche leven. Maar och, als het daar bij
blijft, dan mogen wij ons nog gelukkig
prijzen.
LAbIGEDIJKER GROENTENCENTRALE,
29 Dec. 1200 kg bieten: A 9,90 en B 6,90;
48.000 kg gele kool 5,50-11,20; 20.000 kg
rode kool 5—15,20; 4000 kg witte kool: Deense
5,20—5,70; 8000 kg groene kool 7—10.60;
240 kg witlof: I 70 en II 50; 200 kg sprui
ten 66.
NOORDERMARKTBOND, 29 Dec. - 1000
kg bieten: A 10 en B 7; 83.000 kg rode kool
6,70-10,30; 11.000 kg gele kool 8,20-11,70;
5200 kg groene kool 8,30-10,20; 50.000 kg
witte kool: Deense 5.50-6.40 en Succe» 5,50
-6,30.
WARMENHU1ZEN, 29 Dec. - 69.000 kg
rode kool 7,40-15,10; 15.800 kg gele kool
7—11; 17.400 kg witte kool 5,60-6,20.
ALKMAAR, 28 Dec. Graanbeurs.
Tarwe 2150—23, rogge 29—31.25, gerst
2930.50, haver *2829.25, bruine bonen
5060, citroenbonen 4555, witte bonen
(krombek) 60—80, grauwe erwten 60—75.
capucijners 55—71, groene erwten 3610,
schokkers 3842.
ALKMAAR, 29 Dec. 1950. Kaasmarkt.
1 stapel boerenkaas, 729 kg; prijs 1,06,
handel gunstig.
Het populaire Stedelijke Muziekkorps bestond op geiegenheid
jaar. Het geheel in nieuwe uniformen geklede korps bracht ter geieg
van dat heuglijk feit een aubade voor het Raadhuis.
■s
De boerc rij van Schippers aan de Jan Verfailleweg staat op het terrein,
no in de naaste toekomst enige honderden woningen zullen verrijzen,
waarop laatste raadsvergaderingen werd besloten, de vervallen boer-
een derij in slopershanden te doen overgaan.
Ter gelegenheid van het vijjtienjarig bestaan van de Helderse Bruinvissen
brachten Neptunus en zijn vrouw, gevolgd door tien waternymphen, in
Augustus een bezoek aan het zwembad aan de Dijk. Met een roeiboot werd
het twaalftal naar het vlot gebracht, waar onze fotograaf het gezelschap
inviteerde voor een plaatje ter herinnering aan een onvergetelijke zwemdag.
