Atoomkrachtproeven in Argentinië
Staki
ngen
in
Pe
rzie
McArthur wil met Chinese
bevelhebber confereren
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Sartono formateur
in Indonesië
Zuidkoreanen overschreden de
achtendertigste breedtegraad
V.S. overwegen militaire
voor Zuid-Amerika
hulp
Spaans-Amerikaans bondgenootschap?
De Prins naar Zuid-Amerika
Dinsdag 27 Maart 1951
76e Jaargang No. 11061
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Vlieringen en Anna Paulowna
Kleine kunstmatige zonnen op aarde
Prof. Richter: Wij kunnen de H-bom
maken, maar willen het niet
Atoomenergie in dienst
van de industrie
Olie op het vuur
In tal van plaatsen de
staat van beleg
Over een wapenstilstand in Korea
Washington verrast
en gebelgd
Nieuwe Chinese linie langs de parallel
Paasboodschap uit
de lucht
Collectieve strijdmacht
voor Weste ijk hairond
V/eerbericht
In de geest van het
Atlantisch Pact
van
Geen vordering te Parijs
Ko>ii Reiltk
Faroek huwt zes Me»
Geen wijzigingen in
Nederlands elftal
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
Directie:
j. BIJLSMA en C. KRAK
l'ÖHHM
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct. p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—, elk woord meei
5 cent
Abonnementen per kwar
taal f 5.15, per maand
1.72 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
op
de
ge-
ng Argentijnse president generaal J„a„ Perón, heeft medegedeeld, dat
het eiland Huemul in het Argentijnse merengebied onder leiding van
42-jarige genaturaliseerde professor Richter proeven worden genomen met
reguleerde atoomenergie". Er was op 16 Februari een succesvolle proef genomen
„et ..gereguleerde atoomenergie op een nieuwe basis". Perón deelde mede, dat
Argentinië met de Ver. Staten, Groot Brittannie en de Sow jetunie wil navolgen
door enorme sommen te besteden aan de ontwikkeling van de kernsplitsing en
daarom besloten heeft het risico te nemen van het volgen van een andere weg
die misschien tot betere resultaten aal leiden, doch ook op een mislukking kan
uitlopen.
IN tegenstelling met het buitenland
werkt men op Huemul op basis van
^warmte-kernreactie, die identiek is
aan de reactie waarbij atoomenergie
van de zon vrijkomt". Voor het teweeg
brengen van dergelijke reacties waren
temperaturen van millioenen graden
nodig. Het fundamentele probleem, dat
opgelost moest worden, was dat van de
manier waarop men dergelijke tempe
raturen zou kunnen bewerkstelligen.
Om catastrophalc explosies te voorko
men, was het nodig een middel te vin
den om ie opeenvolgende warmte-
kernacties te reguleren. Dit had men
weten te bereiken.
Perón zeide verder, dat problemen
als van de kosmische stralen diepgaand
bestudeerd worden in een speciaal
soort zon-reactor, temotron genaamd.
„Buitenlandse technici zal het interes-
geren te weten, aldus Perón, dat in de
loop van ons werk aan de warmte-
kernreactor de problemen van de zo
genaamde waterstofbom intensief zijn
bestudeerd. Met verbazing stelden wij
vast. dat de publicaties van de gezag
hebbendste buitenlandse geleerden
enorm ver var de werkelijkheid ver
wijderd zijn. Gelukkig hebben wij het
moeizame triton-proces kunnen vervan
gen door het gebruik maken van min
der kostbare materialen".
Perón zeide ten slotte, dat Argenti
nië atoomenergie nodig had voor zijn
industriële vooruitgang en vastbesloten
was tot de productie ervan te geraken.
De als bijproduct verkregen stabiele en
radio-actieve isotopen zouden gebruikt
worden voor wetenschappelijk onder
zoek.
GEEN BOM-PRODUCT1E
DE werkelijke auctor van de onderne
ming, prof. Richter, verklaarde: „het
probleem, dat wij aanvatten is dat van
het ontsteken van kleine kunstmatige
zonnen op aarde. Wat de V.S. trachten
te doen bü de exploisie van de water
stofbom heeft Argentinië in hef labo
ratorium bereikt onder volmaakte con
trole. Argentinië weet reeds lang, hoe
de tva'ers'ufbo-» ge.—inkt kon «vr '-n
maar president Perón is er tegen, dat
w-ii deze bom vervaardigen."
Richter zeide, dat het Argentijnse
proces goedkoper is dan de productie
van electriciteit, daar de energie ver
wekt wei--, uit zeer goedkope grond
stoffen. Spoedig zou hij bijzonderheden
kunnen publiceren over de manier
wsarop hij een snelheid van 3200 km
per seconde voor gas tot stand had we
PERON
ten te brengen. Deze snelheid is duizend
maal groter dan die van explosieve en
brandbare gassen, dat bij raketten
wordt gebruikt. De gereguleerde resul
taten van de explosies, die hij verwek
te, waren te vergelijken met die welke
in nieuwe sterren worden waargeno
men. „Wij zijn een geheel nieuwe zon
nenatuurkunde begonnen" aldus prof.
Richter, die vertelde, dat Argentinië
thans aan een geweldige „zonne-oven"
bouwt om atoomenergie te produceren
op dezelfde wijze als de zon dit doet.
Hij verklaarde, dat zijn systeem prac-
tische toepassing zou hebben in elee
trische centrales en smelterijen. Vol
gens zijn met-iode konden metalen bij
het smeltproces volledig en zeer goed
koop worden verdampt. Hij wilde niet
zeggen, wanneer naar zijn mening zijn
systeem praj isch in toepassing zou
worden gebracht, omdat „wij nog de
noodzakelijke fabrieken en de grote
reactor missen".
Voor andere practische doeleinden
dan in electrische centrales en smelte
rijen zou het gebruik van zijn systeem
van „warmtekernreactie" gecompliceer
der" kunnen zijn.
TWIJFEL IN AMERIKA
JTNIGE vooraanstaande Amerikaanse
atoom geleerden hebben hun twijfel
uitgesproken over de verklaring van
president Perón. Dr. Lidel verklaarde,
dat zelfs indien de waterstofbom ge-
perfectionneerd was, het onwaarschiin
lijk zou zijn, dat de warmte kernreac
tie gebruikt zou kunnen worden voor
de reguleerde vrijmaking van- atoom
energie voor practische doeleinden op
andere schaal dan in een laboratrium.
De Braziliaanse regering acht bij de
mededelingen van Peron vooropgezet
te overdrijving in het spel. Daarbij
zou het meer om psychologische pro
paganda dan om wetenschappelijke of
mltiaire bedoelingen gaan. Overigens
wil Brazilië, dat van de Afgentijnse
proeven reeds lang op de hoogte is, de
mededelingen nauwkeurig bestuderen
De voorzitter van het Indonesische
parlement, het PNI-lid Sartono, is aan
gewezen als kabinetsformateur.
Ir. Sukarno, die hiervan op Paas-
öchtend om half twaalf ten paleize me
dedeling deed, verklaarde: „Het doel is
een nationaal coalitiekabinet op brede
.basis te vormen. Sartono heeft de op
dracht aanvaard. Hij heeft aan de per*
meegedeeld, dat het niet zijn bedoeling
is zelf zitting te nemen in het kabinet.
Als gevolg van stakingen in het olie
centrum van de Anglo-Iraanse Olie
maatschappij Abadan is op zeven plaat
sen in het Zuidperzisehe oliegebied de
staat van beleg afgekondigd. De sta
king brak uit omdat de maatschappij
De mededeling van generaal Mac-
Arthur, dat hij bereid is de Chinese
communistische opperbevelhebber te
velde te ontmoeten voor pogingen om
tot een wapenstilstand te komen, heeft
scherpe critiek in de Verenigde Staten
uitgelokt. In Washington betreurt men,
dat MacArthur niet de Amerikaanse
Volgens een mededeling van het
Zuidkoreaanse leger, die is goedge
keurd door het Amerikaanse achtste
leger, hebben Zuidkoreaanse patrouil
les de 38ste breedtegraad „verscheide
ne malen" overgestoken. De Zuidkore
aanse troepen verklaren Joepori, vijf
kilometer ten noorden van de 38s e
breedtegraad te hebben veroverd. Op
het centrale front hebben tanks van
de verbonden strijdkrachten punten
binnen drie km. van de grens bereikt.
Op de openingsvergadering van de
conferentie van minis ers van buiten
landse zaken van de 21 Amerikaanse
republieken heeft de Braziliaan Joae
Neves de Fortoura namens zijn Zuid-
amerikaanse collega's aangedi ongen
op gezamenlijk maatregelen tot het
beëindigen van communistische propa
ganda in Zuid-Amerika. Volgens Ame
rikaanse persberichten overwegen dc
Verenigde Staten met spoed een mili
tair hulpprogram van 80.900.000 dollar
voor Zuid-Amerika. Het zou in de be-
Verwacht-ng tot Dinsdagavond.
Zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaringen en hier en daar regen.
Overwegend matige wind hoofd
zakelijk tussen Zuid en West. Iets
zachter.
Woensdag: Zon op 6.27, onder
19.06; Maan op 1.20. onder 8.09.
bereid' verklaren elke aanval op een
lid van het Atlantisch pact te be
schouwen als een aanval op zichzelf
en dat lid hulp te verlenen. Ten slotte
zou Spanje bereid zijn zijn troepen
over de Pyreneeën te zenden, indien
dit nodig zou zijn.
wenste
De besprekingen, die reeds geduren
de verscheidene weken tussen de
Spaanse regering en de Amerikaanse
ambassadeur, Stanlon Griffis, te Ma
drid worden gevoerd, schijnen in een
nieuw stadium gekomen te zijn.
De Spaanse regering, aldus diploma
tieke kringen, zou in verband met de
moeilijkheden, die Spanje's opneming
in het Atlantisch pact ontmoet, bereid
zijn met de V.S. een bondgenootschaps
verdrag naar het voorbeeld van het
Atlantische pact te ondertekenen,
waartoe ook Portugal zou worden uit
genodigd.
Franco zou de voorwaarde hebben
gesteld, dat de V.S. voldoende wapens
ter beschikking stellen om het Spaan
se leger te moderniseren.
Franco zou Griffis gezegd hebben,
dat de Spaanse regering bereid is alle
verplichtingen van het Atlantisch pact
op zich te nemen, indien de V.S. een
militair pact willen sluiten met Span
je. Spanje zou zich in dat geval ook
doeling liggen bjj te dragen tot het
opbouwen van een collectief gebalan
ceerde strijdmacht in het kader van
het defensie-stelsel van het Wes'elijk
halfrond.
In zijn openingsrede verklaarde pre
sident Truman dat het Westelijk half
rond zijn verdediging moet samenvoe
gen en gezamenlijk de volken in Eu
ropa en Azie moet steunen, die strij
den tegen communistische overheer
sing. De aggressieve Sowjet-expansie
vormde een gevaar voor de gehele we
reld. aldus Truman. die erop aandrong
de Verenigde Naties te steunen en te
versterken. „Wij erkennen, dat het
volk van Rusland en de volken van de
Russische satellietstaten veel op ons
lijken bij wat zij willen voor zichzelf
en hun kinderen. Wij hopen, dat het
hun eens mogelijk zal zijn hun leiders
van het pad van tyrannie en aggressie
af te brengen".
De agenda van de conferentie ver
meldt drie punten, t.w. de verdediging
van het Westelijk halfrond, inwendige
veiligheid en economische vraagstuk
ken.
VoIgens berichten van het front be
reiden de Chinezen zich vooi op het
handhaven van een linie in de nabij
heid van de 38ste breedtegraad Langs
het centrale front rukten sterke Chi
nese groepen de troepen der V.N. te
gemoet Ook heuvelstellingen even ten
zuiden van de breedtegraad werden
door Chinezen weer bezet. Men neemt
aan. dat de Noordelijken een linie ten
noorden van Tsjoentsjon willen be
houden.
Het hoofdkwartier van de Ameri
kaanse luchtmacht te Tokio meldt, dat
de activiteit van de Noordelijke lucht
macht boven Korea is toegenomen. In
de afgelopen zestien dagen waren meer
dan 140 vliegtuigen waargenomen. Ook
de Amerikaanse activiteitin de lucht
nam toe.
Zondagochtend tegen het aanbreken
van de dag vloog een Amerikaans
vliegtuig met een luidsprekerinstalla
tie laag over de centrale frontlinie.
Een veldprediker richtte zich in een
Paasboodschap tot de troepen, die
niet in de gelegenheid waren een
Paasdienst bij te wonen.
regering geraadpleegd heeft, alvorens
aan de Chinezen een aanbod voor wa
penstilstandsonderhandelingen te doen.
MacArthur zou voorwaarden hebben
gesteld, welke voor Peking onaan
vaardbaar zouden zijn.
Amerikaanse functionarissen ver
wachten enige bittere protesten en
speciaal van de regeringen van die
staten, die strijdkrachten in Korae
hebben, nieuwe verzoeken om het ge
zag van de geallieerde opperbevelheb
ber te beperken.
Amerikaanse bladen meldden Zondag
dat de mededeling van MacArthur een
voorgenomen verklaring van de rege
ringen der veertien landen, die strijd
krachten in Korea hebben, „in de war
zou hebben gestuurd". In deze verkla
ring, die men aan de regering te Pe
king zou hebben willen aanbieden,
zouden de vredesdoeleinden der veer
tien staten zijn uiteen gezet. In offi
ciële Amerikaanse kringen weigerde
men te bevestigen of te ontkennen of
een dergelijke verklaring werd voor
bereid.
Volgens andere berichten zouden
Russische diplomaten te kennen heb
ben gegeven dat een eventueel nade
ren door verbonden strijdkrachten van
de Jaloe ide grensrivier tussen Mands-
joerije en Korea een rechtstreeks in
grijpen door de Sowjetunie zou ver
oorzaken.
Radio Peking heeft tot dusver nog
niet gewaagd van het door generaal
MacArthur gedane voorstel melding te
maken. Ook radio Pjonjang (Noord-
Korea) heeft tot nog toe over deze
kwestie gezwegen.
de premie als compensatie voor gebrek
aan accommodatie introk. Naar verluid^
zijn er ook gistingen merkbaar in
industriesteden in het noorden Men
verwacht, dat ook daar de staat van
beleg zal worden afgekondigd.
Twee dagen geleden werd een po
ging gedaan om de militaire gouver
neur van Teheran. Abdoel Hoessrin
Hedjazi. te doden. De aanslag mislukte
en er werden arrestaties verricht.
De gouverneur heeft Maandag negen
personen doen arresteren „die het kei
zerlijke hof vijandig gezind zijn". On
der hen bevinden zich twee journalis
ten. die kort geleden in zijn blad een
heftige aanval op de leden van de
keizerlijke familie deden. De ande'-^n
behoren tot de secte der „Mohamme
daanse broederschap".
Aanslag uit wraak.
Dr. Abdoel Hamid Zanganeh. oud-
minister van onderwijs op wie 19
Maart te Teheran een revolveraanslag
is gepleegd, is Zondag aan de bekomen
verwondingen bezweken. Zanganeh m
46 jaar.
De vermoedelijke* dader. Nasratollah
Qumi, is een theologisch student. Hij
zou de aanslag gepleegd hebben om
een persoenitike grief op Zangeneh te
wreken. Hij zou namelijk door dr.
Zangeneh een keer betrapt zijn ap
„spieken" bij een examen.
De plaatsvervangers van de ministers
van buitenlandse zaken van de Grote
Vier hebben Zaterdag te 12.25 gmthun
zeventiende bijeenkomst beëindigd. De
volgende bijeenkomst wordt hedenmid
dag gehouden. Op de bijeenkomst van
Zaterdag is gesproken over de kwes
ties Triest en Oostenrijk. Volgens een
Britse woordvoerder was geen vooruit
gang geboekt. Er waren geen nieuwe
voorstellen gedaan en over de reeds in
gediende voorstellen werd geen over
eenstemming bereikt.
De Britse onderminister van buiten
landse zaken, Davies. zou. na een be
zoek aan Londen gedurende het week
einde. met nieuwe instructies naar Pa
rijs terugvliegen. Davies heeft Maan
dag besprekingen gevoerd met Morri-
son. Men gelooft dat Morrison instruc
ties heeft gegeven voor het geval de
impasse op de bijeenkomst van de
plaatsvervangers van vandaag zou
voortduren.
Geen o - erievenden
Amerikaanse Globemaster
Vijf en vjjftig Amerikaanse en Brit
se vliegtuigen hebben lot heden tever
geefs gezoeht naar overlevenden van
de vliegramp van de „Globemaster"
van de Amerikaanse luchtmacht, waar
bij, naar thans moet worden aangeno
men, 52 personen om het leven zijn
gekomen.
Volgens onbevestigde berichten ver
voerde de Globemaster ook „een zeer i
geheime lading" in de vorm van een
apparaat voor aloomonderzoek. Een
kotter seinde, dat hij een verkoolde
duffelse zak heeft opgepikt, op onge
veer achthonderd km. van Shannon.
Deze zak werd geïdentificeerd als toe
behorend aan een passagier van de
Globemaster.
Goodwillmissie begonnen
Prins Bernhard is gedurende de
Paasdagen naar Zuid-Amerika gevlo
gen, waar hij uit naam van de rege
ring van ons land verschillende staten
zal bezoeken. De Prins is Maandag
avond om zeven uur plaatselijke tijd
aangekomen op het vliegveld van
£)E NEURENBERGSE poli-ie
de journalist Peter Martin Bleibtreu
,paar prettige Paasda-
Goede Vrijdai
op
van harte een
gen", toen ze hem
arresteerde. Pe er had in een week
blad gepubliceerd hoe hij Goering des
tijds in de cel het vergif had overhan
digd, waai mee deze een einde aan zijn
leven kon maken. Straks pikken ze
Alida ook nog op. want ze wil Peter
een paasei sturen. In Wenen heerst
een griep-epidemie van niet-ernstige
aard. Men schat het aantal zieken op
honde: dduizend. De c.( fe, over d<
beide Paasdagen zijn nog/ niet bekend.
De Parijse mode-sultan, meneer Ed-
ward Molyneux heeft van Theodooi
een condoleantie-betuiging ontvangen.
Hij is namelijk slecht van gezicht ge
worden. Laat nu net zijn laatste ont
werp: een japon die de meest gewaagde
van alle totnogtoe gelanceerde crea.ies
is, door een snoes van een mannequin
getoond worden. Die Brooklyners
zijn ook zakenlui. Een tabakshandelaar
kwam op het lumineuze idee een char
mant meisje voor zijn venster siga
retjes te laten rollen, bij wijze van
trekpleister voor de cliëntele. Voor de
etalage dromden grote mensenmassa's,
om het kind in het (lieftallige) gelaat
t« oiikKos. 2hjn wmthmc dook tabaks-
ilM*
handelaar) deed het beter. Die zette
een meisje aan de zelfde arbeid, maar
met haar rug naar het publiek. Nu
kwamen de mensen binnen om haar
aanschijn te zien. Politie-agenten rege
len een en ander.
£EN ADVERTENTIE in
avondblad belicht een
een Parijs
ander pro-
Percm:
HSok&v? - jkuMter:
„Zoek de zon ep"
„Berg de bom op
bleem van de dienaren van Herman
dad. Theodoor las: „Zoekgeraakt, wei-
getrainde. zwarte politiehond, luiste
rend naar de naam „Gendarme". Brie
ven aan inspecteur Drouot, postbus
284. In New York werd het de poli
ie gemakkelijker gemaakt. Daar sta!
een dief een koffer, die met kleren was
gevuld, uit het huis van de bokser
John Davis. Op straat probeerde hij
zijn buit aan voorbijganger te verko
pen. De dief kreeg een kaakfractuur
want de voorbijganger was de heei
Davis zelf. Nog meer service voo>
de sterke arm der wet: Een gevangene,
de 21-jarige Franz Grudnick. groef een
gat in de vloer van zijn cel, teneindi
daardoor te ontvluchten. Hij belandd-
in de privé badkamer van de gevan
genisdirecteur, die juist onder he'
zeepsop zat te zingen: „De paden op
de lanen in". Klaus Fuchs, dt
atoomgeleerde, die tegen de Russen uit
het (wetenschappelijke) bed klapte
willen ze in Engeland niet meer heb
beo. Volgens een bericht in de „Lon
don Gazette" is hij gedenaturaliseerd
Als hij zijn gezicht weer vertoont, gaat
hij linea-recta naar Duitsland. Ziezo
Tot slot het motto voor de komen
de dagen: „De troepen van de verenig
de naties attssn al ntak bij de „X-kgn
Montevideo. Carrasco. Hij werd ver
welkomd door de onderminister van
buitenlandse zaken van Uruquay en
door leden van het corps diplomatique.
De Prins was Zaterdag met een door
hemze'f bestuurde regerings-Dakota
van Soesterberg naar Ziirich vertrok
ken. Koningin Juliana reisde met hem
mee. Minister Stikker en de gezanten
van Argentinië en Chili deden het ho
ge gezelschap ui geleide. De Prins
sprak nog enkele woorden voor de mi
crofoon. Zo zei ZKH o.mNu ik op
het punt sta, mijn goodwillreis naar
Zuid-Amerika aan te vangen, spreek
ik de wens uit, dat deze reis zal be
antwoorden aan haar doel: versterking
van de banden tussen Zuid-Amerika
en Nederland.
Daarop nam de Prins in de stuurstoel
plaats, groette met een armzwaai de
achterblijvers en toen rolde het toestel
in een natte jachtsneeuw de startbaan
af. V:n Zr 'ivh is de Koningin dooi .e-
reisd naar Sankt Anton. waar de Prin
sesjes de Paasvacantie doorbrengen,
de Prins is met een lijntoestel van de
KLM naar Lissabon doorgevlogen. Hij
heeft Zondagmiddag een bezoek van
een uur aan de stad gebracht en o.m.
een rondrit gemaakt.
Daarna vertrokken de Prins en zijn
gevolg van vijf personen naar Dakar,
i vanwaar zij de oversteek naar Zuid-
Amerika ondernamen.
Te Cairo is officieel medegedeeld, dat
het huwelijk tussen koning Faroek en
Kej Narriman Sadek op zes Mei zal
worden voltrokken.
Die datum is de dag van koning
Faroeks troonbestijging.
Het vertrek uit Soesterberg. HM
de Koningin, die Prins Bernhard
rot Zürich vergezelde, heeft zich
reeds aam boord begeven
Naar wjj vernemen is het voorlopig
Nederlands elftal, dat 4 April »e Rot
terdam tegen Sunderland speelt als
oefenwedstrijd voor de ontmoeting Ne-
dreland-Belgie op 15 April als volgt sa
mengesteld: Kraak (Stormvogels); De
long (ADO) en Schijvenaar (EDO);
tan Schijndel (SW), Terlouw (Spar-
ia) en Biesbrouck (RC'H); Van der
Tuyn Hennes DVS). Kuneman (HBO,
Van Melis (Eindhoven). Lenstra (Hee
renveen) en Groene veld (Haarlem).
Dit is dus hetzelfde elftal, dat met
41 van Middlesbrough te Amsterdam
heeft gewonnen.