Wordt U. L. O. door Algemene Middelbare
School met ondergang bedreigd?
1
r
Naarden krakeelt over zeven
Perzische tapijten in het raadhuis
Het „hondenleven' van een milliardair
Ongemotiveerde ongerustheid
Moeilijk probleem
De excentrieke Alberto Dodero
de „tsaar van de Cöte d' Azur
Regering beraamt onderwijsvernieuwing
ALS er één vorm van onderwijs in Nederland is, die de wetgever
veel hoofdbrekens kost, omdat het moeilijk is daarvoor de juiste
organisatie te vinden, dan is het het voortgezette onderwijs na de
lagere school voor zover dat niet een a geronde H.BS-, Lyceum-
of gymnasiumopleiding is, of het nijverheidsonderwijs betreft. Met
name de regeling van het voortgezet gewoon lager onderwijs en
van het uitgebreid lager onderwijs - dit laatste vroeger M.U L.O.
genoemd - zit vol haken en ogen. Het is ons bekend, dat men op
het departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen op het
ogenblik werkt aan een nieuwe organisatie van ons gehele onder
wijs die zich wel aanpast aan de bestaande toestand, doch - mocht
zij worden ingevoerd - verschillende veranderingen zal brengen.
In de kringen van het U L.O. heeft dat tot enige ongerustheid aan
leiding gegeven, omdat men daarvan een bedreiging vreest van de
school voor uitgebreid lager onderwijs. Naar wij vernemen onge
motiveerd.
Volkswagen werd door tank gewalst
Holle Bolle Gijs van de Amerikaanse luchtvaart
Verkwisting of wijs beleid?
Felle protesten
Heinkel vestigt zich in
Zuid-Afrika
Nog niets geleerd
Emigratie-problemen
DR. J. H. C. CARSTENS
OVERLEDEN
Eerste Kamer aanvaardt Wet
Bescherming Staatsgeheim
Vriend van Peron
Bende bezet twee kampongs
Duitse arbeiders wensen
loonsverhoging
DONDERDAG 5 APRIL 1951
UOE staan de zaken op het ogenblik?
In 1948 werd onder minister Gie
ten de Lager-onderwüswet 1920 gewij
zigd. De nieuwe bepalingen hielden in
de afschaffing tot 1 Januari 1950 van
het achtste leerjaar en een regeling
van het voortgezet gewoon lager on
derwas kortweg v.g.l.o. geheten
dat is het onderwijs na het zesde leer
jaar van de lagere school. In het be
gin van 1950 nam het parlement een
wetsontwerp van minister Rutten aan,
waarbij bepaald werd. dat er een zes
jarige school voor gewoon lager on
derwijs zou bestaan en daarnaast een
tweejarige school voor v.gJ.o. In stre
ken met weinig kinderen, waar de
stichting van een school voor v.gJ.o.
bij gebrek aan leerlingen niet moge
lijk zon zijn, zouden een zevende en
achtste leerjaar aan de lagere school
de aparte school voor v.g.l.o. kunnen
vervangen.
£EN bezwaar tegen het ontbreken
van een zeven en achtste leerjaar
aan een gewone lagere school vloeit
voort uit de Leerplichtwet. De ouders
kunnen namelijk aanvoeren, dat bin
nen de vier kilometer van hun woon
plaats niet een onderwijsinstelling van
hun richting aanwezig is en op die
grond weigeren hun kinderen naar
een afzonderlijke v. g. 1. o.-school te
sturen. De practijk heeft bewezen, dat
uit een oogpunt van beginsel niet vaak
geweigerd wordt een kind het onder
wijs in een zevende en achtste leerjaar
na de lagere school te laten volgen.
Wanneer een leerling namelijk reeds
zes jaar op de lagere school geweest
is, kan moeilijk aangenomen worden,
dat bij het zevende leerjaar plotseling
principiële bezwaren bij de ouders rij
zen. Als bezwaren gemaakt werden,
dan vloeiden deze bijna steeds voort
uit de verlenging van de leerplicht.
Verscheidene ouders vinden het na zes
Jaar welletjes en zij zouden bezwaar
gemaakt hebben tegen elke voortzet
ting van het onderwijs voor hun kin
deren, onverschillig op welke onder
wijsinstelling en onverschillig het
principiële karakter daarvan. In alle
delen van het land heeft het verschijn
sel, dat ouders hun kinderen na zes
jaar van school halen, zogenaamd om
dat binnen de vier kilometer geen
school van hun richting aanwezig is,
zich voorgedaan, zo vernamen wij uit
best» bron.
Van overheidsweg» was daar niets
tegen te doen. De enige oplossing was
de kinderen op de gewone lagere
school te laten en daarvan een achtja
rige school te maken. Als ouders dan
bezwaar maken tegen ^het volgen van
het onderwijs in een zevende en een
achtste leerjaar heeft de inspecteur
van het lager onderwijs toetsingsrecht.
Moeh blijken, dat de weigering der
ouders op onvoldoende gronden be
rust, dan kan de kantonrechter hen
dwingen hun kind toch naar de desbe
treffende school te sturen.
Verzet tegen V.G L.O.
T)E opzet van minister Rutten was
derhalve, overal achtjarige scholen
te maken. Bij de behandeling van het
wetsonttwerp rees hiertegen verzet,
vooral van de kant van de heer Van
Sleen van de P. v. d. A., die de kin
deren na de zes jaar van de lagere
school so veel mogelijk onderwijs wil
de doen volgen op een aparte school
voor v.gl.o. De minister maakte aan
de heer Van Sleen en aan enkele an
dere Kamerleden, die er precies zo
over dachten als de socialistische
Woordvoerder, duidelijk, dat dan nog
•heer moeilijkheden zouden rijzen. Na
oen korte onderbreking van de mon
delinge behandeling van het wetsont
werp werd een oplossing gevonden, in
deze sin, dat in de wet de zesjarige ge
wone lagere school werd vastgelegd
In de overgangsbepalingen werd op
genomen, dat er tot een nader te be
palen datum achtjarige scholen zou
den zijn, doch dat het onderwijs onder
sekere omstandigheden tot zes jaar
beperkt kon worden. Met de scholen
v.g.l.o. bleef het sukkelen. Ook in
•950 vonden zij nog niet hun verwe
zenlijking
Onbevredigende toestand
£EN bevredigende toestand werd niet
verkregen. De meisjes kunnen na
zsgde leerjaar van de lagere school
wij hebben hier voornamelijk oog
bet platteland naar een huis-
"hhdschoolj de jongen» ne hert door
lopen van de zevende klasse naar eeri
landbouwschool. De ambachtsscholen
bleven echter leeg. Verscheidene jon
gens volgden het onderwijs in het ze
vende en achtste leerjaar. De minister
bedacht daarop iets nieuws. Hij kwam
met het denkbeeld aan de ambachts
school een voorbereidende klas te
stichten waar voortgezet lager onder
wijs gegeven zou worden. Hij vond in
de Tweede Kamer, behalve uit Chris-
telijk-historische kring, evenwel geen
toestemming. Merkwaardig vond de
Eerste Kamer dit denkbeeld ideaal. In
d» Tweede Kamer kwam men met het
bezwaar, dat het kind zijn bestemming
op ts jeugdige leeftijd moet kiezen en| g WÊM
dat het karakter van de ambachts- zich getoond o.a. dr. Elzinga, inspeo
school meestal neutraal is, zodat
de kinderen van confessionele ouders
terecht zouden komen op een school,
die door hen niet gewenst wordt.
De Tweede Kamer nam een inge
wikkelde motie van de R.K.-heer Pe
ters aan. waarin aan de minister ge
vraagd werd een plan te maken van
onderwijsvoorzieningen voor het ze
vende en achtste leerjaar. Het was
geen gemakkelijke opdracht, doch op
het departement van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen is men aan de
arbeid getogen en stelde men een
rapport samen, waarin een globale re
geling werd ontworpen voor het on
derwijs van de kleuterleeftijd tot aan
de universiteit. Dit rapport berust
thans bij de Onderwijs Raad voor ad
vies.
Alg. Middelbare school?
JN dit rapport is ook de levensperiode
in ogenschouw genomen, die op
het ogenblik door de u.l.o.-jaren om
vat wordt. Tegen het u.l.o. zijn name
lijk in de latere jaren nog al eens be
zwaren geopperd, vooral omdat bij dit
onderwijs verscheidene leerlingen te
recht blijken te komen, dit niet in
staat zijn het met vrucht te volgen.
Van verscheidene kanten is aange
drongen op de stichting van een
school, zoals Thorbecke vroeger met
de H.B.S. bedoeld heeft, een maat-
schappijschool.
Het onderwijs op de H.B.S. is in be
langrijke mata voorbereidend hoger
onderwijs geworden. Daarom zijn wei
stemmen opgegaan er een zesjarige
school van te maken en daarnaast een
Ischool in het leven te roepen, zoals
Thorbecke zich die heeft gedacht, een
school dus. die meer gericht is op de
maatschappij. Voorstanders van een
dergelijke onderwijsinstelling hebben
teur van het middelbaar onderwijs, de
vroegere minister van O. K. en W. dr.
Bolkenstein. de Maatschappij voor
Handel en Nijverheid en de Fundatie
„Werkelijk Dienen", waarvan oud-mi
nister Neher de voorzitter is. Laatst
genoemde fundatie heeft zich duide
lijk uitgesproken voor de stichting van
een algemene Middelbare School
(A M.S.)
i
Nog geen rust
JNTUSSEN mag men niet blind zijn
voor de practische bezwaren, die
aan de A.M.S. verbonden zijn. Het is
op het ogenblik uiterst moeilijk zo
niet onmogelijk voor de grote mid
dengroep van leerlingen uit te maken,
waar zij het best naar toe kunnen
gaan. En heeft het wel zin nog een
school tussen de lagere school en de
H.B.S. te schuiven? Bovendien sou de
u.l.o.-school nodig blijven voor een be
paalde categorie van leerlingen, doch
zij zon bloedarm dreigen te worden.
In de kringen van het onderwijs en
bij de regeringen kampt men thans
nog met dit probleem. Door een rap
port van de Fundatie „Werkelijk Die
nen" is de kwestie weer acuut gewor
den. De ui.o.-mensen zijn van dit
rapport geschrokken. Men blijkt daar
bevreesd te zijn, dat er een aanslag op
hun onderwijs gepleegd zal worden.
De moeilijkheid is thans, hoe te ko
men tot een A.M.S. zonder de u.1.0.-
scholen te schaden. De beste toestand
zou zijn. dat de H.B.S. en de gymnasia
hun zwakke leerlingen afstoten naar
de A.M.S. en dat de u.l.o.-scholen hun
beste leerlingen ervoor bestemmen.
Hoe het zij, het u.l.o. is stellig niet
ten ondergang gedoemd en er zal nog
wel heel wat water naar de zee
vloeien, voordat bij het Nederlandse
onderwijs de rust bereikt Is, die het zo
nodig heeft.
Deze ravage was het gevolg van de grote snelheid, waarmee een Votfcs-
wagentje uit West-Berlijn een onoverzichtelijke bocht nam en meteen
door een Amerikaanse tank, die bijna de gehele wegbreedte nodig had,
gewalst" Werd. De chauffeuse, een 24-jarige secretaresse, werd op slag
gedood, terwijl haar mede-passagier, een Amerikaans soldaat, gwaar ge
wond naar een hospitaal overgebracht moest worden.
(Van onze speciale verslaggever),
eensgezindheid van de kleine rustige bevolking van het pittoreske stadje
Naarden is de laatste dagen ruw verstoord. De oorzaak is niet de politieke
tweespalt, die de gehele wereld in spanning houdt, maar een besluit, dat de
vroede vaderen van de stad onlangs genomen hebben. Op voorstel van burge
meester en wethouders besloot do gemeenteraad voor het uit de zeventiende
eeuw daterende raadhuis vijf Perzische tapijten aan te schaffen. Nu ligt er
dan in de Raadszaal, in de grote burgerzaal, ln de hall, in de wethouders
kamer en in de kamer van de burgemeester een zacht kleed, waarvan dei
kleuren een genot zjjn om te zien. De aanschaffing ervan maakte de stads
kas 10.600.lichter.
landelijke en plaatselijke organisaties
gehouden.
Naardens stadhuis, dat onlangs in
overleg met Monumentenzorg geheel
gerestaureerd werd, moet dus ook aali
de binnenzijde goed ingericht zijn. „We
kunnen in de mooie zalen toch geen
cocos-matjes leggen", aldus de burge
meester. „Over een jaartje zijn de men
sen al deze herrie vergeten en dan zijn
ze blij, dat hun stadhuis ingericht is,
zoals het behoort".
Gedeputeerde Staten zullen echter
moeten beslissen en tot zolang wordt
er binnen de groene wallen van Naar
den in de kroegjes en in de huiskamer
fel gedebatteerd.
yóór het besluit genomen werd zijn er
in de raad harde noten gekraakt. Het
Tweede Kamerlid Evert Vermeer pro
testeerde fel tegen deze uitgave in een
tijd, dat de regering met klem aan
dringt op bezuiniging en op een uiter
ste beperking van alle uitgaven voor
niet bitter noodzakelijke zaken. De me
ningen in de raad waren sterk ver
deeld. Beurtelings werd het voorstel
verkwisting of verstandig beleid ge
noemd maar ten slotte werd het voor
stel van B. en W. met één stem meer
derheid aangenomen.
De bevolking van Naarden trok zich
deze kwestie zet: aan en op het ogen
blik zijn er twee elkaar fel met de
mond bestrijdende partijen vóór en
tegen de Perzische tapijten in het raad
huis. Ook de Gedeputeerde Staten van
de Provinciale Staten van Noord-Hol
land houden zich er mee bezig. Wan
neer zij tot de conclusie komen, dat de
koop van de kleden verkwisting is, dan
wordt het raadsbesluit vernietigd en
zullen de gezagsdragers en de vroede
vaderen van de oude veste op goedko
pere kleden in het stadhuis moeten lo
pen.
Goede investering.
DURGEMEESTER Visser, die wij naar
zijn mening over de „tapijten
affaire" vroegen, zei ons dat de koop
van de kleden een goede investering is.
Hjj was desnoods bereid, wanneer de
Gedeputeerde Staten het raadsbesluit
vernietigden de kleden zelf te nemen.
Vorig jaar bezochten personen van 21
naties Naarden en het oude stadhuis.
Bovendien werden in de grote burger
zaal steeds meer bijeenkomsten van
ütin maximum lauvng van 38 ton
kan door de Globemaster C 124,
het 4-motorige reuzen vrachtvlieg
tuig der Amerikaanse luchtmacht,
vervoerd worden. Het toestel kan
ook omgevormd worden tot „dub
beldekker" en biedt dan plaats aan
222 soldaten met volledige uit
rusting. Een auto staat op het
punt de romp van de Globemaster,
die doet denken aan de openge
sperde muil van een voorwereld
lijk monster, binnen te rijden.
De Zuidafrikaanse Merc. Acceptance
Mij. is met de Duitse vliegtuigbouwer
prof. E. Heinkel overeengekomen een
Heinkelfabriek te vestigen in Trans
vaal, waar verschillende Heinkelpro-
ducten vervaardigd zullen worden. Men
wil beginnen met de fabricage van
auto's, de Veritas, waarvoor de aan
schaffingsprijs minder dan f 4000 zal
bedragen, verder spinmachines, trac
tors, een scooter en verscheidene an
dere motoren en machines. Verschei
dene Duitse deskundigen en 100 Duitse
vaklieden zullen naar de Unie gaan om
het Afrikaanse personeel in te werken.
Zes en twintig joden zijn gister
avond te Salzburg gewond, van wie
tien ernstig, toen zü voor eenWoscoop
protesteerden tegen de laatste f-
van Veit Harlan. de regisseur van
Jud Stiss. De politie, die anti-semiti-
cChe opmerkingen maakte joeg de de
monstranten met gummistokken voor
zich uit in de richting van een dui
zendkoppige menigte, die klaai ston
om de joden, meest vrouwen,
roeeen en met «tenen te gooien
7IJN twee zoons waren hem niet
meer genoeg elk jaar nodigde
hij een dozijn knappe jonge meisjes en
evenveel jonge mannen uit, die op zijn
kosten in een luxe hotel hun vacant ie
mochten doorbrengen en hem „Papa"
moesten noemen. „Ik wil wel eens
zien", placht hij te zeggen, „hoe zij
zich door dit hondenleven van een mil
liardair heenslaan". Dodere verloste
zijn „kinderen" van alle pecuniaire
zorgen en zorgde voor hun ver-
Verschenen is bij Martinus Nijhoff
in Den Haag de eerste publicatie van
de werkgroep betreffende de proble
men der Europese emigratie. Zij is ge
schreven door dr. Hilde Wander en ge
titeld „The importance of emigration
for the solution of population problem»
in Western Europe". De werkgroep
wordt in ons land vertegenwoordigd
door dr. G. Beijer Pauwenlaan 17,
Den Haag.
Professor P. J. Bonman van de Gro
ningse Universiteit heeft voor deze
uitgave een voorwoord geschreven.
Te Utrecht overleed op 68-jarige
leeftijd dr. J. H. G. Carstens, die ver
maardheid verwierf als pionier op het
gebied van de preventieve zorg voor
moeder en kind. Hij werd destijds door
Koningin Wilhelmina benoemd tot arte
van Prinses Juliana en behandelde la
ter ook de kinderen van Koningin
Juliana.
ir
(Van onze correspondent in Frankrijk).
£EN bizarre, half belachelijke, half aandoenlijke persoonlijkheid ie met de
Argentijnse milliardair Alberto Dodero heengegaan, over wie aan de
azuurblauwe kust van Nice en omgeving met haar stampubliek van niet
meer in deze tijd passende genotzoekers nog lang zal worden gesproken.
Dorado heeft een sprookjesachtige loopbaan achter zich, waaraan ook Gene
raal Perón geen onbelangrijk aandeel heeft gehad, al heeft de Argentijnse strooiing. Niemand van zijn" gaston
vroeg hem «ooit om geld, doch wel om
raad in liefdesaangelegenheden. Want
de gastvrijheid van de „Tsaar van de
Cöte d'Azur" bleef niet zonder gevol
gen: sinds zijn eerste reis naar Frank
rijk heeft deze gril van Dorero 50 hu
welijken opgeleverd
„Excentriek" ging het bij de gezelli
ge feesten toe; op de 25ste verjaardag
dictator zijn beschermeling ten slotte weer het meeste afgenomen van wat
hij hem met grootmoedig gebaar en uit dankbaarheid had gegeven omdat hij
als enige In de society van Buenos Aires de mooie presidentsvrouw Evita
Perón bij het begin van haar carrière in zijn huis als gast ontving.
hij was ook nog op andere gebieden
werkzaam, richtte een luchtvaart
maatschappij op, bouwde hotels, zie
kenhuizen, bioscopen en vacantiekam-
pen.Hoe rijk hij werkelijk wat, ie
De Eerste Kamer heeft zich Woens
dagmiddag zonder hoofdelijke stem
ming accoord verklaard met het wets
ontwerp „Nadere voorzieningen tot
bescherming van gegevens, waarvan de
geheimhouding door het belang van de
staat wordt geboden". De communisten
waren tegen.
De heer F. Wibaut is geïnstalleerd
als lid van de Kamer. Hij volgt de heer
mr. dr. G. J. van Heuven Goedhart
(Arb.) op.
rtODERO was de zoon van een Ita-
liaanse immigrant uit Uruguay,
vanwaar Alberto naar Buenoe Aires
verhuisde, om zijn eerste vrachtschip
op crediet te kopen en reder te wor
den. Na de eerste wereldoorlog speel
de hij het klaar om met een
van 10 millioen dollar uit het overge
bleven oorlogsmateriaal der Ver enig-
men nooit te weten gekomen; in ieder van zijn nicht consumeerden de gasten
geval heeft hij toegegeven, dat hi) ln voor reusachtige bedragen aan caviaar
de oorlog alleen met zijn schepen een champagne. Zijn grillen kostten
crediet v^nst van 850 millioen gulden had
maakt
hem, naar beweerd werd, 20 millioen
francs per week, wat verklaarbaar
lijkt, als men weet, dat hij iedere
avond met een millioen op zak aan de
CA AO o bégill van zijn loopbaan was OVUIJU urn ccn ummwi uy MA aan uc
de Staten 148 Amerikaanse schepen te Peron dankbaar genoeg om Dodero speeltafels ging zitten. Hij hield ervan
kopen, die hij reeds enkele dagen la- alle regeringsopdrachten toe te spelen; de eenvoudige man te spelen: zo
nr-i hij verleende hem ook credieten, op- maakte hij gebruik van taxi's om zijn
dat hij nog meer schepen kon kopen
af te
ter met geweldige winst doorverkocht
Van de opbrengst kocht hij aandelen
in de Mihanowitsch-Lijn, die zich in
moeilijkheden bevond; 15 jaar later
wa» bti enig eigenaar van de lijn en
maakte van haar de Compagnia Ar-
gentina de Navigacion Dodero. In 1948
bezat deze maatschappij 383 schepen
met een totaal van 400.000 ton. Ze
zorgde over andere voor
tussen Buenos Aires en
en vervoerde maandelijks 150.000 per
sonen tussen deze beide steden. Dode
re wes met dit succes niet tevreden;
en nog meer hotels bouwen. Hij be
noemde hem ook tot lid van de Econo
mische Raad. In 1949 was daarom heel
Argentinië verrast, toen men hoorde,
dat het vermogen van Dodero tegen
chaufeurs niet te noodzaken zijn Rolls
Royce te besturen. In Eden Roe, het
beroemde milliardai re-zwembad, or
ganiseerde hij eens een „Romeinse or
gie". Een verslaggever en een foto
graaf slaagden er in zich door een list
een schadevergoeding van 26 millioen toegang te verschaffen. Maar Dodero
pesos genationaliseerd was. Alleen de
de dienst hotels mocht hij behouden. Dodere
Montevideo trok zich zwijgend terug en vestigde
zich aan de Rivièra, waar hij sindsdien
door zijn grillen ven zich deed spre
ken.
ontdekte de misleiding en liet de twee
ongenode gasten met al hun kleren in
het zwembassin gooien. Dit kostte
hem een hoop geld en bezorgde hem
een behoorlijk pak slaag, waarover hij
■ich overigens noodt beklaagd beeft
Uit Bandung wordt vernomen, dat
een bende van ongeveer 200 man twee
kampongs in de dessa Tjililin „bezet
ten". Deze dessa ligt in hetzelfde ge
bied bij de weg Bandung-Djakarta,
waar reeds eerder incidenten gemeld
werden. Bendeleden deelen mede, dat
zij het hele district van Tjililin wilden
bezetten. De autoriteiten zeiden, dat
het hier waarschijnlijk dezelfde bende
betreft, die Vrijdag een aanval op Tji-
randjang deed. Maatregelen worden ge
troffen tot evacuatie van de bevolking.
Steeds meer Westduitse vakbonden
eisen loonsverhogingen om de stijgen
de kosten van levensonderhoud bij te
houden. Sommige bonden dreigen met
staking als hun eisen niet worden ia-
gewilligd.
Maandag hebben tweeduizend ar
beiders ln twee grote meelfabrieken
in Zweibrücken (Rijnland) een waar
schuwingsstaking van twee uier ge
houden. Dit is de eerste staking in 4e-
M industrie In dit gebied.