Hongaarse kerken hebben 't thans
zwaar te verduren
Stroper leende konijnenklemmen
Raad Den Helder
Russen vernietigden haar stoffelijke
en geestelijke onafhankelijkheid
Critiek op voorsiel
verhoging keurlonen
Op hei matje in Alkmaar
Callantsoog
De heer H. A. Enklaar sprak
op H.B.O.-bijeenkomst-
Aanbesteding van de Genie
't Zand
Petten
Onderhoud aan Pettemer
Zeewering aanbesteed
Een klein programma
Bridgenieuws
Straatverlichting beter
Urk
De week op de visafslag
Burgerlijke Stand
KERKELIJK NIEUWS
BESOMMINGEN IJMUIDEN
PURMERËNDER MARKT
Scheepvaartberichten
MARKTBERICHTEN
Toenemende pressie en
bruut ingrijpen
WOENSDAG 5 DECEMBER 1951
(Vervolg van pagina 2)
Ernstige critiek op het voorstel tot
verhoging der keurlonen voor slacht
vee en vlees leverde de heer S. I' r i n s
(V.V.D.). Hij achtte het onjuist dat de
kosten van een dienst, die werkzaam
Is in het belang van de volksgezond
heid, uitsluitend zouden drukken op
één groep van de bevolking, in casu
de slagers.
Voorts protesteerde de heer Prins
tegen de winst van 7500 per jaar, die
het college verwachtte na de verho
ging der keurlonen. „De vleeskeurings
dienst mag geen winstobject zijn. Bo
vendien is het niet juist, een eventuele
winst te reserveren voor een toekom
stig abatViir. Investeringen moeten lo
pen over de kapitaalsdienst, terwijl een
eventuele winst van een gemeentelijke
dienst thuishoort in de gewone dienst
der financiën. Ik zou er alleen genoe
gen mee kunnen nemen, wanneer de
baten van de vleeskeuringsdienst wer
den gebruikt voor verbeteringen in de
outillage van deze dienst", aldus de
heer Prins, die aandrong op het terug
nemen van de bijlage.
D, heren C. Bakker (PvdA) en C.
Ran (KVP) vestigden er de aandacht
op, dat sinds 1929 de keurlonen onge
wijzigd zijn. Toen de verordening werd
vastgesteld was van een verlies geen
sprake. Waarom zou men nu wel vrede
hebben met een verlies van bijna tien
duizend gulden per jaar?
In deze geest spraken ook de wet
houders L. F. van L o o en P. Th.
L u ij c k x. Laatsgenoemde verklaarde,
dat de eventuele winst zou worden ge
bezigd om de outillage van de dienst te
verbeteren.
Toen de zaak van vele kanten be
licht was, bracht de voorzitter het
voorstel in stemming. Het werd aan
vaard, piet de stemmen van de drie
VVD-leden tegen.
Gerechtelijke invordering.
De heer S. Prins (V.V.D.) was ook
fel gekant tegen het voorstel, om zo
nodig de voorgeschoten herstelkosten
van door oorlogsgeweld beschadigde
gebouwen langs gerechtelijke weg te
doen invorderen. Men zal zich herin
neren, daf de V.V.D. indertijd eveneens
heeft geprotesteerd toen B. en W. der
gelijke gevallen wilden oplossen door
de nalatigen te straffen met het „af
snijden" van gas en eiectriciteit.
Enkele betrokkenen buiten de stad
hadden zich van deze maatregel niets
aangetrokken. Teneinde ook hen tot de
orde te kunnen roepen kwamen B. en
W. met hun nieuwe voorstel. Het ging
(althans volgens de heer E ij 1 d e r s)
over een totaal bedrag van ƒ385. De
heer Prins bracht als zijn mening
naar voren, dat men ook voor het in
vorderen van kleine bedragen geen
onoirbare middelen mag toepassen. Hij
prefereerde een normale wijze van
vordering, cmdat geenszins vaststaat
dat de nalatigen kwaadwillig zijn. En
kele hunner zijn er heilig van over
tuigd, dat de gemeente geen recht op
de vordering heeft.
Wethouder Van der Vaart wees
op de preventieve werking van de ge
wenste machtiging. De heer Prins
merkte op, dat hij niet wilde tornen
aan het recht van de gemeente en ver
klaarde voor te zullen stemmen onder
het voorbehoud dat B. en W. slechts in
uiterste noodzaak van de hun te ver
lenen bevoegdheid gebruik zouden ma
ken. Het voorstel werd daarop met al
gemene stemmen aangenomen.
Benoemingen
De benoemingsvoorstellen, die door
ons in vorige edities werden gereleveerd
werden op de gebruikelijke wijze afge
handeld. Over twee benoemingen moest
echter eerst in geheime zitting worden
beraadslaagd. De raad ging daartoe
over na het afwerken van de gewone
agenda. Het betrof het voorstel tot
overplaatsing van de heer H. N. Kap-
tein, hoofd van de openbare lagere
school te Julianadorp naar de in aan
bouw zijnde school aan de Fazanten
straat, en het voorstel tot benoeming
van de beheerders van het gemeentelijk
verpleeghuis.
Rondvraag
Alvorens de openbare vergadering
werd gesloten, informeerde de heei B.
Schreuder (CPN) naar de toewij
zing der Panagro-woningen in Nieuw-
stad. Hij had vernomen, dat door de
abnormaal hoge huurprijzen het toepas
sen van de urgentieregel een paskwil
was geworden.
De voorzitter gaf de heer Schieu-
der in overweging, deze vraag schrif
telijk te stellen, opdat het college een
behoorlijk gefundeerd antwoord on
voorbereiden. De heer Schreuder ging
hiermee accoord.
Hetzelfde gold een viertal vragen van
de heer C. Steenlage (PvdA), in
verband met de benoeming van een
controleur bij Sociale Zaken. z°
iemand zonder het diploma Maatsc ap
pelijk Werk zijn benoemd, terwijl ee
der sollicitanten toch zo'n diploma De-
zat. De heer Steenlage vroeg °Phelae"
ring. Hij verklaarde zich desgevraag
bereid, de vragen schriftelijk te ste
opdat het college ook schriftelijk an
woord zou kunnen geven.
Om kwart voor twaalf ging de
In besloten zitting over.
Leerplichtwet met voeten getreden
„Deze verdachte heeft de Leerplicht
wet met voeten getreden, hij heeft zijn
onwil duideljjk gedemonstreerd en ik
acht het vonnis van de kantonrechter
te Den Helder dan ook aan de lage
kantzeide de officier van Justitie bij
de Meervoudige Kamer te Alkmaar
gisteren in zjjn requisitoir tegen Dcrk
Jan B. uit Den Helder. Niettemin eiste
mr. Holsteyn bevestiging van het von
nis, een boete van f 75.
Verdachte Beems voerde aan dat zijn
vrouw ziekelijk was en dat daarom
zijn dochtertje in een jaar tijd 104 da
gen niet op school was verschenen. Dit
excuus vond bij de rechtbank geen ge
nade. Verdachte kreeg te horen dat hij
maar met een vereniging voor gezins
verzorging in contact moest treden.
Deemoedige verdachte
De volgende inwoner van Den Hel
der voerde geen enkele excuus aan
voor het feit dat hij op het matje
moest verschijnen. Het was Albertus
van der V. die op 5 October op de
hoek van Kolensteeg en Kanaalweg
een aanrijding met een motorfiets had
veroorzaakt. Verdachte bestuurde een
„bromfiets" en zonder op de naderende
motorfiets te letten, had hij een ver
keerde manoeuvre gemaakt. De officier
vond het prettig dat verdachte zijn
fout royaal erkende en hield daarmede
met zijn eis rekening. Deze luidde f 40.-
boete subsidiair 20 dagen.
Texelse stroper
Voor de zaak tegen de Texelaar Ger-
rit S. was weinig belangstelling. Ver
dachte was rustig op zijn eiland geble
ven en een van de getuigen was op va-
cantiereis naar Zuid-Afrika. De feiten
konden aan de hand van een tweetal
getuigenverklaringen naar de mening
van de officier worden bewezen, zodat
aan verdachte S. verstek werd ver
leend. In samenwerking met de jeug
dige K. V. had S. op de avond van 2
September een aantal klemmen uitge
zet. Dat was het echter niet wat de
officier hem kwalijk nam. Hij had die
klemmen bij een kennis zonder diens
voorkennis weggehaald. Bovendien wa
ren een aantal konijnen door die klem
men verschalkt en S. had net gedaan
of die konijnen zijn eigendom waren.
Konijnen in klemmen gevangen beho
ren echter aan de eigenaar van die
klemmen, zodat S. wegens diefstal werd
gedagvaard. Niettemin meende de of
ficier dat het feit meer overeenstem
ming met stropen vertoonde en wilde
daarom volstaan met het eisen van'een
boete ad f 100 subs. 30 dagen. In bo
venstaande drie zaken zal de recht
bank over veertien dagen vonnis wij
zen.
in de bovenzaal van „Formosa" heeft
de Helderse Basketball Organisati
gisteravond een bijeenkomst belegd,
waarvoor waren uitgenodigd de leden
van de Scheidsrechterscommissie, het
bestuur van de HBO en de aanvoer
ders van de verschillende aan de com
petitie deelnemende teams.
Voor een klein, doch aandachtig luis
terend gezelschap heeft de heer H. A.
Enklaar Jr. een interessante inleiding
gehouden over de taak van de scheids
rechter. Deze veelomvattende taak
werd in breed verband bekeken. Hoe
wel de technische zijde zeer belangrijk
is, werd toch in de eerste plaats aan
dacht besteed aan het paedagogische
aspect, dat nog te veel wordt verwaar
loosd.
Tot besluit van zijn boeiende verhan
deling beantwoordde de heer Enklaar
enkele vragen.
De Genie te Haarlem heeft gisteren
het doen van voorzieningen aan mili
taire gebouwen en werken te Den Hel
der aanbesteed. Als volgt werd inge
schreven: C. Th. Kwak en Zoon, Den
Helder 19.600; C. F. Essen, Den Hel
der 19.640; Aannemersbedrijf A. van
der Wouw, Den Helder 21.450; J. H.
Keyzer, Den Helder 21.600; firma
Modder en Cuperus, Den Helder
21.800; A. Noppërt, Den Helder
21.887. J. Ph. van Os, Den Helder
f 22.610; Firma Gebr. Smit, Den Hel
der 22.800; M. C. van der Plas, Den
Helder 23.500; Doedens Bouwbedrijf,
't Zand 23.590: Firma Minneboo en
Walboom, Den Helder 24.380; firma
Gebr. Tuin, 't Zand 24.500; G. Groot.
Den Helder 24.880. O. Hamstra, De
Rijp 24.900; A. K. Pik, Barsingerhorn
25.100; S. Kops, Heiloo 25.600; J.
Tromp, Alkmaar 26.977; Firma Kui
per en Leeuwenkamp, Petten 27.230.
HET LAG OP DE STRAAT
In de omgeving van 't Zand werd
gevonden een gehaakte hoofddoek en
een padvindersmes. De ongelukkige
verliezer kan deze artikelen terug be
komen bij de Rijkspolitie alhier.
DE ZIJPER DAMCLUB
De uitslagen van de laatst gespeelde
wedstrijden waren: P. de WitN. van
der Weij 2—0, W. Jimmink—A. Louwe
0—2, P. HoedjesC. Tuin 2—0, P.
Koopman—A. Slijkerman Pz. 1—1, A.
Slijkerman Jr.A. Blokker 20.
De Rijkswaterstaat heeft te Haarlem
het onderhoud van de Pettemer Zee
wering gedurende de jaren 1952 en
1953 aanbesteed. Ingeschreven werd
als volgt: firma v.h. J. M. Dekker en
Zoon, Papendrecht, ƒ73.800 voor 1952
en f75.800 voor 1953: firma Kuiper
Leeuwenkamp te Petten voor 1952
f 67.800, voor 1953 f 68.000. De inschrij
ving van de firma Dekker werd ongel
dig verklaard wegens het ontbreken
van een eenheidsprijs.
In Petten werd Zondag slechts één
wedstrijd gespeeld. In een vrijwel ge
lijk opgaande wedstrijd tegen Dirkshorn
slaagden de adspiranten er niet in de
punten thuis te houden. De eerste helft
werd afgesloten met 13 en na de her
vatting doelpuntten beide elftallen nog
veemaal. Zo werd het dus 35. De
„oelpunten van Petten werden gemaakt
door Jan Rens. (2x) en Otto Molenaar.
De tweede ronde van de wintercom
petitie van de bridgeclub had het vol
gende resultaat: 1. fam. Geensen 58 p„
2' J. VriesmanW. Boontjes 49 p., 3.
fam. Rademaker 43/, p., 4. C. Vries
manA. v. d. Vlies 41 p., 5. mevr. de
KuyperJ. Eriks 39 p., 6. J. Geensen
T. Watertor 37 p., 7. mevr. Boontjes
M. Beerse 34/ p„ 8. fam. De Groot
33/ p.
Met de vervolmaking van het nieuwe
dorp Petten wordt nog steeds voortgang
gemaakt. Thans is aandacht geschon
ken aan de straatverlichting. Deze is
belangrijk verbeterd nu vijf lantaarns
zodanig zijn aangesloten dat zij ook ge
durende de nachturen blijven branden.
NIEUWBOUW IN KORFWATER
Door de aannemer C. Vriesman te
Petten zal in het Korfwater een woning
worden gebouwd voor de fam. Graadt
van Roggen te Bergen.
De aanvoer van snoekbaars was de af
gelopen week onbevredigend. Grote vang
sten kwamen bij de slepers practisch niet
voor. Per span varieerden deze van 80
200 pond per dag. De noteringen waren
echter iets beter, per pond van f 0,75—
f 0,81. De aanvoer van rode baars was iets
groter; de noteringen hiervoor waren per
pond van f 0,74f20,97. Blei noteerde per
pond gedurende de gehele week f 0,06;
karper per pond van f 0,32—f 0,33 en
snoek per pond van f 0,65f 0,66. Door
enkele vaartuigen werd drie ton bliek aan
gevoerd. De prijs hiervoor was per bak
f 2,68.
De weekbesommingen der sleepnetvissers
varieerden per span van f 150f 600, voor
de staandnetvissers per vaartuig van f 38
f 140.
Aangevoerd werd in de afgelopen week:
9385 pond snoekbaars, 1130 pond rode
baars, 4798 pond blei, 16 pond karper, 8
pond snoek en 6000 pond bliek. De totale
omzet aan de afslag bedroeg f 8748.
URK, 4 December Door 38 vaartui
gen werd aangevoerd: 2122 pond
snoekbaars, prijs 0.480.81, 185 pond
rode baars prijs 0.75 en 1039 pond blei
prijs 0.06, alles per pond.
Geboren: Petronella H. M>
Petrus C. Vader en Catharina H.
kerman.
Getrouwd: Jacobus Pater, 27 j
Anna A. de Wit. 24 jr.; Gernt J SIok.
28 jr., en Geertje W. Bakker; Klaas r.
Hollander, 29 jr., en Elisabeth P.
rits, 20 jaar.
Ned. Hervormde Kerk. Beroepen te
Dordrecht: L. Kievid te Putten; beroe
pen en aangenomen naar Monarch (Re-
formed Church Alberta, Canada); K.
Hanhart, cand. te Heemstede; te Zwart
sluis: G. P. Kramer te Akkerwoude.
Aangenomen naar Hellendoorn: A. H.
Lentz te Appelsga naar Renesse; Noord-
welle: F. A. van Liere, cand. te Zalt-
bommel. Bedankt voor Leeuwarden: J.
T. Wiersma, studentenpredikant te
Delft.
Geref. Kerken. Beroepen te Appelsga
(voor sanatoriumarbeid): J. van Herk-
sen te Ermelo; te Zoutkamp: C. Lugtig-
heid te Thesinge.
Geref. Kerken art. 31 k.o. Beroepen
te Zuidwolde: T. de Haan de Oldehove.
Bedankt voor Haulerwijk: P. Veldstra
te Kantens; voor Armadele (Australië)
nadere beslissing: G. Janssen te Leeuw
arden.
GREEP IN DE ETALAGE VAN
EEN JUWELIER
Gisternacht is er op de Nieuwe Bin
nenweg te Rotterdam door onbekende
daders een greep gedaan in de étalage
van de jüweliersfirma Siebel. Zij ver
nielden een ruit en hebben voor een
waarde van ongeveer 8000 gulden aan
gouden armbanden en gouden horloges
meegenomen.
Vijf tabaksondernemingen in Deli
zijn met ingang van 1 December voor
lopig gesloten. Hierdoor moeten 2700
personen naar ander werk uitzien.
De besommingen van Dinsdag zijn:
trawler IJm. 38'f 14.600; 1 trawler met
f 31200; logger HD 87 f 5540; kotters
IJm. 230 f 260; 23 f 140; 52 f 115; Kw.
92 f 80, 21 f 250, 12 f 260, RO f 3, 29
f 160.
Per 1 kg: heilbot 2.602.50, gr. tong
4.804.20, grm. tong 3.252.90, kim.
tong 2.90—2.70, kl. tong 1 2.60—2.15, kl.
tong 2 1.71—1.63, tarbot 1 3.15—3.05.
Per 50 kg:gr. griet 62, schartong 46,
kl. schol 2 5140, schar 3012, v. na
ring 20.5017, makreel 3833.50, grm.
schelvis 76, kim. schelvis 64, kl. schel
vis 64, kl. schelvis 1 5957, kl. schel
vis 44—34.
Per 50 kg: wijting 3419, gr. gul
64, kl. gul 45—34, kl. haai 31.
Per 125 kg: gr. kabeljauw 304222,
gr. koolvis zw. 9284.
De totale aanvoer bedroeg 2200 kisten.
WARMENHUIZEN, 4 Dec. 70.000
kg rode kool 6.6010.80; 2000 kg gele
kool 6.206.70; 24000 kg witte kool 5.
—5.10; 10.000 kg andijvie 6.80—9.40; 3500
kg peen b 11.40, idem c 12.30.
Aangevoerd 714 runderen waaronder:
346 vette koeien van f 2.10 tot f 2.75
per kg handel vlug, 74 melk- en kalf-
koeien van f 625 tot f 1000 per stuk
handel kalm, 222 gelde koeien van f 500
tot f 740 handel goed, 48 pinken van
f 385 tot f 575 handel goed, 14 graskal
veren van f 185 tot f 325 handel kalm,
10 vette kalveren van f 150 tot f 265
handel goed, 220 nuchtere kalveren van
f 42 tot f 110 handel vlug, 10 stieren
van f 500 tot 1200 handel goed, 753 vet
te schapen en lammeren van f 85 tot
f 150 handel goed en lammeren van
f 80 tot f 115 handel galm, 58 bokken
en geiten van f 10 tot f 50 handel stug.
152 vette varkens van f 1.96 tot f 2.24
per kg handel vlug, schrammen van
f 36 tot f 95, 874 biggen van 30/42 iot
f 42 80 handel begin goed afloop iets
stugger, 6 fokzeugen van f 300 tot
f 425 handel kalm, 34 paarden van
f 575 tot f 900 handel stug. Totaal 2825
dieren.
3500 oude kippen en hanen rode en
witte van f 2.25 tot f 2.50 per kg, 800
oude kippen en hanen blauwe van
f 2.40 tot f 2.60 per kg, 300 jonge hanen
blauwe van f 2.60 tot f 2.70 per kg, 650
eenden van f 1.50 tot f 2.80 per stuk,
900 konijnen van f 1 tot f 9.50 per
stuk, 85 ganzen van f 11 tot f 16 per
stuk, 125 kalkoenen van f 3.25 tot f 3.65
per kg, een stugge gang, 500 kippen
eieren van f 17 tot f 18 per 100 stuxs,
1000 eendeneieren van f 11 per 100
stuks.
Het aanbod van runderen, vooral dat
van vette koeien, viel gistermorgen niet
tegen. Duidelijk is te zien, dat de k wa
liteit er niet op vooruitgaat. Hierdoor
waren de prima slachtbeesten beter
gezocht en werden de prijzen wat vas
ter. Op de vette-markt was ook vraag
naar de mindere beesten en op de gel-
demarkt werd flink door de doders ge
kocht. Voor de pinken, die in ruimen
getale werden aangeboden, was weinig
vraag voor het leven. Er was een klein
aanbod van graskalveren en de gang
v/as hier mat. Voor verse melkkoeien
scheen men meer belangstelling te heb
ben. Het aanbod was echter zeer ge
ring. Nuchtere kalveren bleven in trek
en werden vlug verhandeld. Vette
kalveren gingen moeilijk van de hand.
Op de vette varkensmarkt werden
vooral de zware goed verkocht, met
verhoogde prijzen, waardoor ook de
prijzen voor de lichtere iets opliepen.
Ook vette zeugen werden goed ge
vraagd en de biggen gingen, vooral in
de vroegte, soepel weg. Later op de
dag werd het wat stroever. Het kleine
aanbod van schapen veroorzaakte een
vlugge handel, hetgeen niet gold voor
de lammeren. Bokken en geiten wer
den bijna niet gekocht en ook op de
paardenmarkt was het stil.
Altair, R'dam—Porto Alegre, 4-12 te Rio
de Janeiro verwacht Amstelkerk, 4-12
van A'dam naar W.-Afrika Arends-
kerk, KobeR'dam, 4-12 te Colombo ver
wacht Bintang. Pac. KustCaicutta,
verm. 6-12 van Manilla Blüdendijk,
3-12 van New Ycrk naar R'dam Breda,
A'dam—Valparaiso, 4-12 te Pimentel
Delft, ChiliA'dam, 4-12 v.m. te Curacao
verwacht Drente, MenadoR'dam, oass.
3-12 (19 uur) Gibraltar, 7-12 ca 12 uur
ta. R'dam verwacht Duivendijk, Van-
couverR'dam, 4-12 v.m. te Antwerpen
Durban naar Kaapstad Katwija, 3-12
van Setubal te R'dam Kota Inten, R'
dam— Surabaja, 3-12 (11 uur), te Genua
Langkoeas, 4-12, v.m. van Hollandia te
R'dam Larenberg, 3-12 van Huelva naar
Sluiskil Lawak, 29-11 van Los Angeles
naar Astoria Lieve Vrouwekerk, R'
damCaicutta, 3-12 van Bombay Lim
burg, Makassar—R'dam, 1-12 van Tand
jong Priok Lutterkerk, Rotterdam
Perzische Goolf, 3-12 van Muscat naar
Bahrein Madoera, Caicutta—Pac. Kust,
29-12 van San Francisco Mapia, A'dam
—Indonesië, pass. 3-12 Guardafui naar
Pondi Cherry Markelo, 3-12 van W.
Afrika te A'dam Mataram, Hollandia—
R'dam, 1-12 van Makasasr naar Balik Pa
pan Mitra, 1-12 van Sitrah te Sin
gapore Murena (t), 3-12 van Lissabon
naar Berre (Frankrijk bij Marseille)
Nigerstroom, W.-AfrikaA'dam. 3-12 van
Monrovia naar Freetown Oranjestad,
Cristobal—A'dam, 4-12 van Trinidad naar
Barbados Phrontis, 3-12 van Tandjong
Priok naar Surabaja Polydorus, Indo
nesiëNew York, 3-12 van Aden Riouw,
A'damIndonesië, 3-12 van Colombo naar
Belawan Rotti, Pac. KustA'dam, 30-11
van Cowichanbay Ruys, Rio de Janeiro
—Kobe, 4-12 v.m. te Miri verwacht
Sliedrecht (t), 4-12 van Mena el Ahmadi
te Kaapstad verwacht Singkep, A'dam
Indonesië, 3-12 van Pangkal Pinang naar
Tandjong Pandan Sloterdijk, 2-12 van
New Orleans naar Charleston Swar-
tenhondt, 5-12 van Menado te Makassar
verwacht Tarakan, Surabaja—New
York, verm. 4-12 van Belawan naar Co
lombo Tawali, CaicuttaPadang, al
waar 4-12 v.m. verwacht Tjiluwah,
R'damTandjong Priok, pass. 4-12 Mini-
koy naar Pulubulcom Titus, Levant—
A'dam, 3-12 van Valencia naar R'dam
Willem Ruys, R'dam—Tandjong Priok,
3-12 van Aden naar Colombo Water
man, R'damSydney, 3-12 510 mijl oost
ten zuiden van Diego Garcia naar Fre-
mantle Woensdrecht (t), 3-12 n.m. van
R'dam te Las Piedras Zuiderkruis,
A'damKaapstad, 3-12 400 mijl noord
noordwest van Kaapstad, alwaar 4-12 ver
wacht.
ALKMAAR, 3 Dec. Tomaten A 16—48;
witlof: I 2232 en II 12—18; bloemkool:
I 28—38, II 15—34 en III 8—14; rode kool
6—10,50; savoye kool 8,50—8; groene kool
6,509; spruitkooi 12—38; boerenkool 4
10,50; sla 312; andijvie 516; bieten
711; winterpeen 6—14; waspeen 822;
peterselie 57,50; knolsoepgroenten 214;
appels: Jonathan 4356 en Present van
Engeland 1941; peren: Comtesse de Pari»
51; druiven: Alicante 721,02.
„DE KERK is volkmen vrij" roepen de communisten en hun meelopers, wanneer
zij spreken over de positie van de kerken in de landen achter het IJzeren
Gordijn. Argelozen, die een reis naar Moskou mochten meemaken, plegen terug
te komen met indrukken van kathedralen, die de gehele dag toegankelijk zijn
voor de gelovigen. Alleen: bezoekers zijn er bijna niet meer.Want godsdienst
is en blijft opium voor het volk en deze stelling is de basis van de opvoeding
der jeugd. De vrijheid der kerk laat zich trouwens aflezen aan dat schoolvoor
beeld der communistische godsdienstpolitiek, dat Hongarije heet. Dit namelijk
bewijst, dat er in het wezen der bolsjewistische politiek sinds de revolutie van
1917 nog niets is veranderd dat weliswaar de methoden geraffineerder en
venijniger zijn geworden doch dat het optimisme van Fritz Lieb volkomen
ongegrond is geweest. Gereformeerde, Lutherse en Rooms-katholieke kerk heb
ben op de allerpijnlijkste wijze ervaren, dat er uiteindelijk met de Russische
machthebbers en hun aanhang niet te pacteren valt.
,,..*hnn had de begrafenis plaats van Koningin Amalia van Portugal,
'volgens de wens van de overledene waren er geen bloemen aanwezig.
TOEN in Hongarije begin 1945 de Rus
sische bezetting ten val kwam, ein
digde voor de Gereformeerde kerk een
periode van grote geestelijke en ver
zetsactiviteit. Evangelisatiewerk had
de oude waarheden tot nieuw leven ge
wekt bij velen, wier geloof verslapt
was. Kerkelijke functionarissen hadden
zich voorts naar vermogen gewijd aan
het werk voor de bevrijding van het
land en aan de hulp voor de vervolgden.
Aanvankelijk zag het er na de komst
van de Russen naar uit, dat deze voor
de kerken weinig onheil zou brengen.
Vernieling van kerkgebouwen en ver
volging van geestelijken werden door
de nieuwe meesters bestreden. Hun
houding was bepaald vriendelijk te noe
men. In een enkel opzicht was er een
evenwijdigheid van opvattingen: beide,
Russen en kerken, waren voorstanders
van een gewijzigde grondpolitiek. Ver
schillende Gereformeerde gemeenten
hadden reeds lang een herverdeling van
het grondbezit voorgestaan. De nieuwe
bezetters eisten deze eenvoudig. En zo
kwam deze herverdeling al betrekke
lijk gauw tot stand. Een millioen joch
van de room-katholieke kerk, twee
honderdduizend van de gereformeer
de kerk en alles wat verder kerkelijke
stichtingen, ziekenhuizen, scholen en
andere kerkelijke instellingen nog aan
grond bezaten, ging in andere handen
over.
Kerken volkomen afhankelijk
pOORDAT een versterkte inflatie bo
vendien alle kerkelijke fondsen ver
nietigde, bleef de kerken slechts ar
moede en volkomen afhankelijkheid van
de staat over. Weliswaar garandeerde
de staat de betaling van alle kerkelijke
salarissen, maar dit gebaar bleek aller
minst zo oprecht te zijn als het aan
vankelijk scheen. Want deze gunst
een slechte compensatie voor de onder
toenemende druk genaaste bezittingen
werd prompt gevolgd door de liqui
datie van al degenen, die deel hadden
gehad aan het verzet tegen de nazi's.
De beste Hongaren, de beste christenen
werden hiervan het slachtoffer. Het
weerstandsvermogen van de kerken
werden er volkomen door verlamd. De
voornaamste leiders waren opgesloten,
de anderen moesten voorzichtig zijn,
daar hun goede relaties met de „mis
dadigers" hun ieder ogenblik noodlottig
konden worden. De groep, die zich in
het verzet tegen de Duitsers en in de
geestelijke herlevingsbeweging het
krachtigst had geweerd, de calvinisti
sch studentenbeweging Soli Deo Gloria
was vernietigd.
Tegelijkertijd werden de meelopers
naar voren gehaald. Ds. Bereczky, die
als predikant in het vooroorlogse evan
gelisatiewerk een zeer belangrijke rol
had gespeeld, maar die hoegenaamd
geen kijk had op de politieke verhou
dingen in zijn vaderland, werd staats
secretaris. De stichting van een „vrije
hervormde raad" werd doorgezet; deze
moest de wettige kerkelijke leiding te
genwerken en uithollen. De officiële
kerkelijke pers werd gewurgd door in
krimping van haar papiertoewijzingen.
Een „progressief" kerkblad daarentegen
kon zich onbeperkt uitbreiden.
Rechtstreeks ingrijpen
^IETTEMIN de kerkelijke leiding
mocht tot compromissen bereid zijn
in het wezenlijke hield zij vast aan
wat zij als haar taak en haar roeping
zag. Daar kregen de communisten geen
kans. Daarom ging de staat in 1948 tot
de frontaanval over. Voortaan werd
rechtstreeks in de zaken der kerk in
gegrepen. De gereformeerde bisschop
Ravasz, de voorzitter der synode, werd
tot aftreden gedwongen. De leiding der
synode kreeg Revesz, als bisschop werd'
hij opgevolgd door ds. Bereczky, die
hiermee onmiddellijk het vertrouwen
van het kerkvolk verspeelde. Andere
candidaten voor het episcopaat werden
gedwongen zich terug te trekken.
Nog was het hoogtepunt niet bereikt.
De zwaarste slag viel, toen de scholen
der kerk, 33 middelbare en 1171 lagere,
werden „genationaliseerd". Wel zou er
godsdienstonderwijs worden gegeven,
maar deze belofte is nooit ingelost. Bis
schoppen, die niet naar het pijpen der
nieuwe machthebbers wilden dansen,
verdwenen de een na de ander, o.m.
bisschop Revesz, de president der sy
node, die in deze functie door bisschop
Berreczky werd opgevolgd. In het be
stuur van de theologische faculteit van
de universiteit te Debreczen werd zelfs
een volslagen atheist geplaatst
In de Lutherse kerk speelde zich iets
soortgelijks af. Hier werden een ex-
nazi en een volslagen godloochenaar in
leidende functies benoemd....
Onwaardige toestand
1VJEN kan de protestantse kerk in
Hongarije verwijten, dat zij niet,
als de rooms-katholieke, een krachtig
„neen" tegen de politiek der regering
heeft laten horen. Dit echter is een ge
volg van de opsluiting van hun belang
rijkste figuren en van de zware pres
sie, waaraan de anderen vaak hebben
blootgestaan. Echter speelt ook de om
standigheid mee, dat velen de beproe
vingen van thans zien als het oordeel
Gods over wat in het verleden vaak
is verzuimd. Een onomwonden „neen"
zou bovendien met één slag een eind
maken aan de laatste mogelijkheid, om
nog iets te doen.
Niettemin is de huidige toestand
de kerk volkomen onwaardig. Zij heeft
allerlei uitspraken moeten doen, waar
toe zij zich normaliter nooit zou heb
ben verlaagd: veroordelingen van
Mindzenthy, lofprijzingen jegens Stalin,
en het communisme, en soortgelijke po
litieke uiteenzettingen zij heeft moe
ten zwijgen over wat zij had behoren
te veroordelen: de bittere vervolgingen
binnen de grenzen van het eigen vader
land. De kerkelijke pers is een com
munistisch propaganda-orgaan gewor
den .Een belangrijk deel van het kerke
lijke werk, met name dat onder de
jeugd, is onmogelijk gemaakt. Men
duldt nog de richtingen in de kerk.
„Men mag, zo heet het in het rapport,
dat de Wereldraad der Kerken dien
aangaande heeft ontvangen, en dat in
het voorgaande Is weergegeven, nog
zeggen wie Jezus Christus is en hoe hij
de mens verandert en bevrijdt. Maar op
het ogenblik, dat de verkondiging van
het woord buiten de enkele mens
treedt, stuit men op de verordeningen
van de staat, en wordt het zwijgen op
gelegd. Van de consequenties van het
christelijk geloof voor het leven van el
ke dag mag niet worden gesproken.
Men mag profetisch spreken wat
het verleden betreft. Maar laat niemand
het wagen, om voor het heden aan te
dulden dat er iets niet in orde lsT.
