Broeken
Sportcolberts
2000 Costuums
1000
Jongenspakjes
EELS
jQnte-.
Zuid-Afrika zal stempel zetten op nieuw
tijdperk in wereldeconomie
EEN TIGNES IN PERZIE
Brand bij Pieter Schoen voor de
Haarlemse rechtbank
Expositie van ongekende omvang
Een hogere winst
Van GelderZonen
donkere Costuums
leder facet van het
Afrikaanse leven
Kort nieuws uit wijde
omtrek
Oorzaak onbekend
Alleen dampen van tinner ontvlambaar
Voorman-Verfmenge
stond terecht
Vertrekken of verdrinken
Ondanks sterk gestegen
reservering
Enorme keuze
vanaf 14.50
Honderden
vanaf 34.75
Meer dan
vanaf 39.75 - 45.- - 50.- - 55.- - 60.-
62.50 - 67.50 - 75.— - 85.—
95.- 100.— - 105. - 115.
125.135.gulden
Als ook voor
Bejaarde personen
en Ouden v. Dagen
ontvingen wij
Kwaliteit... even best als
le KLAS MAATWERK en
le KLAS BEWERKING en...
VEEL GOEKOPER IN PRIJS.
Voor de Pasen ontvingen wij
meer dan
vanaf 29.75
Koopt bij
mm
Grootste Speciaalzaak
v. Den Helder en Omstreken.
TAILLEUR-COSTUUMS
Begoot mituXeï
/Cc&p
DEN MELDER
(Van onze correspondenl in Z.-Afrika)
rtEZE tentoonstelling zal later ge-
noemd worden het begin van een
nieuw tijdperk in de wereldeconomie,
dat beïnvloed zal worden 'door de on
dernemingsgeest en de rijkdom van
Afrika". Met deze profetische woorden
opende de gouverneur-generaal van
Zuid-Afrika, dr E. G. Jansen, in aanwe
zigheid van vierduizend gasten (waar
onder vele Nederlanders), de enorme
tentoonstelling, die in Kaapstad gehou
den wordt ter gelegenheid van de Van
Riebeeckfeesten. Fanfares weerklonken
en een eskader van Zuidafrika's lucht
macht vloog boven de tientallen hallen
en paviljoens, toen dr Jansen het oranje-
blanje-bleu gekleurde lint doorknipte,
dat het meer dan zeshonderd meter
lange hoofdgebouw nog voor het pu
bliek hield afgesloten. Negen maanden
j9 er aan deze tentoonstelling die ge
legen is tussen Tafelbaai en Tafelberg,
dieht bij de plaats waar driehonderd
jaar geleden Jan van Riebeeck aan wal
stapte door gemiddeld drieduizend
mensen gewerkt. En het behoeft dan
ook geen verbazing te wekken, dat de
totale waarde (nog afgedacht van de
permanente gebouwen) geraamd wordt
op 35 millioen gulden.
ZIJ maakt een overweldigende indruk
en zij toont in meer dan veertig
grote gebouwen en paviljoens de enor
me rijkdommen en industriële moge
lijkheden van de Unie van Zuid-Afri
ka. Vijf miniatuurtreintjes brengen de
bezoekers (men verwacht er een mil
lioen!) over het gehele terrein. Wie de
ze gigantische tentoonstelling werke
lijk wil bekijken, zal daar vijf of zes
dagen voor nodig hebben. Er zijn Bos
jesmannen in hun hutten en er is een
stijlvol paviljoen met een inhoud aan
goud en diamanten ter waarde van
twaalf millioen gulden. Er is een
door de Nederlandse gemeenschap aan
geboden Culemborgs marktplein
(het stadhuis en straatjes met fraai
uitgevoerde Oudhollandse huisjes) en
er is een oud-Engels dorp, waarin de
vreugde hoogtij viert. Daarnaast kan
men een goudmijn in bedrijf zien of
wijn drinken in de koele kelders van
de coöperatieve druivenkwekers in de
Kaapprovincie. Er rijden rikshwas met
gevederde Zoeloe's en er speelt een'
Amsterdams draaiorgel, dat met de
„Kllpfontein" werd aangevoerd.
Meer dan duizend van de grootste
bedrijven van Zuid-Afrika hebben er
stands of eigen paviljoens, overal
draaien motoren en machtnes. De land
bouw en de veeteelt, de mijnbedrijven
en de staatsdiensten, de visserij en de
luchtvaart, letterlijk ieder facet van
het Afrikaanse leven is hier vertegen
woordigd.
Grenzend aan het tentoonstellings
terrein is een feestterrein opgebouwd
dat men vermoedelijk terecht
het grootste noemt dat ooit ergens ter
wereld gezien werd.
En in het centrum van alles staat
het nieuwe stadion, dat ruimte biedt
aan zestigduizend toeschouwers. Hier
zullen de beste sportlieden van de
Unie hun krachten meten, hier zullen
Misschien hebt u ook reeds in de
couranten gelezen, dat de Koningin tij
dens haar bezoek aan West-Friesland
waarschijnlijk zal overnachten in het
voritelijk jacht „Piet Hein", dat dan
In de haven van Hoorn zal komen te
liggen. De Hoomsen zullen deze ge
legenheid aangrijpen om geducht feest
te vieren. Reeds nu is een comité druk
In de weer om een uitgebreid feest
programma samen te stellen. Men ver
wacht dat duizenden uit de omtrek op
die dagen Hoon zullen bezoeken. Naar
wii vernamen zal de datum op 20 Juni
vallen.
19 April zal voor Limmen een
een grote dag zijn. Het ligt namelijk in
de bedoeling om dan een groot bloe
mencorso te organiseren, terwijl langs
de straten bloemenmozaieken worden
aangelegd. De voorzitter van de afde
ling van de WV was zelfs zo vrij te
menen, dat wat schoonheid betrof,
Limmen het won van de eigenlijke bol
lenstreek.
o?k J^nnie BlankersKoen en Wim
bUjkhuis tonen, wat ze waard zijn;
nier zullen de muziekcorpsen, de volks-
iin1fers en de feestgr°epen der kleur
lingen van allerlei ras optreden: hiei
hirmÜ6» k??tbare historische optocht
binnentrekken op het hoogtepunt van
r^Ik!06? Hler zal 00k de Jan van
f»i^eck"anno 1952' met zijn ge
zelschap van toneelspelers in een
nauwkeurig nagemaakte „Drommeda-
ris" (het schip van de Oostindischc
Compagnie, waarmee Van Riebeeck
naar Afrika kwam) in Tafelbaai komt
landen, plechtig worden ontvangen.
Heel het leven van de Unie van
Zuid-Afrika wordt in de komende drie
weken hier geconcentreerd onder de
feestleuze: „Ons bou 'n nasie". Op 5
April is het afgelopen. Op 6 April
openen alle kerken van Zuid-Afrika
hun deuren voor een nationale dank
dag.
De provincie Transvaal bracht een miniatuur-dierenpark naar de Van Rie
beeck-tentoonstelling, tot groot vermaak van de kinderen, d'e er zelfs met
een jong leeuwtje kunnen spelen. Het dier, dat Jan beet spint als
een poes zodra de kleuters hem strelen.
Voor de Haarlemse Rechtbank is Donderdagmorgen uitvoerig de brand bij
de verffabriek van Pieter Schoen op 25 Augustus van het vorige jaar behandeld.
De 40-jarige voorman-verfmenger uit Zaandam had zich wegens brand door
schuld te verantwoorden. In zyn requisitoir merkte de officier van Justitie mr
Van der Burg onder meer op, dat niet het gebruik van tinner, maar de wijze
waarop, gevaar voor mensen en goederen heeft gebracht. Bewezen achtend, dat
verdachte hoogst roekeloos, onvoorzichtig en onnadenkend heeft gehandeld,
requireerde mr. Van der Burg drie weken voorwaardelijk met twee jaar proeftijd
plus vijftig gulden subs. dertig dagen. Uit de behandeling voor de balie is niet
gebleken, hoe de brand is ontstaan.
Verdachte vertelde ter zitting, dat
in een lokaliteit op de vijfde verdie
ping omstreeks vijf voor half tien de
brand was ontstaan. Zij heeft slechts
vijf minuten gewoed. Tien mensen
waren tevoren bezig geweest met tin
ner de vloer schoon te maken. Een
verflaag moest worden verwijderd.
Het was gebruikelijk 24 meter tegelijk
te behandelen. Die morgen werd de
gehele vloer tegelijk besprenkeld, om
dat het vrij laat was. Plots was er een
steekvlam en maakten dikke inkt
zwarte rookwolken het lokaal als een
mijn zo zwart. Omtrent de oorzaak
merkte verdachte op, dat hij onmiddel
lijk aan kortsluiting had gedacht.
Voordacht de arbeiders waren begon
nen. had hij de trekschakelaar uitge
gaan. Toen hij later beneden ging was
zij onverklaarbaar weer aan. Met gro
te stelligheid ontkende verdachte, dat
hij had gerookt. Evenmin had het per
soneel zich daaraan schuldig gemaakt!
„Ik zit daar altijd erg achterheen! En
bovendien mocht het personeel na vijf
minuten elders vrij roken.
Oorzaak onbekend
Ir F. Groeneveld uit Haarlem, schei
kundig ingenieur bij de Arbeidsin
spectie, heeft enige dagen na de brand
de geschroeide voorwerpen en de over
gebleven vloeistof onderzocht. Als ge-
tuige-deskundige betoogde hij onder
ede, dat alleen de dampen van de ge
makkelijk ontvlambare vloeistof
brandbaar zijn.
De ondergang van het Franse alpen
dorpje Tignes herinnert ons aan een
plan dat in de twintiger jaren in Per-
zië werd gemaakt. Een plan van een
Nederlandse ingenieur, nu willen de
heer ir J. W. de Bruyn Kops, die voor
zijn pensionnering directeur-generaal
van burgerlijke werken wij zouden
zeggen minister van openbare werken
in ons vroegere Nederlands uost-
Indië is geweest.
Op verzoek van de toenmalige Ma
ontwierp hij een grootscheeps irrigatie-
plan voor een uitgestrekt onvruchtbaar
gebied.
Het was een fantastisch plan, ont
sproten aan het kundige brein van de
ze Nederlandse deskundige, waarbij het
water van de ene zijde van een mas
sale bergketen dwars door de bergrug
heen naar de andere zijde moest wor-
Op^de "laats waar Perzische boeren
hun vreedzaam beroep u
moest een groot stuwmeer worden g
vormd.
Hoe gedurfd ook. het was een plan,
dat werkelijkheid zou kunnen worden
Tekeningen, begrotingen en alles wat
daarbij hoort, werden na langdur g -
derzoekingen aan de minister
Sjah overgelegd.
Deze was vol bewondering over het
werk van de Nederlandse ingenieur.
„Eén ding. aldus had deze hem mee
gedeeld, kan ik niet berekenen. Dat is
het bedrag der schadevergoeding, wel
ke aan de boeren, die nu wonen op de
plaats van 't toekomstige stuwmeer,
moet worden betaald".
Waarop de Nederlander tot zijn gro
te verbazing de Perzische minister
hoorde zeggen:
„Schadevergoeding, zegt U' O. die be
talen wij niet. We delen de mensen
alleen maar mee. dat hun land onder
water wordt gezet. Dan zullen ze wel
wegtrekken en een andere woonplaats
opzoeken. En willen ze er blijven, nu,
dan moeten ze maar verdrinken".
Men vergete niet, dat dit was in 'n
tijd, toen de Sjah- nog de onbeperkte
alleenheerser was in dit land
Van enige democratie of van de rech
ten van de mens had men nog nimmer
iets gehoord en de macht over massa
zowel als enkeling lag in de handen
van één mens.
Al zijn de Franse bergboeren in Tig
nes wellicht ontevreden over de ver
goeding, zo erg als het in Perzië ge
weest is, zal het voor hen niet zijn.
Inmiddels is het maar gelukkig voor
hun Perzische lotgenoten, dat daar de
plannen nooit tot uitvoering zijn geko
men.
Al is het misschien jammer voor ons
Nederlands initiatief, dat dit machtige
project werd opgeborgen in het ar
chief van de Sjah.
Vanzelf kan er door tinne* geen
brand ontstaan! Een goede ventilatie
is de enige voorzorgsmaatregel! Nim
mer had getuige van het schoonmaken
met tinner gehoord. Het kan volgens
spreker niet officieel worden verbo
den; er kan alleen tegen worden ge
waarschuwd. Het schoonmaken van
vloeren is niet geregeld in het veilig
heidsbesluit.
Vaste stoffen kunnen door lang be
waren op de duur van zelf ontbranden,
zo zeide ir Groeneveld, die niet durf
de beweren of dat bij genoemde brand
het geval is geweest. Een oordeel
over de oorzaak kon getuige niet ge-
vens.
Dr F. Sjollema uit Zaandijk, pro
ductie-leider bij „P. Schoen" zeide als
getuige, dat het gevaar bij gebruik
van een groter oppervlakte groter is.
Dan is er een verhoogde concentratie
van damp over het gehele volume. Een
oorzaak heeft deze getuige niet kun
nen vinden.
Requisitoir.
„Verdachte is als voorman verant
woordelijk geweest", zo begon de of
ficier van Justitie zijn requisitoir. Hij
laakte het, dat er geen nodige voor
zorgsmaatregelen in acht waren geno
men. Het feit, dat de schakelaar was
afgezet, bewijst, zo zeide mr Van der
Burg, dat verdachte geweten heeft,
dat mogelijke vonkvorming onheil kon
veroorzaken. Het was maar een be
perkte fabrieksruimte, waarin de
vloeistof werd gebruikt. Er was slechts
één deur en een beperkt aantal ramen
open. Verdachte heeft er niet bij stil
gestaan, dat mensenlevens en goede
ren in gevaar verkeerden. Vermelde
eis werd gerequireerd.
Verdachte merkte na het requisitoir
op, dat één zaaldeur en twee achter
ramen open hebben gestaan!
Geen schuld.
Met diepe deernis herdacht de
raadsman, mr Aten, de dood van het
slachtoffer bij deze brand. Hij verze
kerde, dat zijn cliënt er zeer van onder
de indruk is geweest. Pleiter beklem
toonde, dat verdachte geen persoonlijk
schuldbesef heeft gehad. Jaren is tin
ner gebruikt zonder ongelukken te
veroorzaken. Door de vertrouwelijk
heid met deze vloeistof wordt het ge
vaarlijkheidsbesef minder! Men denkt
haar te beheersen. Mr Aten betoogde
voorts, dat steeds kleine gedeelten
tegelijk met de vloeistof werden be
werkt omdat men de lucht niet kon
verdragen. Geen der mensen heeft be
sef gehad, dat de afwijkende gang van
zaken een gevaarlijke toestand zou
brengen.
De oorzaak en de toedracht kan niet
worden gevonden, aldus pleiter, die
ontkende, dr I er schuld in criminele
zin aanwezig is. Verdachte heeft zich
door toeval en omstandigheden laten
leiden. Er moest een grote beurt wor
den gegeven, zoals iedere maand, spoe
dig was er schaften en ditmaal was
de ruimte veel groter dan anders, zo
dat niet veel opzij moest worden gezet
om een ander plekje te behandelen.
Mr Aten bepleitte een straf te geven,
waaruit verdachte leert hoe hy in de
toekomst moest bandelen. Daar gaat
het om in deze. Hy was dan van oor
deel, dat ook de geldboete voorwaar
delijk moest zijn!
Op tien April a.s. zal de Haarlem
se Rechtbank in deze zaak uitspraak
doen.
De gunstige vooruitzichten van Van
Gelder Zonen voor 1951 zijn door d e
behaalde bedrijfsresultaten geheel ver
wezenlijkt. Het voordelig saldo van de
exploitatierekening bedraagt nadat
ten laste hiervan f 17.395.347 (vorig jaar
f 10.387.920) is toegevoegd aan de be
lastingreserve f 19.961,087 (f 14.521.010).
Na o.a. afschrijvingen ad f 8.148.586
(4.695.557) en toevoeging van f 7.500.000
(6.000.000) aan de reserve diverse be
langen, resteert een winst van f 4.244.389
(f 3-570.159)Er wordt 9 pet. (onv.) di
vidend op de gewone en pref. aandelen
uitgekeerd.
In 1951 werden in het bijzonder de
prijzen van papierhout en houtslijp zeer
belangrijk verhoogd, zodat deze, even
als de celluloseprijzen, aan het einde
van 1951 drie- tot viermaal zo hoog
waren als in 1949. Deze ontwikkeling
heeft geleid tot een volkomen overspan
nen marktsituatie, welke ongetwijfeld
niet gehandhaafd kan blijven en grote
risico's met zich medebrengt. Een
uiterst conservatieve bedrijfspolitiek
is derhalve zeer noodzakelijk.
Productie opgevoerd.
Alle papiermachines zijn het gehele
jaar volledig in bedrijf geweest de pro
ductie kon worden opgevoerd van
156000 ton in 1950 tot 177.000 ton in
1951. Door vertraging in de aflevering
kwam de nieuwe pakpapiermachine te
Wormer in 1951 nog niet gereed. Ver
wacht wordt deze binnenkort in be
drijf te kunnen stellen. De pogingen
om de productie verder te verhogen
door verlenging van de werktijd bin
nen het raam van de Arbeidswet heb
ben geen resultaat gehad. De grotere
behoefte aan cellulose en houtslijp ver
oorzaakt door de hogere papierproduc
tie, leidde tot een vrijwel volledige be
zetting van de grondstoffenbedrijven,
welke mede hierdoor hebben bijge
dragen tot de stijging van het totale be
drijfsresultaat.
De gunstige bedrijfstoestand was het
gevolg van de in 1951 nog steeds aan
houdende vraag naar de producten. De
leveringen naar het buitenland konden
tegen zeer lonende prijzen aanzienlijk
worden verhoogd. Ook de afzet in het
binnenland bleef zeer bevredigend, me
de omdat de vennootschap door de ge-
integreerde bedrijfsconstellatie, voor de
meeste der papiersoorten in een gun
stige concurrentie-positie verkeert.
Dank zij deze omstandigheid kon ook
de groothandelsafdeling wederom een
grotere omzet bereiken dan het vorig
jaar.
Nieuw model
Mantel-costuum
De bekend*
„Bird's eyes
wollen stol
Grote soKering
Eigen kleermakeriwerjc
Kamger*n
HerenstoHen venei
