Weer enige ontspanning in Berlijn?
OFFERS
Materiële vooruitgang ten koste van vrijheid
Democraten verantwoordelijk voor
het tragische verlies van China
Twee doden en zwaar gewonde
in Staatsmijn „Hendrik"
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
127 millioen voor
de woningbouw
Een
compromis in
Zuid-Korea?
Ernst Reuier roept het Westen op
de strijd om de vrijheid te steunen
Mr G. E. van Walsum benoemd tot
burgemeester van Rotterdam
Geen communist uit het Westen zou
het in de Sowjet-Unie uithouden
Hoe gaat Nederland stemmen?
Vrijdag 6 Juni 1952
77e Jaargang No. 11431
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
van
f100.
NIEUWE ARRESTATIES IN
ZUID-AFRIKA
Reeds zestien brieven
en protesten
Kolonel uitgejouwd
Thans eerste burger
Delft
van
Weerbericht
Truman verwacht deze
zomer geen oorlog
Vier ponten bij Velsen
Generaal Grow voor een
militair tribunaal
Eisenhower op persconferentie:
MacArthur adviseur
voor Azie?
Ernstig ongeval bij
het stutten
Oud-ambassadeur gaf zijn indrukken uit Rusland
Dr Visser verwacht geen
ineenstorting
Jordaanse regering blijft
trouw aan Koning Talal
Bij verwijderen van een
gaslantaarn bedwelmd
Weinig verschil met enquête in April
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur;
H. M. KOEMANS
BUREAU;
Koningstraat 62—«4
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct. p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—, elke woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal ƒ6.05. per maand
2.02 bij vooruitbetaling
plus Incassokosten
Weekabonnementen ƒ0 49
Balans is opgemaakt
Half millioen spaarbrieven
uitgegeven
Volgens een mededeling van de N.V.
Bank voor Nederlandse Gemeenten is
thans de verkoop van de rentespaar-
brieven gesloten. Om aan alle aanvra
gen welke vóór 1 Juni zijn gedaan, te
kunnen voldoen, is het totaal bedrag
nog verhoogd tot f 54.100.000.—. Er zijn
in totaal 481.000 rentespaarbrieven van
f 100.— uitgegeven. Het aantal der uit
gegeven rentespaarbrieven van f 25.
bedraagt 240.000. In totaal hebben de
drie Nationale Woningbouwleningen
f 127 millioen opgebracht.
De Zuidkoreaanse president, Syng-
ham Rhee heeft in krachtige bewoor
dingen geantwoord op de nota van pre
sident Truman, waarin deze zijn be
zorgdheid uitsprak over de binnenland
se toestand in Zuid-Korea. Syngham
Rhee verklaarde in zijn antwoord-no-
ta, dat Truman onjuist is ingelicht over
de Zuidkoreaanse politieke toestand. In
bevoegde kringen te Poesan verklaart
men, dat de twaalf gearresteerde leden
van de Nationale Vergadering spoedig
in vriü^id gesteld zullen 'worden en
dat een compromis over de kwestie
aanstaande is.
Dr. Joesoef Mohamed Dadoo, presi
dent van het Indische congres van Z.-
A-frika, en David Bopape, secretaris
van het Transvaalse nationale congres
een provinciale afdeling van een
grote politieke organisatie van naturel
len zijn gisteravond in Johanesburg
gearresteerd, nadat zij een openbare
vergadering hadden toegesproken:
Krachtens de wet op de onderdrukking
van het communisme was aan beiden
een spreekverbod opgelegd.
A LS de voortekenen niet bedriegen, schijnt er in de toestand te Berlijn enige
ontspanning in te treden. Russische en Oostduitse wachtposten gaven gister
morgen toestemming om voedsel en post uit West-Berlijn naar het geïsoleerde
Steinstücken, de grootste der Westduitse enclaves op Oostduits gebied, over te
brengen. Wat betreft het geschil over een begraafplaats in de Franse sector
hebben de Russen de verzekering gegeven, dat op het kerkhof geen grensbor-
den zullen worden geplaatst en dat Russische militairen en leden der Oostduitse
Volkspolitie bij hun patrouilles de begraafplaats niet zullen betreden. Burgerlijke
autoriteiten zullen nu moeten uitmaken hoe de grens hier precies loopt. Gis
teren hebben Westberlijnse politiemannen, nadat enige schoten waren gewis
seld. Russische soldaten en leden der Oostduitse Volkspolitie van het kerkhof
verdreven. Intussen duurt de Britse blokkade van het Oostberlijnse omroep-
gebouw voort. Een aanbod om eventuele zieken onder de Duitse employé's te
evacueren, werd afgeslagen. Naar de burgemeester van West-Berlijn, Reuter,
in het parlement verklaarde, zal het beleg van Radio-Berlijn eindigen, zodra
een „bevredigende regeling is getroffen voor de enclaves van West-Berlijn in
het omringende gebied van de Sowjet-zone. In zijn rede deed de burgemeester
een beroep op de westelijke wereld duidelijk te bewijzen, dat zij achter West-
Berlijn staat in zijn „strijd voor de vrijheid".
sector van Rerlijn ter gelegenheid van
de verjaardag van Koningin Elisaboth
hadden bijgewoond. Toen de Russen
het paradeterrein verlieten, werden zij
uitgejouwd door een opdringende me
nigte Westberlijners. Westberlijnse po
litiemannen en leden van de Britse
militaire politie moesten een cordon
vormen om hen te beschermen.
CINDS 9 Mei zijn er tussen de Weste-
lijke en de Sowjet-autoriteiten zes
tien protesten en brieven gewisseld
over de moeilijkheden in Berlijn.
Thans hebben de Amerikaanse autori
teiten een krachtig protest gezonden
omtrent de verkeersbelemmeringen
om Steinstücken. Van Sowjetzijde is
verklaard, dat de zaak onderzocht zal
worden.
T)E Sowjet-autoriteiten hebben van de
Amerikanen betaling geëist van
14.000.000 dollar voor het gebruik van
een speciale telefoonkabel voor de ver
binding tussen Berlijn en Frankfort
over de afgelopen zeven jaar. Reuter
tekent hierbij aan, dat iets meer dan
een week geleden 19 telefoonverbin
dingen tussen West-Berlijn en West-
Duitsland verbroken zijn. De verbin
dingen der geallieerde autoriteiten
heeft men echter intact gelaten. Som
mige waarnemers zien in eerder ge
noemde brief een teken, dat de Sow
jet-autoriteiten zich mogelijk met de
geallieerde telefoonverbindingen zul
len gaan bemoeien. Men vraagt zich
af, wat het gevolg za! zijn van een
Amerikaanse weigering tot betaling.
WESTBERLIJNSE politie en Britse
"militaire politie moesten gistermor
gen optreden om een Russische kolo
nel en zijn tolk te beschermen, die een
parade van Britse troepen in do Britse
Met ingang van 1 Juli a.s. is be
noemd tot burgemeester van de ge
meente Rotterdam mr G. E. van Wal
sum met gelijktijdig eervol ontslag als
burgemeester van de gemeente Delft.
Mr Gerard Ewout van Walsum is op
21 Febr. 1900 te Krimpen a'd IJsel ge
boren. Hij studeerde aan de Rijksuni
versiteit te Utrecht rechtswetenschap
pen en deed in 1926 doctoraal examen.
Een jaar tevoren was de heer Van
Walsum aangesteld als ambtenaar van
de Rotterdamse Kamer van Koophan
del en later kreeg hij een aanstelling
als plaatsvervangend secretaris van de
Kamer van Koophandel voor Zuid-
Holland, welke functie hij tot 1945
heeft waargenomen.
Intussen was mr Van Walsum, die
toen tot de Christelijk-Historische Unie
behoorde, in 1939 tot lid van de Rot
terdamse gemeenteraad gekozen en
sedert 1933 maakte hij deel uit van de
redactie van het toenmalige dagblad
„De Nederlander". Na de bevrijding in
1945 werd mr van Walsum hoofdredac
teur van „De Nieuwe Nederlander",
welke functie hij in 1947 neerlegde.
Toen in 1945 dr W. Banning aftrad
als voorzitter van de Nederlandse
Volksbeweging, volgde mr van Wal
sum hem in die functie op.
Mr van Walsum, die zich intussen bij
de Partij van de Arbeid had aangeslo
ten, had zitting in de Provinciale Sta
ten van Zuid-Holland: gedurende acht
maanden trad hij ook op als wethou-
der van Onderwijs en Volksontwikke-
ling te Rotterdam. In de jaren 1946—
1948 maakte hij Twee
de Kamer als afgevaardigde van de
P. v. d. A. In 1948 ging hij naar de
Eerste Kamer over. Met ingang van 16
Februari 1948 werd mr van Walsum
benoemd tot burgemeester van Delft
Gevraagd naar zijn oordeel over de
benoeming, zei de waarnemende burge
meester van Rotterdam, wethouder J.
van Tilburg; „mr. van Walsum is een
man. die Rotterdam kent en van Rot
terdams standpunt uit bezien, is dit be
langrijk omdat deze stad een stad is
met eigen problemen."
Verwachting tot Vrijdagavond.
HALF TOT ZWAAR BEWOLKT
Half tot zwaar bewolkt met kans
p enige regen- of onweersbuien.
Zwakke tot matige veranderlijke
wind. In het Zuidoosten van het
land nog warm, elders iets lagere
middagtemperatuien dan Donae
ZATERDAG Zon op 4.22. onder
20.56: Maan op 20 56. onder 3.00.
MR. G. E. VAN WALSUM
van Delft naar Rotterdam
Op zijn wekelijkse persconferentie
heeft president Truman op de vraag,
of men uit het plan van zijn dochter
Margaret, deze zomer haar vacantie in
Europa door te brengen, kon opmaken,
dat hij in die tijd geen oorlog ver
wacht, bevestigend geantwoord.
Verder zei Truman, dat hij niet over
woog het congres in verband met de
staalstaking om een wetgeving te ver
zoeken.
Het ligt in de bedoeling van de
Rijkswaterstaat om ook dit jaar tijdens
de zomermaanden vier stoomponten
bü Velsen de dienst over het Noord
zeekanaal te laten vervullen. De datum
van ingang wordt vermoedelijk 1 Juli
aanstaande.
*+•- i I. i *«i i lil i i i i - i
Dagboek werd de oorzaak van
rechtsvervolging
Generaal-majoor Robert W. Grow,
wiens dagboek tijdens een bezoek in
Duitsland werd gestolen, zal door een
militair tribunaal worden berecht.
Grow is militair attaché van de Ame
rikaanse ambassade te Moskou geweest.
Het proces zal te Fort Meade in Mary-
land met gesloten deuren worden ge
houden. Volgens de door de communis
ten gepubliceerde gedeelten van het
dagboek zou Grow voorstander zijn van
oorlog tegen de Sowjet-Unie.
Nog steeds houdt de Britse militaire politie de wacht bij de prikkeldraad
versperringen welke het in de Britse sector gelegen Russische zendstation
omgeven.
/""ENERAAL Eisenhower heeft giste-
ren op een persconferentie in Abi-
Iene verklaard, dat hij zich achter de
politieke verklaring van de republi
keinse partjj van 1950 schaarde, waarin
de politiek van het democratisch be
wind wordt aangevallen. De generaal
zei, dat de democraten de verantwoor
delijkheid moeten uragen voor het „tra
gische verlies" van China aan de com
munisten.
In de bedoelde republikeinse verkla
ring wordt het bewind van Truman
verweten door zijn politiek voor het
Verre Oosten het sein op veilig te heb
ben gezet voor de communistische in
vasie in Zuid-Korea. Generaal Eisen
hower nam aan, dat de beginselen de
zer verklaring zouden worden opgeno
men in het verkiezingsprogramma van
dit jaar.
De generaal zei „niet het flauwste
idee" te hebben of hij Taft zoy kunnen
verslaan bij de verkiezing van Ue can-
didaat der republikeinse partij. Indien
hij president werd. zou hij MacArthur
raadplegen over de politiek in Azie.
Indien hij zelf niet werd gekozen, zou
hij de republikeinse presidentscandi-
In de staatsmijn „Hendiik" nabij
Schuttersveld te Brunssum heeft zich
een ernstig ongeval voorgedaan, ten
gevolge waarvan twee personen om
het leven zijn gekomen en een derde
in levensgevaarlijke toestand naar het
ziekenhuis te Heerlen moest worden
vervoerd. Omtrent de aard van het
ongeval is nog niets bekend.
De overledenen zijn H. J. Dohmen
uit Schinveld, 41 jaar en R. A. Lam-
mers uit Brunssum, 59 jaar. Het derde
slachtoffer is K. P. Hellenbrand, even
eens uit Brunssum en 39 jaar oud. Alle
drie de slachtoffers waren gehuwd.
Dohmen en Hellenbrand waren vader
van resp. 4 en 5 minderjarige kinde
ren.
Het ongeval heeft zich voorgedaan
tijdens werkzaamheden aan één der
stutten. Naar de juiste toedracht en
de aard van het ongeval wordt thans
een onderzoek ingesteld door de be
voegde instanties van de staatsmijnen
en het staatstoezicht op de mijnen. Er
waren geen andere personen in de
nabijheid, toen het ongeluk gebeurde.
De nog in leven zijnde arbeider heeft
nog geen inlichtingen kunnen verstrek
ken. daar hij bewusteloos is.
Pi het Grand-hotel te Heerlen heeft voor de afdeling Zuid-Limburg van de
Nederlandse Maatschappij van Nijverheid en Handel dr P. C. Visser, voor
malig ambassadeur van Nederland te Moskou, een spreekbeurt gehouden over
het onderwerp „Mijn indrukken uit Sowjetrusland". Spreker zei in 'deze spreek
beurt, welke hü strikt neutraal wenste te houden en waarin hij alleen per
soonlijke indrukken dacht weer te geven, dat er in de Sowjetunie onmiskenbaar
een materiële vooruitgang valt waar te nemen. Deze vooruitgang moet men er
echter betalen, zo stelde dr Visser uitdrukkelijk vast, met een volkomen gebrek
aan persoonlijke en geestelijke vrijheid, welke voor iedere West-Europeaan on
aanvaardbaar zou zijn. Zelfs geen communist uit het Westen zou het volgens
spreker op den duur in de Sowjetunie kunnen uithouden.
ineenstorting van de Sowjetunie, dan
moet daarop in negatieve zin geant
woord worden, aldus dr Visser, daar
het Russische volk ook onder het vori
ge regiem nooit de vrijheid heeft ge
kend, zeker niet die geestelijke vrij
heid waarop wij, Nederlanders, trots
kunnen zijn. Het weet eenvoudig niet
wat vrijheid is.
Een en ander lichtte spreker toe met
feiten, die hjj zelf had waargenomen.
ATIET alleen bij bv. de verkiezingen.
maar ook in de kunst, de wetenschap
het onderwijs en in de gewone samen
leving manifesteert dat gebrek aan vrij
heid zich. Vraagt men nu echter of een
en ander spoedig moet leiden tot een
Verder ging hij o.m. in op de propa
ganda van het Sowjet-regiem. Deze
propaganda is thans zo hoog opgevoerd,
dat zij nauwelijks meer voor climaxen
vatbaar is. De slotsom, waartoe dr Vis
ser kwam was, dat het communisme
met al zijn uitwassen, zoals hij dat in
de Sowjetunie heeft leren kennen, voor
de vrije wereld volslagen onaanvaard
baar is.
Stalins dood niet van invloed.
MA zijn spreekbeurt gaf hij op een
vraag, of te verwachten is, dat de
dood van Stalin eventueel veranderin
gen in Rusland tengevolge zal hebben,
als zijn mening, dat dit niet het geval
zal zijn, daar de Russische leiders wel
terdege onder de ogen zullen hebben
gezien wat dan te doen staat. Zij heb
ben immers altijd geweten, dat de dag
van Stalins dood eens komen zal.
De inleiding van dr Visser vond bij
de Zuidlimburgse leden van de maat
schappij van nijverheid en handel een
zeer aandachtig gehoor. Wij vernamen
nog, dat over enkele weken van de
hand van dr Visser een boek, getiteld
„Mijn indrukken uit Sowjet-Rusland",
zal verschijnen.
daat steunen, aangenomen, dat het par
tijprogramma bevredigend zou zijn.
De generaal verklaarde geen aanwij
zing te kunnen geven, hoe de Koreaan
se oorlog tot een einde kan vorden
gebracht.
Generaal Eisenhower zeide, dat er
geen relaties tussen de regering van
Truman en hem bestaan, die hem zou
den verhinderen het verleden van de
regering aan te vallen. Op de vraag, of
hij de buitenlandse politiek had ge
steund, antwoordde hij geen deel te
hebben genomen aan de regering en
slechts betrokken te zijn geweest bij
een onderdeel van de politiek. Hij
voegde er echter aan toe in grote trek
ken de politiek ter beveiliging van W.-
Europa tegen het communisme te heb
ben gesteund.
Het bewaren van vrede en veiligheid
in de wereld op basis van de funda
mentele overtuigingen van de Verenig
de Staten zei hü het allerbelangrijkste
punt van zijn campagne te achten.
De Jordaanse eerste minister, Aboe
El Hoe Tawfiq Pasja, heeft gisteren
verklaard, dat de regering en de natie
trouw zuilen zijn aan de troon en de
koning totdat hij is genezen. „Indien
genezing onmogelijk is of pas na lange
tijd komt zullen wij gebonden zijn aan
zijn opvolger".
De premier legde deze verklaring af
op een persconferentie, vier-en-twintig
uur nadat de regering 'n regentschaps-
raad van drie landen had benoemd die
de taak van de koning zal waarnemen
tijdens die afwezigheid. Koning Talal
van Jordanië vertoeft thans om gezond
heidsredenen in Frankrijk. Zijn oudste
zoon, kroonprins Hoessein, die in En
geland studeert, wordt volgend jaar
Mei achttien en meerderjarig.
De heer J. M. van Straaten te Ame-
rongen is gistermiddag tijdens het ver
wijderen van een gaslantaarn door uit
stromend gas bedwelmd en overleden.
Het slachtoffer had om de lantaarn
een kuil gegraven om de ijzeren buis
te kunnen afzagen. Bij dit werk is er
gas gapn ontsnappen met het noodlot
tige gevolg. Enkele jaren terug is de
man op een gelijksoortige wijze buiten
bewustzijn geraakt, doch werd toen
tijdig door voorbijgangers opgemerkt.
LIET afschuwelijke ongeluk in het
n Marsdiep bij Den Helder tijdens
de gecombineerde NederlandsBel
gischEngelse militaire oefeningen,
welke dezer dagen in het Noorden van
onze provincie worden gehouden, noopt
ons tot het formuleren van een oor
deel over de' ongevallen met dodelijks
afloop, die de laatste jaren gebeuren.
Hoe vreemd het moge klinken, wij
hebben persoonlijk ook behoefte aan
het overpeinzen van deze gebeurtenis
sen, omdat zij in het denken over de
toestand op de wereld een zeer bij
zondere plaats innemen en ons con
fronteren met de zekerheid, dat de
versnelde militaire voorbereidingen
als gevolg van voortdurende dreigin
gen met geweld bittere noodzaak zijn,
opdat niet geschiede wat wij twaalf
jaar geleden tot onze schade en wel
degelijk ook tot onze schande! er
voeren.
In volle vredestijd, in jaren, waarin
van enig oorlogsgevaar niet kan wor
den gesproken, houdt iedere staat een
legermacht onder de wapenen, ten
einde in voorkomende gevallen aan de
buitenlandse politiek van die staat
kracht te kunnen bijzetten. Wij heb
ben in de achter ons liggende maan
den tot in den treure herhaald en
wij zullen waarschijnlijk nog vaak
moeten repeteren dat niettegen
staande de oprechte vredeswil van het
democratische Westen, die wij kennen,
en het verlangen naar vrede in het
Oosten, dat wij vermoeden, de tegen
stellingen tussen beide machtencon
glomeraties in genendele zijn vermin
derd. De uitweg kan nimmer zijn een
eenzijdige ontwapening. De oplossing
kan slechts liggen in een krachtssur-
plus, waaraan het Westen thans bouwt.
Bij die opbouw der defensie zijn
millioenen jonge mensen gemoeid. Zij
brengen in de eerste plaats hun offers
op het altaar van de democratische
vrijheid door hun militaire kwalitei
ten in staat van volledige oefening te
houden; zij stellen zich bovendien be
schikbaar tot het experimenteren met
wapenen, waarvan de volledige kracht
nog niet geheel bekend kan zijn. Toen
Minister Staf in de Eerste Kamer on
langs als zijn mening te kennen gaf,
dat het de jonge Nederlandse straal
jagerpiloten aan „luchtmanschap" ont
brak. hebben wij ons geërgerd. Het is
goed dit ronduit te zeggen, zonder er
overigens de bewindsman van defensie
hard om te vallen. Wij zouden de
vraag willen stellen of er iemand ter
wereld is, die met volstrekte zekerheid
de reactie kan meten van een piloot,
die met een angstwekkende snelheid
door het luchtruim davert. Men zal
wellicht opmerken, dat deze reacties
proefondervindelijk zijn vastgesteld.
Maar het komt op de practijk aan; de
studeerkamer en het medisch labora
torium zijn gewichtig, zij kunnen de
practijk nimmer vervangen. Een twee
de vraag is of het nog wel binnen de
menselijke vermogens ligt te verwach
ten. dat een volmaakt „luchtmanschap"
bereikbaar is. Wij geloven het niet,
wijl wij van de onvolmaaktheid van
de lichamelijk en geestelijk perfectste
mens diep overtuigd zijn. Men kan de
ontsteking van een motor wijzigen, men
kan de trainingstijd verlengen, maar
de mens blijft de mens.
Die mens is het, die zich bereid ver
klaart zijn kracht op technische mon
sters te beproeven. Wat wij nu zo bij
zonder graag zouden hebben gehoord,
is een woord van diep respect voor
deze jonge mannen, die de vooruit
gang van de techniek met hun leven
dienden. Want laten wij wel begrijpen,
dat iedere piloot, die vandaag vliegt,
profijt trekt van het ongeval aan zijn
makker overkomen. Dat dus de Wes
terse defensie als geheel voordeel trekt
uit de dood van die jongemannen, die
de moed hadden zich te geven aan een
taak, die zij in het volle besef van hun
verantwoordelijkheid aanvaardden.
Dót woord zouden wij nu eens van
een autoriteit willen vernemen. Het
zou veel leed verzachten, omdat het
zou worden gesproken uit gevoelens
van dank voor hen, die hun leven lie
ten bij de uitoefening van hun plicht.
De plicht om het Westen sterk te ma
ken en daardoor de vrede te dienen.
Daaraan hebben wij méér dan eens
gedacht. Gisteren drong het opnieuw
tot ons door toen de militaire oefenin
gen in onze provincie mensenlevens
eisten.
Laten we dus vooral dankbaar zijn
voor al dat voortreffelijke „luchtman
schap", dat ons zal behoeden voor toe
standen, die volk en land volledig te
gronde zouden richten.
CIND MEI heeft het Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie weer
u de gebruikelijke vraag: „Op welke partij gaat u stemmen bij de verkie
zingen op 25 Juni a.s gesteld. Ten opzichte van de in April gehouden
„proef-verkiczing" vertoont de uitslag weinig verschil.
K.V.P.
P.v.d.A.
Anti-Rev.
Chr. Hist.
V.V.D.
C.P.N.
St Ger.
Andere partijen
Nu
32%
26%
13%
1»%
6%
3%
April
33
26
13
10
7,5%
6
2
2.5%
Vergelijking van dit N.I.P.O.-,.proef-verkiezing" met de Tweede Kamer
verkiezingen van 1948 wijst op eni^s winst voor de KVP (in Juli 1948
31,04%) en verlies voor de C.P.N. (in Juli 1948 7.74%). Ongeveer een vijfde
van alle ondervraagden wist nog niet op welke partij zij bij de verkiezin
gen op 25 Juni a.s. zou gaan stemmen.