Geen uitbreiding van Tweede Kamer
Hoofdbezwaar voor de P.v.d.A. was
splitsing Sociale Zaken
Minister Beel lijdt een grote nederlaag
De ongeregeldheden in het
Belgische leger
Mossadeq wil de vrije hand
Vele argumenten tegen voorstel
Stinkend schuim tegen oproer
Labour-fractie in het Lagerhuis acht
goedkeuring voortijdig
Ex-koning Faroek blijft voorlopig op
het Italiaanse Capri
Thans een extra-parlementair kabinet?
De Nederlandsche Bank verlaagt haar
rentetarieven met een half procent
Exportverbod voor
vee opgeheven
Vrij3aR T Augustus 1952 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 77e Jaargang No'11479
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel,Wieringen en Anna Paulowna
EERSTE KAMER WERKT GRONDWETSHERZIENING AF
debenzine gedaan
Wie heeft er suiker in
Soldatesk protest tegen
verlenging diensttijd
De Conventie van Bonn
Eden: Uitstel nadelig
voor de vrede"
Bevan krijgt reprimande
van Attlee
Verklaring in Lagerhuis wekt
consternatie
Weerbericht
Meesterlijke verdediging
Voor de uitvoering
Moeder en zuster van
Sjah vertrekken naar VS
van zijn programma
Geen verborgen fortuin
RONDOM DE KABINETSFORMATIE
„Offers" die niet werden
gecompenseerd
Wederom verbetering in
deviezenpositie
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur;
H. M. KOEMANS
BUREAU;
Koningstraat 62—64
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
TARIEVEN:
Advertenties16 ct. p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—, elke woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal ƒ6.05, per maand
2.02 bij vooruitbetaling
plus Incassokosten
Weekabonnementen ƒ0 49
V.im.'J
JVfet krachtige waterkanonnen uit
geruste afdelingen van Westduitse
politie, die speciaal belast zijn met
het optreden bij ongeregeldheden,
hebben proeven genomen met een
nog doeltreffender wapen om wan
ordelijkheden tegen te gaan. De
enorme watertanks werden gevuld
met een substantie „stinkend
schuim" genaamd welke over
een afstand van 45 meter kan
worden gespoten. Reeds een hand
vol schuim in het gezicht doet de
ogen sterk tranen. Mond en neus
gaten raken verstopt. Bovendien
verspreidt het goedje een ondra
gelijke stank, welke afkomstig is
van bepaalde dierlijke productèn,
Wbelke aan de substantie zijn toe
gevoegd. Westduitse politieman
nen, die witte rubber jassen en
helmen dragen, krijgen hier tij
dens een proefneming een stort
bad met het kwalijk riekende anti-
oproer wapen.
Thans zijn enkele bijzonderheden he
kend geworden over de ongeregeldhe
den in het Belgische leger tengevolge
van ontevredenheid over de verlenging
van de diensttijd tot 24 maanden.
Te Etterbeek, in de omgeving van
Brussel, hebben manschappen enkele
ruiten verbrijzeld, waarna de soldaten
in de kazernes geconsigneerd werden.
De Britse minister van buitenlandse
zaken, Anthony Eden, heeft gisteren in
het debat over de conventies van Bonn
in het Lagerhuis verklaard, dat uitstel
van goedkeuring door het Huis de zaak
Van de vrede zou benadelen en dat dit
noch in Engelands noch in Europa's be
lang zou zijn. De conventie, aldus Eden,
benadert onder de huidige omstandig
heden het meest een vredesverdrag met
Duitsland.
Eden geloofde niet, dat in Engeland,
Frankrijk, of de V.S. de wil bestaat de
bezetting voor onbepaalde tijd te laten
voortduren. Dit zou extremistische ele
menten in Duitsland aanmoedigen en
de enige kans om het land te hereni
gen verloren doen gaan. Het alternatief
De Labour-Ieider, Clement Attlee,
heeft in het Lagerhuis een persoonlij
ke verklaring afgelegd, waarin hij
Aneurin Bevan, de leider der radicale
Labour-groep, verwijt in het Lager
huis mededelingen te hebben gedaan
over gebeurtenissen in het kabinet
van Attlee, waarvan hij toen lid was.
Er was „consternatie" onder de leden
der Labour-fraetie te bespeuren.
Bevan heeft Woensdag in het La
gerhuisdebat over de economie van
het land onthullingen gedaan over een
regeringsverklaring van Attlee, toen
hij nog premier was.
Op aandringen van Bevan, zo naa
hij gezegd, had Attlee in zijn rede
enig voorbehoud gemaakt met betrek
king tot de prijsstijgingen en de in
vloed, welke de snelle ontwikkeling
van de Amerikaanse oorlogsmachine
op de Britse nerhewapeningsoapaci-
teit zou kunnen hebben.
Bevan zeide in een persoonlijke
verklaring op Attlee's verwijt te zul
len reageren.
De Westduitse regering heeft toe
stemming verleend voor de invoer van
boter uit Denemarken, Nederland,
Noorwegen en Zweden tot een totaal
bedrag van 2.4 millioen mark, teneinde
de binnenlandse boterprijs te drukken.
Verwachting tot hedenavond:
VRIJ WARM
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien en kans
op onweer. Zwakke tot matige
wind uit Zuidelijke richtingen.
Vrij warm.
Zaterdag; Zon op 5.03, onder 20.28
uur. Maan op 18.33. onder 0.07 uur.
zou een regeling op Sowjet-voorwaar-
den zijn, anders zouden er oneindig
voortdurende onderhandelingen zijn, al
dus Eden.
Na Eden verklaarde de voormalige
Labourminister van defensie, Emanuel
Shinwell, dat het Huis werd gevraagd
de conventies goed te keuren, voordat
zelfs Frankrijk en Duitsland, de lan
den die het meeste er bij betrokken
zijn, dit gedaan hebben. Goedkeuring
zou voortijdig zijn. Belangrijke kwesties
aangaande financiering, wapenproductie
en de betrekkingen met de Noordatlan-
tische verdragsorganisatie moeten nog
worden geregeld, aldus Shinwell. ,Het
zou onverstandig zijn twaalf Duitse di
visies te willen opbouwen, voordat de
Fransen er tien hebben."
(Van onze parlementaire redacteur)
£JE kabinetsformateur prof. Beel leed Donderdagavond opnieuw een nederlaag,
ditmaal in zijn hoedanigheid van minister van Binnenlandse Zaken. Het wets
ontwerp tot uitleiding van het aantal leden van de Tweede Kamer behaalde
in de Eerste Kamer namelijk niet de voor een Grondwetswijziging vereiste
meerderheid van twee-derde der uitgebrachte stemmen. De uitslag, der stemming
was 28 tegen 17. Tegen stemden alle zes CH-Ieden, de drie aanwezige VVD-
Ieden (de heer Wendelaar was afwezig), de AR-leden Algra, Diepenhorst, Helle-
ma en Rip, alsmede de heren Kropman, Van Lieshout en Verhey van de KVP
en de heer Cammelbeek van de PvdA. Mej. Tjeenk Willink van de PvdA. die
eerst van plan was tegen te stemmen, Het zich alsnog door minister Beel over
tuigen. Zij onderstreepte hiermee, gelijk zij zelf betoogde, wel zeer duidelijk de
waardeloosheid van een eventuele srtemoverdracht.
DEZE stemoverdracht, waartoe het
ontwerp in principe de mogelijkheid
opende, -vormde tezamen met de verla
ging van het quotum der beide Kamers,
de onkosten van een eventuele uitbrei
ding en het vooral voor de VVD zwaar
wegende argument van de dreigende
verstoring van het evenwicht tussen de
Eerste- en de Tweede Kamer, de voor
naamste argumenten van de tegenstan
ders van het ontwerp. Zo noemde de
heer Kropman de stemoverdracht een
„vlek in de Grondwet". Mej.. Tjeenk
Willink deelde mee, dat in de PvdA-
fractie twee groepen bestonden, name
lijk „de bedroefden" en „de ernstig be-
In de Citadelkazerne te Luik zijn
soldaten niet op het ochtendappèl ver
schenen en ondanks het intrekken van
de avondpermissie des avonds in ru
moerige groepen de stad ingetrokken.
Onder de bezettingstroepen in Duits
land, in een kazerne te Keulen, deden
zich eveneens incidenten voor. Er
moest van traangas gebruik gemaakt
worden om te verhinderen, dat de be
togers de gevangenis bestormden.
Het bureau van de socialistische vak
bond heeft zich solidair verklaard met
„de zonen van de arbeidersklasse, die
zich op het ogenblik onder de wape
nen bevinden en het slachtoffer zijn
van een partijdige wetgeving". Wel
waarschuwt de vakbond tegen commu
nistische agitatie.
Volgens het Brusselse blad „La.jQ-iH*
heeft een ernstige en klaarblijkelijk
voorbereide sabotage ais gevolg gehad,
dat dertig vrachtauto's niet meer kon
den rijden. Men had suiker in de ben
zine geworpen, waardoor meer dan 5000
liter benzine werd vernield. In de een
heden zijn verschillende veiligheids
maatregelen getroffen om een herhaling
van dusdanige gebeurtenissen te voor
komen.
Wat de incidenten btereft, die zich
hebben voorgedaan in de Dellbruck-
kazerne te- Keulen, wordt op het Bel
gische ijiinisterie van defensie verno
men, dat slechts drie of vier soldaten de
kazerne verlaten hadden. Een jeep werd
omgeworpen en dit gebeurde in de ka
zerne.
Tenslotte wordt eveneens het bericht
tegengesproken van een manifestatie,
die zou hebben plaatsgehad in het ten
tenkamp, opgericht voor de Rolinkazer-
ne te Etterbeek.
zwaarden". Uit naam van laatstgenoem
den sprekend, verzette zij zich tegen de
gehele gang van zaken rondom deze
Grondwetsherziening als „een onwaar
dig gemorrel aan het fundament van
ons staatsrecht", waaraan met meer
doordachtheid en deskundigheid had
moeten worden gewerkt.
Minister Beel onderstreepte vele der
gemaakte opmerkingen over de waarde
der Grondwet en over de gevolgde
werkwijze bij de herziening. Hij wees
er echter op, dat hij er als het ware
midden in was gevallen en „dit was
stellig geen plezierige taak voor mij,
maar ik achtte mij hiertoe verplicht".
Hij zette nogmaals de voordelen van en
de motieven voor een uitbreiding van
de Tweede Kamer uiteen, namelijk: de
middelgrote en kleine fracties zullen
haar taak beter aan kunnen. De bevol
king is sinds 1887 zeer aanzienlijk toe
genomen, waarbij nog komt, dat sinds
dien ook de vrouwen kiesrecht hebben
gekregen. Het internationale werk der
volksvertegenwoordiging is zeer toege
nomen. Het is dringend geboden dat de
volksvertegenwoordigers worden ont
last, opdat zij beter in het volksleven
kunnen staan, en aldus nauwer contact
hebben met wat er onder het volk leeft.
In dit verband achtte hij de aan een
uitbreiding verbonden kosten ten volle
verantwoord. Zijn verdediging, welke
evenals de rest van het debat bijzonder
het aanhoren waard was, mocht echter
niet baten.
Op de tribune was een talrijk pu
bliek aanwezig. Wij merkten onder de
toehoorders ook enkele, bij een uit
breiding van de Tweede Kamer kans
makende candidaat-Kamerleden op.
Dr. Mossadeq heeft bjj de Perzische
Kamer een wetsontwerp ingediend,
waarin de meest uitgebreide bevoegd
heden voor de uitvoering van het twee
dagen geleden goedgekeurde rege
ringsprogram worden aangevraagd.
Het program omvat de herziening van
de kieswetten, wijziging van de rech-
Ex-koning Faroek heeft in een ver
klaring voor de pe»rs medegedeeld,
dat hjj nog niet weet, waar lijj zich
zal vestigen. Dat zal alleen niet achter
het IJzeren gordijn zijn. Het gezel
schap zal vermoedelijk enkele maan
den op Capri blijven. „Wij gaan een
kleine vacantie houden, de eerste
sinds de dag dat ik koning werd", al
dus Faroek, die verder verklaarde,
dat hjj zich zelfs op zijn huwelijks
reis met staatszaken had beziggehou
den. m
De ex-koning verklaarde verder,
dat hij geen fortuin heeft meegenomen
of verborgen en dat hij in den vervol
ge zeer eenvoudig zal leven. De ver
banning geldt alleen hemzelf. Zijn
vrouw en kinderen zijn vrij om naar
Egypte terug te keren als zij dat
wensen.
Generaal Naguib heeft verklaard,
dat de gearresteerde legerofficieren
zuilen worden vrijgelaten, met uitzon-
(Van onze parlementaire redacteur)
\TAN parlementaire socialistische zijde gaf men ons nog de volgende toelichting
op de weigering van de Partü van de Arbeid om de kabinetsformateur steun
te verlenen bij het formeren van een vier-partjjenkabinet. Sinds het begin van
de huidige kabinetsformatie heeft de PvdA zich op het standpunt gesteld, dat
hoewei de uitslag der verkiezingen voor deze partij a's uitermate gunstig moet
worden beschouwd, zjj niet meer wil verlangen aan ministeriële invloed dan
de partij in het thans demissionaire kabinet reeds bezit. Dit standpunt houdt
echter tevens in, dat de PvdA er beslist ook niet op wil achteruitgaan, en bepaald
vast wenst te houden aan de zetels welke zij reeds heeft. Kort gezegd: niets meer
maar ook niets minder.
in het geheel niets voor, te meer, waar
in het verleden geen enkele partij zich
ooit veel aan Sociale Zaken gelegen
had laten liggen, maar men in andere
politieke kringen thans plotseling tot
de overtuiging schijnt te zijn gekomen,
dat er in deze portefeuille „wat zit".
Gegeven de op het ogenblik bestaande
strijd rond Sociale Zaken waren de
voorstellen van de formateur voor de
PvdA te enen male onaanvaardbaar.
TOCH betekent het voorstel van de
1 kabinetsformateur, prof. Beel, op
verschillende punten een belangrijke
achteruitgang. In de eerste plaats het
verlies van de post van minister-presi
dent, welke gezien de uitslag der ver
kiezingen in belangrijke mate aange
wezen mocht worden geacht voor dr.
Drees. Gezien het feit, dat men een
formateur moeilijk kan dwingen de
post van minister-president aan een
ander dan hemzelf toe te wijzen, heeft
het ter kennis van prof. Beel gebrachte
antwoord der PvdA.-fractie zich er
toe bepaald, deze kwestie als wens, of
zo men wil: als verzuchting, te stellen.
Van een eis inzake de post van minis
ter-president was bepaald geen sprake.
Uiteraard was voor dit laatste verlies,
waar men eventueel nog wilde be
rusten, een behoorlijke en redelijk te
achten compensiatie vereist.
Doch inplaats van een dergelijke
compensatie stelde de formateur voor
de toekokst voor, de portefeuille van
Sociale Zaken te halveren, door het in
leven roepen van een nieuwe sociale
portefeuille.
Hier voelde de fractie van de PvdA.
Het aanbieden van Justitie kon in
deze geen compensatie worden geacht.
In dit verband wees men er ook op,
dat het brengen van „offers" voor de
KVP geheel anders ligt dan voor de
PvdA. Terwijl de KVP bereid is offers
te brengen ter wille van een brede ba
sis, is de PvdA desnoods na langdurig
overleg bereid tot een brede basis,
maar stellig niet ten koste van bepaalde
offers.
Ten slotte merkte men nog op, dat
van de kant van de PvdA-fracties de
suggestie was gedaan, verder te praten
en het beraad te heropenen. Dit was
echter afgestuit op het ultimatieve ka
rakter van de voorstellen van prof. Beel
Geen parlementair kabinet.
WIJ merken naar aanleiding van deze
van socialistische zijde komende
toelichting op, dat hoe men ook
mag denken het in ieder geval thans
wel duidelijk is, dat behoudens een plot
selinge koerswijziging van een of meer
der tot dusverre bij het overleg be
trokken partijen, het vormen van een
parlementair kabinet op dit ogenblik
wel uitgesloten is. We hebben namelijk
over de houding van de PvdA in deze
de stellige indruk, dat een eventuele
combinatie van de christelijke partijen
met de VVD eveneens tot de politieke
onmogelijkheden behoort. Dit zou tot
gevolg hebben, dat voor het ogenblik
moet worden gestreefd naar het vor
men van een extra-parlementair ka
binet, d.w.z. een kabinet, dat wordt ge
vormd zonder de officiële medewerking
van twee of meer der fracties en dat
dientengevolge slechts weinig of in het
geheel geen vaste steun van verwante
politieke groepen kan verwachten. In
dit verband herinneren vflj er aan. dat
zowel een hoofdartikel van de hand
van prof. Romme als een hoofdartikel
in het AR dagblad Trouw enkele dagen
geleden reeds een oplossing in deze
richting besprak. Aan de andere kant
is bekend, dat de PvdA die kant be
slist niet op wil.
Toch moeten de PvdA-fracties deze
mogelijkheid bij haar weigering heb
ben overwogen, en er dus ook aan heb
ben gedacht, dat zij zodoende wellicht
in de oppositie terecht zouden kunnen
komen. Of dit laatste in het algemeen
belang zal zijn, betwijfelen wij echter
ten sterkste. In politieke kringen
vraagt men zich af, of prof. Beel, niet
tegenstaande zijn ruime opdracht,
welke de aangewezen persoon is, voor
de formatie van een extra-parlemen
tair kabinet. Vifij algemeen houdt men
dan ook rekening met de mogelijkheid,
dat hjj, zodra H.M. de Koningin zal
zijn teruggekeerd, zijn opdracht terug
zal geven. Als laatste middel ter op
lossing van de huidige, bijzonder on
overzichtelijke situatie beschouwen
enkelen een eventuele opdracht aan dr.
Drees en prof. Beel tezamen.
dering van enkelen, die zullen moeten
terechtstaan. Geleidelijk aan zullen de
gemoderniseerde strijdkrachten uit
Cairo en Alexandrië worden terugge
trokken.
De Unie van Asjraf,- een genoot
schap van afstammelingen van Mo
hammed, heeft besloten, ex-koning
Faroek de hem in Mei verleende titel
El Sayed te ontnemen. Deze was hem
verleend, omdat zijn afstamming van
de profeet was komen vast te staan.
teljjke macht en het onderwijs en ver
betering van de levensomstandighe
den van het volk. De middelen hier
voor moeten worden verkregen uit
verlaging der regeringsuitgaven, ver
hoging der belastingen en de verkoop
van olie. Wordt het voorstel aange
nomen, dan heeft de regering gedu
rende zes maanden de vrije hand.
De zuster van de Sjah van Perzië,
prinses Asjraf, zal Zondag met haar
echtgenoot naar de Verenigde Staten
vertrekken. De moeder van de Sjah
gaat met hen mee. Hun vertrek moet
volgens de Times worden beschouwd
als een gevolg van Mossadeqs klacht,
dat de koningin-moeder en de prinses
aanhangsters waren van Soeltaneh en
van andere tegenstanders van de pre
mier.
Ook vertrekt Zondag de nieuwe chef
van de generale staf, generaal Yaz-
danpanah, naar Amerika, voor een
„geneeskundige behandeling" naar het
heet, maar vermoedelijk omdat Mos
sadeq zijn greep op het leger wil ver
sterken.
De afgetreden koning Faroek van
Egypte (llnks± en ex-koningin
Narriman bij hun aankomst op
Capri, waar zij vermoedelijk enige
dagen zullen verblijven
DE Nederlandse Bank heeft' met in-
gang van 1 Augustus haar rente
tarieven met een half procent verlaagd
cn daarmee voor de tweede maal dit
jaar tot 'n verlaging van 't disconto be
sloten. De rentebrieven zijn thans als
volgt vastgesteld: wisseldisconto 3 pro-
vercent (tot dusver 3'A procent); pro
messendisconto 3'A procent (tot dusver
4 procent); rente voor voorschotten in
rekeningcourant en beleningen: voor
particulieren 4'A procent (tot dusver 5
procent), idem voor anderen 3Vz pro
cent (lot dusver 4 procent).
De vorige verlaging op 22 Januari be
droeg eveneens een half procent. Zij
hield verband met de verbetering van
onze deviezenpositie. Nadien is ons de-
viezenbezit blijven aangroeien. Deze
week heeft het gezamenlijke bezit aan
goud en deviezen een hoogtepunt ver
kregen van bijna drie milliard gulden.
Onder invloed hiervan en het mede
daardoor internationaal toegenomen
vertrouwen in de positie van de gulden
heeft de Nederlandse Bank er toe kun
nen besluiten thans wederom de tarie
ven met een half procent te verlagen.
De maatregel wordt in geld- en bank-
kringen algemeen toegejuicht en tevens
gezien als een begrijpelijke aanpassing
aan het rentegamma en de situatie op
de geldmarkt.
Het ministerie van Financiën heeft
meegedeeld, dat ook het disconto resp.
de rente, waartegen de agent van het
ministerie te Amsterdam schatkistpro
messen en schatkistbiljetten afgeeft,
met ingang van .1 Augustus wordt ver
laagd.
De directeur van de veeartsentfkun-
dige dienst heeft zijn bezwaren tegen
dc opheffing van het vorig jaar Octo-
ber ingestelde exportverbod ingetrok
ken, zodat het bedrijfschap voor vee en
vlees van nu af aan weer in de ge
legenheid is machtiging voor de uitvoer
van rundvee te verstrekken.
Reeds enige tijd geleden heeft het mi
nisterie van landbouw, visserij en voed
selvoorziening meegedeeld, dat reke
ning kon worden gehouden met een
spoedige opheffing van het bestaande
exportverbod in verband met het gun
stige verloop van het mond- en klauw
zeer m ons land.
