De houding van onze vertegenwoordigers
in het buitenland
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 77e Jaargang No- 11527
Hulpverlening aan landgenoten
in de Duitse kampen
Gemeente Alkmaar zegt Federatie
van V.V.V.'s de huur op
Oefening Main
Brace geslaagd
Zesde verslag van de Parlementaire Enquêtecommissie
Nog twee delen
r
Europees crediet
voor woningbouw
Schacht zweert bij arbeidsdienst
ACTUEEL
VERLEDEN
Zaterdag 27 Sept. 1952
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
bladzijden en de 164 verhor°en 1059 °biad-
Twee diensten vochten
om de repatriëring
Regering in Londen had in
1944 reeds plannen klaar
De Franse vlooi nam van
Ie afscheid
Sibyllt
PRINSES IRENE BEZOCHT DE
BIJBELTENTOONSTELLING
ER zullen zeker nog twee delen ver
schijnen en wel over het militaire
beleid van 1940 tot 1945 en over Londen
en de verzetsbeweging. De verhoren zijn
achter de rug, hetgeen uiteraard nog
voor deze laatste delen zijn nagenoeg
niet zeggen wil, dat de commissie ze
ook al in een verslag verwerkt heeft
en er conclusies aan heeft verbonden.
Grote verdiensten
Frankrijk zal VN uitdagen
Als de kwesiie-Tunis op de
agenda komt
Twaalf honderd Joden
BEMIDDELING MISLUKT
Bij „OMMELANDEN"
Nederland niet bij de
spoedeisende gevallen
Stevenson belooft volle
opheldering
"Alcmaria V,V,V,"wil Waaggebouw alleen hebben
Vestigt „uitgewezene
zich elders?
dtfyt 12 jiatynat u-cui de.
Meer treinen Alkmaar-
Den Helder v.v.
De dienst op Zaterdag wordt
uitgebreid
Contract voor 32 mijnen
vegers getekend
Kosten 140 millioen gulden
Adm. MacCormick acht
zeemacht te klein
UITVOER NAAR DUITSLAND
Advies aan Egyptische
regering
Complot Oost-West voor
verdeeld Duitsland?
Krasse taal van Duitse socialist
Unie van Zuid-Afrika zoekt
specialisten
Bondsregering richt een
luchtvaartmij. op
Guur najaarsweer
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
BUREAU:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.—, elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 6.05 per maand
2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen 0 49
(Van onze Haagse redacteur)
PRECIES zestien maanden na de mihiiriiïn
van de parlementaire enquête-commissie hnt v V0£I6e 10van hct vcrsla£
ïilfton «,b «.SÏÏ'wi™,"S"1?"1" J - de'matë
Tweede Kamer van 6 November 1947. De commissie heeft weereenïllwinde'
(Van onze Haagse redacteur)
QE repatriëring van de Nederlanders,
na het tekenen van de wapenstil
stand in Mei 1945, is over het algemeen
buitengewoon goed verlopen.
Onder meer schonk de commissie
aandacht aan het ontstaan en de werk
wijze van het Nederlanase regerings
commissariaat voor de repatriëring en
aan de thuiskeer van Nederlanders uit
België, Frankrijk en de door Rusland
bezette gebieden. De regering in Lon
den, zo merkt de commissie waarderend
op, was destijds verder met de repa
triëringsplannen gevorderd dan andere
landen. Zo kon in September 1944 reeds
het eerste repatriëringsverdrag tussen
Frankrijk en Nederland gesloten worden
els voorbeeld voor de verdragen, die
later met België en Tsjecho-Slowakije
gesloten zouden worden.
Onjuist acht de commissie het, dat
lange tijd twee repatriëringsdiensten
n.1. die van het departement van Sociale
Zaken en die van he. Militair Gezag
naast elkaar hebben bestaan. Het verzet
van de toenmalige minister van Sociale
Zaken, dr. Van den Tempel, tegen deze
militairisatie, wordt door de commissie
niet bewonderd, omdat dit verzet ten
onrechte was. Inmiddels is er een voort
durend geharrewar tussen beide diensten
geweest, zodat het meermalen voor
kwam, dat men niet over transportmid
delen kon beschikken. Overigens erkent
de commissie, dat de S.H.A.E.F. de re
patriëring uit Duitsland in handen had,
en dat de Nederlandse repatriërings
diensten weinig invloed hebben kunnen
uitoefenen op de gang van zaken.
De Franse Middellandse Zeevloot
heeft gisteren een laatste groet aan de
duikboot Sibylle gebracht, die Woens
dagochtend met man en muis is ver
gaan. De schepen voeren in file langs
Kaap Camarat bij Toulon, terwijl op
elk schip een erewacht het saluut
bracht. Van elk schip wierp een onder
officier een krans in de olievlek, op de
plaats waar de Sibylle is vergaan.
Gisteren heeft HKH prinses Irene
een onofficieel bezoek gebracht aan de
bijbeltentoonstelling te Amersfoort.
Niettemin zal het volgende verslag,
naar het zich laat aanzien, binnen be
trekkelijk korte tijd kunnen verschij
nen. De publicatie van het zesde deel
is vertraagd, o.a. door de ziekte van
mr Donker.
Volgens het Enquête-besluit zal de
commissie ook nog moeten rapporte
ren over de gebeurtenissen in en vlak
na de oorlog in Indonesië. Dat is ech
ter een uitermate moeilijke en
subtiele materie. Daarom voelt de
commissie er veel voor, zo vernemen
wij, dit onderwerp te laten rusten. De
Tweede Kamer alleen kan haar var.
deze taak ontheffen.
Zeven jaar zijn wij thans van het:
einde van de oorlog verwijderd. De
herinneringen aan tal van gebeurtenis
sen, die ons in de somberste tijd van
onze geschiedenis zo zeer beroerd heb
ben, beginnen te vervagen, maar des
ondanks hebben de door de commissie
ender ede ondervraagde personen
waardevolle inlichtingen kunnen ver
schaffen. De voorzitter van de comis-
sie, de heer J. Schilthuis„ zeide ons,
versteld te staan, hoe men tijdens de
verhoren nog allerlei détails wist te
vertellen.
F)E heer Schilthuis neemt thans de
plaats in van mr L. A. Donker, die
tot voor kort de voorzitter van de
commissie en de stuwende kracht en
de uitermate bekwame leidsman bij
het onderzoek is geweest. Wegens zijn
benoeming tot minister van Justitie en
zijn aftreden als Tweede Kamerlid kon
mr Donker zijn functie niet langer
vervullen. Ook mr J. Algera is uit de
Enquête-commissie getreden wegens
zijn aftreden als Tweede Kamerlid en
de aanvaarding van het ministerschap
van Verkeer en Waterstaat. Ten slotte
keerde mr dr B. J. Stokvis na de ver
kiezingen in Juni niet meer in de
Tweede Kamer terug, waardoor hij als
lid van de commissie moest aftreden.
De heren Donker, Algera en Stokvis
hebben zich door hun serieuze arbeid
aan deze parlementaire enquête grote
verdiensten verworven.
(Voor de voornaamste conclusies uit
het zesde rapport verwijzen wij naar
elders in dit blad.)
Frankrijk zal misschien de Algemene
Vergadering der VN uitdagen, haar
competentie te bewijzen voor de behan
deling van de Tunesische kwestie, als
deze op de agenda komt.
De conservatieven dringen de laatste
tijd steeds meer an op uittreding uit
de VN. Naar verluidt is men het m de
hoogste kringen niet eens over de te
volgen gegdragslijn. President, premier
en- minister van buitenlandse zaken
schijnen onenigheid te hebben.
TOEN Frankrijk geheel door de
Duitsers bezet werd, vertoef
den daar nog ongeveer 1200 Ne
derlandse Joodse vluchtelingen.
De parlementaire enquête-commis
sie is niet te weten kunnen komen,
wat hun lot geworden is. Toch
werd wel bekend, dat niet velen
van hen naar Duitsland zijn ge
voerd en daar zijn omgekomen.
Nederlandse uitgewekenen werden
slechts bij tweehonderden in
Spanje en Portugal toegelaten.
Het was dus zaak, om hen zo
spoedig mogelijk door te sturen
naar andere, veilige gebieden; pas
dan kwam er schot in de verwer
king van de vluchtelingenstroom.
Niet steeds is het gelukt een spoe
dige bestemming voor de vluchte
lingen te vinden, nog afgezien van
het gebrek aan scheepsruimte. Als'
Curagao in die dagen wat toeschie
telijker geweest was, zouden daar
meer Nederlanders opgenomen
kunnen zijn.
De laatste bemiddelingspoging in het
conflict bij de zuivelfabriek „De Om
melanden" te Groningen is mislukt. De
directeur van het Gew. Arbeidsbureau,
drs W. van der Mast had een voorstel
ingediend om de concrete geschilpun
ten tussen de fabriek en de vakbond
uit de weg te ruimen. Dit is door geen
van beide partijen aanvaard.
De Raad van de Europese Raadge
vende Vergadering heeft besloten tot
oprichting van een Europees crediet-
instituut, dat in en buiten Europa geld
zal inzamelen voor de huizenbouw in
bepaalde landen. Regeringsdeskundigen
van de 15 aangesloten landen zullen
deze aangelegenheid practisch uitwer
ken. Nederland is niet genoemd bij de
landen, waar de woningbouw het meest
spoedeisend is.
De Europese assemblee heeft gisteren
vrijwel unaniem een aanbeveling aan
de ministers aanvaard, waarin de in
stelling van een Europese raad voor
internationaal transport wordt geadvi
seerd. Het plan is in hoofdzaak geba
seerd op het voo"bereidende werk van
minister Van der Kieft.
Adlai Stevenson, de democratische
candidaat voor het Amerikaanse pre
sidentschap, heeft volledige ophelde
ring beloofd over het fonds, dat hij als
gouverneur van Illinois heeft gesticht
teii behoeve van een aantal hoge amb
tenaren in die staat. Hij werkt op het
ogenblik aan een lijst van degenen, die
er bijdragen in hebben gestort.
ONBEKEND STRAALVLIEGTUIG IN
ZEE GESTORT.
Een tweemotorig straalvliegtuig van
nog onbekende nationaliteit is gisteren
vlak bij de vuurtoren van Seaham
Harbour (N. O.-Engeland) in zee ge
stort. Schepen in de nabijheid zullen
naar het wrak uitkijken.
Onder mededeling dat zij te nauw gehuisvest is, heeft „Alcmaria V.V.V." de
gemeente Alkmaar gevraagd de huur op te zeggen aan de federatie van V.V.V.'s
in Noord-Holland, die evenals „Alcmaria V.V.V." haar bureaux heeft onder
gebracht in het Alkmaarse waaggebouw. De gemeente Alkmaar heeft aan dit
verzoek gevolg gegeven. In federatiekringen manifesteert zich over deze
kwestie een grote ontstemming, welke ongetwijfeld nog heviger tot uiting zal
komen in de najaarsvergadering die op 29 October door de Noordhollandse
V.V.V.'s te Zaandam zal worden gehouden.
Van federatiezijde wordt ontkend, dat
„Alcmaria V.V.V." ruimtegebrek zou
hebben. Deze demarche van „Alcmaria
VVV" die door insiders het gevolg
van'een „ruzie in een onderverhuurd
huis" wordt genoemd, heeft met aUeen
verwondering, doch ook ontstemming
gewekt. Het is immers zo, dat de fede
ratie van V.V.V.'s destijds op intiatief
van .Alcmaria V.V.V." tot stand is ge
komen. Dat de geestelijke vader van
de federatie zijn zoon de deur wil laten
wijzen, zal tot gevolg hebben, dat het
kantoor van de federatie in een andere
gemeente zal moeten worden gevestigd.
Begrijpelijkerwijs is menige stad in de
provincie er in hoge mate op gesteld,
de „uitgewezene" binnen zijn muien
gastvrijheid te verlenen.
P^LEUMEÖNTAIREgENQUETEr0^rsèlE;
Op de ZATERDAGAVOND-PAGINA wijdt^^onze Pf^^^faan van
teur, mr dr J. de Jong, een beschouwing het feit dat een halve
de Cominform, herdenkt een onzer red ccn antjel- over de „zon-
eeuw geleden Emile Zola overleed en m j Friese meren door
nige" dagen, welke hij tijdens zijn vacantie op ae
bracht.
Op de pagina TUSSEN NIEUWEDIEP verantwoord
gesteld of verdere inpoldering van de 7-,ariee prof. Casimir,
is, voeren wij u naar de woning van de j Flink u op de
de stichter van het Nederlandse^^tenbeiasting (tijdig) in te vullen.
belangrijkste passages uit het
zesde rapport van de
plicht uw aangiftebiljet voor
De KUNST-PAGINA staat deze weekVteu wste'''film .CLimelight",
jonge componisten, van Charley Chapl N derlanc.se Opera en de
van de uitvoering van „Fideho door ae «eu verzen
critielc van Hans Warren op Martien Beversluis u
Hamer Gods'
De
voor, u. «om. m voor dj[Owen m<...
werksters hoe u zelf viltcorsages modeplaatjes opgenom°"
voor uw dochtertje, zijn onze wekelyk la en menen wij
ae Kuivixi hames.
is
van
een plaatsje ingeruimd voor de koiom vü0r hartige hapjes,
dienst te kunnen zijn met enige ree p
t*t f nMTtPANNEN vinden in dit nummer het
Zij. die zich willen IN- hersengymnastiek, bridgerubnek,
feuilleton, het kruiswoordraadsel, nerse gy
schaak-rubriek en de gebruikelijke puzzi-
Deze winter:
De dienstregeling der Spoorwegen,
die op 5 October a.s. van kracht zal
ivorden, zal voor Noord-Holland weinig
of geen verandering van betekenis
brengen. Slechts zullen op Zaterdag
middag enkele treinen worden ingelegd
op het baanvak AlkmaarDen Helder,
waardoor enige hiaten worden opge
vuld. Bovendien zal de trein, die thans
op werkdagen om 19.13 van Alkmaar
naar Den Helder vertrekt, ook op Za
terdagmiddag gaan rijden en wel als
Dieselelectrische trein. De nieuwe trei
nen zullen te Alkmaar onmiddellijk
aansluiting hebben op de treinen van en
naar Amsterdam en Haarlem.
De tramdienst van Alkmaar naar Ber
gen en Bergen aan Zee zal gedurende
de wintermaanden sterk worden inge
krompen in verband met de te ver
wachten sterke daling in het aantal
passagiers.
Mrs. Lynn Preston Copeland, echt
genote van een Amerikaanse diplomaat
in ons land, is aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht gepromoveerd op een psycho
logisch onderwerp, betrekking hebbend
op kindertekeningen.
Dr. Hjalmar Schacht, de financiële
tovenaar, is met zijn vrouw door
generaal Naguib, de Egyptische
premier, ontvangen. Rechts de
Egyptische minister van financiën,
Abdel Guelil el Emary.
Gistermiddag is op een der afde
lingen van het ministerie van Marine
in Den Haag het contract getekend voor
de levering van twee en dertig mij
nenvegers voor de Koninklijke Marine.
Ondertekenaren waren minister ir. C.
Staf en ir. S. van West, de oudste di
recteur van Wilton-Feyenoord te Rot
terdam.
Wilton-Feyenoord, de hoofdaannemer
in deze zaak, tekende terstond daarna
een aantal contracten met enige andere
deelnemende werven, welke onderde
len van dit reuzenwerk verzorgen. Na
de ondertekening is aan ir. Van West
een cheque overhandigd ter grootte
van tien procent der totale bouwsom,
die f 140 millioen beloopt. Achttien der
scbepen worden gebouwd voor Ameri
kaanse rekening, de andere worden be
taald uit het tegenwaardefonds.
„Laat u niet misleiden door de omvang
van de bij de oefening Main Brace ge
bruikte strijdmacht: voor de gehele uit
gestrektheid van mijn commandogebied
heb ik veel meer strijdkrachten nodig
en dus ben ik nog niet geheel tevreden
met wat ik reeds heb", aldus de Ameri
kaanse admiraal MacCormick, opperbe
velhebber van de Atlantische strijd
krachten op de Oceaan.
De admiraal noemde de oefening ove
rigens zeer geslaagd. Bij de samenwer
king en de coördinatie zijn grote vor
deringen gemaakt, al blijft er nog vee)
te doen over, zo zei hij.
De leider van de oefening, admiraal
Sir Patrick Brind, verklaarde, dat men
vooral het bevel en de machinerie voor
het overbrengen van versterkingen
naar een land bad willen beproeven en
dus niet in de eerste plaats had willen
nagaan of Scandinavië verdedigbaar
is. Er was één belangrijk resultaat:
strijdkrachten van de NAVO haddon
een operatie uitgevoerd of zij reeds
jaren hadden samengewerkt.
De Westduitse autoriteiten hebben
gisteren de volgende bedragen toege
wezen voor invoer uit Nederland: 12.6
millioen marken voor kaas en 500.000
marken voor gecondenseerde melk
producten.
Bij Kon. Besluit is ingaande 1 Octo
ber mr A. J. d'Ailly herbenoemd tot
burgemeester van Amsterdam.
Het Egyptische leger heeft directe
controle gekregen op een aantal minis
teries en op administratie van de
strafrechtspraak. Hjalmar Schacht
heeft de Egyptische regering geadvi
seerd een arbeidsdienst van een jaar in
te stellen voor alle valide Egyptena-
ren en deze arbeidsdienst grote irriga-
tiewerken te laten uitvoeren. Schacht
noemde de Iraanse oliekwestie een be
lemmering voor de oplossing van alle
Midden-Oosterse vraagstukken.
Bondskanselier Adenauer heeft per
speciale koerier een brief laten bezor
gen aan Ilcrbert Wehner, een lid van
het socialistische partijbestuur, die op
het ogenblik aan het partijcongres te
Dortmund deelneemt. Wehner moet
Adenauer alles vertellen wat hij weet
aangaande een complot Oost-West ter
handhaving van de verdeling van
Duitsland.
Wehner heeft Donderdag op het con
gres verklaard: „Wij moeten en zullen
aan het licht brengén, dat mensen ach
ter de Duitse communisten en achter
de Oostduitse SED in feite reeds in ver
binding staan met de mensen achter de
bouw van een klein Europa. Dat zijn de
woordigers van de Franse en de Russi
sche politiek".
Te Parijs noemt men deze beschul
diging geheel verzonnen.
De Unie van Zuid-Afrika heeft be
hoefte aan een groot aantal specialis
ten op allerlei gebieden der landbouw
kundige wetenschappen ten behoeve
van het departement van Landbouw.
Voorts worden werktuigkundige en ci-
viel-ingenieurs gevraagd. Van de can-
üidaten wordt verwacht, dat zij bereid
zijn zich voorgoed in de Unie te vesti
gen. In November zullen de Afrikaanse
autoriteiten hier te lande de sollicitan
ten, die zich voor deze functies aan
melden, ontvangen. Ook het Zuidafri-
kaanse departement van Bosbouw heeft
Nederlandse academici gevraagd.
TWEE publicaties van de laatste da
gen houden onze aandacht gevan
gen: de gratieverlening aan Lages, één
der beruchtste oorlogsmisdadigers en
het rapport van de parlementaire en
quêtecommissie. Daar staat temidden
van zoveel nieuws, dat enkele uren,
soms minuten oud is, ineens voor ons
de huiveringwekkende actualiteit van
het verleden. Wie zou durven zeggen,
dat een onderzoek van de enquêtecom
missie „slechts" historische waarde heeft
Deze domoor zou dan te kennen geven,
dat het verleden voor hem geen waarde
heeft. De ontkenning van onze onver
brekelijke binding aan onze daad, van
gisteren en van daarvoor, leidt tot de
houding van „vandaag is vandaag" en
„morgen is een andere dag".
Er ligt in het menselijke bestaan ge
lukkig een continuiteit, die voor de ge
boorte er was en na de dood er zal zijn.
Het nieuws van vandaag is alleen van
belang in het licht van het verleden
en in de hoop op de toekomst. Zij, die
zich vanavond over hun krant buigen,
naar radionieuws luisteren of een te!e.
visieuitzending volgen, willen zich niet
in de eerste plaats volzuigen met
nieuwtjes. Zij nemen kennis van het
feit en zijn achtergronden, omdat zij
onbewust misschien weten deel
te hebben aan een stuk historie. Opdat
zij leren voor heden en toekomst. Wie
dit gevoel in zich draagt, mag zich re
kenen tot wat men noemt „bewust-le-
vende mensen".
Wij noemden de actualiteit van het
verleden huiveringwekkend, omdat
blijkt hoeveel fouten er werden ge
maakt. De uittreksels uit het nieuwe
rapport van de parlementaire enquête
commissie, die wij vandaag publiceren
het streven zelfs naar volledigheid
is in zulk een overvloed van stof be
lachelijk bewijzen hoe dicht dat wat
tussen 1940 en 1945 gebeurde nog bij
ons ligt. De kennis van deze zaken
vult een lacune in ons historische den
ken aan.
Het is, wij erkennen het, niet altiirl
opwekkend vastgebonden te worden
aan vroegere gebeurtenissen. Het is be-
naald gemakkelijker het oog te rich
ten op wat wij nog niet weten....
UEN schok was ook de gratieverlening
aan Lages. Laten wij vooral duide
lijk verklaren, dat deze man doodge
schoten had mceten worden en dat de
ze gratie de (afschuwelijke) vraag op
werpt of wij vandaag voor Wet vuur
peloton zouden zetten de mannen en
vrouwen, die deze straf reeds onder
gingen. Wij willen de rechter niet ver
wijten. dat hij het „ter dood" uitsprak,
wij vrezen alleen, dat zijn blik in voor
afgaande jaren te eng was om de hori
zon der menselijke rechtvaardigheid te
ontdekken.
Lages dus niet! Waarom dan die an
deren wel? De huidige minister van
justitie heeft naar ons voorkomt de
enige mogelijke weg gekozen. Er was
voor hem geen sorake van een andere
oplossing. Lages heeft de onnoemelijke
ontzetting van een doodvonnis, dat Wet
ten uitvoer werd gelegd, ondervonden.
Deze ontzetting is zijn „geluk" gewor
den. Voorzover tenminste levenslange
gevangenisstraf milder is dan de kogel
Wij kunnen ons het felle nrotest van
de voormalige Raad van Verzet voor
stellen. Niettemin houden wij ons er
van overtuigd, dat, degenen, die het,
nrotest ondersteunden in hun hart de
argumentatie van de minister kunnen
volgen. Men slaat nu eenmaal geen do
de honden
Ook hier dus weer de verhdnding
tussen- wat wij geschiedenis nlegen te
noemen en de actualiteit. Huivering
wekkend en tastbaar reëel.
De Westduitse regering heeft beslo
ten, dat een speciale maatschappij zal
worden opgericht, welke al het voor
bereidende werk zal moeten doen voor
de wederinvoering van de burgerlucht
vaart in West-Duitsland. Het kapitaal
van de nieuwe maatschappij, dat 6 mil
lioen DM groot zal zijn, zal door de
federale regering en dcr>r de regerin
gen der staten worden bijeengebracht.
In de kuststreek is de laatste
dagen veel regen gevallen; in
Den Helder b.v. 40 mm: in twee
dagen tijd. Een depressie, welker
centrum de kust heeft bereikt,
brengt nog enige zeer onstuimige
dagen. Enkele actieve depressies,
ten Zuiden van Engeland, bren
gen vandaag opnieuw regen. De
wind neemt tijdelijk iets af.
doch zal later weer tot storm
achtig aanwakkeren. Zondag za1
koudere lucht worden aange
voerd, bi' harde wind en mnt
kans op flinke buien, in de kust
streek vergezeld van onweer
Weerbericht
Verwachting tot hedenavond
NU EN DAN BUIEN
Half tot zwaar bewolkt met nu
en dan buien. In het Zuiden van
het land aanvankelijk matige
wind in hoofdzaak lussen West
en Zuid, overigenkrachtige lot
harde Zuidwestelijke tot V'erte
lijke wind. Weiniy verancerin;
in temperatuur.
ZONDAGZon op 6.36ende?
16.25. Maan op 16.24, ondt,r 0 00.
MAANDAG; Zon op 6.38onder
18.22. Maan op 16 47. onder On.
