PIETER VAN GELDER MAAKT PRETTIGE ZAKEN
UIT ZEER EENVOUDIG MATERIAAL
Ik ging eens kijken bij...
VOOR KLEINE KOPJES
O "S
£anq,e. cwSMen met fatadmotiefj
„50 jaar wonen
Gewoon uit hout, kurk, touw en riet
Tafel uit een wagenwiel -
S A S K I A
IN DE KEUKEN
H
ausers kookboek
ZATERDAG 6 DECEMBER 1952
I vw
Gaat U even mei ons mee naar een „kunstnijver' atelier?
/"•ELUKKIG DAT ER IN Hoorn, Bergen, Alkmaar en In de Zaan en verder
door het hele land, winkels zijn die de producten van Pieter van Ge ld er
verkopen. Niet iedereen kan rechtstreeks naar zijn atelier in,Vreeland stap
pen, ofschoon zo'n uitstapje aan het schoonheidsgevoel een injectie geeft, waar
men lang op kan teren. Hetgeen men daar te zien krijgt, maakt dat men als hij
toverslag bevrijd wordt van oude, vastgeroeste begrippen over handenarbeids-
kunst en men gewonnen wordt voor nieuwe toepassingen met al reeds eeuwen
oud materiaal. Al het door hem gebruikte materiaal: hout, kurk, touw, riet,
zijn natuurproducten. Ieder van ons is bekend met deze grondstoffen en juist
dat maakt dat er toch een grote vertrouwdheid uitgaat van de vaak zeer
moderne kunstvoorwerpen. Dat is waarschijnlijk ook de reden, dat er hoege
naamd geen sprake is van een schrijnende disharmonie als één van zijn crea
ties komt te staan in een interieur, waar antieke meubels de toon aangeven.
De natuurlijke eenvoud van de verwerkte stoffen maakt, dat de ware schoon
heid van het voorwerp nog eens extra tot U spreekt.
T I l - I bogen, gekruld en gemodelleerd kan
i
NEE, niet eens, maar twee keer. En
toen had ik alles nog lang niet
grondig genoeg bekeken. U
neemt het mij dus niet kwalijk, dat ik
u niet met een uitvoerig ooggetuige-
Verslag aan boord kom, pittig gelar
deerd met sprekende cijfers. Begin ik
niet aan: u moet het r elf zien en u
verbazen, verheugen of bezinnen op
het ontbrekende, wat u maar wilt.
Ik wil u alleen maar lastig vallen
met een pear indrukken, heel persoon
lijke vrouwelijke indrukken, uit het
blote hoofd neergeschreven.
Als u daarna direct besluit om de
mantel aan te schieten en snoorslags
naar deze expositie te draven, zo zij
in uw buurt opduikt, ben ik al dubbel
en dwars tevreden. Want dit is werke
lijk een tentoonstelling waar een
vrouw haar hart kan ophalen, en dat
niet alleen bij de stands: „Wat wij zoe
ken in de woonkamer" en aanverwante
vertrekken. Nee, alles wat ons daar,
rdoor
dat voldane, belangstellende gelaat ver
raadt ook maar een rimpeling van de
gejaagdheid die ons gestadig deel is:
als het maar geenhalftwaalf wordt,
want dan loopt de hele eterij in het
honderd.... Benijdenswaardige wezens,
mannen
70ALS EEN goed verteller in ieder
gezelschap een graag geziene gast is,
«zo is een cadeau (tje) uit dit atelier
steeds een grote verrassing.
Een leuk Kerstcadeautje! Het is
juist zo aardig, dat de maakzin van
Van Gelder zich uitleeft in kleine en
grote werken, en tevens in een grote
verscheidenheid. Omdat hijzelf een
man is met veel liefhebberijen, vindt
men hier eindelijk de plaats om te sla
gen als men op zo'ek is naar een man-
nengeschenk. Zo niet bij alles, is toch
veel van wat men ziet, een unicum.
Het hout, dat altijd verschillen toont
in structuur en kleur, het wisselend ef
fect van kurk, dat maakt dat de kun
stenaar telkens verleid wordt deze
kwaliteiten anders toe te passen.
Wie in deze tijd de kans krijgt in
liet atelier binnen gelaten te worden,
doet goed zich muisstil te bewegen tus
sen de hard werkende lieden. Iedere
morgen brengt de post nieuwe bestel
lingen, die, voor de schrijvers van deze
orders althans, als vanzelfsprekend nog
zo snel mogelijk moeten worden uit
gevoerd.
Als de as in het wagenwiel staat „de
meester" tussen zijn medewerkers. Zijn
werklust, zijn aanwijzingen, zijn crl-
tiek werkt aanstekelijk op de anderen,
die zich inspannen het beste te geven
wat mogelijk is. Zelfs in deze weken
van hoogspanning is er toch nog tijd
voor een enkele grap of een plagerijtje.
Met één oogopslag ziet men dat er
menig pritiet voorwerp op een zeer in
genieuze manier uit 't binnenste van de
rotan is getrokken. Wie in zijn of haar
jeugd wel eens geworsteld heeft om
egn bruikbaar, pitriet mandje te. vlech
ten, wat dan meestal toch nog slap en
wankel was, staat versteld hoe kunst
zinnig en gemakkelijk hier met pit
riet wordt omgesprongen. Dit ziende
wordt pitriet een andere, een wonder-
stof, dat verwarmd of nat gemaakt, ge-
overzichtelijk en sprekend, voor ogen
wordt gezet is een stuk tot leven geko
men voorschrift, de tot steen en hout
geworden verwerkelijking van een
verzameling papieren artikelen.
Maar ik heb méér ongestoken dan een
en ander over 50 jaar woningwet. Ik
heb mij, om te beginnen, mogen ver
bazen over het volstrekt onbewolkt be
staan des mans.
U moet weten, dat wij. een kluitje
Van vijf geïsoleerde vrouwspersonen
temidden van een baaierd van colberts
en sigaren, ons unaniem hebben zitten
verbazen over het gemak waarmee een
man zoiets aanpakt. Hij heeft nu letter
lijk in alles de wind mee.
Ook al staat er op de plechtige uit-
nodig''ng nadrukkelijk, dat hij te tien
uur de<; voormiddags verwacht wordt:
hij komt om kwart over tien op zijn
zeven gemakken binnenwandelen, rots
vast ervan overtuigd, als de soldaat in
Andersens Vuurslag: Zij beginnen toch
niet vóór ik er bij ben.
Hij geeft zijn jas en zijn hoed en
zijn siaal in alle gemoedsrust af in de
vestiaire, neeeert alles wat op een spie
gel lijkt, blikt welgemutst rond met
een paar onvertroebelde open, waarin
geen spoor van onrust over de vraag
of hij toch niet b°ter zijn stippeltjesdas
inplaats van zijn streepjesdito had
kunnen aantrekken, of de slag niet uit
zijn haar is geregend en of mogelijk
zijn blauwe colbert niet beter in stijl
was geweest dan zijn grijze. Hij ont
dekt onmiddellijk een of andere fidele
soortgenoot met wie hij heeft geknik
kerd. op school geearn of toevallig op
een excursie een biertje gedronken.
Hij klontert samen met nog vijftig
anderen op het nauwste punt van de
passage, is nauwe'iik.- te bewegen op
een stoel te gaan zitten accepteert zijn
koffie met onverbloemd welbehagen,
bedankt voor pe°n enkel klontje zomin
als voor een extra zoet koekje. Hij zet
zich breeduit om de officiële toespra
ken tot de laatste ount te genieten
kijkt eerlijk opgetogen als de cijfers
op de proppen komen en vertrpkt geen
spier, al zou men tot de volgende mor
gen blijven openen. En niets, niets op
DE NAAM VAN Martine Wittop Ko
ning staat garant voor de gedegenheid
waarmee haar bij Hollandia te Baarn
uitgegeven „kookboek" In de keuken
is geschreven. De aanhalingstekens dui
den er reeds op, dat het hier niet uit
sluitend een verzameling van recepten
betreft. Het eerste deel van dit boek
en in onze ogen het belangrijkste
- is geheel gewijd aan de voedings
leer die eigenlijk door geen huisvn.' w
zou mogen worden overgeslagen
worden.
70ALS IN DE muziek de klank van
een instrument verrukt, zo is het
hier het model. Waar ziet men ooit
mooier mandjes met opgewerkte ran
den? Waar zulke sierlijke, bekervormi
ge bakjes voor sigaren, droogbloemen,
of om zoute nootjes in te doen? Is het
kleine sigarettenbekertje niet juist ge
schikt om bij een dame neer te zetten,
als zij na het eten even een sigaretje
op wil steken? Al deze voorwerpen
hebben tevens de heerlijke eigenschap,
dat ze onbreekbaar zijn. Men behoeft
niet steeds in de blanke pitriet kleur
te blijven. Heel artistiek is er ook met
kleuren gewerkt. Een fruitschaal van
dik riet in mosgroen, simpel versierd
door er kleine holten uit te fraisen,
dóet denken aan het Catalaanse aarde
werk. Hier is ook de enige versiering
op een pul of vaas enkele ribbels of
uithollingen. En dan de smaakvolle
flessenstandaard met rotan handvat.
lyjAAR MEN MOET niet te vlug be-
slissen, want komt men later in de
toonkamer, dan ziet u tal van andere
verleidelijkheden. Hier, in deze toon
kamer krijgt men een beter overzicht
van de verschillende technieken die
Van Gelder beheerst.
Men gaat al dadelijk zitten op een
rond, gebogen bankje, waarvan er
meer aan elkaar geschoven kun
nen worden om zo een gezellige strook
te vormen om een ronde tafel. Daar
ziet men ook de vele klein-meubelen:
schemer- en hanglampen, krukjes, pa
piermanden, tafeltjes, alle gemaakt
uit binnenlands hout. Plotseling her
innert men zich het eetkamer-ameuble
ment eens eerder op een expositie van
Van Gelder tentoongesteld.
Zo men zou kunnen aanzitten aan
dat groen geverfde wagenwiel als ta
fel, met het uitzicht op het dressoir,
waar overvloedig op prachtige schalen,
men zou zich kunnen verbeelden de
gast van Pieter Brueghel te zijn. Bjj
F' DE ZOMER laat Junior de
wind door zijn kuif spelen, maar
op gure winterdrgen lijkt het
mamma toch maar beter, dat hu
een pet of muts draagt. Heeft u
zelf zijn jasje gemaakt dan is er
misschien nog wel voldoende st I
over voor een pet. Een aardig
patroontje vindt u hier, waarnaar
u verschillende modelletjes kunt
fabriceren.
Het eerste is een mutsje, dat ook
voor meisjes geschikt is. Het
heeft een bontrandje, waarvan
het achtergedeelte apart neer
geslagen km wcrrden en zo een
0. f. W 20.
8. 2V.
//./3. O 4.
O O.J_/S.
KLEP
heerlijke be
schutting voor
nek en oren
vormt. De bol
bestaat uit zes
partjes, waar
van er hier drie
getekend zijn. De andere knipt u
in spiegelbeeld. U verbindt eerst
voor-, midden- en achterprrtje en
zet dan de twee helften aan el
kaar. De randgn maakt u van stof
en uont en naait de onderkant
v-n het bolletje ertussen. Boven
op garneert u de muts met een
knoopje.
Het rechtse model is het popu-
iiire jockeypetje, dat alle kleine
jongens leuk staat. De klep wordt
van dubbele stof gemaakt met
een stevig enige malen doorge
stikt inlegsel van linnen. U nsait
de klep ttgen de goede kant van
de bol tegelijk met een binnen-
bandje (zie tekening), dat u daar
na naar binnen vouwt.
Ernaast ziet u een zelfde petje
met een opgeslagen achterrandje,
waarvoor u het patroon nf-ast dat
van bet klepje gebruikt. U kunt
het naar verkiezing geheel van
stof of net als bij de muts met
bont maken. U zet eerst dit randje
aan en drama de klep. waarvan
de punt 2 cm voorbij die van de
rand komt.
Natuurlijk past u het patroon
eerst even, voordf t u de schaar in
de stof zet, niet waar?
het maken van het dressoir is name
lijk de manier, om bij de maaltijden in
die tijd de borden op een soort slee
binen te dragen, weer vorm gegeven.
Ook hier treft men twee handvatsels
aan beide zijden van het bovenvlak. Het
ronde vloerkleed van opgerold zeer dik
visserstouw ondersteunt het schilder
achtige interieur. Vierkante bordjes
met omgekrulde punten, door Van Gel
der ontworpen en gebakken bjj de fir
ma Zaalberg, volmaken het geheel.
Voor een zeilershome, een jachthuis, of
een ruiterclub kan men zich geen bete
re meubilering denken.
Maar na deze vluchtige overpeinzing
boeit weer dadelijk dat wat Tondom te
zien is. De wandpanelen met een on
dergrond van kurk, waarop met ver
schillende kleuren hout, vis- of bloem
motieven worden weergegeven. Ook de
panelen, waar de figuren in verschil
lende kleuren zijn uitgevoerd, zijn
prachtig. Daar waar je op een tekening
een lijn zoudt vinden, heeft hier het
mes gesneden. Blokjes hout op vele
manieren bewerkt, worden naast el
kaar gelijmd en in deze legpuzzle kan
men zowel gestyleerde als humoristi
sche voorstellingen bewonderen.
Xfj
O'
70'N TENTOONSTELLING bekijken
zij ook precies andersom dan wij
vrouwen. Bij een levensgrote fotorepor
tage van wezenlijk erbarmelijke wo
ningmisère draaien zij zich om en zeg
gen vergenoegd; Als je nou rekent dat
mijn vader mij staaltjes verteld heeft,
staaltjes man.... Daar is dit nog riant
bij. En terwijl wij nog staan te staren
en iets naar beneden slikken zijn zij
al bij een maquette beland en lopen
zo wild enthousiast aan als een vader
met een stel ooms op een regenachtige
middag rond de electrische trein met
toebehoren van de jongste zoon....
Zij zijn meer gehard, moet u reke
nen. Zij lopen en klimmen dagelijks in
de tochtige onbehaaglijke werkelijk
heid achter de fraaie coulissen van de
ze maatschappij rond en zij zijn zo
gewend aan wantoestanden als een
medicus aan ziekte en pijn.
Wij schrikken nog eerder, en nog
dieper misschien. En wij zijn daarna
radicaler in ons oordeel. Zij staan voor
het interieur Anno 1900 met een ge
zicht van: En toch zat dadt iets huise
lijks in en vragen mij ten overstaan
van de moderne huiskamer: Vindt u
dit nu werkelijk gezéllig?
Ik heb veel opgestoken, zoals ik zei.
Er was één conclusie, die zich na alle
foto's, maquettes, statistieken, slagzin
nen, plattegronden en interieurs heftig
aan mij opdrong: Wat zijn wij voor
uitgegaan.
Vooruitgegaan niet alleen in begrip
van hygiëne, ruimteverdeling, oog voor
kleuren en vormen, licht en lucht,
comfort en veiligheid. Maar bovenal:
vooruitgang wat betreft het besef van
de menselijke waardigheid. In zo'n
vervallen eenkamerwoning waar ge
werkt. gekookt, gespeeld, gewassen en
geslapen werd. was het toch onmoge
lijk om een kind ook maar de elemen
tairste begrippen van zelfrespect en*
fatsoen bij te brengen. Er was een hel
din als de moeder in Afke's tiental
voor nodig om een gezin daar moreel
en maatschappelijk drijvende te hou
den.
En toch: Is het alles winst? Is die
lichte, strakke, goed geventileerde en
harmonieus gemeubelde woonkamer
anno 1952 louter batig saldo? Of werd
er misschien in het eenkamerkrot vaak
non gezonpen, gespeeld en gelezen, ter
wijl in dit modern woonvertrek de
lamp dikwijls op een lege tafel schijnt,
of de radio zinloos doorbrult voor doof
getetterde oren?
SASKIA.
£R wordt in ons land toenemende belangstelling getoond voor de Fashionweek. waar de
L~ Nederlandse huizen hun modellen tonen, welke dan weer via buitenlandse firma s van
eigenaar verwisselen. Onze confectie schijnt het vooral in Amerika goed te doen, vermoedelijk
omdat de Amerikaanse vrouwen gesteld zijn op goede kwaliteit en pasvorm Meestal hebben
zij een uitgebreide garderobe en verkleden zij zich meer dan eens per dag Zo is het ver
klaarbaar, dat men daar meer waarde hecht aan de ochiend-, middag- en avondkleding, dan
bijvoorbeeld in ons land. Reeds nu houdt men zich in modekringen druk bezig met de
zomercollecties. Vandaar dat wij U. ter verlevendiging van bijgaande illustraties, iets willen
vertellen over de komende zomer avondgarderobe Uiteraard is in de maanden, dat het
zonnetje zich bijzonder doet gelden, deze mode niet zo sterk geaccentueerd als in de winter,
omdat de zomersoirées en bals champêtres hier nog niet zoveel opgang maken als buiten
onze landsgrenzen, alwaar men dan verplicht is m gala te verschijnen.
HE cocktaildresses en robes du sons
ondergingen hoegenaamd geen wij
zigingen: nu eens strapless, dan weer
slechts één schouder bedekt. De rok
wordt wijd klokkend gehouden. Door
schijnende materialen, zoals tule, or
ganza en glasbatist blijven modern.
Over de al of niet bedekte schouders
draagt men stola's of mantilla's, welke
laatste het afgelopen seizoen zo ge
wild waren. Gelukkige bezitsters van
grootmama's erfenis
De stola's zullen op een winderige
avond lastig blijken, daar men altijd op
afglijding bedacht moet zijn. De zijden
zomermantels, zoals deze de laatste
jaren in Parijs worden gedragen, be
loven in de toekomst ook in ons land
favoriet te worden. Zij zijn veelal v; n
zijden ottoman; het vrij kostbare kle
dingstuk vertoont ook nu nog de pyra-
mide-lijn. De mouwen zijn aangeknipt
en kunnen zonder uitzondering alle
driekwart worden gemaakt.
Wat de afbeeldingen betreft. Dior
lanceert enige ideeën om het grote
toilet meer bruikbaar te doen zijn.
Allereerst het losse schouderstuk,
waarbij, indien men dit niet draagt, een
corsage als vervangmiddel dient. Ook
kan, ter afwisseling, een zijden sjerp
worden aangebracht. Dior accentueer
de deze zwart zijden ottoman jajon
met behulp van een grijze sjerp rond
de taille. Eveneens heeft de Fransman
er plezier in, om bijpassende bijoux
te ontwerpen. Bijvoorbeeld oorringen,
welke soms een bladmotief hebben en
vrij lang zijn. Ook de clips, voor ach
ter de oorschelp is een nieuwtje dat
wij aan Dior te danken hebben. De
extravagante armband is van Givenehv
en bestaat uit een brede schakel van
albessen. De breedte kan gevoegelijk
aan de draagster worden overgelaten.
Een andere Fransman ontwierp de
korte avondjapon, evenals de vorige
van zwart ottoman-zijde. Hier ook
weer een sjerp, doch nu n->ar achter
verschoven. Heeft men het koud, dsn
schrijft deze modekoning een wit-
Hermelijnen bolero voor!
QEVOEL VOOR humor, dét heeft
Pieter van Gelder. Deze karakter
trek leeft hij ten volle uit in zijn touw-
figuren. Kijk maar eens naar Don Qui-
chotte op zijn paard of naar de Boog
schutter, de Chinees met de lamp, Nep-
tunus op een schelp, het zijn alle ge-
sc.uedenisjcs op zichzelf. Goedmoedige
spot spreekt uit de Gouvernante die,
haar grote taak bewust, aan de wandel
is met een onwillig kind en een ieder
zal glimlachen om de moedertrots, die
zo karakteristiek uitgebeeld wordt in
de groep „Moeder achter de kinderwa
gen".
Het heerlijke In het werk van deze
man is, dat hij het geheim verstaat
ieder voorwerp levend te houden. Het
broodmes en plank, versierd met maïs
korrels kan niet achteloos gehanteerd
worden. De houten voorwerpen, origi
neel met kleine, koperen spijkertjes of
ander metaal versierd, zijn een vreug
de. De schaal, uit één blok essenhout
gedraaid en die door hoge verhitting
een diep bronzen kleur gekregen heeft,
is uitgesproken een schoonheid. In al
deze voorwerpen heeft de maker een
antwoord op de vraag: „Wat kan ik
m*t natuurmaterlaal bereiken?"
Men behoeft geen groot psycholoog te
zijn om te doorzien, dat Van Gelder
houdt van alles wat leeft en groeit en
nat hij die liefde, vorm gekregen in
zun werk, de mensen aanbiedt.
N d. B.
^an Holkema en Warendorf N.V.
te Amsterdam is Gaijelord Hauser's
verschenen De man, die
richtlijnen heett gegeven om jong te
blijven en lang te leven heeft niet ver-
i„,,' de menselijke maag in dit
levensproces een voorname rol speelt.
d vei'zamelde een groot aantal recep-
'n velerlei variaties en beschreef de
jze waarop ze bereid moeten worden.
zijn verschillende levensmiddelen
A»v,V0'Vname''-i't groenlen die men in
Huil vol°P en hier slechts spora-
atsch kan kopen Daarom heeft mevr.
otgering—Hiidebrand die door de
0 haar bekende kooklessen geeft,
MeSo iVerJdit boek ontfermd en het voor
maou keukengebruik geschikt ge-
H waarb j een wegwijzpr aan deze
M. van recepten is toegevoegd.
5eip!t wel eens dat de liefde van de
man door de maag gaat Al« een vrouw
d konkboek bezit behoeft ztl zich over
J "efde niet ongerust te maken.
