Luchtvaartnavigatie aan de Pool
VERGETEN?
K, Bregman f
Winter
Aardappelen
K. Bregman
E„ OVERHEMD
PROF, VAN NIFTRIK
Groentenhal 't Westland"
C. KANSEN - KROONSTRAAT 40
TAXI SANOERSE
TROUWRIJDEN
0
0
0
LIJK. AUTO
RIK.KI AAN DE RIVIERA
Moderne schoo
DRUKKERIJ EGNER
Grootebroeker smokkelde
Chinees eipoeder
UW OMZET n
VERGROTEN f
IUTTERTI ES
De Canadees Keith Greenaway
ontwierp nieuwe systemen
1.49
Van Slraaten
WEGENWET
UITNODIGING
HYPOTHEEK
Boven eeuwige
sneeuw en ijs
HALVE PRIJS!!
VISITEKAARTfcN
Veroordeeld tot drie
maanden
N.V. KONINKLIJKE PAKETVAART-MAATSCHAPPIJ
een technische kracht,
MAAR IN CASINO
AANVANG HALF ACHT
Dit bereikt U door regel
matig te adverteren in dit
Advertenties:
30 ct. p. pak
NUTSSPAARBANK
OHO IIO ItOIIO HOlP
FA. A. J. VAN DEUDEKOM
Te koop aangeb.:
Te huur aangeboden:
Personeel:
w! Xhr""te H«
nEZE ZOMER ontving een wat verlegen en bescheiden Canadees, die bü zijn
landgenoten vrijwel onbekend is, een van de hoogste onderscheidingen op
het gebied van de luchtvaart in de Verenigde Staten. Die onderscheiding was
de Xhurlow Prijs, die toegekend wordt voor de grootste bijdrage tot de lucht
vaart wetenschap, die er in een jaar is geleverd. De Canadees aan wie zij werd
toegekend, was escadron-leider Keith Greenaway van de Royal Canadian Air
Force. Keith Greenaway is een expert op het gebied van dc luchtvaart in het
Noordpoolgebied. Hij behoort tot een kleine ploeg Canadezen, die getracht heb
ben en nog trachten om eenvoud en orde te scheppen in de buitengewoon
ingewikkelde kunst van luchtvaartnavigatie onder de schijnbaar onmogelijke
condities, die er in het Verre Noorden bestaan. Hij heelt twee handleidingen
geschreven die over de gehele wereld worden gebruikt; hij heeft een aantal
nieuwe technieken helpen ontwikkelen; hy heeft een nieuw instrument uitge
vonden, dat het beter mogelijk maakt in de schemeruren te vliegen; en hij heeft
geholpen bij het trainen van navigators-voor-hetNoordpoolgebied van de lucht-
van de Verenigde Staten.
HE CANADESE luchtmacht heeft haar
entrale School voor de luchtvaart'
navigatie waar Keith Greenaway
ook les geeft in Summerside op
Prince Edward Island. Het is een van
de modernste scholen op dit gebied ter
wereld en een van de functies van deze
school is nieuwe uitrusting en nieuwe
methoden te ontwikkelen; een andere
functie is het opleiden van experts. De
specialisten-navigators zijn om zo te
zeggen de experts van de experts. Wan'
neer zij hun training hebben voltoid:
staan zij ongeveer gelijk met een doc
tor die zijn graad heeft behaald aan
een universiteit. Dan worden er nog de
„gewone" experts opgeleid die de wel
luidende bijnaam hebben van Snips en
Snins afkortingen van Staf Naviga
tie Instructeur, Piloot en Staf Naviga
tie Instructeur, Navigator.
De Canadese Luchtmacht heeft een
vooraanstaande plaats op het gebied
van de navigatie en vooral op het ge
bied van de navigtie in het Noordpool
gebied. De reden hiervan is eenvoudig,
dat Canada wel een groot land is, maar
een kleine bevolking heeft, zodat er
grote afstanden zijn tussen de steden
en dus ook tussen de vliegvelden. Daar
door kan de piloot minder dan in dicht
bevolkte landen rekenen op instructies
per radio. En verder ligt een flink stuk
van het" Noordpoolgebied in Canada en
wat belangrijker is, daaronder valt ook
de magnetische Noordpool,
Die magnetische pool bezorgt de na
vigators heel wat last. Het is geen vast
punt; de magnetische pool is een ge
bied, dat jaarlijks zelfs nog een paar
mijl verschuift. Op het ogenblik be
vindt zjj zich ongeveer 1100 zeemijlen
van de werkelijke Noordpool, zo onge
veer op 72 graden Noorderbreedte, in
de omgeving van het eiland Prince of
Wales.
Problemen
F\E MAGNETISCHE pool geeft de
navigator twee problemen. In de
eerste plaats is er een gebied van elec-
trische storing, waardoor de radio-ont-
vangst zeer wordt bemoeilijkt. En in
de tweede plaats wordt door de aanwe
zigheid van die magnetische pool het
magnetische kompas om verschillende
redenen practisch waardeloos in hel
Verre Noorden. Boven de 60ste breedte
graad ongeveer heeft men niets meer
aan zo'n kompas, de naald draait doel
loos rond. Dus moet de navigator het
in het Noordpoolgebied zonder kompas
stellen.
Hij moet het ook nog zonder enkele
andere dingen stellen: er zijn geen we
gen, spoorwegen, steden of wouden,
waaraan hij kan zien waar hij is. Zo
van boven af is het Noordpoolgebied
bijna het gehele jaar door bedekt door
één geweldige deken van sneeuw, die
over ijs en land beide ligt. Weliswaar
bestaat er voor het gezicht wel enig
verschil tussen land onder de sneeuw
en ijs onder de sneeuw, maar de schei
dingslijn ertussen is zeer moeilijk te
onderscheiden. Daardoor is het niet al
leen moeilijk te weten, wanneer men
precies een kustlijn passeert, maar ook
stellen zonder de lengtegraden bij het
bepalen van zijn positie. Dit alles be
tekent, dat er een navigatie-systeem
uitgewerkt moest worden, waarbij men
niet de normale coördinaties van leng
te en breedte nodig had voor het vast
stellen van de positie, waarin het vlieg
tuig zich bevindt; waarbij men geen
magnetisch kompas nodig had voor het
bepalen van de richting.
Combinatie
LIET SYSTEEM, dat door de Royal
Canadian Air Force wordt gebruikt,
is een combinatie van tamelijk eenvou
dige en welbekende technieken. In de
eerste plaats negeert men in dit sys
teem de normale lengte- en breedte
graden en in plaats daarvan gebruikt
men een kaart, waarop een soort „roos
ter" is aangebracht, een netwerk van
vierkanten met een basislijn, die een
projectie is van de Greenwich-meridi-
aan. In de tweede plaats neemt het
gyro-kompas een normaal instru
ment in de luchtvaart de taak over
van het magnetische kompas. Maar
wanneer gyro-kompassen worden ge
bruikt in de lucht, zijn zij onderhevig
aan bepaalde invloeden, waardoor af
wijkingen zouden ontstaan. Daarom
moet dit kompas steeds gecontroleerd
worden, zodat men weet hoe groot de
afwijking is en daar dus rekening mee
kan houden.
Zon en sterren
TN HET Noordpoolgebied kan dit al-
leen gebeuren aan de hand van de
stand van zon en sterren. Voor dit doel
wordt een normaal instrument het
astro-kompas gebruikt. Elke twintig
minuten wordt de afwijking van het
kompas daarmee vastgesteld en in een
logboek opgetekend. Tegelijkertijd moet
de normale navigatie doorgaan en wel
met meer dan gewone nauwkeurigheid.
nEZER DAGEN heeft de „Arnd
Viking", een toestel van de
Skandinavische Luchtvaartmaat
schappij S.A.S., de eerste passa-
giersviucht van Los Angeles In
Californië naar Kopenhagen in
Denemarken over de Noordpool
gemaakt. Reeds lang heeft de Pool-
route de belangstelling van de
luchtvaartdeskundigen. Ook om
strategische redenen worden de
problemen, die aan het vliegen in
het Poolgebied vastzitten, ijverig
bestudeerd.
De Canadezen vooral hebben
zich wat deze studie en de ontwik
keling van bijzondere instrumen
ten betreft, verdienstelijk gemaakt.
In bijgaand artikel is onze corres
pondent in Canada daarover aan
het woord.
Zoals het systeem op het ogenblik is,
eist het teveel werk voor één man.
Daarom voeren de vliegtuigen in het
Noordpoolgebied meestal twee naviga
tors: één voor de gewone navigatie en
één om het astro-kompas-gyro-logboek
bij te houden. De R.C.A.F. weet echter,
dat wanneer er eens een oorlog mocht
uitbreken, zij zich de weelde van twee
navigators in één vliegtuig niet zou
kunnen veroorloven. Daarom is de Cen
trale Navigatieschool in Summerside
bezig om een nieuwe techniek te ont
wikkelen, waarbij het mogelijk wordt,
dat één man al het werk verricht. Te
gelijkertijd tracht zij nieuwe instru
menten te ontwikkelen, die nauwkeuri
ger zijn en gemakkelijker te gebruiken.
In de schemer
TENSLOTTE is er dan nog de kwestie
van de schemer. De navigatie in het
Noordpoolgebied hangt voor een groot
deel af van de zon en de sterren. In de
schemer zijn noch de zon noch de ster
ren zichtbaar. En bovendien kan een
vliegtuig in het hoge Noorden de snel
heid, waarmee de aarde om haar as
draait, bijhouden. Het is zeer gemak
kelijk om, wanneer men in Westelijke
richting vliegt, de zon bij te houden en
dus ook om voortdurend in schemer te
vliegen. Nu heeft escadronleider Gree
naway een bepaald instrument ontwor
pen. En daarmee kan men voor het
eerst vaststellen, of de zon of sterren
op een bepaalde tijd op een bepaald
punt en op een bepaalde vlieghoogte
zichtbaar zullen zijn.
Onvermoeid trachten de Canadezen
de problemen van de luchtvaartnavi'
gatie in het Noordpoolgebied op te
lossen.
Zolang de voorraad strekt
EEN PRACHT FABRIEKSPARTIJ
DUNNE BREIWOL
In alle gangbare kleuren.
Zeldzame kwaliteit,
100 GRAMS KNOTTEN
slechts
KEIZERSTRAAT 69.
BESTEL TIJDIG VOOR NIEUWJAAR
Fraaie keuze kaartjes
Moderne lettertypes
Keizerstraat 37 Den Helder Tel. 2521
Van ouds het goede adres voor
f amil ie-drukwerken.
DEN voor dit arrondissement zeker
niet alledaagse zaak, een smokkel-
affaire namelijk, waarbij het ging om
twaalf kisten, ieder bevattende negentig
kilogram Chinees eiwit, die van Baarle
Hertog naar Nederland waren vervoerd,
kwam Vrijdag voor de economische
politierechter te Alkmaar. Er waren vier
verdachten, van wie de Grootebroeker
expediteur P. A. L. werd veroordeeld tot
drie maanden gevangenisstraf met aftrek
van voorarrest.
A. v. d. S. uit Baarle Hertog kreeg
twee maanden plus een boete van vijf
honderd gulden subs. een maand, de
Amsterdammer C. J. S. kreeg drie we
ken en de expediteur A. B. M. L. uit
Baarle Nassau ten slotte hoorde zich
veroordelen tot een boete van vijfhon
derd gulden subs. een maand, benevens
een voorwaardelijke gevangenisstraf van
cm de vorm van dat stuk kustlijn op de q:-;e maanden met een proeftijd van
kaart te herkennen.
Wat de navigator in het Noordpool
gebied ook mist zijn werkelijk be
trouwbare kaarten. De R.C.A.F. is druk
bezig geweest en nog bezig met
het in kaart brengen van dit gebied,
maar nog steeds zijn de kaarten niet
geheel volledig en accuraat.
Een tenslotte moet de navigator het
drie jaar.
Door de clandestiene invoer van dit
in China vervaardigde eipoeder had dit
viertal een heffing van f 8.262, opgelegd
om het Nederlandse eipoeder te bescher
men, ontdoken, nog afgezien van de in
voerrechten en de omzetbelasting. De
officier van justitie, mr dr J. M. Vel-
linga, noemde de illegale onderneming
voorts gevaarlijk uit het oogpunt van
de volksgezondheid, daar een derde van
de hoeveelheid eipoeder bij nader on
derzoek was afgekeurd, omdat er zich
bacteriën in bevonden, die paratyphus
kunnen veroorzaken. Tegen de Groote
broeker L., die de zaak had gefinan
cierd, eiste de officier vijf maanden met
aftrek. Tegen de Amsterdammer S.
werd drie maanden geëist, tegen de
bakker Van der S., die in Eaarle Hertog
op Belgisch grondgebied woont, vijf
maanden en een geldboete van f 750
subs. drie maanden, en tegen L. uit
Baarle Nassau, die de kisten naar Bre
da had vervoerd, drie maanden en vijf
honderd gulden subs. een maand.
De officier van justit;e, die zich even
als de rechter, mr J. A. Markus plaatse
lijk in Noord-Brabant van de situatie
op de hoogte had gesteld, meende, dat
hier strenge straffen moesten worden
geëist, daar de enclaves een zwakke
plek in onze grensbewaking vormen,
waar tallozen misbruik van maken, zo
dat een waarschuwend voorbeeld dien
de te worden gesteld. Raadsman mr C.
Berkhouwer was van oordeel, dat in
dit gebied het gebruik en de traditie
de wet practisch in de schaduw hadden
gesteld, en ook raadsman mr H. Schol
ten scheen deze opvatting toegedaan. De
reeds in het begin genoemde door de
rechter uitgesproken straffen waren in
enkele gevallen aanzienlijk lichter dan
de geëiste.
vraagt voor detachering bij de aan haar
toebehorende N.V. Steenkolen Maatschappij
„Parapattan" te Beraoe (Oost-Borneo)
die in het bijzonder electrotechnisch onderlegd
moet zijn en daarnaast over voldoende kennnis
moet beschikken voor onderhoud en repa
raties van dieselmotoren en stoomwerktuigen.
Leeftijd tot 35 jaar.
Na afloop van de detachering bij de N.V.
S.M.P. volgt overgang naar een gelijke functie
bij de N.V. K.P.M. In Indonesië.
Uitsluitend schriftelijke sollicitaties, mei vermelding
van opleiding en voorpractijk en onder bijvoeging
van een recente pasfoto te richten aan de K.P.M.
afd. Personeel, „Het Scheepvaarthuis", A'dam-C.
koopt u bij fox»
SPOORS1RAAT 40
r pn wethouders van DEN HELDER
BUrgteer kennis van belanghebbenden, dat z(j in de
brengen ter ke steld ter gemeente-secretarie,
gelegenheid wbrden *emen va„ een aan
afdeling algemene za^n^W^^ Mevr
de Raad gene aldaar tot gedeeltelijke onttrek-
Kolster Korver het stuk grond,
king aan het ope^ egnte Den Helder, sectie C, no.
kadastraal beken g sluis(1j:kstraat en eventuele be
zwaren daartegen* vóór of uiterlijk op 20 December 1952
bij de gemeenteraad ln te dienen.
Den Helder, 3 December 1952.
OUD-KATHOLIEKE KERK.
Lezing:
,DE HEILIGE MIS"
door pastoor'A. R. HEYLIGERS (Amsterdam)
op DINSDAG 9 DECEMBER a.s,
in de bovenzaal van Café „POSTBRUG
ningsplein.
Na de lezing gelegenheid tot vragen stellen.
TOEGANG VRIJ!
s avonds 8 uur
Ko-
DE LEZING VAN
IS NIET IN DE VAKSCHC
dagblad.
WEET U HOE HEERLIJK DIEPVRIES IS?
Om U hiervan daadwerkelijk te overtuigen,
nodigen wij U uit bij onze Vita-diepvriesdemon-
stratie, welke gehouden zal worden op
DINSDAG en WOENSDAG, 9 en 10 DEC.
U zult zien hoe goedkoop de VITA-GROENTEN
en -VRUCHTEN tegenwoordig zgrt. Er is ge
legenheid de heerlijke producten te proeven.
Van de demonstratrice krijgt U vele Inte
ressante wenken en U zult bemerkten hoe ge
makkelijk VITA voor U is.
Niets schoon te maken, niets te wassen!
Zo practisch, dat het U zal verrassen!
\l O 110 11011011011
De fijnste vanaf Q
heden verkrijgbaar tr
Dagelijks vers
uit eigen Q
branderij.
0 POLDERWEG, g
CDIIOIICD IICD IICD IICO
God nam de 3e Dec.
1951 door een motor
ongeluk te Djakarta,
van ons weg onze Zoon
en Broeder
DANIëL,
op de leeftijd van bijna
30 jaar.
De Fam. P. MARBUS.
Gladiolenstraat 24,
Den Helder.
Liever geen bezoek.
Ook met
^"ëxtra vi?)
Het volmaakte
voer voor kat
en bond
Ruilt Uw oude bontmantel
tn voor een nieuwe. Bont
huis 't Centrum, Utrechtse-
str. 134, A'dam, tel. 39413,
verstrekt field op
Gunstige voorwaarden
Inl. Po'derwe* 1
Mevrouw
CHR. W. HUCHSHORN,
Diploma's piano en theorie
Julianapark 15.
Telefoon 2765.
Ingeschreven 1. h. register
van Ned. Toonkunstenaars.
Prlvélessen.
voor Uw stads- en
bultenritten.
Verwarmde wagens.
Moderne auto's.
VAN GALENSTR. 117,
Telefoon 2867.
OIIOIIOIIOIICDIIOII
Prima
Noordelingen.
Fijne kwaliteit.
POLDERWEG.
EMIGRATIE
Verpakking en versche
ping van Uw inboedel,
H- Alle-douaneformaliteiten
Vraagt vrijblijvend in
lichtingen bij de
Anno 1874
v. OstadeStraat 393395
AMSTERDAM-Z.
Tel. K 2900-22085 en 23443
Nieuwe ijzeren golfplaten,
2.00 Mtr x 83 cM. 7.45
1.90 Mtr x* 83 cM. 7.15
1.80 Mtr x 83 cM. ƒ6.85
1.00 Mtr x 83 cM. 3.45
en andere maten.
,DE ZAAN" - Zaandam
Zuiddijk 124 a - Tel. 4109
en 2339. Kengetal K 2980
Adressen Bur. v. d. blad enz.
worden uitsluitend nk 4 uur
bekend gemaakt.
Prima leren dameslaarzen
(mt. 39) bij C. Speur, Molen
vaart, Anna Paulowna.
Zitk., 1 of 2 slaapk. met
vrije keuken voor Of. gezin of
dergelijke. Alles is gemeubi
leerd. Br. o. no. 2 bur. van
dit blad.
Gevr. nette werkster, 14 2
halve dagen p. w. Br. o. no.
10 bureau van dit blad.
te koop aangeboden merk Chevrolet bouwjaar 1948 met
extra cabine, geheel in uitstekende staat, niet van
nieuw te onderscheiden, 66.000 km. gelopen. Momen
teel nog in bedrijf doch overcompleet rakende wegens
merk-verandering.
BEGRAFENISONDERNEMING VAN DER LUIT
Haagweg 31 Lelden Tel. 23574.
DE WERELD WENT GAUW AAN ALLES.
En ook U bent het al bijna vergeten, dat er in Korea
gevochten wordt gevochten op leven en dood door
jonge mensen, die 't voor de vrijheid hebben opgenomen.
WIM DUSSEL, die als luitenant met het Neder
landse detachement naar Korea ging, beschrijft in zijn
boek „TJOT" het leven van onze Nederlandse jongens,
hun verbeten strijd om elke „Tjot" (heuvel), hun
offers, hun kameraadschap, hun alles overwinnende
humor.
Koop dit boek en lach samen met Wim Dussel,
als je leest hoe onze jongens op de deur van een uitge
brand winkeltje schreven: „Wat U in de etalage niet
ziet, vraag dan gerust binnen. Déér is het ook niet'"
en wordt stil, als je al lezende meemaakt, hoe' de
jongens afscheid nemen van hun dode kameraad. Het
boek is verlucht met vele sprekende foto's, die Dussel
zelf in Korea gemaakt heeft en kost 8.90.
Uw boekhandelaar heeft het in voorraad.
UITGEVERIJ C. J DE BOER Jr
AMSTERDAM
9. Na de laatste woorden van Jannie was
het een ogenblikje stil in het politiebureau,
uu. verbrak inspecteur Gramont de stilte.
„Hebt U er bezwaar tegen om weer naar de
plaats te gaan, waar zich dat allemaal afge
speeld heeft. „Nee, met U niet", lachte Jannie
witjes. „Komaan dan!" Even later suisden twee
pohtie-auto s langs de zeeweg. „Weet U nog
piecies waar het was?", vroeg inspecteur Gra
mont. „Ja, zo ongeveer wel", antwoordde Jan-
nogal veel", antwoordde" staan er hier
kortaf. „Kunt U het niet het W Gram°nt
We kunnen toch moeilijk de heb» aanduidcn?
afzoeken". „Wacht es... het wal e 1 gaan
bil die witte villa aan zee meT d=t V°°r"
in de rotsen". „Dan weet ik W r,Zwembad
teur knikte en enige min,,te 1 f1/ De insP«-
auto op de juiste plaats stil. (IW« ^hL?"
die bomenCdaa':" h Goed hct' Ik zie het aan
eens nader gaan "helm zullen we de zaak
?tito had nu stilgehoiiri^0" Gok de tweede
inspecteur Gramont op een teken van
meteen de rotsen af nm3» de Politiemannen
sporen te vinden warel? IV'? of er noS enige
aandraven met een'siert agenten kwam
od de scherpe rotsen t8 p om valpartijen
zochten anfe *V„tork°™n- Tegelij-
kf> h-iMriagenten do wpci af nn
op de scnerno rntc„„ "T" '"f «ra vaiparnjen
kertijd zochten andere Vool'komen. Tegelij-
mogelijke bandensporen,agenten de we® a£ op
