Sultan Hamengko Buwono verlaat Indonesische regering De Gaulle wenst voortbestaan nationale strijdkrachten van EwESsm Kabinet keurde een eigenmachtige beslissing van stafchef goed Kleine commissie RTC zou niet te Willemstad bijeenkomen Slechts politieke unie met één buitenlands beleid De richtprijzen van baconvarkens worden verlaagd Kwestie der ontsnapping in het licht van een schandaal Washington vraagt Den Haag 15 millioen dollar te weigeren NEDERLANDER IN T CENTRUM VAN DJAKARTA VERMOORD Zaterdag 3 Jan. 1953 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Jaargang No. 11609 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna r Algemeen gebed voorkwam paniek DRAMATISCHE ONTKNOPING IN BROEIEND CONFLICT Compromis bezweerthet gevaar voor crisis ZWARE GEVECHTEN IN INDO-GHINA Ned. Antillen verwerpen recht van afscheiding Nieuwe rechtsorde wordt dringend nodig geacht Uit vrees voor Duitse overheersing Repliek op EVG-verdrag In overleg met Stichting v. d. Landbouw Weer in Sankt Anton nu minder goed Tweede Kamerlid Gortzak stelt vragen Hadden zij contact met geestverwanten? Politie zou te laat gewaarschuwd zijn Liefst spontaan'' en anders.. voelt De er regering weinig voor... Ontvoeringen op Celebes „Ontsla burgemeester van Finsterwolde" Aartsbisschop Stepinac geopereerd Aanhoudend rustig maar vrij koud WEERBERICHT Directie: J. BIJLSMA en C. KRAK Hoofdredacteur: H. M. KOEMANS BUREAU: Koningstraat 62—64 Den Helder Postgironummer 449041 Telefoon 2345 TARIEVEN: Advertenties: 16 ct p. m.m. Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woor den 1.—, elk woord meer 5 cent Abonnementen per kwar taal 6.05 per maand 2.02 bij vooruitbetaling plus incassokosten Weekabonnementen 0.49 l|ET HEENGAAN VAN de Indont „sche minister van Defensie, sultan Ha- mengko Buwono, waarvan wij gisteren nog in een deel van onze bladen mel ding konden maken, betekent, dat de spanningen in het conflict rondom de ge beurtenissen van 17 October haar hoogtepunt hebben bereikt. De sultan is af getreden naar aanleiding van het feit, dat de regering op voorstel van de pas benoemde stafchef, Bambang Sugeng, overste Warouw heeft benoemd tot fun gerend bevelhebber van het militaire territorium Oost-Indonesië. Warouw heeft, zoals men zich zal herinneren, eind October zijn chef, kolonel Subroto, uit zijn functie gezet en zich zelf opgeworpen als commandant van het territorium Indonesië. Dreigde aanvankelijk ook het aftreden van de twee socialistische ministers in het Indonesische kabinet dit gevaar is bezworen, doordat de regering heeft besloten, Subroto op zijn verzoek te pensionneren en in zijn plaats kolonel Sadikin, thans commandant van Borneo, tot diens opvolger te benoemen. De portefeuille van Defensie zal ad interim worden beheerd door vice-premier Prawoto. MADAT het kabinet op Nieuwjaarsdag 1 gedurende bijna acht uur in verga dering bijeen was geweest om een op lossing te vinden voor het geschil tus sen de sultan en de stafchef, dat op Woensdag in alle hevigheid losbarstte, werd Vrijdagochtend bekend, dat Ha mengko Buwono zijn portefeuille had overgedragen. De premier, Wilopo, be vond zich met ziekteverlof in Tjipa- E"EN Dakota van de Ierse lucht- vaartmaatschappij moest in dichte mist een noodlanding maken, doordat de beide motoren wei gerden. De machine vloog tegen een twintig meter hoge eik op. Het staartgedeelte van de Dakota bleef in de boom hangen. Met een ladder konden de passagiers bevrijd worden. Een koene stawardess voorkwam een pantek, door een algemeen gebed te laten houden Nabij Konoi, 120 kilometer ten Wes ten van Hanoi, is Nieuwjaarsdag zwaar gevochten tussen Frans-Vietnamese eenheden, die een verkenningsactie ondernamen en ongeveer drie batal jons Vietminh-opstandelingen. 26 Franse jagers en 2 lichte bommenwer pers mengden zich gedurende twee uur in de strijd. Volgens de eerste in Hanoi ontvangen berichten verloren de opstandelingen honderd doden en een honderdtal gewonden. Voorts maakten de Fransen een aan tal wapens buit. Het lag in de bedoeling, dat de klei ne commissie van de RTC met de West omstreeks 15 Februari a.s. te Willem stad op Curagao bijeen zou komen. De kans op verwezenlijking van dit voor nemen wordt thans op Curagao zeer gering geacht. De teleurstelling hier over is zeer groot, zulks te meer, omdat de verwarring omtrent de grondslag der besprekingen, die in Nederland heerst, op de Antillen niet bestaat. Daar heeft men namelijk helemaal niet het verlangen, het permanente recht op uit treding uit het Rijksverband, dat jni- nister Kernkamp in Paramaribo ken nelijk werd afgedwongen, als grond slag voor de conferentie naar voren te schuiven. Men wenst in de Antillen zo spoedig mogelijk een nieuwe rechtsorde te stichten. Deze moet behelzen, dat de drie Rijksdelen geheel vrijwillig ten verbintenis aangaan, welke de gelijk- gerechtigheid der delen als beginsel heeft. Wel wil men aanvaarden, dat het statuut niet eeuwig behoeft te duren daarom heeft de Antiliaanse delega tie in New York mede de vijf punten aangenomen maar acht het onjuist, dat een der partijen het recht zou krij gen, zelfstandig de overeenkomst te verbreken. Bovendien acht men het onjuist, dat het te New York gevallen besluit in Paramaribo anders wordt uitgelegd dan was afgesproken, zonder dat hierover met Willemstad overleg is gepleegd. IN FRANKRIJK WORDEN de kansen op aanvaarding van het verdrag inzake het Europese leger steeds slechter, nu generaal De Gaulle een plan heett ge publiceerd, dat neerkomt op regelrechte afwijzing er van. Uitgangspunt er van is in feite de vrees van zeer vele Fransen, dat in een Europese verdedigings gemeenschap, zoals deze in het bewuste pact is opgezet, het huidige Duitsland een aanzienlijk overwicht zal krijgen. Weliswaar wordt de noodzaak van Duits- lands inschakeling in de Westelijke defensie erkend, maar De Gaulle wenst garanties te scheppen, dat deze niet zal leiden tot militaire en politieke over heersing van de andere verdragspartners. De generaal heeft zijn plan gepubli ceerd omdat hij niet gelooft, dat het verdrag inzake het Europese leger door de Franse Nationale Vergadering zal worden aanvaard, zo heeft hü tegenover een verslaggever van Reuter verklaard. Het ziet er naar uit, dat dit plan de strekking heeft, de kansen op aanvaarding nog wat te verkleinen. ten worden geschapen. Deze zou kun nen beginnen met de zes leden van de bestaande Kolen- en Staalgemeen schap, waarbij Frankrkijk met inbe grip van zijn overzeese gebiedsdelen zou moeten toetreden. Op deze wijze zou het een tegenwicht kunnen vor men tegen Duitsland. Ook in ander opzicht wil De Gaulle Duitsland in bedwang pogen te hou- d.n. Zijn politieke 'conleO.r.U. HE GAULLE wil namelijk in plaats U van de in het verdrag vastgelegde Europese autoriteit met boven die der regeringen uitgaande bevoegdheden een Westelijk verdedigingsstelsel, waar in de staten hun zeggenschap over hun eigen strijdkrachten behouden. Slechts zal een politieke unie met een gemeen- ne reeds aangekondigde prysverla mp» een bedrag, dat volgens de bere keningen van 'het Landbouw Econo,. misch Instituut, neerkomt op ongeveer 9 D^mmlstef van' Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening heeft in overleg met de Stichting voor de Landbouw be sloten de richtprijs voor de baconvar kens van f 2.57 per kg koud geslacht gewicht aan te passen aan de verlaag de kostprijs en met ingang van 5 Jan. 1953 te brengen op f 2.48 per kg. Do overnameprijs van de naar Enge land te exporteren bacon, welke sedert 8 December 1952 was gebaseerd op eerstgenoemde richtprijs van f 2.71 ver minderd met 10 cent. zal dienovereen komstig worden verlaagd tot f 2.38 per kg koud geslacht gewicht. moeten voorkomen, dat Duitsland stra tegische doeleinden nastreeft, welke niet die van de Atlantische mogend heden zijn. Ook zou Duitsland er in moeten toestemmen, dat het in vredes tijd niet meer divisies op de been houdt dan Frankrijk waarbij de Franse troepen overzee niet meetellen in de vergelijking. Op den duur zou een gemeenschappelijk opperbevel met Duitse deelneming, en zelfs een ge meenschappelijke generale staf kunnen worden ingesteld. Maar van een ge meenschappelijk leger wil de generaal niet weten; dit zou door het verlies van nationale kenmerken volkomen on machtig worden. nas en kon niet overkomen. Stafchef Sugeng. die naar Makassar had zullen vertrekken om de overdracht van het commando in Oost-Indonesië aan Wa rouw bij te wonen, bleef in Djakarta en zond een vertegenwoordiger. Gistermiddag gaf sultan Hamengko Buwono een verklaring uit, waarin hij uiteenzette, waarom hij was afgetreden als minister van Defensie. Hij wees er op, dat de regering op 22 November passende maatregelen in het uitzicht bad gesteld tegen allen, die de grenzen hunner militaire bevoegdheden hadden overschreden. Hiermee werd een begin gemaakt door een aantal hoge officie ren uit hun functies te ontheffen. Toen Sugeng uit Makassar was terug gekeerd, waar hij met Warouw had ge sproken, stelde hy voor, deze tot fun gerend commandant in Oost-Indonesië te benoemen. Hem is toen medegedeeld, dat over dit voorstel in een kabinets zitting moest worden beraadslaagd. Vooruitlopend op een beslissing in het kabinet heeft Sugeng toen een beslis sing genomen aangaande de benoeming van overste Warouw. Nadat enige zit tingen waren gewijd aan de vraag, of di:t besluit van Sugeng kon worden goedgekeurd, heeft de meerderheid van het kabinet op Nieuwjaarsdag besloten, dat de beslissing kon worden goedge keurd, hoewel dit een zware stap was. De Sultan heeft toen besloten, dat hij niet langer deel kon uitmaken van het kabinet, omdat de regering door deze beslissing was afgeweken van haar ver klaring van 22 November, zodat nie mand meer enig houvast heeft en omdat deze procedure de indruk wekte, dat de regering een voldongen feit goedkeurde. Gisteren hebben de regeringspartijen langdurig beraadslaagd over de nieuwe ontwikkelingen. Gisteravond zou de re gering opnieuw bijeenkomen. In de loop van de avond is een verklaring gepubliceerd, waarin melding werd ge maakt van de benoeming van Sadikin. Men heeft overigens niet de indruk, dat dit besluit de benoeming van Wa rouw tot fungerend commandant te niet doet. Echtpaar Figl de gast van H. M. de Koningin Hoewel het weer minder gunstig is geworden sedert oudejaarsavond sneeuwt het en het is vrij guur maakten de Koningin, de prinsessen en het overige gezelschap ook gisteren en eergisteren skitochten in de omge ving van Sankt Anton of volgden zij de lessen van de skiklassen. Zoals reeds aangekondigd, bracht de dorpskapel de Koningin een muzikale nieuwjaarsgroet voor het hotel. Des middags nam prinses Margriet deel aan kinderwedstrijden en zij verliet enthousiast het strijdperk met een kinderonderscheiding van de skischool van Sankt Anton. Gisteren moest prinses Irene het bed houden wegens een lichte verkoudheid maar tegen de avond mocht zij weer opstaan. Prinses Beatrix trok er dien tengevolge s'leen op uit met haar gids Toni Mart en zij oefende ijverig de slalom. Als gasten van H.M. de Ko ningin zullen hedenavond de Bonds kanselier en mevrouw Figl de maal tijd in hotel „Post" gebruiken. Het communistische Tweede Kamerlid Gortzak heeft zich evenals enkele andere Kamerleden tot de ministers van Justitie en van Buitenlandse Zaken gericht, met vragen omtrent de ontsnapping van de zeven oorlogsmisdadigers. De heer Gortzak probeert de kwestie in de sfeer van „een schandaal" te trek ken, door te insinueren, dat de directie van de strafgevangenis te Breda niet direct na het ontdekken van de ontvluchting de hulp van de politie, de grens bewaking en het publiek (door middel van de radio) heeft ingeroepen. Eerst een uur na de ontsnapping zou de Bredase politie op de hoogte zyn gebracht, terwijl het publiek Zaterdag na Kerstmis pas werd ingelicht. De heer Gortzak meent, dat hierdoor het ontwaken van de oorlogsmisdadigers naar het buiten land werd bevorderd. De heer Gortzak wil ook weten of de ontsnapten gezien bovenvermelde laksheid bij de opsporing medewer king hebben genoten van ambtenaren UET Amerikaanse bureau voor Weder- zijdse Beveiliging heeft Nederland de gelegenheid geboden „spontaan" van de dollarhulp voor de 30 Juni a.s. ein digende jaarperiode af te zien, zo ver neemt de „New York Times" van zyn correspondent te Den Haag. De Neder landse regering heeft nog geen beslis sing genomen ten aanzien van dit aan bod, doch zij schijnt geneigd te zijn van de gelegenheid geen gebruik te ma ken. De dollarschenking, die door Ne derland zou moeten worden geweigerd, bedraagt 15 millioen dollars. Dit bedrag is Nederland voorlopig toegewezen uit het nog steeds niet verdeelde steun fonds voor de verdediging, dat bestemd is voor het lopende belastingjaar. De onverwachte verbetering van de Ne derlandse harde-valutapositie is voor de Ver. Staten aanleiding geweest te trachten de dollarhulp voor Nederland te doen vervallen. De „New York Times" merkt op, dat het vrijwillige karakter van het gebaar, dat Nederland volgens de Amerikaanse suggestie zou moeten maken, wel enigs zins wordt beperkt door het feit, aat al zou Nederland zijn aanvraag om toe wijzing van hulp niet intrekken deze in ieder geval toch zou worden afge wezen. De president-commissaris van de handelmaatschappij Schulte en Co, de heer G. Matthysen, is op Oudejaars dag in zgn woning iq het centrum van Djakarta door rampokkers vermoord. Het slachtoffer bevond zich des mor gens alleen thuis, toen drie personen, waarvan twee in uniform en bewa pend, op bezoek kwamen. Na enige tjid kwamen zy te voorschyn met twee koffers. Op vermoeden, dat iets niet in orde was, werd in het middaguur de politie gewaarschuwd, die de heer Matthyssen aantrof met twee schot wonden in de linkerborst. De administrateur, een employe en vier ondernemingswachten van de on derneming „Polambesi" in Zuid-Cele bes zijn in de nacht van 30 Decembet door een bende van 50 man ontvoerd aldus bericht de correspondent van Aneta te Makassar. Een schrtjfmachi ne werd geroofd. De echtgenoten van de ontvoerden werden met rust gela ten. De bende had de telefoonverbin ding met het plaatsje Tanette, waar een militaire post is. doorgesneden. De administrateur, de heer Lessius, had enige tijd geleden geweigerd een financiële bijdrage te geven aan een groep, die opereert onder de naam „Tentara Keselamatan Rakjat". Men vermoedt, dat deze groep hem thans ontvoerd heeft. De naam van de em ploye is Heeren. „Polambesi" is de voornaamste van een groep van vijf plantages van de Ceiebes-Landbouw- Maatschappij. De correspondent van Aneta bericht nog, dat zich de afgelopen maand nog enige gevallen van ontvoering heb ben voorgedaan in de streek ten Noord-Oosten van Bonthain. De ont voerden zijn niet teruggekeerd en tot dusver is van ten verdei niets meer vernomen. Te Washington is bevestigd dat een aantal Spaanse admiraals en generaal- 4oor de Amerikaanse vloot is uitge nodigd de komende oefeningen van d. Amerikaanse zesde vloot in de Middel landse Zee by te wonen. De oefenin gen vangen op 6 Januari aan. Het bureau vtior Wederzijdse Bevei liging heeft tot wijziging van zijn aan beveling inzake het verstrekken van economische hulp aan Nederland beslo ten wegens de stijging van Nederlands goud- en dollar voorraad sedert Sep tember j 1. Deze stijging is volgens de New York Times" het resultaat van dollarovermaking uit Indonesië, die in sommige kringen worden geraamd op 120 milloen dollars voor 1952, en die het resultaat zouden zijn van te grote Indo nesische disposities van Europese valu ta. in het bijzonder Sterling, in Neder land. CPN Kamerlid Mishandeling van enkele ingezetenen Het Tweede Kamerlid Haken van de CPN, heeft de minister van Binnen landse Zaken vragen gesteld over het optreden van de burgemeester van Fin sterwolde, toen op 20 December j.1. en kele inwoners van deze gemeente op het gemeentehuis verschenen, om „te praten" over aanvulling van hun werk lozen-uitkering tot het bedrag van de B-steun. De heer Haken laat uitkomen, dat de burgemeester tijdens dit „gesprek" (volgens berichten uit betrouwbare bronnen, was hier eerder sprake van een bestorming) zich niet heeft ont zien om twee personen, waaronder een hoog zwangere vrouw, te slaan en te stompen. Het communistische Kamerlid zegt met nadruk, dat het optreden van de vrouwen en mannen zodanig beheerst was, dat de aanwezige politiemacht geen aanleiding zag om geweld te ge bruiken „zulks in tegenstelling tot de burgemeester". De heer Haken vraagt de bevesti ging van zijn opvatting, dat -en ge drag als dat van de burgemeester van Finsterwolde, blyk geeft van onge schiktheid om als hoofd van een ge meente te fungeren. „Is de minister' by een bevestigend antwoord van de vragen „dan bereid om de burge meester van Finsterwolde direct van zijn functie te ontheffen?", z.o luidt de laatste vraag van de heer Haken. Mac Stepinac, de aartsbisschop van Zagreb, is twaalf dagen geleden geope reerd wegens trombose. Zijn toestan' 'aat goed vooruit. Aartsbisschop Stepinac werd in 1951 rrygelaten na vijf jaar in een Zuid 'svische gevangenis te hebben doo; gebracht Hij werd onlangs tot kard' naai benoemd. in justitiële of politionele dienst. „Wor den de ambtenaren die bewust of onbewust tot deze ontsnapping heb ben bijgedragen, overeenkomstig de ernst van hun nalatigheid gestraft?", zo vraagt de heer Gortzak Verder informeert hij of de politie van onze nabuurlanden niet direct is gewaarschuwd, met een verzoek tot opsporing en aanhouding van de ont snapten, in afwachting van een ver zoek tot uitlevering, en of de minister van Buitenlandse Zaken voornemens is, een dergelijk verzoek tot de rege ringen van nabuurlanden te richten. De heer Gortzak laat voorts blyken, dat volgens hem de oorlogsmisdadigers contact moeten hebben gehad met fas cistische organisaties, die haar basis in West-Duitsland hebben, en haar ver takkingen in ons land. „Is de regering nu eindelyk bereid om aan de werk zaamheden van zulke organisaties in ons land paal en perk te gaan stellen?", zo vraagt hy. Ten laatste vraagt de heer Gortzak welke maatregelen zijn genomen, dat de thans nog opgesloten oorlogsmisda digers (Lages, Aus der Fünten, Ko- Talla e.aook niet hun „weg naar de vrijheid" zullen kunnen kiezen. De heer Gortzak zou gaarne zien, dat de ministers het volk volledige inlichtin gen verschaften over de omstandighe den waardoor de ontsnapping moge lijk werd De republikeinse leden van de Amerikaanse Senaat hebben met alge mene stemmen Robert Taft gekozen tot fractievoorzitter. Voorzitter der democratische fractie wordt Lynden Johnson uit Texas. LIEl' twee tot vijf centimeter dikke sneeuwdek, dat juist op de laatste dag van 1952 in onze provincie viel, smelt maar lang zaam weg, daar de temperatuur overdag slechts weinig boven het vriespunt stijgt. Bij zonnig weer geeft dit een fraai wintergezicht. zoals wij het de laatste dagen meemaken. Veel verandering zal er vermoedelijk tijdens het week einde niet optreden. Het blijft vrij koud met 's nachts lichte vorst, maar rustig winterweer Boven Scandinavië, waar strenge vorst voorkomt, stijgt de lucht druk nog regelmatig. De kans is vrij groot, dat hierdoor de wind later weer over Zuid naar het Oosten zal draaien. Ook is het niet onmogelijk dat de vorst over enkele dagen gaat toenemen, mits niet de acute depressies boven de oceaan, kans zien. om over Enge land en de Noordzee tot ons land door te dringen. De eerste dagen zal het overwegend winterse weer aanhouden. Verwachting tot hedenavond: WOLKENVELDEN Overwegend droog weer met overdryvende wolkenvelden. Zwakke tot matige wind aan vankelijk uit Noordelijke later uit Zuidelijke richtingen. Lichte vorst tot temperaturen om het vriespunt. ZONDAG: Zon op 8.48, 16.42 uur. Maan op 21.31, 10.43 uur. MAANDAG: Zon op 8.48. 16.44 uur. Maan op 22.40, 10 54 uur. ondei ondei onder ondei

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 1