De wereld ligt open voor de jeugd
MIDDENGROEPEN BETALEN
DE MEESTE TOL
in een Utrechtse „ploerterij'' werd iets
lachwekkends geboren
Dank zij het internationale net
van jeugdherbergen
Schrille belastingcijiers
De inspiratie kwam als vanzelf
Animo is groter dan de plaatsruimte
Zestig jaar P.T.T.-
hoofdbestuur
D'
N
J
De moderne broek
van Jantje
VACANTIETIPS 5: DE JEUGDHERBERGEN
Li is nog niet zo heel lang geleden, dat, dis er iemand in een bedrijf met
vacantie naar het buitenland ging, het de directeur was. Misschien stak
ook de procuratiehouder eens een enkele keer zijn neus over de grens, maar
dan was er jaren voor gespaard en dan werd het personeel in het bedrijf be
dolven onder de prentbriefkaarten, opdat het toch Vooral zou weten, dat hij dit
Centrale leiding kreeg
in 1893 zelfstandigheid
Hef jaarinkomen van f 7.000 - tot f 8.000.- van
1Q38 zou op dit ogenblik moeten liggen tussen achttien
en één-ën-twintig mille. In werkelijkheid ligt het tus
sen f 8 750 en f 10.000.—. De reele waarde van dat
inkomen op basis 1938 is maar f 3-330.— tot f 3.000n—
£le itudenten - ca&aAet abltitm MxMtrt uhedeAcim
Jong echtpaar door
kolendamp omgekomen
De jeugdherbergen in Nederland. Het net is sinds
dien al weer uitgebreid met Stania-statein
Oenkerk, ten Noordoosten van Leeuwarden, welke
jeugdherberg bedoeld is als „Springplank" voor de
jeugdherbergen op Ameland en Schiermonnikoog.
Ook in de Achterhoek (Terborg) en in Limburg zal
het net spoedig worden uitgebreid.
(Van onze toeristische medewerker)
jaar nu eens niet in Zandvoort, Epe of Valkenburg zat, maarin het
buitenland! Vandaag de dag kan het gebeuren, dat de directeur zijn typiste
in Tyrol tegenkomt en dat de procuratiehouder, die op een zonnig terrasje in
Parijs zijn pakket ansichtkaarten bepostzegelt, zijn leerling-bankwerker voorbij
ziet trekken, op weg naar het nog zonniger Zuiden. Rugzak op de rug, korte
manchester broek aan, paar stevige stappers aan zijn voeten. En de procuratie
houder zal misschien mistroostig één prentbriefkaart verscheuren, de kaart, die
aan de werkplaats van zijn bedrijf was gericht
DAT zoveel men
sen en vooral
jongeren in
vacantie „de wijde
wereld" intrekken,
rtanken wij niet in
de laatste plaats aan
de jeugdherbergen.
De jeugdherbergen,
die geen scheidsmu
ren kennen van ge
loof, politiek en
nationaliteit. Een
kwart eeuw lang
de Nederlandse
Jeugdherberg Cen
trale zal in 1954
vijfentwintig jaar
bestaan stellen de
jeugdherbergen nu
alle jongeren van
alle rang en stand
en van alle landen
in staat, elkaar te
ontmoeten in de on
gedwongen sfeer
rondom een vrolijk
knappend houtvuur
waar men elkaar
verhaalt van de
schoonheid van
eigen land en van
de problemen van
eigen volk. En
mocht men elkaar
niet verstaan, dan
is daar de zang, het
volkslied uit de
melodie en het tem
po waarvan men
misschien nóg beter
het land en volk leert kennen, waar
uit het stamt. Hoeveel innige vriend
schapsbanden zijn er zo voor en na
niet gelegd tussen de tienduizenden
Nederlanders, die jaarlijks langs de
jeugdherbergen trekken en de honderd
duizenden waarschijnlijk zelfs mil-
lioenen die bij de buitenlandse cen
trales staan ingeschreven?
Dèt is naar onze mening het meest
waardevolle van het gehele jeugdher
bergwezen: het ongewild en ongedwon
gen samenbrengen van jonge mensen
van verschillende levensovertuiging en
van verschillende nationaliteit. Laat het
financieel een voordeel betekenen, .dat
men als lid van de NJHC óók toegang
heeft tot de jeugdherbergen in (wij ci
teren de trekkerskaart) Australië, Bel
gië, Canada, Denemarken, Duitsland,
Engeland, Finland, Frankrijk, Ierland,
Italië, Luxemburg, Marokko, Nieuw-
Zeeland, Noorwegen, Oostenrijk, Schot
land, de Verenigde Staten, Zweden en
Zwitserland, het is bovenal een voor
deel voor, een verrijking van de geest,
al trekkende en al genietende in een
deel van Europa, volk en stijl van al
die andere landen te leren kennen in
het contact met anderen.
EEN „MAAR'
JEUGDHERBERGEN zijn herbergen
voor de jeugd, maar dan het woord
herberg vertaald als „een veilig te
huis". Sinds de oorlog is daar, als gevolg
van het feit, dat de wederopbouw van
de jeugdherbergen op geen stukken na
gelijke tred kon houden met de toe
neming van de treklust en dus van het
aantal trekkers, een „maar" bijgeko
men. Vroeger kende men in ons land
alleen een leeftijdsgrens naar beneden
(veertien jaar), nu is er ook een naar
boven: 35 jaar. Deze maatregel is ver
leden jaar ingevoerd om de jeugdige
trekkers, voor wie de jeugdherbergen
toch in de eerste plaats zijn bedoeld,
een onderdak op hun tochten te garan
deren. Wie de 35 al gepasseerd was toen
deze maatregel werd genomen, blijft
lid; men zal nu dus helaas niet meer lid
kunnen worden als men het zevende
lustrum al gevierd heeft. Trouwens, ook
de leden boven de 35, die nog wat mo
gen blijven, kunnen maar niet doen en
laten wat zij willen, want loopt de
jeugdherberg vol, dan zijn zij de eer
sten, die het veld moeten ruimen.
In Zwitserland en in enkele andere
landen (Beieren o.a.), waar de öotelle-
rie als een van de belangrijkste ..indus
trieën" haar eisen heeft gesteld, kende
men al geruime tijd een leeftijdsgrens
naar boven: 25 jaar. De Vlaamse jeugd
herbergen mogen officieel geen trek
kers boven de dertig toelaten, maar als
er plaats is, dan kan men gevoegelijk
een beroep doen op de befaamde Vlaam
se gastvrijheid
Het is voor oudere trekkers, die de
sfeer van de jeugdherbergen prefere
ren, goed te weten, dat men er na
tuurlijk geen bedden heeft voor echt
paren: men zal er dus gesepareerd moe
ten slapen. Verder worden geen trek-
(Van onze Haagse redacteur)
UET KAN NIET op bij de Posterijen,
Telefonie en Telegrafie. De jubilea
volgen elkaar in snel tempo op: na hon
derd jaar postzegel, honderd jaar tele
grafie en honderd jaar centrale werk
plaats, bereidt men zich thans voor op
de viering van het zestigjarig bestaan
van het hoofdbestuur. Het „hoofdbe
stuur" is een begrip geworden. Het is
de centrale leiding van de PTT, die in
Den Haag ondergebracht is in vier
reusachtige gebouwen in één complex
en verscheidene in de stad verspreide
nevengebouwen, waarin totaal 3000
vrouwelijke en mannelijke ambtenaren
werken. Op 29 April 1893 is aan deze
centrale leiding volledige zelfstandig
heid verleend. Het vijftigjarig jubileum
viel in de oorlog, vandaar dat men er
nu enige aandacht aan zal schenken.
Toen de Koningin-regentes op 29
April 1893 de instelling van een zelf
standig hoofdbestuur van de DTT be
krachtigde, werden daarmede de pos
terijen losgemaakt van het departemen
tale behee£. Zonder strubbelingen is
dat niet gegaan. In en buiten ons par
lement is er menig hartig woordje over
gevallen. Vooral de voormalige assis
tent-ingenieur der Rijkstelegrafie en
lid van de Tweede Kamer. Van Kerk
wijk, heeft indertijd sterk gepleit voor
de samensmelting van de onder ver
schillende ministers ressorterende
diensten. Hii verwachtte daarvan name
lijk de mogelijkheid tot een snellere
ontwikkeling van het bedrijf en tevens
een zuiniger beheer.
Verbetering in de situatie trad in op
1 Januari 1870. Van die datum af vie
len de PTT-zaken namelijk uitsluitend
onder het departement van Financiën.
Alleen bleven de ingenieurs van de
Waterstaat nog belast met het toezicht
op de telegraaflijnen. Dat laatste be
vredigde niet; er werd opnieuw actie
gevoerd, totdat dan eindelijk het hoofd
bestuur zijn volkomen zelfstandigheid
verkreeg.
Na de tweede wereldoorlog is veel
decentralisatie en delegatie van be
voegdheden aan de zelfbesturende
diensten der PTT zoals aan de direc
teuren der grote postkantoren, de plaat
selijke telefoondiensten, de directeuren
der telefoondistricten gevolgd. Het
hoofdbestuur oefent thans een zuiver
besturende functie uit. waarbij het de
richtlijnen vaststelt en de controle uit
voert.
Ln 1893 waren bij het „hoofdbestuur"
104 ambtenaren werkzaam. Zestig jaar
later zijn er 3000. Enige aandacht zal
aan het jubileum zeker geschonken
worden, waarin men het personeel
denkt te betrekken In welke omvang
er gejubileerd wordt, staat op het ogen
blik echter nog niet geheel vast.
kers met motoren en auto's toelaten
dat is geen stijl voor de „jeugd" en
Engeland weert zelfs de bromfietsers.
Men is verplicht, zich enige tijd tevoren
schriftelijk tij de jeugdherberg aan te
melden en krijgt dan tijdig bericht te
rug of er plaats is.
UITSTEKENDE NAAM
E NEDERLANDSE jeugdherbergen
hebben een uitstekende naam. Hoe
dunnetjes het net ook uit de oorlog
te voorschijn kwam en hoe uitgeplun
derd de gebouwen ook waren, er staan
de trekkers al weer een vijftig jeugd
herbergen ten dienste. De ene mooier
en beter geoutilleerd dan de andere,
maar alle berekend op een zo goed
mogelijke ontvangst voor de jeugdige
vacantieganger, die daar voor een luttel
bedrag een stevige maaltijd, een goed
bed en een prettige sfeer vindt.
In het buitenland kan het, wat de
jeugdherbergen betreft, zijn uitvallen
hebben, maar over het algemeen is men
ook daar na de oorlog ietwat kieskeu
riger geworden bij de keus van gebou
wen. Men vindt er grootse kastelen
naast houten barakken, tijdelijk tot
jeugdherberg omgetoverde scholen naast
riante villa's, maar overal heerst die
ongekunstelde geest van vriendschap
en overal valt te leren.
We zouden „practisch" zijn in onze
inlichtingen, hebben wij beloofd. Hier
zijn de gegevens: men kan op zijn veer
tiende lid worden van de NJHC (Prof.
Tulpstraat 46, Amsterdam) en blijft
dan tot z'n negentiende jaar „jeugdig
individueel trekker" oftewel Jit. De
trekkers van 19 tot 35 heten „It". De
Jitten betalen een rijksdaalder contri-
buitie, de Itten een gulden meer. Verder
is er alleen verschil in de overnach-
tingsprijs: 65 en 95 cent; de rest is voor
beide categorieën gelijk: ontbijt en
lunchpakket 45 cent, warme maaltijd 95
cent, thee een dubbeltje.
De overnachtingsprijzen in het bui
tenland zijn ongeveer: België Bfr. 10
voor Jitten en 14 voor Itten; Frankrijk
fr 85 voor Jitten en 95 voor Itten; Enge
land twee shilling voor de trekkers on
der de zestien en drie voor die daarbo
ven; Duitsland 40 Pf voor Jitten en 80
voor Itten; Zwitserland gemiddeld èèn
Zw. fr., 's winters verhoogd met 30 cent
voor verwarming; Oostenrijk drie
schellingen voor de trekkers onder de
25 en vijf voor die erboven.
De jeugdherbergen hebben verder
een speciaal tarief voor schoolklassen
onder geleide en een schoolreis- en een
schoolwerkweektarief.
'■",l J CHnt
DE MIDDENGROEPEN en hoger gesalaneerden
betalen de meeste tol aan onze nationale ver
arming. Dit is het resultaat van verschillende onder
zoekingen, welke hebben uitgewezen, dat in het na
oorlogse Nederland een nivellering van lonen en
salarissen heeft plaats gehad, die nogal belangrijk is.
De laagste lonen zijn blijkens gegevens van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek ongeveer twee-en-een-
half maal zo groot geworden als in 1938/39- Volgens
een onlangs verschenen rapport van dr J. G. M.
Delfgaauw en A. I. V. Massizzo over de financiële
positie van de Middengroepen in Loondienst wordt
het vermenigvuldigingscijfer steeds lager naarmate de
salarissen hoger worden. Administratief personeel, dat
in 1938 viel in de salarisgroep tot 2.000,heeft thans
een gemiddeld salaris tot ongeveer 5.000,De
groep, die echter vóór de oorlog (1938) een inkomen
genoot van 4.500,— a 5.000,— blijkt nu gesalari
eerd te worden met 6.725,tot 7.250,Dat is
minder dan anderhalf maal het vóóroorlogse bedrag.
De categorie van 7.000,tot 8.000,vóóroorlog
se guldens komt nu niet hoger dan één-en-een-kwart
maal dat bedrag.
voor He Statistiek ons mededeelde
een koopkracht heeft gehouden van ongeveer
250d1?w!1 dusazegdsenVdat de man, die ln 1938 een jaar-
Dat wil dus zegfc d.t moment f 5.ooo._
loon ge"oc'f r die f 5.000.— niet meer kan
kopen dan een voo/ooXgse waarde van f 1.909.-.
w£ echter in 1938 een jaarinkomen had van onge-
t rTnno— zou op dit moment moeten verdienen om
dezelfde te kunnen blijven, f 13.100.-. In plaats daar-
van we zeiden het al - komt deze groep, wanneer
we het administratieve personeel in aanmerking nem-n.
jan ongeveer f 7.200.—, waarvan de re- -
waarde op dit ogenblik dus is f 2.750.— van 1938.
de nog hogere inkomens zijn deze cijfers nog schriller.
We mogen bedenken, dat bij de berekening van het
reële loon ook de factor der verhoogde na-oorlogse
belastingen ingecalculeerd is. Dit belastingctjfer is
immers verwerkt in dat der prijzenindex. Over die be
lastingen troffen we in meergenoemd rapport neven
staand interessant staatje aan. Het is een overzicht
van de percentages belasting op het inkomen bij diverse
inkomens en gezinsgrootte in 1938 en 1951.
IN DIT VERBAND is het wellicht interessant te ver
nemen hoe de positie in Amerika is. Daar heeft men
nagegaan wat er overblijft van het salaris na af
trek van de belasting, en wat er voor gekocht kan wor
den. Ook hier trok men een vergelijking met voor de
Met andere woorden de salarissen en lonen der laagst- laatste oorlog. Een
bezoldigden in ons land hebben een zeer behoorlijke die in 1940 met 60 dollars thuiskwam, vulde een netto
Lri.ron (fomooirt inkomen m vsn ouuu dollar
sterk verhoogde prijspeil Overzicht van de percentages belasting op het in- drag, £an betaaU hij 144
het1 daeflifks^levensOTder- komen bij diverse inkomens en gezinsgrootte in 1938 ,erenrde 2856 dollar kan hij"
6 J Ae 4 nirtt moor lrorinn rlon UK tn
houd van node zijn.
Dat verhoogde prijspeil.
Ja ook d-arover kan het
Centraal Bureau voor de
Statistiek ons inlichten. De
cember 1952 registreerde het
Centraal Bureau een Prij-
zenindexcijfer van 262 te
gen 100 in 1938. Kort ge
zegd betekent dit. dat we
op dit ogenblik f 262.no
dig hebben om voor een
vooroorlogse waarde van
f 100.te kunnen kopen.
EMEN we aan, dat de
kosten voor de nood
zakelijke levensbehoef
ten voor alle categorieën
gelijk gestegen zijn dan zien
we dus, dat de weekloners
van de groep handwerkers
in de nijverheid, zoals het
en 1931:
Geh. zon
der kinderen
Geh. met
3 kinderen
Geh. met
7 kinderen
V.
Inkomens
1938
1951
1938
1951
1938
1951
1.000,—
1,8
ff
2.000,—
5,9
2,6
2,9
ff
3.000,—
7,8
6,5
5,5
0,3
ff
4.000,—
8,8
9,6
7;1
2,6
2,4
ff
5.000,—
10,0
12,0
8,0
4,9
4,0
ff
10.000,—
13,2
20,4
12,2
14,0
9,3
6,4
ft
15.000,—
15,7
26,4
14,9
20,9
12,7
14,1
ff
20.000,—
17,4
31,6
16,7
26,7
14,9
20,3
25.000,—
18,7
36,0
18,1
31,7
16,6
26,1
30.000,—
19,9
39,5
19,3
35,7
18,0
30,7
niet meer kopen dan hij in
1940 voor 1428 dollar kon
deren. Gemiddeld is de dol
lar namelijk vergeleken met
1940, niet meer dan de helft
waard.
Voor een getrouwd man
met twee kinderen, die in
1940 90 100 dollar per
week verdiende, waren de
cijfers in 1940: netto inko
men 500, inkomstenbelasting
75, levensonderhoud 4925.
Thans bij de nieuwe belas
tingen: 5000 netto inkomen,
624 belasting, 4376 over,
met een koopkracht van
2188 gerekend naar de le
vensstandaard van 1940. Om
net zo te kunnen leven ais
in 1940 moet deze Ameri
kaan nu meer dan 10.000
dollar per jaar verdienen.
(Van onze speciale verslaggever
PAUL VAN WELY, de 25-jarige leider van het furore makende Utrechtse
Studentencabaret, heeft op dit ogenblik wel wat anders te doen dan tek
sten en liedjes bedenken, die zelfs de grootste Isegrim in minder dan geen tijd
uit de plooi halen. Over enige weken staat hij voorzijn doctoraal examen
medicijnen en dan zal hij met even veel gemak moeten jongleren met
begrippen als Tracheechondreposteoplastica, Tremboendocarditis Lantis, grote
bleke nier, en meer van die ingewikkelde ziektebeelden, als zijn „troep" het
een paar maanden geleden deed met alle mogelijke zaken, die in hun sobere
realiteit een onbedaarlijke lachlust wisten te wekken.
EN DAAROM, wie hem in deze dagen
noodzakelijk wil spreken, kost het
minder moeite om hem te treffen
dan een paar maanden geleden. In het
schilderachtige milieu van zijn ploerterij
aan de Kromme Nieuwe Gracht in
Utrecht, waar hij in vrijgezellentrant
ook altijd zijn eigen potje kookt, zit hij
dagelijks gebogen over de boeken. De
enige van het cabaretgezelschap, die tot
in deze uren zijn zijde is blijven houden,
is Rob Kummer. Ook die mag over een
paar dagen examen doen in de medicij
nen.
Geen sterveling zal kunnen zeggen,
dat zij met deze studie niet evenveel
ernst maken als met de humor in hun
cabaret. Wanneer wij het steile trapje
zijn opgeklommen naar het studiever
trek, jas en hoed op een paar roestige
spijkers gehangen hebben in het nau
we trapportaal, waarvoor deze naam
werkelijk teveel eer is, en vervolgens
de gezellige rommelige studentenkamer
betreden, staat Rob duchtig te schud
den aan het rooster van het potkachel
tje. Er zit niet zo erg veel vuur meer
in. Kennelijk heeft het de vrienden
aan aandacht en tijd ontbroken om de
kachel brandende te houden. Een veel
zeggend teken, dunkt ons. Het doet ook
begrijpen, dat de opmerking bij de en
tree: „Zult u ons niet lang ophouden?"
geen spoor van onvriendelijkheid in
houdt.
Bakermat
HET WORDT ONS al heel gauw dui
delijk, dat in deze gezellige rom
melige studentenkamer, waarin
overigens het artistieke element niet
ontbreekt, de humor gegroeid is, die
duizenden vorig jaar zomer is voorge
schoteld in de „Daar krijgt u last mee!"
getitelde kolderrevue.
„Wanneer we hier bij elkaar waren
groeide het vanzelf", vertelt Paul ons.
„Al pratend en plezier makend, hadden
we de zotste invallen. Vooral Johan
Noordmans, de theoloog-jurist, die onze
conférencier is. Hij vertelt dingen, die
werkelijk gebeurd zijn. Maar de ma
nier, waarop h« dat doet, doet het hem.
Neem nu dat geval van die broek. De
mensen hebben er zich tranen om ge
lachen. Maar het is hem in Lunteren,
zijn woonplaats, werkelijk overkomen!
Op een avond kwam hij hier binnen
stappen met een broek, waar zijn kleer
maker een lap op gezet had, die weinig
klopte met het oorspronkelijke patroon.
„Stel je voor, dat die Lunterense kleer
maker hofleverancier was. Dan zou
Prins Bernhard ook met zulke broeken
moeten lopen", was zijn commentaar. De
naïeve manier, waarop hij deze dingen
zegt, halen de stijfste figuren binnen
een kwartier uit de plooi".
„Het is toch alles improvisatie, niet
waar?"
„Dat wil zeggen, je kunt natuurlijk
niet elke avond een geheel nieuw pro
gramma improviseren. En het is natuur
lijk onzin, om te gaan zeggen, ik zal
wel zien, wat ik vanavond weer doe.
Dat kan niet. Er is tevoren een schema
gemaakt. Ook voor de conférencier
Daar wordt veel improvisatie omheen
gebreid. Maar eindeloos kun je daar
ten slotte niet mee doorgaan".
„Hoe groot is het gezelschap?"
„Tien studenten. Zeven jongens drie
meisjes. Wonderlijk, zegt u, dat deze
groep juist in Utrecht gevonden moest
worden? Nee, zo'n groep is overal te
vinden. Als een vent een verhaal op de
goede manier weet te vertellen, is hii
al geschikt. Vergeet u niet, we preten
deren met een toneelgezelschap te zijn
Bi.) ons mag iedereen ziohzelf blijven
Wie dus gevoel voor humor heeft in
een, eigen, specifieke richting, past bij
„Hoe het begonnen is? Wel eerst heb
ben we in corps-verband een paar avon
den verzorgd. Dat sloeg nogal in, en
.£39
Het leidende kwartet van het Utrechtse Studentencabaret Van link
rechts: de weergaloos geestige conférencier Johan Noor dm!Tl
Kummer, Tekkte Latupertsa en Paul van Wely
GEDICHT VAN MARSMAN
■...voorlezing met commentaar.
daar is toen uit voortgekomen een op
treden ten behoeve van het Studenten
sanatorium. Later hebben we er een
welkome gelegenheid in gezien om onze
studiekosten te dekken. Verscheidenen
van ons stonden er financieel niet zo
best voor. Zestig avonden hebben we
kunnen verzorgen, voordat de studie
weer al onze aanlacht vroeg. Vóór eind
April, begin Mei zullen we niets meer
aan het cabaretwerk kunnen doen.
Daarna.... Gesteld, dat we zullen sla-
®ener >s altijd nog al een lange
wachttijd voor je co-assistenschap. Die
gedwongen wachttijd kan misschien
weer mooi opgevuld worden. Men
schrijft alsmaar brieven
Er zou stellig nog veel meer te vra
gen en te praten zijn over dit hoogst
originele studentengroepje. U lacht, me-
oeer.... Het is beter, dat die jongelui
°yer een paar weken kunnen lachen.,
wij willen met hen geen last krijgen.
Jnu.deol0°P van 8'steren is in het ge-
ucht Sasput bij Schoondijke de ont-
dekking gedaan, dat het jeugdige echt-
Pfar, R' door kolendampvergiftiging
leven was gekomen. Waar
schijnlijk is dit in de nacht van Maan-
8 °P Dinsdag gebeurd. Het dochtertjs
ü"'1? twee jaar. dat boven sliep en
n dochtertje van zes weken, dat zich
de slaapkamer bij de ouders bevond,
r'e.ven gespaard. De kachel, waaruit de
slaapkamer.afkomst'8 was, stond in de
Tjalk op IJssel gezonken
«5? IJsel nab'j Zutphen is een
WK, die op weg was naar Sneek. ge-
II na een aanvaring met een tank-
Doot. pe schipper van de tjalk kon zich
vrouw en twee kinderen opd«
lankboot in veiligheid brengen. De aan-
h»w^-.ls„waarschijnlijk te wijten aan
ln, 1 beide schippers de sign*'
n!e'goed hebben begrepen D«
J ik is in enkele minuten gezonken.
