D
HEEFT |n een oucj schoolgebouw worden
nieuwe bloemen geboren
TWENTSE PARKLANDSCHAP
TOERIST VEEL TE BIEDEN
De voorpret
Ommen parel aan de kroon van Sailand
Langs karresporen en bospaadjes naar
bekoorlijke vergezichten
bollen tot nieuwe
variëteiten
Krentenbomen op Eerde
gaan weer bloeien
Waar de korhoenders WÊÈÊSÊÊS®
baltsen
ALS
'Werk van bescheiden ge'eerde
verdient meer aandacht
Archief in margarmedozen
De sport wordt
niet vergeten
Oud-minister Ringers
waarschuwde tijdig
voor watersnood
E ZON IS ER NOG NIET, maar de weiden langs de
Uchtglooiende hellingen van de vallei hebben zich al
bevrijd van de zwarte sluiers van de korte zomer
nacht. Nu is er een witte nevelwade laag boven het gras
land, die langzaam wordt opgeslorpt door de oorzaak van
haar ontstaan, de beek, die gevoed wordt met het heldere,
koude en drinkbare water uit een naburige bron. Want
hier, in dit prachtige Twentse gebied tussen het plaatsje
Vasse en de Duitse grens in de buurtschap Hezinge, kan
men het zo maar treffen, ergens midden in het sappig-
groene grasland of in een ondiepe kuil met elzen dicht
begroeide hellingen, dat het water voor uw voeten opbor
relt' een bron. Een bezienswaardigheid zonder weerga.
Er gaat een merel zingen in de zilverige berken aan de
rand van de heide, waar de zeldzame jeneverbeszuilen als
vreemdvormige gedaanten tegen -de horizon staan afgete
kend. Er maakt zich een wulp los uit de wegtrekkende
schemernevels; een ontroerende wonderlijk melodieuze
triller uit die flauwgebogen snavel maakt heel het Twentse
landschap wakker. De zon is boven de donkere muren van
de denaanplantingen tevoorschijn gekomen en speelt een
schitterspel met de met dauwdruppels beparelde caluna
struikheideVan welk een grote schoonheid is dit dal in
de morgenzon. De groene weiden op de hellingen, het gra
zende vee in de oplossende, melkwitte nevel, het gele bunt-
gras tegen de donkergroene rand van de heide. De elzen
bosjes om de bronnen. Er is daar beneden in de weiden
een sprong reeën, prachtige roodbruine dieren; een
zesender, een bok met een kapitaal gewei voorop, komen ze
terug van de graslanden waar ze gegraasd hebben en zoe
ken hun schuilplaatsen weer op in de altijdgroene dekking
der jonge denaanplantingen langs de Duitse grens.
t\ ui
DAN DE ZON al hoger stijgt
klinkt gerammel van melkbussen.
Eèn boer met zijn goedlachse melk
meisjes ment zijn paard over het mulle
karrespoor naar de weiden, waar het
vee gemolken moet worden. Het is
daar een karakteristiek Twentse streek
in en om Vasse. Gemakkelijk te be
reiken vanuit de grote Twentse in
dustriesteden. Kampeergelegenheid is
er bij Hezinge o.a. in de omgeving
van het Spengendal, een uiterst fraai
bronnengebied. waar men kan zwem
men in een door bronnen gevoed meer
met ijskoud water. Om dat dorp Vasse
strekken zich de akkers uit met de
trots van het zomerse Twentse land
schap, de wuivende gouden roggehal-
men. Maar noöit zijn ze eentonig, die
zeeën van rijpend graan. Overal doe
men schaduwrijke boomgroepen op en
dichtbegroeide akkerwallen scheiden
de akkers van elkaar.
Van Vasse komt men gemakkelijk
in de al even fraaie omgeving van
Ootmarsum. Dit pittoreske stadje met
zijn schilderachtig pleintje en zijn
tyosrijke landerijen vormt de parel van
het Oostelijk toeristengebied van
Twente. Talrijk zijn er de kampeer
boerderijen boerenbedoeningen, waar
men in de zomermaanden kamers en
andere gedeelten van het huis be
schikbaar Stelt voor bivakkerende
toeristen. In de buurt van Ootmarsum,
dicht bij het kanaal AlmeloNordhorn
ligt het Agelerbroek, een natuurreser
vaat van ongeveer zestig hectare. Over
mulle of modderige karresporen kan
men er komen. Een pracht panorama
bieden daar de velden gele lisdodden,
de groene wilgenbosschages overal er
omheen en er tussen. In die moerassige
wildernis huist een vreemd vogeltje,
de snor, dat met korte tussenpozen
Een winterkoninkje bouwde een
nestje in een fietszodel, dat ergens
in Twente in een schuur hing. Het
vogeltje bij de jongen.
telkens weer een licht snorrend wek
kergeluidje laat horen dat zo past bij
de wuivende ritseling van het riet, de
knisterende vleugelslag van kleurige
libellen, jagend boven de geurige gagel.
1 ANGS
door
langs fraaie verkeerswegen door een
parkachtig landschap komt men in het
centrum van het Twentse toeristenver
keer, Delden.
Daar is, onder de rook van dat aar-
Nu de lente weer is aangebro
ken, uitgebroken, losgebarsten, of
hoe onze redacteuren en medewer
kers dit elders in dit nummer ook
mogen uitdrukken, en de mens bij
ai dat uitbotten de reislust weer
door merg en been gaat, hebben
wij weer een aanvang gemaakt
met een serie artikelen, waarin
toeristen in spé de landschappen
en steden met derzelver beziens
waardigheden en geneugten voor
ogen worden gevoerd, welke zij
in hun vacantieweken door de
beregende ramen van hotel en
Pensions vagelijk zullen kunnen
onderscheiden.
Hoe de weersomstandigheden tij
dens uw vacantie ook mogen zijn,
we hopen dat onze lezers indachtig
h»t wijze gezegde dat de voorpret
öe grootste pfet is, aan de hand
van deze voorlichting vele plezie
rige plannen zullen maken.
De eerste artikelen in deze serie
°ie ge op deze pagina aantreft, be
zingen de schoonheid van Twenthe
en Sailand. een schoonheid, die wij
u on grond van een jarenlang ver
blijf lp die streken van ganser
harte kunnen aanbevelen.
waterplanten dichtgegroeide vaarwater
wel uiterst boeiend is.
TAE BOSRIJKE en heuvelachtige om-
geving van Markelo wordt nog
aantrekkelijker voor toeristen door het
goed ingerichte kampeerterrein .Hes-
senheem'. Bij Zenderen is het prach„
tige natuurreservaat het Molenven.
Bij Wierden ligt het Westerveen, een
uitgestrekt veengebied begroeid met
hoge struikhei en omzoomd door
slanke bergen.
Hier baltsen en leven de zeldzame
korhoenders. Het bespieden van die
bolderende, kraaiende korhanen van
uit een primitieve schuilhut is een
grote attractie. Het stemmiggekleur-
de wild, de haan Is glanzend zwart
met een witte waaierstaart en een
rode roos opzij van de kop, komt ook
voor. in de uitgestrekte „turf'-gebie-
den ten Noorden van Vriezenveen. In
dat veengebied leeft een prachtig vo
geltje, het blauwborstje, dat men al-
Een kleine bonte specht, die in de
Twentse loofbossen lééft, hamert
lustig op een boomstronk.
dige stadje een kolonie van blauwe
reigers hoog in de beukentoppen. Daar
zijn uitgestrekte loofbossèn waar men
uren en dagen kan ronddolen, waar
een vluchtige rëe uw pad kan kruisen,
waar de, voor twintig jaar in Neder
land en nu nog in het Westen des
lands niet voorkomende grote zwarte
specht zijn ovaalvormige holen heeft
gehakt in de majestueuze beuken. Daar
is een jeugdherberg in Delden en
kampeer- en logeergelegenheid in
overvloed. En overal in dat Twentse
landschap zijn er de weiden en heide,
velden, de vennen en loofbossen, de
heuvels en dalen. Denekamp heeft zijn
Natura Docet, natuurhistorisch mu
seum, bij de Lutte, onder de rook van
Oldenzaal strekken zich langs de
schilderachtige Dinkelstroom de ein.
deloze zandverstuivingen uit.
Almelo heeft zijn Gravenbossen, Je
bij het centrum van de stad beginnen,
de prachtige Gravenallee, een drie
kilometerlange, rechte eikenlaan en
het kanaal AlmeloNordhorn, waar
langs goed-berijdbare fietspaden een
zo karakteristiek Twents landschap
doorsnijdt, dat éen tocht langs dit met
(Van onze speciale verslaggever
JN HET VOORJAAR zullen langs de zeekust
tussen Leiden en Haarlem, bij Limmen, in De
Streek en in de kop van Noord-Holland de vei-
I den weer prijken in hun fraaiste tooi. Het schit
terende geel van de narcissen zal zich mengen
met het diepe blauw, het smetteloze wit en het
trotse paars van de hyacinthen en het vurige
rood van de tulpen. En tienduizenden uit binnen-
en buitenland zullen naar het bloemfestijn trek
ken om er de rijke weelde van de Nederlandse
bollenvelden te aanschouwen.
In een oude school aan het rommelige Water-
looplein in Amsterdam zit dan een eenvoudige,
bescheiden geleerde over zijn boeken of zijn mi
croscoop gebogen en slechts weinigen van de on-
telbaren, die door Nederlands grote, wereldbe
roemde bloementuin zwerven, zullen weten, dat
deze man, die zijn gehele leven aan de studie
van de bloembollen wijdde, onze nationale cul
tuur onschatbare diensten heeft bewezen. Dat hij
licht tijdens een wandeling, langs de I doordrong tot de diepste geheimen van het leven
mulle zandpaden ziet fladderen. 6 r
der planten en de methode vond en toepaste om
Bijna al de Twentse dorpen hebben
in de zomermaanden hun festivals,
boerendansgroepen geven op de dorps
pleinen des avonds demonstraties. Er
worden openluchtspelen opgevoerd in
Zenderen, Wierden enz.
Langs de boorden van het Twente-
Rijnkanaal en de andere vaarten door
het zo rijk met natuurschoon gezegen
de Twentse land priemen in de zomer
se maanden de gele sprieten der hen
gels in de blauwe lucht. Hengelaars
nestelen zich daar tussen het riet.
Menige brasem, zeelt of mun, snoek of
structuurveranderingen te bewerkstelligen, die
het aanschijn gaven aan nieuwe, blijvende varië
teiten van gladiolen, narcissen en tulpen, waai-
onder tulpen van een ongekende stralende pracht.
Dr W. E. de Mol van Oud-Loosdrecht, de geleerde, die het
leven van de bolgewassen naar zijn hand zet.
zeldzamer snoekbaars wordt aan de
angel geslagen. Er is gelegenheid in
overvloed tot vissen. Het verblijf aan
die groene kanaalboorden is al een ge
noegen op zich zelf.
Veenlandschap tn de omgeving van Vriezenveen.
koelbeschaduwde fietspaden
uitgestrekt hoogwoud of
VR IS EEN LOGGE VLJEGFIGUUR laag boven het traag
stromende water van de Vecht, een aalscholver terug
komend van zyn viswater, op weg naar de broedkolonie.
De zon heeft het Westen in gloed gezet. Vlammen van
oranje lekken ooven de horizon uit, grijpen de watvlokjes
aan, die zich rose en purper kleuren. Het loofhout schudt
zich uit, het ritselt en lekt. De zilverige druppels van de
namiddagregen sproeien in het rond, als een zacht avond
briesje even wat deining brengt in de groene bladerweelde.
Er gaat een lijster zingen tussen het frisgeregende groen.
Er lokt een patrijshaan in de weiden, waar enorme braam
struiken voor afwisseling zorgen in het vlakke panorama
aan de overkant van de stroom. Maar aan deze kant zijn de
imposante gewelven van het beuken- en eikenbos. Daar
dringt het schijnwerperlicht van een laatste zonnestraal
door dat groene plafond en belicht een zwarte regenplas
op het pad. Daar groepen bontgekleurde vlinders samen
om die frisse waterkring, een schilderspalet gelijk, dat
tafereeltje.
TN ALS de avond komt,
1 klinkt boven het geruis
van het bruisende water bij
de stuw de zang uit van ja
delende en musicerende
kampeerders, die langs de
boorden van de kronkelen
de Vecht een ideaal oord
vonden om er hun tenten op
te slcan.
Ommen heeft de toerist
veel te bieden. Meer dan
andere plaatsen langs de
Vecht is het ingericht om
het de vreemdelingen zo
veel mogelijk naar de zin te
maken. Het is het toeristen
paradijs van Sailand. Daar
vindt men nog in overvloed,
evenals in Twente overi
gens, de oude boerderijen
met de enorme balken in de
buitenmuren. Prachtige boe
renbedoeningen, die zo vre
dig liggen onder de brede
kruinen van boomgroepen,
die voorouders lang geleden
op de erven plantten. Dui
zenden en duizenden uit de
Twentse industriegebieden
komen er op mooie Zonda
gen in April, wanneer op
het landgoed Eerde de kren
tenbomen in bloei staan,
genieten van dit prachtige
schouwspel. Dan is er daar,
aan weerskanten ven de
lommerrijke verkeersweg een
•ee van witte krentenbloei-
sels, een zoete geur uit die
door bijen omzoemde bloe
metjes vervult heel die om
geving. Talrijken ook rus
ten dan graag even op de
terrasjes van de Ommense
restaurants langs de Vecht.
Men kan er bootjes huren
om een tocht te maken over
de rivier.
PEN HEEL ander natuur-
schoon weer, biedt het
op de grens van Sailand e®
Twente gelegen Nijverdal
de toerist. Hier zijn vooral
de heuvels de grote trek
pleister voor de Westerling
uit het Polderland. Het is
dan Ook een kostelijke aan-
lik. als men midden in dit
heuvelgebied overal om zich
heen die heuveltoppen ont
waart, tot in de nevelige
verten, Nijverdal is sinds
enige jaren een prachtigge-
legen zwembad rijk in het zo
genaamde ravijn. Er is, wat
vooral van belang is voor de
jeugdige trekkers. een
jeugdherberg en in de uit
gestrekte bossen bestaat er
gelegenheid op bepaalde ter
reinen te kamperen. Hotel-
accomodatie is er, evenals
in de meeste Twentse er:
Sallandse toeristenplaatsjes,
voldoende.
Ook het stadje Rijssen ligt
in een bijzonder bosrijke
omgeving. Uitgestrekte land
goederen gordelen zich om
dit plaatsje, waarvan de
meeste,wel voor het pu
bliek toegankelijk zijn. In
het Rijssense Volkspark
vindt men verder nog een
uitstekend geoutilleerde
windhondenrenbaan, waar
geregeld wedstrijden wor
den georganiseerd en grey-
hounds enz. uit geheel Ne-
..and aan de start komen.
yiA EEN goede verkeers
weg komt men van Al
melo in het langzamerhand
tot een stadje uitgegroeide
dorp Tubbergen. Als men de
o"»r de es leidende weg be
stijgt tussen het wuivende
koren, ontwaart men al
spoedig aan de rand van het
dorp het machtige bronzen
standbeeld van dr. Schaep-
man. Duizenden hebben hier
eerbiedig de trappen be
klommen om de plaquette
op het voetstuk te lezen en
op te kijken naar het enor
me beeld, even te rusten op
de stenen banken onder de
stemmige treurwilgen, die
hun groene slierttakken over
de muren laten hangen.
Tubbergen heeft de laatste
jaren naam gekregen door
de internationale motor
races. die men hier eens per
jaar organiseert. Dit jaar
zullen Zaterdag acht Augus
tus de motoren over dit
prachtige circuit daveren,
len circuit, dat loopt door
een zeer fraai, parkachtig
landschap over Tubbergen,
Fleringen en Alhergen.
Maar als na al dat moto-
rengeweld het stof weer
neerzijgt op de weg. is het
't Twentse landschap, dat
htèr zo ongemeen boeit Dan
ziet men bij Fleringen de
eeuwènoude Kroezeboom
aaromheen op de Ucht
glooiende akkers de trots
van Twente, het gele koren,
in schoven staat
£)R W. E. DE MOL van Oud-Loos-
drecht, een bioloog in hart en nie
ren, die in December van het vorig
jaar de 65-jarige leeftijd bereikte en
zich in 1953 reeds 45 jaar met de
bloembollenstudie bezighoudt, de man.
die „men" zijn leven lang vergeten en
tegengewerkt heeft, paart aan zijn rij
ke wetenschap een fijnzinnig kunstge
voel en een bijzondere zin voor tech
niek.
Van zijn hand verschenen een kleine
twee honderd publicaties. Hij is een
uitstekend vervaardiger van microsco
pische afbeeldingen er. verraadt daar
mede duidelijk zijn afstamming van de
artistieke dr Johannes de Mol. de uit
vinder van het oud-Loosdrechtse por-
celein. Hij werkt met grote kennis van
zaken met chemische middelen, tem
peraturen, bestralingen Röntgenen
atoomenergie de ultrakortegolf en
de microscooplamp. En al deze be
kwaamheden stelt hij geheel ten dien
ste van zijn grote liefde: de verede
ling van de bolgewassen.
Zijn jeugd bracht hii door zo
vertrouwde hij ons toe in een klein
dorpje bij de Duitse grens. Van jongs-
af voelde hij zich aangetrokken tot
het planten- en dierenleven. Hij had
dat van niemand vreemd: ziin groot
vader en ziin moeder waren grote na
tuurliefhebbers.
Toen hij vijf jaar oud was, kwam zijn
tante uit Haarlem eens op bezoek en
braeht voor ziin grootvader en zijn
pm"der een collect'e bloembollen mee.
Zijn moeder zette de „mooie brom
tollen", zoals hij ze noemde, op een
diep, wit bord en zijn grootvader
olantte elke bol in een pot. Toen later
de bollen bloeiden, werden ze in rood.
wit en blauw gerangschikt.
De jeugdige De Mol ontdekte, dat
die bollen leefden. Zij hadden zijn
hart gestolen. Aan die planten, zo be
sloot hij later, wilde hjj zijn leven wij
den.
TN 1908 WERKTE HIJ in de bollen
streek en daarna ging hij in Amster
dam studeren- Op db universiteit in
de hoofdstad werd de grondslag ge
legd voor zijn wetenschap, dat elk le
vend organisme is oogebouwd uit een
aantal cellen, als bet ware heel klei
ne doosjes, die zich splitsen, waarna
de delen weer groeien tot nieuwe cel
len. die zich op hun beurt splitsen.
In de doosjes kronkelden zich he°l
kleine ..slangetjes", niet groter dan
een honderdste millimeter, door elkaar.
Bii een mens ziin bpt er 48 in elk
doosi°. bu een kat 32 en bii een tuin
24. In die slangetjes, „chromosomen"
genaamd, ligt nauwkeurig bet bouw-
Dlan voor het gehele organisme be
sloten.
Dr De Mol gelukte het na lange en
moeilijke Tzroefremingen door nauw
keurig gedoseerde bestralingen de
structuur van de cellen en de chromo
somen zodanig te veranderen, dat
nieuwe bloemsoorten ontstonden. „Wij
kunnen de natuur wijzigen", zegt dr
De Mol. En hij bewijst het. Reeds in
1943 behandelde hij voor het eerst een
gladiool, „Pieardy". met atoomenergie
(bombardement met langzame neutro
nen), waardoor de bloem blijvend van
rood in geel veranderde.
J^OOR UITWENDIGE omstandigheden
kan een verandering in de erfelijke
structuur van de planten worden aan
gebracht. Dat is het. wat dr De Mol
nog dagelijks bestudeert en waarvan
hii een levenstaak gemaakt heeft Hii
werkt met hoge en lage temperaturen
met chemische stoffen, met Röntgen
stralen. ultra korte golf. hoge druk
van gassen en atoomenergie. In he'
middelpunt staan ziin uitkomsten van
het Röntgen- en atoomenergiewerk.
Daarover moet men niet gering den
ken. Hii maakte" lelievnrmige tulpen
en zijn twts: Generaal San Martin, ge
boren onder de Rönteenlamp uit de
bol van een Red Champion en twee
maal groot als ziin ouders Een nro
duet van wonderlijke schoonheid,
vuurrood, met grillig gevormde bloem
bladen.
Er bestaan op het ogenblik enkele
honderden exemplaren van de Gene
raai San Martin, genoemd naar de Ar
gentijnse vrijheidsheld José San Mar
tin. die ten tijde van het ontstaan van
de nieuwe tulp in zijn land feestelijk
herdacht werd. In Argentinië is men
enthousiast over De- Mol en de fraaifc
tulp. De geleerde l4et ons verschillen
de Argentijnse krapten en tijdschriften
zien, waarin uitvoerige, geïllustreerd»
artikelen aan zijn \verk zijn gewijd.
LIET IS EEN wonderlijk wereldje in
het oude schoolgebouw aan hetWa-
terlooplein in Amsterdam. Met de hulp
van een aantal werkloze intellectuelen
verricht dr De Mol er een arbeid van
onschatbare betekenis. Primitief aan da
ene kant: een erchi ef. resultaat van 45
jaren wetenschappelijke vorsing, is op
geborgen in margarinedozen en op
eenvoudige rekken. Het vertegenwoor
digt een waarde van f 200.000
f 300.000. Grondig en wetenschappelijk
nauwkeurig aan de andere kant: van
duizenden voor de leek nauwelijks
waarneembare afwijkingen in de plan
tengroei ziin artistieke, gekleurde wa
terverftekeningen gemaakt.
Samengevoegd In een boek zoude»
die tekeningen een weifc vormen va»
hoge wetenschappelijke en artistie
ke waarde. Maar dg De Mol werkt
zonder subsidies en zo'n ultrave kost
veel geld... Neen, gemakkelijk heeft
hij het niet en waardering treft hif
niet overal voor zii*i arbeid. Dat hij
desondanks hardnekkig doorgaat en
met succes stempelt hem tot eé»
man. die de natuur en de wetenschap
mint niet hart en zUsl.
JOEN KORT NA DE RAMP, welke
ons Land in de nacht van 1 Februari
trof, in de Tweede Kamer van de
Staten-Gener aal het watersnood-debat
werd gehouden, deeCde de regering
mede, dat over de toestand van de
dijken tn het parlement nimmer waar
schuwende woorden waren gesproken.
Het mag in dit verhand bevreemding
wekken, dat een artikel van een water
staatkundige van internationale ver
maardheid dr tr J. A. Ringers
tn het gedenkboek, dat ter gelegenheid
van het 50-jarig regeringsjubileum van
Koningin Wilhetmina in 1948 werd
uitgegeven, aan de aandacht van de
autoriteiten is ontsnapt.
In het hoofdstuk .Waterstaatswerk"
schrijft oud-minister Ringers o.aj
„De vraagt dringt alch op, of wij in
de depressie, die over ons gekomen is,
de uitvoering van grote waterstaats
werken moeten stopzetten. Het w>»
ons dan slecht verg»an, als was bet
alleen maar, omdat de natuur onè
dwingt voort te gaan. Nederland lijdt
namelijk onder een daling van de bo
dem van ongeveer z» cm per eeuw.
Door de verdieping van de Wat'rweg
heboen wij oovendien de stormvloeden
naar binnen gezogen.
De dijken schreeuwen om verhoging,
In Rotterdam was dit reeds duidelijk
hij de stormvloed va» 1916 de water
kering der stad, door de Hoogs'raat
gevormd, begon over te lopen. Het wa»
niet gemakkelijk in een bestaande stad
een walerkerlne. waamver een drul k*
winkelstraat loopt, te verbogen. D»
ramp. welke Botterdam 14 Mei I°4g
trof, beeft de eolo«sin* v,n deze mo I.
lijkb-H W-Pnlterd »*l
nu een waterkering krijgen, welke
voor vele generati-s weer zeker
heid tegen overlopen geeft. Er ziin
echter nog meer vraagstukken rn
deze aard. De toestand bii Dordrecht
kan zo niet blijven Bjj een ongu-sfl-
ge meteorologi«ehe sa- enloop Is drze
«♦ad vermoedelijk niet meer watervTlj.
In dit verhand Is vermeldenswaard
het zogenaamde vlj» eilanden plan.
dat n»g In onder-nek j, waarbij o.m.
de Oude Maaa een zal
worden ge—nikt *>e' D M«e Gat
