Enige Nederlandse politieke staking
werd meteen een fiasco
Fabelachtig maar niet
voetbal van Weense
productief
gasten
Gevolgen waren van groot belang voor de
organisatie van de vakbeweging
Van Beurden speelde zich
het Oranje-team
Fundamenteel verschil van inzicht
tussen Kuyper en Lohman
0m biljartkampioenschap
hoofdklasse in Nederland
Wet werd vijftig jaar
geleden aangenomen
Boerderij te Steentil in
de as ge'egd
Nederlandse zwemsters
naar Kopenhagen
Voorlopig Nederlands elHal-Wacker 32
m
DE NATUUR VERKWIKT
de natuurzuivere
Landman stopte penalty
Lou van Leur komt toch
naar Hoorn
Leo Stevens won de
derde etappe
Zes Nederlanders in
Parijs-Roubaix
DONDERDAG 9 APRII, 19.->3
(Van onze sociale medewerker
DE TWEEDE SPOORWEG EN HAVENSTAKING van het zo bewogen
jaar 1903 begon in de nacht van Zondag 5 op Maandag 6 April. Uitgeroepen
door het enkele weken tevoren opgerichte Comité van Verweer. Dit Comité,
dat tot taak had de „vrijheid van de arbeider" door krachtige agitatie te hand
haven, bestond uit vertegenwoordigers van de spoor- en havenarbeiders, van
bet sterk anarchistische Nationaal Arbeids-Secretariaat, de SDAP en de vrije
socialisten. Aldra bleek, dat het verloop van deze staking, mede ten gevolge
van de krachtige tegenmaatregelen, allerminst gunstig voor de stakers was.
Maar terwijl de spoorwegstaking allengs slechter kwam te staan, nam de lust
tot staken in andere bedrijven hand over hand toe. Onder sterke druk besloot
het Comité Woensdagmiddag 8 April dan ook tegen de volgende morgen de
algemene werkstaking uit te roepen. Deze werd echter een zo volledige mis
lukking, dat het Comité nog in de nacht van Donderdag op Vrijdag met alge
mene stemmen tot haar beëindiging besloot
\\AAR algemene oorzaak vond deze
staking nadat de bestaande sociale on
rust vooral in het sinds het succes van
de Januari-staking bij vele arbeiders
en met name bij sommigen van hun
leiders bestaande overdreven bewust
zijn van macht. „Heel het raderwerk
staat stil, als uw machtige arm het wil"
was hun immers voorgehouden! In het
voetspoor van Domela Nieuwenhuis
en andere syndicalistische en anarchis
tische leiders werd in sommige krin
gen de algemene werkstaking als hèt
middel bij uitstek tegen alle economi
sche, sociale en politieke kwalen be
schouwd.
De directe aanleiding van de staking
was gelegen in het feit, dat de Tweede
Kamer op 2 April met de openbare be
handeling van de regeringsvoorstellen
tot het strafbaar stellen van stakingen
door ambtenaren en spoorwegpersoneel
een begin had gemaakt. De stakers toch
hoopten, dat hun actie tot intrekking
of verwerping van de regeringsvoorstel
len zou leiden.
Het zal duidelijk zijn, dat deze sta
king een geheel ander karakter droeg
dan die van Januari. Tegenover de pri
mair sociale oorsprong en strekking
van de Januari-staking had de April-
actie voor alles politieke bedoelingen.
Hetgeen volstrekt vreemd was aan de
Nederlandse tradities noch verenigbaar
met een democratisch staatsbestel en
de taak der vakbeweging.
Het wekt dan ook geen verbazing, dat
het experiment met de politieke staking
niet is herhaald en evenmin, dat de ge
beurtenissen van het jaar 1903 belang
rijke gevolgen voor onze arbeidersbe
weging hebben gehad.
ALVORENS DEZE gevolgen nader te
bespreken willen wij stilstaan bij de
regeringsvoorstellen, die de directe aan
leiding tot de April-actie waren. Reeds
direct na de Januari-stakingen waren
er verscheidene stemmen opgegaan,
dat. met het oog op de gevaren, die
stakingen in de vitale overheids- en
vervoersbedrijven voor het algemeen
welzijn met zich brachten, terzake door
de overheid regelend zou moeten opge-
teden. Met name de Savornin Lohman,
een der invloedrijkste rechtse leiders,
had dit standpunt in zijn dagblad De
Nederlander met grote kracht bepleit.
In deze situatie begingen de leiders
der spoorwegarbeiders een zeer grove
fout. In begin Februari gaven zy een
communiqué uit, waarin werd gelast
de meest nauwgezette voorzorgsmaat
regelen te nemen „om in staat te zijn
oogenblikkeljjk den arbeid neer te leg
gen, zoodra er bericht komt van het
Hoofdbestuur. Deze maatregelen dienen
om te voorkomen, dat de volksverte
genwoordiging ecne wet aanneemt,
waarbij ons het recht tot staken wordt
ontnomen."
Uiteraard kon een reactie op deze
uitdaging niet uitblijven. Het kabinet-
Kuyper besoot tot het oproepen van
genie- en andere troepen, terwijl de
uitvoering van andere tijdelijke orde
maatregelen werd versneld. Bovendien
werd de voorbereiding van wettelijke
en anti-stakingsregelingen in hoog tem
po voortgezet; er werd zelfs op Zondag
vergaderd.
IJlT de bewaard gebleven brieven van
de voornaamste bij de voorbereidingen
der wettelijke regelingen betrokken
staatslieden blijkt overigens, dat er in
deze dagen een fundamenteel verschil
van inzicht tussen Lohman en Kuyper
heeft bestaan. Terwijl eerstgenoemde
alle nadruk op het strafbaarstellen van
de stakingen legde, wenste Kuyper
hier onmiddellijk aan vast te koppelen
een wettelijke regeling van de rechts
positie en de arbeidsvoorwaarden der
betrokken arbeiders met inschakeling
van regeringstoezicht.
Door sterke tegenkanting in en bui
ten het kabinet was Kuyper niet vol
ledig in staat de door hem voorgestane
waarborgen te verwezenlijken, maar
naast een voorstel tot aanvulling van
het wetboek van strafrecht kon toch
ook een voorstel tot het instellen van
een onderzoek naar de omstandigheden
in het spoorwegbedrijf bij de Tweede
Kamer worden ingediend. Bovendien
verscheen nog een algemene maatregel
van bestuur, waarbij aan de spoorweg
directies de verplichting werd opgelegd
alles wat op de rechtspositie en de ar
beidsvoorwaarden in hun bedrijven be
trekking had in een aan de goedkeu
ring der regering te onderwerpen regle
ment vast te leggen.
Na een schier eindeloze obstructie
der socialisten zij praatten niet min
der dan 133 kolommen in de officiële
Handelingen der Tweede Kamer vol
werden op 9 April de voorstellen met
alleen de vrijzinnig- en sociaal-demo
craten tegen aangenomen. De Eerste
Kamer volgde twee dagen later en nog
dezelfde avond stonden de wetten in
het Staatsblad. Tot op heden zijn de
desbetreffende artikelen ongewijzigd in
ons wetboek van strafrecht gehand
haafd.
£)E DIRECTE GEVOLGEN van de ge
leden nederlaag voor de socialisti
sche arbeidersbeweging waren zonder
twijfel ernstig. Niet alleen hernieuwden
Vierjarig doehtertie slak
het hooi in brand
Gistermiddag is te Steentil, gemeente
Aduard, een boerderij, bewoond door
de landbouwer J. Dijkstra, in de as ge
legd. Slechts het woonhuis bleef ge
spaard. Ook het vee, de landbouwge
reedschappen en het meubilair uit de
boerderij konden worden gered. De
brand is ontstaan doordat het vierjarig
dochtertje van de bewoner in de schuur
met een doosje lucifers het hooi in
brand had gestoken. De schade is zeer
aanzienlijk.
de werkgevers hun pogingen om iedere
vorm van vakactie onmogelijk te ma
ken, maar bovendien werd zij ver
scheurd door onderlinge verdachtma
king en strijd tussen de socialisten en
de anarchisten.
Toch hebben in breder verband ge
zien de gebeurtenissen van 1903 de
lucht gezuiverd; een radicale breuk tus
sen de socialisten en anarchisten was
onvermijdelijk. Op 1 Januari 1906 be
gon dientengevolge de moderne socia
listische vakbeweging, als Nederlands
Verbond van Vakverenigingen, haar
werkzaamheden met inachtneming van
de lessen van 1903. Het anarchistische
N.A.S. verloor al spoedig vrijwel iedere
vat op de Nederlandse arbeider.
Inmiddels had de stakinsagitatie vele
areiders van de bestaande organisaties
vervreemd. Reeds enkele dagen na de
oprichting van het Comité van Verweer
volgde van protestants-christelijke zijde
de instelling van een Comité van Ver
dediging; ook rooms-katholieke arbei
ders begonnen een tegenactie.
INE ALGEMENE EN neutrale vakbe
weging was een fictie gebleken en
de christelijke» arbeiders die' hierbij
waren aangesloten, of die, talrijker
De leiders der rooms-katholieke en
protestants-christeljjke arbeiders en hun
althans in aanleg reeds aanwezige or
ganisaties kregen door de gebeurtenis
sen van 1903 een sterke wind in de zei
len. Zij hebben van de voor hen gunsti
ge omstandigheden uitnemend gebruik
weten te maken. Het huidige Christelijk
Nationaal Vakverbond en de Katholie
ke Arbeidersbeweging getuigen hier
van!
Het zou buiten het kader van deze
beschouwing vallen nader te treden in
de verdere ontwikkeling, de opbouw en
het werk van de Nederlandse werkne
mersvakbeweging. Binnenkort hopen wij
hier echter op terug te komen naar
aanleiding van de dezer dagen versche
nen boeken van de voorzitter van het
C.N.V., de heer M. Ruppert.
Thans willen wij volstaan met te
constateren, dat het fiasco van 1903,
hoe rampzalig in eerste aanleg ook
voor de arbeidersbeweging, in het eind
zeer rijke vruchten heeft gedagen. En
vanwege de verwijdering van de poli
tieke werkstaking uit haar strijdarse-
naal en vanwege haar gezonde en ge
schakeerde opbouw, allen tot zegen!
De K.N.Z.B. heeft uit Kopenhagen een
uitnodiging ontvangen om voor de in
ternationale zwemwedstrijden, welke
op Donderdag 23 en Vrijdag 24 April
in de Deense hoofdstad worden gehou
den, een drietal zwemsters aan te wij
zen. De nummers, welke op het pro
gramma van deze tweedaagse wedstrij
den staan, zijn: 100 m en 400 m vrije
slag; 100 m en 200 m rugslag; 100 m
vlinderslag en 200 m schoolslag.
Hoewel de sportcommissie van de K.
groep, zonder lid te zijn, er toch grote N.Z.B. nog geen definitieve keuze heeft
verwachtingen van koesterden, werden
door het duidelijk aan de dag getreden
socialistische karakter afgestoten.
gemaakt, ziet het er naar uit, dat het
team zal bestaan uit; Geertje Wielema,
Greetje Lugthart en Nel Garritsen.
op STERLING SHAG! U merkt het meteen:
wat eén 'ver'schil met gewone shag.
Dank zij het speciale Niemeijer's Positief-Mild
procédé komen geur en smaak van de beste
Virginia tabakken teri volle tot hun recht.
STERLING: de idéale shag. Dus
(Advertentie, Ing. Med.)
Voelt U zich niet fit? Denk niet direct,
dat U ziek bent Wat U ontbreekt is
een dagelijks middel ter opwekking en
verkwikking:
(Van onze sportredacteur)
LIET VOORLOPIG NEDERLANDS ELFTAL heeft gisteravond voor nauwelijks
een voor de helft gevuld Olympisch Stadioi. een 32 overwinning behaald
op het Weense Wacker. Waar het in deze wedstrijd echter om ging was het
ontdekken van nieuwe en betere „mogelijkheden" voor het Oranje-team. De
uitslag van de wedstrijd was niet belangrijk, zeker als men weet dat de Weense
gasten op alle wapens verre superieur waren en zich vrijwel de gehele wedstrijd
tot show-voetbal bepaalden. Met mathematische zuiverheid legden de gasten een
netwerk van strak langs de grond getrokken passes over het veld, telkens weer
werd de gehele Nederlandse defensie volledig uit positie gespeeld en alleen
aan het feit dat die Oostenrijkers de bal in het doel wensten te lopen heeft hel
voorlopig Nederlands elftal te danken dat het geen grote nederlaag is geworden.
VOORAL in de eerste helft stonden
onze landgenoten soms vreemd te
schutteren. Zelfs Abe Lenstra bleek
in deze periode niet opgewassen tegen
dit geraffineerde spel, laat staan de
bonkige Terlouw die het bij tijd en
wijle groen en geel voor de ogen moet
hebben gezien. Niettegenstaande deze
pessimistische geluiden, waren er toch
enkele lichtpunten. Kools bijvoorbeeld,
de RBC-er die als rechtsback fungeer
de. Hij heeft geen opvallende dingen
gedaan, maar zijn ingrijpen en opstel
len was goed. Waarin hij zich echter
vooral onderscheidde was het plaatsen
van de bal. Tebak had een goede start
en het was daarom jammer dat hij na
een kwartier spelen een spier verrek
te en zijn plaats aan Alberts moest af
staan. Alberts was bepaald zwak en
het pleit niet voor hem dat hij zijn te
kort aan techniek probeerde aan te
vullen met te fors spel. De beste man
in de verdediging was ditmaal Klaas-
sens. De jeugdige VVV-er is geen groot
voetballer. Hij is een harde zwoeger,
die ditmaal niet in zijn fout van voor
gaande wedstrijden verviel door te ver
naar voren te trekken. Hij ka;i zich
dat niet permitteren omdat zijn snel
heid daarvoor niet hoog genoeg ligt.
IN de voorhoede zagen wij drie nieu
we gezichten, namelijk die van Van
Ede, Van Beurden en Bleyenberg. Om
Keeper Pelikan (Wenen) werkt een
harde schuiver van Abe Lenstra
(links) buiten de paal.
bij aanvalsleider Bleyenberg te begin
nen geloven wij dat de Keuze Com
missie met deze speler meer eer zal in
leggen dan met Clavan. Hij is beweeg
lijk, doortastend en schuwt het duel
met de stopperspil niet. Het mag dan
waar zijn dat de techniek van de man
uit Rigtersbleek te wensen over laat,
hij weet toch kansen te scheppen, het
geen hij in de laatste minuten bewees
toen Abe Lenstra uit een kopbal van
hem het winnende doelpunt scoorde.
Zonder enige twijfel heeft Van Beur
den zich in de Oranjetrui gespeeld.
De Bossenaar kan een paar spelers pas
seren en hij heeft bovendien een zeer
verraderlijk schot. Hij was het dan ook
die de twee andere doelpunten voor
zijn rekening nam. Van Ede is physiek
te zwak om tegen de Belgen succes te
kunnen boeken. Weliswaar heeft de
Rotterdammer een zeer behoorlijke
snelheid, maar zijn incasseringsvermo
gen is maar zeer matig. Luiten had het
wel bijzonder moeilijk. Hij trof de beste
speler van de Oostenrijkers, rechtsback
Kaubek. tegenover zich en veel nuttige
dingen hebben wij de kleine DOS-spe-
ler dan ook niet zien doen.
Lenstra had, zoals gewoonlijk bij
oefenwedstrijden, zijn dag niet. Bies-
brouck kwam er pas in de tweede helft,
toen de gehele ploeg overigens beter
ging spelen, beter in. De Haarlemmer
vonden wij echter in ieder geval beter
dan Van Schijndel in de wedstrijd te
gen Zwitserland. Terlouw heeft met
zijn stoere body weer veel onheil kun
nen voorkomen. Eens temeer bleek
pchter dat hij geen klasse-voetballer is.
Eenmaal moest hij, nadat de aalgladde
Wagner hem in zijn „hemd" had laten
staan, ten koste van een penalty in
grijpen. Dank zij een bijzonder fraaie
save van Landman had die ongeoorloof
de tackle van Terlouw echter geen ge
volgen. De Sparta-doelman kan op een
zeer goede wedstrijd terug zien. Hij
was zekerder van zichzelf dan wij var
hem gewend zijn en aan de twee doel
punten had hij part noch deel.
Het teara van Wacker vormde een
homogeen geheel met enkele uitblin
kers ais rechtsback Kaubek, rechtsbin-
Thans is definitief bekend geworden
dat Lou van Leur op 23, 24, 25 en 26
April naar Hoorn komt om zijn kam
pioenstitel te verdedigen en zo moge-
lek te prolongeren.
Dit is een zeer verheugend bericht,
want deze klein-biljart-kunstenaar, die
een bijzondere aanleg heeft en wiens
spel door zijn benijdenswaardige coup
ae queue een fantastisch schouwspel
biedt, heeft vooral in het vorige _sei-
zoen van zich doen spreken. In 1948
kwam Van Leur voor het eerst in de
tweede klasse voor het „voetlicht". Zo
wel in de voorwedstrijden als in de fi
nale liet hij toen al dadelijk cijfers als
13.70 en 13.48 noteren. Gepromoveerd
zijnde, haalde hij het stoute stukje uit
om met een moyenne van 19.70 te spe
len. Na enige terugslag in 1949 kwam
hij in '50 veel sterker terug en speelde
hij met 30.53. Nog was Van Leur niet
op top-hoogte, want in 1951/'52 zette
hij de kroon op zijn werk door niet
alleen de hoogste serie 295 te scoren,
doch ook door in één partij een gemid
delde van 100 (in 4 brt 400 carb.) op
zijn naam te brengen; hij behaalde hier
mede de hoogste kampioenstitel van
Nederland; Hoofdklasse ancre cadre
38/2 met het formidabele gemiddelde
van 58.38.
Ronde van West-Vlaanderen
De derde etappe van de ronde van
West Vlaanderen voor amateurs, van
Woumen naar Westouter, is gewonnen
door de Nederlander Leo Stevens. Hij
reed de 118 km in 2 uur 50 min 1 sec.
tweede werd Van Dongen (B) in 2.50.11,
derde Martin Cuyten (N.) in dezelfde
tijd, vierde Meuleman (B) in 2.50.54 en
vijfde Indevuyst (B.) in 2.510
Plantaz (N.) werd 8e in de zelfde tijd
als Indevuyst. Algemeen klassement
na de derde etappe:
1 Hebb (B.) 10.55.49; 2. Van de Voor
de (B.) 10.55.52, 3. Wartel (B 10.56.51,
4. Verhaeghe (B* 10.57.15, 5. Meuleman
(B.) 10.57.19. 9 Martin Cuyten (N.)
10.59 28, 13. Plantaz (N) 11.01.54.
Voor de klassieke wegwedstrijd Pa
rijs-Roubaix op Zondag 12 April, heb
ben de organisatoren van de honder
den ingeschreven renners er 190 uit
gekozen, behorende tot negen nationali
teiten, t.w. 85 Fransen, 62 Belgen, 25
Italianen, 6 Zwitsers, 6 Nederlanders, 2
Spanjaarden, 2 Duitsers, 1 Luxembur
ger en 1 Oostenrijker. De zes Neder
landers zijn Wim van Est, Schulte,
Wagtmans, Thys Roks, Nolten en Ger-
nt Voorting. Op de lijst staan voorts
Coppi, Van Steenbergen, Koblet, Louis
Bobet, Magni, Heinz, Muller en vrijwel
alle andere „groten", met uitzondering
van Bartali. In 1952 is deze wedstrijd
gewonnen door de Belg Rik van Steen
bergen,
nen Wagner, stopperspil Turner en
rechtsbuiten Bokon. Technisch staken
zij met kop en schouders boven de
beste Nederlanders uit, maar ook hun
positiespel was fabelachtig goed. Tel
kens weer stonden één of twee spelers
ln volkomen vrije positie en men kan
zich er alleen maar over verwonderen,
nat dergelijke voetballers niet over een
beter schot beschikken om hun gladde
aanvallen in doelpunten om te zetten.