Naar het dak der
Het plan en hoe het ontstond
aarde
Deense regering ontsluit Groenland
voor twee Nederlandse reporters
School voor spionnen levert per
maand vijftig vaklieden
DE FOLKLORE IN HET DAL VAN D'OSSAU
Anthony
Kampen
Het Paradijs
van
Opa verduisterde
babv
Zoeklicht op Sudetenland
Nieuwe militaire
oefengrond gereed
Een ontmoeting in de Pyreneeën
Op 14 Augustus worden de
kabinetten ontsloten
En steekt boer en
boerin zich in de
oude klederdracht
DE,
In hoger beroep werd
vier jaar geëist
Ter overdenking
Chinese piraten enterden
een vrachtjonk
Keuze op Siebe
Gesloten
ND/EN DE LEZER Ml] ZOU VRAGEN, van wanneer
prectes m,jn belangstelling voor „het dak der aarde"
speciaal voor Groenland, dateert, dan moet ik op die vraat
helaas het antwoord schuldig blijven. Ik kan er alleen ol
antwoorden: sedert de dag, dat mijn vader me de eerste
boeken voorlas van Poolreizigers en die dag ligt zeker al
weer een dtkke kwart-eeuw achter me. Sinds die tijd hield
het Noordelijkste gebied ter aarde me bezig, en speciaal de
mensen, dte de moed opbrachten met verbijsterend primi
tieve middelen zulke streken te bereizen. Wij zijn geduren
de de laatste vijf en twintig jaar wel iets gewend geraakt
op het gebied van menselijk uithoudingsvermogen, doch
m'n onverholen bewondering voor de grote helden van het
hoge, en allerhoogste Noorden, voor mannen als Admiraal
Peary, Nansen, Amundsen en Knud Rasmussen om er
enkele met name te noemen, bleef ongeschokt, ondanks
alle records, waarover men in onze dagen in de kranten
leest. Even ongeschokt als die verre, vage wensnoem het
desnoods een romantische jeugddroom, om eenmaal zélf
iets van dat ,4ak der aarde" van Arctica, te mogen zien.
Op dit ogenblik heeft het er de schijn van, dat die droom,
of een deel ervan, in vervulling zal gaan.
(Van een bijzondere medewerker)
\/OLGENS BETROUWBARE BERICHTEN uit het midden van het Sudeten
land is het militaire oefenterrein bij Bömisch-Leipa, waarmee ongeveer twee
jaar geleden een begin werd gemaakt, thans voltooid. Na Milowitz, dat tot
dusver het grootste oefenterrein was en reeds in het vóóroorlogse Tjechoslo-
wakije bestond, is het nieuwe oefenterrein belangrijk, omdat het in het grens
gebied ligt. Bij de aanleg werden twaalf vroegere Duitse dorpen met de grond
gelijk gemaakt. Gedeeltelijk werden de huizen opgeblazen, voor een ander ge
deelte als artilleriedoelen gebruikt. Op het terrein van het nieuwe oefenveld,
dat in de driehoek tussen ReichenbergBösigBömisch Leipa ligt, is ook de
spionnageschool van het Tsjechoslowaakse leger gevestigd.
De barre, vijandige kust van Groenland. Geboorteland der ijsbergen.
]\Jaar de „Reichenberger Zeitung"
weet te berichten, levert deze school
per maand ongeveer vijftig agenten
af. In het bericht wordt o.a. medege
deeld, dat de mannen en vrouwen
door communistische partij-organen
en met medewerking van de staats
veiligheidsdienst zorgvuldig worden
uitgezocht en dat hun trouw aan de
leer streng wordt onderzocht. Boven
dien moeten ze minstens drie in
Tsjechoslowakije woonachtige perso-
GAST te lijn van Ma-
- dame Sens-Casanova be
tekent ingewijd te worden
in de gewoonten en kleder
drachten van het Ossaloise
boerenvolk. Het allereerst
wil men dan weten waar
dat moeilijke woord ..Ossa
loise" vandaan komt. Ma
dame Sens woont in Aas,
een klein dorpje dat als een
vogelnestje tegen een berg
helling ligt aangebouwd, in
het dal van de Gave d Os-
sau. Gave betekent rivier en
Ossau is een oud _?as^Isciï
woord voor Beer. Men 1heeft
namelijk in deze streek wel
eens afdrukken van beren-
poten gezien. In de Pyre
neeën waar de Gave baar
oorsprong heeft, is zfj nog
een kleine bergbeek, maar
later ver voorbij Pau, ver
breedt zij zich tot een mach
tige züarm van de Adour.
Alle inwoners van Aas
kijken iedere dag neer op
Laruns dat aan de oever van
de Gave ligt. Ofschoon zij
met vele zaken op Laruns
zijn aangewezen en dus ge
regeld naar het dal afda
len is er een hemelsbieed
verschil tussen deze mensen^
Al dadelijk valt dat bij
de kleding op.
Madame Sens vertelt er
de finesses van en naan
haar grote kabinet leeg om
de prachtige klederdrach
ten van haar groot- en bet
overgrootouders te laten
zien. Hier geen styv. zwar
te japonnen met hoogstens
een klein wit strookje uit
de mouwen, zoals in La
runs, maar vooral kleurige
sjaals. Sjaals van zuivere
zijde of wollen kasjemier,
met lange franje en meest
al geborduurd. Zij vallen
elegant over de blouses en
bedekken grotendeels de
wijde rokken.
Het haar wordt door jong
en oud in vlechten gedra
gen, die met strikken zijn
gebonden. Aan de kleur van
het lint herkent men het
jonge meisje, de getrouwde
vrouw en de weduwe. Op
het hoofd heeft men eerst
een klein wit kapje en daar
overheen wordt coquet een
zijden doek geplooid. Bij
zeer deftige gelegenheden
draagt men over dit alles
nog een roodlaken kap, die
los over de schouders hangt.
De Ossaloise vrouw heeft
ook haar sierraden. Het is
een fluwelen lint om haar
hals met daaraan van fijn
goud een kruis of een vre
desduif.
Een man kan bij zoveel
schoonheid niet achterblij
ven, ofschoon hij weet dat
hij de vrouw niet kan over
troeven. Hij koos zich een
grappige roodlakense jas op
een wit vest. Een zwart
fluwelen broek, met kleu
rige linten vast gebonden,
boven de witte kousen, ma
ken het geheel af. Neer
toch niet, wij mogen de
bruine baret, die hij zwie
rig draagt, niet vergeten
Dit past bij de zanger en
danser waarvoor de Ossa
loise boer bekend staat.
Want het zijn de mannen
die op de feesten zingen. Zij
zingen voor de vrouwen
en zij doen het goed.
Op 14 Augustus, het jaar
lijkse feest in Laruns, kan
men al deze pracht nog in
volle glorie zien. Uit de
bergdorpjes komen de be
woners naar beneden in het
dal en op het bal worden
dan de volksdansen gedanst.
Trouwens op alle feesten:
bij geboorte, huwelijk enz.
wordt veel gedanst, en ge
zongen. Op de trouwdag
geven bruid en bruidegom,
ieder apart, 's avonds in het
huis van de ouders een
feestmaal aan hun vrien
den en vriendinnen. Tegen
middernacht wordt de bruid
door ouders en beleenden
naar de bruidegom gebracht,
waarbij de voor die gele
genheid gebruikelijke lie
deren worden gezongen. Het
zijn liederen, waarin men
duidelijk de weemoed om
het afscheid kan beluiste
ren. Zeker had de bruid
zich deze dag niet gelukkig
gevoeld als het traditionele
geschenk der genodigden
had ontbroken. Waaruit dat
bestaat? Het is een klein
appelboompje dat in een
mand geplant is en omge
ven is door broodjes en
kaasjes. Men wil hiermede
de hoop uitspreken, dat het
toekomstige paar in goede
welstand zal kunnen leven.
Al plooiend en schikkend
aan lint en strik vertelt de
vrolijke stem van Madame
Sens trots over dit alles
wat nog in haar landstreek
leeft. Haar gulle bereid
heid maakt dat het kleine
dorpje Aas een speciaal te
ken krijgt op de kaart van
Frankrijn.
N. d B.
Een vrouw uit Laruns ontmoet een boer uit uit Aas.
Beiden zijn gestoken in de klederdracht, welke
karakteristiek is voor de streek.
nen uit hun naaste familie- of kennis
senkring: noemen, die de veiligheids
dienst als gijzelaars kan inrekenen
in geval van vlucht of verraad. De
candidaat-agenten moeten de Duitse
taal met inbegrip van verschillende
dialecten vloeiend beheersen en enige
kennis hebben van de geheime dienst-
De opleiding duurt al naar gelang
van de voorafgaande kundigheden en
het te bereiken doel zes weken tot
een half jaar. De opleiding, die door
Russische spionnagevaklieden geleid
wordt, is even veelzijdig als hard en
wordt beëindigd met een practische
examenopgave. Daarbij krijgen de
candidaten tussen mannen en vrou
wen wordt geen verschil gemaakt
een splonnage-opdracht in Tsjecho
slowakije. De opgave bestaat daarin,
dat men belangrijke plannen of andere
voor de spionnage interessante in
lichtingen of voorwerpen in zijn bezit
moet trachten te krijgen. Alle midde
len zijn daarbij geoorloofd. Alleen
mag de candidaat zich niet laten be-
trappen door de plaatselijke veilig
heidsorganen. Agenten, die tot para
chutisten zijn opgeleid, worden bij hun
examen door legervliegtuigen ergens
in het land afgezet en moeten daar
dan onontdekt hun opdrachten uit
voeren. Als ze hierbij succes hebben,
moeten ze zich evenals de andere can
didaten weer op de school melden en
hun materiaal inleveren.
Verder wordt vermeld, dat bet
staatsveiligheidsministerie, de ministe
ries voor Buitenlandse Zaken en voor
de Buitenlandse Handel, evenals het
inmiddels opgeheven Inlichtingen-
ministerie hun eigen spionnagescholen
hebben in Trentschin-Teplitz, Karls-
bad, Marienbad en Luthaschowitz b(j
Praag. Het doel van de opleiding is al
naar gelang van de wensen van de
opdrachtgever meer van politieke of
economische aard. Alle spionnage-
diensten lopen in Praag samen bi; eën
centrale leiding, waar de practische
resultaten gecombineerd worden.
Een misdrijf, dat de justitie niet
alle dagen te berechten krijgt, stond
Donderdag op de rol van het gerechts
hof te Leeuwarden. In Juni 1951 was
de ongehuwde dochter van de 45-jarige
arbeider H. P. te De Kiel bevallen. Nog
diezelfde dag is de baby door de
grootvader met toestemming van de
moeder uit het huis gebracht. Ondanks
alle naspeuringen van de zijde van de
politie en justitie heeft men niets meer
omtrent het kind vernomen. Verdachte
heeft gezworen dit geheim nimmer
prijs te geven. De rechtbank te Assen
heeft de man vrijgesproken van het ont
trekken van een kind aan de nasporin
gen van de politie en justitie, doch de
procureur-generaal bij het hof te Leeu
warden vorderde evenals in eerste in
stantie de officier van justitie vier jaar
gevangenisstraf.
UET PARADIJS is volgens Genesis 1
het begin van de wereld. Het is een
tuin, waar bloemen bloeien, vogels
zingen, riviertjes kabbelen en.... God
spreekt in 't ruisen van de wind.
Maar dan komt de ongehoorzaamheid
aan Gods gebod, het verlangen zo wijs
te zijn als God, Hem buiten te sluiten
uit het menselijk leven en het Paradijs
wordt voor de mens verloren groot
heid
Eens komt de tijd van de nieuwe he
mel en de nieuwe aarde, de tijd, dat
God zal zijn alles in allen.
Maar wij leven in het heden. De
praehistcrrie is geweest, de eindtijd is
nog niet gekomen. Thans is er alleen
het nu....
Intussen, wij, die in het heden leven,
zullen eens, vroeg of laat, een grens
overschrijden. Dan wacht ons het grote
onbekende. Dit onbekende noemt de
Bijbel ook Paradijs. Zo kon Jezus zeg
gen tegen de medegekruisigde, toen
deze vroeg: Gedenk mij als ge in Uw
Koninkrijk zijt gekomen: Heden zult
ge met mij in het Paradijs zijn (Lucas
23:43). En zo lezen we in Openbaring
2 :7: Wie overwint hem zal ik geven te
eten van de boom des levens, die in
het Paradijs Gods is.
Hoe zal het in dat Paradijs zijn?_
Gelukkig toestand van onpeilbaar
geluk.
Het gebeurt wel eens, dat mensen
zich verheugen op een weerzien in de
hemel. Maar Jezus zegt: In de opstan
ding huwen ze niet en worden niet ten
huwelijk gegeven. Ook de aardse hu
welijksbanden zijn dan verbroken
(Lucas 2036)
Het zijn in 't Paradijs is geluk om 't
onbelemmerd zijn bij God en bij Jezus
Christus. Maar dat is dan ook alléén de
oorzaak van 't grote geluk.
En dan schrijft de Apostel Paulus in
1 Korinthe 15 44: De mens heeft een
natuurlijk lichaam en een geestelijk
lichaam. Het natuurlijk lichaam wordt
begraven, het geestelijk lichaam wordt
opgewekt. Maar dit zeg ik U (1 Kon.
15.50) vlees en bloed zullen 't Konink
rijk Gods niet beërven. De Paradijs
toestand is dus reëel, maar niet mate
rieel, doch geestelijk.
Wij leven dus nu, op de aarde, met
een natuurlijk en een geestelijk li
chaam.
Wie hier voortdurend bezig is met
de hemel of 't Paradijs zouden we wil
len toeroepen: Weest u reëel. We zijn
mens en we hebben een natuurlijk li
chaam, dus ook practische, economi
sche en sociale problemen. Leef niet zo
alleen bij de gedachte aan Paradijs of
hemel.
En tot wie hier steeds bezig is met
de stoffelijke dingen, promotie, ver
dienste enz. zouden we eveneens willen
zeggen: Weest u reëel. We hebben ook
een geestelijk lichaam, dat moet wor
den opgewekt tot het Paradijs. Prac
tische, economische en sociale proble
men zijn niet alleen van belang, er
wacht ons ook het Paradijs of de hemeL
De mens leeft op de grens van twee
werelden. Zolang we hier op aarde zijn,
hebben we ons op alle terreinen, prac-
tisch, economisch, sociaal enz. te geven
voor de volle honderd procent. Maar
we hebben hier te leven voor God, die
ons in Jezus Christus riep tot Zijn Ko
ninkrijk en ons hier voorbereiden wil
voor het Paradijs. Laten we de dingen
dus in de goede verhouding zien. Uit
eindelijk is het aardse leven middel.
Doel is het Paradijs.
W. J. de H., Den Helder.
Chinese zeerovers hebben Vrijdag zes
mijl ten Zuiden van Hongkong een
vrachtjonk geplunderd.
Het piratenschip, uat een zwarte vlag
voer opende het vuur op de jonk. die
in Hongkong thuishoorde, waardoor de
kapitein van de jonk werd gewond
De zeerovers enterden het schip en
stalen rijst en de persoonlijke eigen
dommen van de bemanning met een
waarde van in totaal 2.000 Hongkongse
dollar (1.250 gld.) s
De zeerovers wisten op hun schip to
ontkomen.
vooral aan Harer Majesteits Gezant
in Kopenhagen, die zich als een wel
zeer hulpvaardig en geïnteresseerd
bemiddelaar deed kennen, evenals de
eerste Gezantschaps-Secretaris. Maar
ook aan „Directie Voorlichting" van
het Ministerie van Buitenlandse Za
ken, aan de afdeling Voorlichting var,
de Koninklijke Militaire Luchtmacht,
aan de Nederlandse Bank (zelfs het
précair schijnende deviezenvraagstuk
bleek geen moeilijkheden op te leve
ren!) en aan het Deense Instituut te
Amsterdam.
Groenland is geen land
dat men alleen bereizen kan,
tenzij men een Peary of een
Nansen is. Nu is de keuze van een
reisgezel voor een dergelijke reis een
uitermate belangrijke geschiedenis.
Wie daaraan mocht twijfelen, verwij
zen wij naar de journalen van tal van
reizigers ln afgelegen gebieden,
waarin men kan lezen, dat de onder
neming mislukte, omdat het team niet
geheel „sloot". Men behoeft geen
groot psycholoog te zijn om te begrij
pen, dat men elkaar onder dergelijke
omstandigheden moet „liggen". Zo
niet, dan is het succes van zo'n reis
reeds van tevoren aanzienlijk dubieus.
Dat onze keuze viel op AVRO s
reporter Siebe van der Zee was logisch
cn begrijpelijk. Niet alleen leerden wij
elkaar reeds in 1948 in Indonesië bij
de radio kennen en groeide uit die
eerste relatie een hechte vriendschap,
maar daarnaast beschikt Van der Zee
over enkele eigenschappen, die zich
wel bij uitstek aan ons doel aanpasten;
Van der Zee zal het radio- (en indien
mogelijk televisie-) werk verzorgen
en voorts de foto- en filmcamera be
dienen. Welke resultaten dit alles zal
opleveren onder waarschijnlijk verre
van eenvoudige omstandigheden, zal
de toekomst moeten leren.
We schatten de duur van de reis op
circa vijf maanden. Het reisschema is
uitgezet langs de Westkust van het
eiland, waarbij wij rekenen Noord
waarts te komen per schip, te voet
en per vliegtuig. Ook dat zal echter
eerst daar, op Groenland zelf, ge
regeld moeten worden.
Het vertrek uit Nederland vindt
plaats op 15 dezer, terwijl ons schip,
het ms „Drenning Alexandrine", op
23 Mei uit H°Penhagen naar Groen
land afvaart. Tien dagen later hopen
wij aldaar aan te komen. De week in
Kopenhagen is hard nodig voor het
doen van de laatste inkopen, het aan
schaffen van diverse uitrustingsstuk
ken en het regelen van de laatste ad
ministratieve verplichtingen, waarvan
wij alleen noemen de zware doch ver
plichte medische keuring, opdat wij
„vrij van ongewenste bacillen" in het
Noorden arriveren.
Voor ons vertrek hoop ik echter in
de gelegenheid te zijn enkele bijzonder
heden te geven omtrent land en volk
van 's werelds allereenzaamste eiland.
PNKELE JAREN geleden kreeg ik
de kans in contact te komen met
een primitieve gemeenschap in het
hart van Nieuw-Guinea. Het was on
gelooflijk interessant. Zó interessant,
dat het verlangen geboren werd ook
andere van die gemeenschappen, waar
ook ter wereld, te kunnen zien en
iets van hun wonderlijk bestaan te
■lIMIIIiiUllllll DOOR MIMiMf
Tenslotte: mogen wij deze reis ma
ken onder een niet él te slecht ge
sternte! Enmoge de reportage,
die wij ons voorstellen te brengen,
enigszins beantwoorden aan de ge
stelde verwachtingen van onze lezers!
Een beeld van wild Groenland, met op de achtergrond een der „nunataks"
bergenoprijzend uit de enorme sneeuw kap, die het eiland bedekt. Op de
voorgrond een hondenspan.
SIEBE VAN DER ZEE
radio en foto's
Op de een of andere manier ont
stond die dag, op hetzelfde moment
dat de idee ter sprake kwam, kortslui
ting in m'n hart en hersens. En ik
wist: als Ik Groenland eenmaal wil
zien, dan moet ik dat n u doen. Zo on
geveer is het gegaan en zo ongeveer
kwam er tenslotte Iets concreets uit
zoveel dromen, Idealen en verlangens.
TUSSEN DAT PLAN en de situatie
van vandaag ligt een niet geringe
hoeveelheid voorbereiding. Men
kan wel naar Groenland willen, maar
Groenland ls een gesloten gebied. Ge-
•loten niet alleen voor buitenlandse
■chrjjvers en reporters, maar ook voor
de Denen (van wie Groenland een
kolonie is) zelf. Voor ledereen, die er
niet met een zeer bepaald en door de
Deense regering gelegaliseerd doel
heen wil gaan. Waarom Groenland
gesloten gebied is Om een uitslui
tend sympathieke reden: omdat men
de laatste enclaves originele Eskimo's,
de authochthone bevolking van het
eiland en daarnaast de Groenlanders,
nu eenmaal wil beschermen tegen
ons; d.w.z. „de beschaving". Omdat
mét onze beschaving ook nog Iets
anders pleegt mee te komen: ziekte.
Een onderwerp, waarover wij te zijner
tijd nog wel nader zullen hebben te
schrijven.
Het was dus nodig allereerst con
tact op te nemen met de Deense rege
ring, in het bijzonder met het Groen
land-bestuur. Dat contact vond in
Kopenhagen plaats, al weer verschei
dene maanden geleden en het leidde
er toe, dat de eerste man van het
Groenland-bestuur, Eske Brun, toe
stemming gaf tot het betreden van
Groenland, mits aan bepaalde wensen
mogen beleven. Hier en daar zijn nog
van die gemeenschappen; in het uiter
ste Zuiden van Zuid-Amerika, in Thi-
bet, in Siberië, in Brazilië's Matto
Grosso enop Groenland. Men
zal zich echter moeten haasten, wil
men de kans lopen iets van die encla
ves re zien. Omdat het laatste „wit"
van de wereldkaart snel bezig is zich
te kleuren. En dat geldt niet in de laat
ste plaats voor Groenland.
Dan komt de dag, dat Iemand In
eens met een concreet voorstel voor
de dag komt Dat voorstel heet:
Groenland. En het houdt in: waarom
zouden wjj er niet heengaan? Het is
alleen een kwestie van organisatie en
voorbereiding.
van het Groenland-bestuur zou wor
den voldaan.
Het was daarna, dat met de prac
tische voorbereiding begonnen kon
worden, die enige maanden in beslag
nam. Eerst in die dagen realiseerden
wf ons, hoe schrikbarend weinig wij
van dat eiland afwisten! Eerst toen
werd het ons duidelijk met hoeveel
problemen men te maken heeft, in
dien men werkelijk dit „Ultima Thule",
het „Einde der Wereld" wil bereiken.
Hiervoor was de hulp van heel wat
officiële instanties nodig en ook van
heel wat particulieren. Ik wil niet na
laten op deze plaats mijn grote er
kentelijkheid uit te spreken aan allen,
die ons op zulk een daadwerkelijke en
sympathieke wijze terzijde stonden.
Dank zij deze instanties en personen
kon de voorbereiding toch nog een
vlot verloop hebben. Ik denk hierbij
