Ontploffing in de kruitfabriek
te Ouderkerk
Een dode, een zwaar gewonde
Vier ministers moeten Rhee's
daad verantwoorden
DeRosenbergs
Grotewohl verklaart zichzelf
nogmaals schuldig
Franse luchtvaartsalon
weer veelbelovend
Nieuwste typen boven Parijs
Internationaal tribunaal wil de
zaak-Rosenberg behandelen
SÏ&KI'nkILTÏS
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Jaargang No. 11751
Rijkssubsidie voor
Nationaal Ballet
Posttarieven gaan
omhoog
Zestienjarig meisje
omgebracht
Enorme ravage
Laniel aanvaardt
opdracht
Ook Fokker present
In het belang van
de mensheid"
WEERBERICHT
Donderdag 25 Juni 1953
Minister van O. K. en W.
Met ingang van 1 Juli a.s.
Prof. Kernkamp Zondag
naar Australië
Zondag in Nationale
Vergadering
Franse kabinetscrisis
Churchill antwoordt
Adenauer
litein C. Knuist nieuwe
Command t N. D. V. N.
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 6264
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
MM
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—, elk woord meer
5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal 6.05, per
maand 2.02 bij vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen f 0.49
PJEEL OUDERKERK DREUNDE op zijn grondvesten en talloze ruiten
van woningen uit de omgeving sprongen aan scherven, toen gister-
middag enkele minuten vóór vijf uur met een ontzaglijke knal twee
grote ketels explodeerden op het uitgebreide fabrieksterrein van de
Koninklijke Nederlandse Springstoffenfabriek nabij Ouderkerk aan de
Amstel. De explosie kostte de 34-jarige werkbaas Willem Kruyswijk,
gehuwd en vader van twee kinderen, het leven, terwijl de 36-jarige
A. Hendrikse, eveneens een lid van het ongeveer honderd man tellende
personeel, levensgevaarlijk gewond naar het Onze Lieve Vrouwe gasthuis
te Amsterdam werd vervoerd. Ook Hendrikse is gehuwd en heeft twee
kinderen. De ketels spatten met enorme kracht uit elkaar en brok
stukken vlogen naar alle kanten weg. Een zwaar uiteinde van een der
ketels schoot op geringe hoogte een aangrenzend weiland over, dwars
tussen de bomen langs een weg door en belandde op de wallekant van
de daarnaast lopende sloot, op ruim tweehonderd meter van de fabriek.
De minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen heeft
zich na een grondige bestudering
van de verschillende voorstellen,
die hem dienaangaande zijn ge
daan, bereid verklaard een in de
gemeente Amsterdam te vormen
Nationaal Ballet van Rijkswege te
subsidiëren. Op korte termijn zal
in overleg met de betrokkenen een
commissie worden aangewezen, die
terstond de uitwerking der plannen
zal ter hand nemen en daarin lei
ding zal geven, totdat het Nationale
Ballet een definitief bestuur zal
hebben.
VU DE BESCHIKKINGEN dienaan
gaande ook door de Koningin zijn
goedgekeurd, staat het vast, dat met
ingang van 1 Juli a.s. de reeds in
Januari aangekondigde verhoging van
een aantal posttarieven van kracht zal
worden.
Deze komen er dan aldus uit te zien:
Brieven locaal verkeer t.m. 20 gram 7
cent (was 6 cent), briefkaarten locaal
6 ct (5 ct). briefkaarten interlocaal 7
ct (6 ct). Voor gewone en girokwitan
ties wordt het vastrecht verhoogd
van 15 tot 25 cent per stuk. Het port
voor brieven naar het buitenland stijgt
van 20 tot 25 cent; het blijft echter on
gewijzigd in het verkeer met De West,
Nederlands Nieuw-Guinea, Indonesië
(zeepost) en met België en Luxem
burg. Briefkaarten voor deze gebie
den gaan zeven cent kosten; het port
voor briefkaarten naar andere landen
wordt verhoogd van 12 tot 15 cent.
De prijs van gedrukte stukken, ak
ten en monsters stijgt van vier tot vijf
cent per vijftig gram, voor kranten,
boeken en tijdschriften van twee tot
drie cent.
Het port voor brailledrukwerken
daalt daarentegen van twee tot een
cent per duizend gram.
Ook de tarieven voor het inklarings-
recht ondergaan wijzigingen. Voor
briefpostzendingen wordt het twee
kwartjes (ƒ0.35), voor postpakketten
zelfs een gulden (ƒ0.40). Het aanteken-
recht wordt verhoogd van vijftien tot
twintig cent, evenals het vastrecht
voor postpakketten met aangegeven
waarde.
In verband met deze tariefswijzigm-
gengen zullen nieuwe postzegels van
zeven cent in gebruik worden geno
men. Deze zullen het cijfer 7 dragen.
De zegelafdruk op de briefkaarten be
houdt de beeltenis van de Koningin.
In de toekomst zullen alle frankeer
zegels in waarden beneden tien cent
in het z.g. cijfertype worden uitgege
ven.
In het riet van een polder nabij Groe
nendijk (gemeente Hontenisse, Zeeuws-
Vlaanderen) is Dinsdag het lijk van een
zestienjarig meisje gevonden, dat reeds
ainds Zondagavond werd vermist. In ver
band hiermee is thans de achttienjarige
bakkerszoon Van M. te Hontenisse ge-
al resteerd Deze heeft bekend het meisje
T. D., waarmee hij een verhouding had
en dat in verwachting was. te hebben ge
slagen. Zij zou bewusteloos zijn neerge
vallen, waarna hij haar in het water had
geduwd en met riet overdekt. Van
M. Is gisteren voorgeleid aan de officier
van Justitie te Middelburg.
SPANJE GAAT LANDMIJNEN VOOR
DE V.S. MAKEN
Spanje zal landmijnen voor de Ver.
Staten gaan produceren krachtens een
overeenkomst vallend onder het pro
gram voor aankopen in het buiten
land. De overeenkomst waarbij een be
drag van drie millioen dollar zal zijn
gemoeid, zou binnen enkele dagen
worden getekend.
ONMIDDELLIJK na de explosie wer
den brandweer, politie en GGD gealar
meerd. Zij troffen on het terrein een
grote ravage aan. Overal lagen stukken
van de ontplofte ketels, glasscherven en
uit elkaar geslagen stenen potten, waar
uit zuur wegstroomde.
Uit een derde ketel, die door de
luchtdruk lek geslagen was, ontsnapten
giftige bruine dampen, die zich in dikke
wolken over de omgeving verspreidden
en een ernstige handicap vormden voor
de eerste reddingspogingen. Met vijf
tien stralen was de brandweer van
Nieuwer Amstel, alsmede die van de
fabriek zelf. een kwartier lang bezig
deze dampen weg te spuiten.
Op het terrein vond men het stoffe
lijk overschot van de werkbaas Willem
Kruyswijk. Het noodlot heeft kort voor
vijf uur aan zijn leven een einde ge
maakt. De ontploffing geschiedde bijna
onmiddellijk, nadat om twee minuten
voor vijf de fabrieksfluit het voorsig
naal voor het neerleggen van het werk
had gegeven. De arbeiders maakten
zich gereed om naar huis te gaan en
Kruyswijk liep juist langs de ketels,
op weg naar het kleedlokaal, toen deze
explodeerden-
Op geringe afstand van Kruyswijk
trof men voorts de zwaar gewonde
Hendrikse aan, die ijlings naar het On
ze Lieve Vrouwe gasthuis in Amster
dam werd vervoerd, waar hij onmid
dellijk na aankomst werd geopereerd.
Reeds meerdere malen hebben zich
in deze kruitfabriek te Ouderkerk, be
kend onder de naam „De Oude Molen"
ernstige ontploffingen voorgedaan. In
1945 kwamen twee arbeiders bij een
explosie om het leven en enkele jaren
geleden werd een arbeider bit een
soortgelijke ontploffing gedood. Dat er
ditmaal niet meer dan twee slachtof
fers zijn is voor een deel aan een ge
lukkig toeval te danken. Een minuut
voor de ontploffing was een hele ploeg
arbeiders langs de ketels gelopen.
Naar wij vernemen vertrekt de mi
nister van Overzeese Rijksdelen, prof.
ar W. J. Kernkamp, Zondagavond van
Schiphol met een lijntoestel der KLM
naar Australië. Minister Kernkamp zal
Donderdag 2 Juli in Sydney aankomen.
De Nationale Vergadering van
Zuid-Korea heeft gisteren met 78
tegen 22 stemmen (de rest ont
hield zich) besloten eerste minis
ter Paik Toe Tsjin en de minis
ters van Buitenlandse Zaken, De
fensie en Landbouw te verzoeken
Zondag voor de vergadering te ver
schijnen teneinde te verklaren,
waarom president Rhee het gezag
van de Ver. Naties heeft genegeerd
hij het vrijlaten van de niet-com-
munistische gevangenen.
Een aanhanger van Rhee, Pae
tin Hue. die ook zitting heeft in
de speciale commissie van de Ver
gadering voor de wapenstilstand,
sprak zijn verbazing uit over
Rhee's drastische stap". Deze was
wel in overeenstemming met een
resolutie van de Vergadering „doch
wij moeten weten onder welke om
standigheden de gevangenen zijn
vrijgelaten, indien dit voorbijgaan
van het gezag der Ver. Naties be
tekende".
Ook de Australische minister van
Buitenlandse Zaken, Casey en de mi
nister van Defensie van de Philippij-
nen hebben een protestschrijven om
trent het loslaten der gevangenen aan
Rhee gericht. President Eisenhower
heeft gisteren met leiders van het
Congres de Koreaanse toestand be
sproken. Er zijn geen bijzonderheden
over deze conferentie bekend gemaakt.
De Zuidkoreaanse politie heeft 140
Chinese gevangenen aangehouden, die
uit een kamp waren gevlucht. Onge
veer 8000 Noordkoreanen, die in Tokio
wonen, willen vandaag demonstreren
voor de Amerikaanse ambassade en
voor het gebouw van de Zuidkoreaan
se missie. De politie vreest botsingen.
Op niet-officiële wijze is in kringen
te Washington .gesproken over een
voorstel om de Algemene Vergadering
der Ver. Naties bijeen te roepen ter
behandeling van de houding van pre
sident Rhee. Officiële Amerikaanse
kringen zijn op dit moment echter
tegen een dergelijk voorstel.
Het 50.000 ton metende Amerikaanse
slagschip „New Yersey" is gisteren, al
vurend, de haven van Wonsan (N.
Korea) binnengevaren en heeft er ge-
schutsstellingen vernield. Superforten
vielen Noordelijke vliegvelden aan.
Laniel (gematigd conservatief) heeft
gisteravond president Auriol mede
gedeeld, dat hij de opdracht om een
nieuwe Franse regering te vormen,
aanvaardt.
Hij verklaarde, dat hij Vrijdagoch
tend in de Nationale Vergadering wil
verschijnen om te trachten de goed
keuring van zijn benoeming tot pre
mier te verkrijgen.
Laniel zal vandaag zijn besprekin
gen met politieke leiders voortzetten.
Men verwacht, dat hij zal trachten een
regering van „nationale unie" te vor
men.
Laniel is eigenaar van een textielfa
briek in Normandië en hij is, naar men
zegt het vermogendste lid van het
Franse parlement. Hij staat bekend als
een vooruitstrevende werkgever. In
1932 werd hij voor het eerst in het
parlement gekozen. Tijdens de oorlog
wes -hij - bij-het verzet. -
^A wat wij de vorige week over de
Rosenbergs schreven, heeft de exe
cutie van deze mensen plaats gehad.
Elders in dit blad drukken wij een in
gezonden stuk af. dat werd samenge
steld door het Alkmaarse Comité ter
verdediging van de Rosenbergs. Wij
kunnen de schrijvers van dat stuk vol
komen geruststellen. Wij kennen- de
zaak net zo goed als zij, maar wij me
nen niettemin, dat wij haar op grond
van deze kennis niet volledig kunnen
beoordelen. Dat zij wèl een oordeel
geven, vinden wij niet alleen knap,
maar bovendien bijzonder vrijpostig.
Zij zullen daarbij geleid zijn door de
zelfde mate van opgewondenheid als
spreekt uit de redactie van hun inge
zonden stuk.
Wij achten het alleen van belang een
speciale alinea te dezer plaatse aan een
kort onderzoek te onderwerpen: „Juist
daarom", schrijven zij, „omdat het wel
zijn van de gehele mensheid, dus ook
dat van de Rosenbergs ons ter harte
gaat, is door ons getracht dit doodvon
nis te voorkomen, enz."
Wat wij nu opnieuw zo uitermate be
vreemdend achten is, dat acht jaar na
1945 nog honderdduizenden in Russi
sche concentratiekampen aan commu
nistische „arbeidstherapie" doen; dat
om wat dichter bij huis te blijven
zéér onlangs een doodgewone chauffeur
uit West-Berlijn standrechtelijk werd
geëxecuteerd, terwijl in Leipzig drie
jongelui werden terechtgesteld.
Wij zullen al die andere doden niet
uit hun graven oproepen, maar in Alk
maar, zoals elders, werd een comité
„ter verdediging van de Rosenbergs"
opgericht. Voor mensen, die in ieder
geval wat men verder over het pro
ces moge denken van zware misda
den werden beschuldigd en er schuldig
aan werden bevonden. Dat heeft met
McCarthy helemaal niets te maken, la
ten we dat duidelijk vaststellen.
Indien deze comité's hun naam wij
zigden en thans de „volksopinie" pro
beerden te richten op de gebeurtenissen
in het Oosten, dan zouden wij wellicht
tot de overtuiging komen, dat er bij
hen van enige objectiviteit sprake was.
Dit is ons positieve standpunt. Na
hetgeen wij vroeger schreven, be
hoeven wij hieraan niets toe te IZ]
voegen.
Zowel in de Oostberlijnse transfor-
matorenfabriek „Karl Liebknecht" als
voor de mijnwerkers van een kolenmijn
in Bohlen (Neder-Saksen) heeft eerste
minister Grotewohl een rede gehouden
Hij zei: Niet alleen de Westelijke pro
vocateurs. doch ook wij (de regering)
zijn schuldig aan de ongeregeldheden Het
aftreden van de regering zou echter
geen oplossing betekenen. Wij moeten
het volk tonen, dat wij de gemaakte
fouten herstellen. Grotewohl gaf toe.
dat de „vlucht van honderdduizenden
boeren naar het Westen" een ernstige
voedselcrisis heeft veroorzaakt. Een be
slissende fout noemde h'j de bovenma
tige uitbreiding van de zware industrie.
Deze is in Oost-Duitsland niet nodig als
men zich meer moeite had gegeven voor
het herstel van de Duitse eenheid.
Grotewohl zei, dat een groot deel der
arrestanten binnenkort in vrijheid Z3l
worden gesteld. Ook Ulbricht heeft tot
de arbeiders gesproken.
Er komen nog steeds berichten over
terechtstellingen in Oost-Duitsland
binnen. De burgemeester van Dobei-
nitz, Hartmann. is Sefusilleeid, na
standrechtelijk vonnis. In Maagdeburg
werd een arbeider, die een lid van
de Volkspolitie zou hebben gedood, te
rechtgesteld. Bij Jena werd een ar
beider. die met een gestolen auto wil
de vluchten, tot levenslang veroor
deeld.
De voedseltoestand is nijpend, in
Saksen zouden demonstraties worden
gehouden omdat de staatswinkels
geen voedselbonnen kunnen honore-
ren.
De Britse autoriteiten hebben giste
ren bij de Russen geprotesteerd
het doodschieten van de vufUenjwige
Westberlijnse longem Heiderden
Westberliiners, die in de Sovjetsecun
waren gestrand, hebben weer mogen
'slr^Winston Churchill heeft geant
woord op een telegram van Adenauer,
waarin deze de Westelijken verzocht
alles te doen om op vreedzame wijze
Duitsland te herenigen. De Britse pre
mier zeide zich van de dringende
noodzaak der hereniging bewust te
zijn en herinnerde aan de Westelijke
voorstellen van September 1952 dien
aangaande aan de Sovjet-Unie. Deze
vormen (Vrije verkiezingen, regering
voor heel Duitsland, vredesverdrag).
Een opname van het terrein van
de ontploffing bij Ouderkerk. In
het gebouw links had de nood
lottige explosie plaats. Het dak
werd totaal vernield.
ff
Tot opvolger van de huidige comman
dant van het Nederlands detachement
Verenigde Naties in Korea, de luitenant
kolonel C. M. Schilperoord, is benoemd
de kapitein C. Knuist uit Den Haag. Ka
pitein Knuist zal in verband met deze
benoeming tijdelijk worden bevorderd tot
luitenant-kolonel.
\[OEWEL DE ,$alon' van Parijs,
de enige internationale lucht-
vuarttentoonslelling van geheel
Europa na de tweede wereldoorlog
enigszins aan betekenis heeft inge
boet door de shows van de Britse
luchtvaartindustrie bij h ambo-
rough, belooft de komende expo
sitie en bovenal het vliegfeestdat
5 en 6 Juli op het vliegveld .Xe
Pourget" zal worden gehoudenop
luchtvaartgebied veel interessants
te brengen. Honderdduizenden
Fransen en duizenden buitenlan
ders zullen aanwezig zijn, niet
alleen om de resultaten van de
wedergeboorte van de Franse in
dustrie te zien. maar nok om in
drukken op te doen over de (voor
hen) nieuwe vliegtuigen, die zijn
uitgekozen om de thans in gebruik
zijnde toestellen in de luchtmach
ten van hun landen te vervungen.
HET IS wel zo goed als zeker, dat
Neville Duke. chef-invlieger van de
Hawker vliegtuigfabriek met het eerste
productiemodel van de Hawker „Hun-
ter" boven Parijs de geluidsbarrière zal
doorbreken en de daarmee gepaard
gaande scherpe knallen zal laten ho
ren. (Zo men weet komt Duke met d.it
toestel ook op 18 Juli naar het vlieg
feest op Soesterberg)Ook zal een vier
motorig AVRO „Shakleton"-vliegtuig
van de Engelse kustbewaking laag over
de Champs Elvsees vliegen en daarna
laten zien hoe fantastisch steil dit gro
te toestel de lucht in kan worden ge
stuurd
Voor het eerst zal boven het vaste
land van Europa, boven Parijs, te zien
zijn 'n straalvliegtuig met driehoeksvleu
gel nl. een der beide kleine AVRO-drie-
hoeken 707 A. een der voorlnners va"
de AVRO „Vulcari' viermotorige straal-
bommenwerper met driehoeksvleugel.
De Belgische advocaat Henry Bodson heeft gisteren een uiteenzetting
gegeven van de motieven, die hebben geleid tot het oprichten van een
internationaal tribunaal te Londen met rechtsgeleerden van wereldnaam,
dat zich volgens de normen van het internationale recht wil uitspreken
over de zaak-Rosenberg, na kennis te hebben genomen van het volledige
dossier. Men wil de schuld van het echtpaar vaststellen of wel een
rehabilitatie aanbevelen. Het tribunaal wordt door geen enkele politieke
overweging geleid en zal zich niet het instrument laten maken van een
weerwraak. Het zal slechts in het belang van de mensheid het recht in
zijn hoogste betekenis dienen. Dit mag ook niet worden beschouwd als
een onvriendelijke daad tegenover de rechtspraak in de Ver. Staten,
aldus de gewezen leider van de Belgische balie.
steeds als onbetrouwbaar beschouwd
en baseert men zich op een dergelijke
Wat "Ctt ,nimmer als °P een bewijs,
wekt g6mene beroering heeft ge-
zaak is' dat men de Ro
senbergs verscheidene keren heeft
aangeboden hun het leven te laten, in
dien zij bereid waren te verklaren
met wie zij hadden samengewerkt of
wie de spionnage in de Ver. Staten
organiseerde.
Deze omstandigheid doet bij inter
nationale juristen twijfel ontstaan
over de graad van ichuld van het
thnHPaivf tR1°se?berS- De gevolgde me
thode betekent een terugkeer tot de
inquisitie, waarbij bekentenissen wer
den afgedwongen door middel van
morele martelingen.
Ook het feit, dat men twee jaar lang
het echtpaar Fosenberg in het onze
kere heeft laten leven over zijn lot en
geen rekening heeft willen houden
met het in beschaafde landen gelden
de principe, dat de tijd, die verlopen
is tussen de gepleegde feiten en de
veroordeling een verzachtende invloed
uitoefent 0p de strafmaat, heeft een
pijnlijke mdruk gemaakt. Het is ge
wenst, dat licht wordt gebracht in de
omstandigheden, waaronder het echt
paar Rosenberg de daden, waarvan
hebben°rdt beschuldigd' hegaan zou
Behalve kennis nemen van het ge
hele dossier, wil het tribunaal ook
diegenen horen, die de veroordeling
hebben geëist en hen, die hebben ge
ijverd voor de executie, alsmede een
uiteenzetting van de verdediging be
luisteren. De heer Bodson verheelde
intussen niet, dat de instelling van dit
!"t.e(.rnatlona'e tribuaal problemen met
betrekking tot rechtspraak en souve-
reiniteit met zich brengt.
De bekende Belgische rechtsgeleer
de betoogde, dat de Amerikaanse justi
tie een juridische fout kan hebben ge
maakt. Bovendien is de publieke opi
nie ernstig geschokt, dit door het
feit, dat het echtpaar Rosenberg is
veroordeeld op de getuigenis van
iemand, die medebeschuldigde was in
hetzelfde proces. In internationale
rechtskringen wordt een aanklacht
van een medebeschuldigde immers
Op de eigenlijke „Salon" zal o.a. een
model te zien zijn van de ontworpen
„Atlantic", het AVRO-passagiersvlieg-
tuig met driehoeksvleugel, dat in vijf
uur zal moeten kunnen vliegen van
Londen naar New York. Ook van de
Hawker „Sea Hawk"-straaljager voor
de marine zal een schaalmodel worden
opgesteld.
Wat de Franse toestellen betreft,
zullen twee als zeer bijzonder aange
duide ontwerpen worden geëxposeerd,
nl. he ..Vatour SO-4050" en de ,SO-
9000 Trident' De „Vautour" (Gier)
heeft zeer weinig ruimte nodig orn op
te stijgen en geen lange betonnen lan
dingsbanen. De ontwerpster vertrouwt
nat dit toestel zich zal kunnen meten
met de onderschepjagers. die thans als
de beste ter wereld gelden- Ds „Tri
dent (Drietand) moet in horizontale
vlucht gedurende verscheidene minu
ten sneller kunnen vliegen dan de ge
luidssnelheid en circa 1500 km. per uur
halen. Men zou drie dezer toestel
len kunnen aanschaffen voor dezelfde
prijs als thans een Amerikaanse Sa-
ere' of een Franse „Mystere"-straal-
lager
Traditiegetrouw komt de Nederland
se Fokker Vliegtuigenfabriek op de
Salon ook met iets nieuws uit nl. een
p"oot model van de tweemotorige ver-
keersmachine F-27. de „Friendship".
Ook presenteert Fokker o.a. een mo-
de' van de „Trainer" S.-14. Bezoekers
uit heel de wereld zullen met neven
producten van Fokker ook kennis kun-
ne" ™aken- als o.a. modellen van radar-
ïnstallaties. een pantry. bestemd voor
de KLMWe "^uper Constellations" van
Veranderlijke bewolking met in
de vroege ochtend hier en daar
mist. Plaatselijk enkele regen- of
onweersbuien. Over het alge
meen weinig wind. Weinig ver-
temperatuur.
oi nl Zon op 4-21' onder
04. Maan op 21 .ot, onder 3.02.