ALS INLICHTINGEN-OFFICIER
AAN HET KOREAANSE FRONT
Zweden verzorgt zijn burgers
van de wieg tot het graf
Eerste-klas voedsel en prima tabak
houden het moreel op peil
Amerikaanse drill is geen kadaverdiscipline
Soldaat ziet het anders
Echtscheidingsrechters en pandjesbazen
hebben het echter veel te druk
Bij Nederlandse detachement heerst
een ruwe gemoedelijkheid
Vrijwilligers [gelukkig]
niet bestand tegen
bedelkinderen
EEN WIJZE RAAD
Luxe en comfort op
afbetaling
ZATERDAG 27 JUNI 1958
ERGENS IN ALKMAAR WOONT EEN OFFICAER OP KAMERS. 's Ochtend, vroeg loopt hij naar zijn
bureau en verricht er zijn normale dagelijkse werkzaamheden als operatieofficier voor Noord-Holland, toe
gevoegd aan de territoriaal commandant Noord-West. 's Avonds studeert, hij sociale paedagogiek en houdt
hij zich bezig met de problemen van de Nederlandse „massajeugd". Een fanatiek officier, deze kapitein
Van Gorkum? Neen, dat niet. Maar wel een militair, die meer oorlogspraktijk heeft dan menig ander officier.
Enige tijd geleden is hy uit Korea, waar hij als inlichtingen-officier fungeerde, teruggekeerd. In een inter
view, dat wij een dezer dagen met hem mochten hebben, heeft hij ons een uitstekende kijk gegeven op enkele
toestanden in Korea, welke hij tijdens zijn verblijf aldaar leerde kennen.
..DE EEN EN TWINTIGSTE JULI 1951 ver
trokken wij met een Belgisch detachement uit de ha
ven van Rotterdam" vertelt kapitein van Gorcum.
Onderweg pikte wij in Athene een aantal Grieken
op en even later nog een stel Abessijnen, zodat wij
met een wel zeer cosmopolitisch gezelschap ongeveer
een maand later in Poesan landden.
Natuurlijk waren we benieuwd naar wat ons te
wachten stond en toen we kennis maakten met de
Nederlanders, die uit de frontlijn waren teruggetrok
ken was het opvallend hoezeer deze mensen in optre
den en voorkomen van ons verschilden. Zij waren
vrijwel alle mager en vermoeid, maar lichamelijk niet
temin zeer gezond. Een oorlog als in Korea vergt,
vooral in de winter, het uiterste van de zenuwen der
manschappen. De tijd die een soldaat in of vlak achter
de gevechtslinies kan doorbrengen, ligt op acht a tien
maanden. Worden zij daar langer gehandhaafd, dan
neemt de geestelijke vermoeidheid der mannen sneller
toe.
Gedurende die tijd, houdt men echter met zeer
goede resultaten de geestelijke en lichamelijke condi
tie der manschappen op peil door het toedienen van
zeer geselecteerde en meestal luxueuze voeding. Ana
nas en peren op sap ijn eerder regel dan uitzondering.
De voedselpakketten die regelmatig worden uitgedeeld
bevatten een wetenschappelijk uitgekiende keur van
consumptie- en rookartikelen die in belangrijke mate
bijdragen tot een goede en tevreden stemming.
Het klinkt natuurlijk nogal materialistisch, maar
het is in een leger altijd van primair belang dat de
voeding uitstekend is. Het zijn met name de Ameri
kanen geweest, die dit hebben ingezien. Wat ónze
jongens betreft, die waren allemaal tuk op macaroni...
Kapitein van Gorcum flinks) ondervraagt met
behulp van een tolk een goedlachse
krijgsgevangene.
VOOR HET EERST hoorden we nu
uit de mond van ooggetuigen iets over
de strijdtactiek der noordelijke Chine
zen, die in massa's aanvielen, aanvan
kelijk successen boekten, maar ten
slotte te pletter liepen op de fantas
tische oorlogstechniek der Amerikanen.
Eén ding is me verder wel duidelijk
geworden en dat is, dat de moderne oor
log hoofdzakelijk een kwestie van tech
niek is, van kanonnen, tanks, mitrail
leurs en van vliegtuigen.
Wel sprongen de Turken aanvanke
lijk uit de toon, doordat zij bij voorkeur
met bajonet en klewang vochten, maar
door de enorme verliezen die zij hier
bij leden zijn zij hiervan teruggekomen
en hebben zich geheel bij de „mecha
nische" oorlogsvoering aangepast. Daar
naast moet de eenheid (het peleton,
de compagnie of het bataljon), in staat
zijn de nodige .slagkracht" te ont
plooien.
Een uitvloeisel hiervan is, dat de
Amerikaanse legerpaedagogiek gericht
is op het bijbrengen van gemeenschaps
besef: Het doordringen van de solda
ten dat zü enkel van belang zijn als
zij gezamenlijk optreden. En pas waar
dit sociale besef ophoudt begint de
discipline. In zoverre is er tussen de
Amerikaanse „drill" en de karakteri
stieke Duitse kadaverdiscipline een es
sentieel verschil.
Vlug een lading Lexington
cigarettes van America's best
tobaccos naar Zuid-Korea. Dat
houdt de moed er in en is
c!e vrede zó getekend.
(Advertentie, lag. Med.)
In het Amerikaanse systeem is dan
ook een „legale" plaats ingeruimd voor
critiek. In het welbekende gekanker,
dat in ieder leger voorkomt en dat
mijns inziens zelfs een noodzakelijke
uitlaatklep is, ziet men een klankbodem
van wat er onder de soldaten leeft.
DE SFEER IN HET Nederlandse de
tachement is er volgens kapitein van
Gorcum één van ruwe gemoedelijk
heid*). In een Oranje-Nassaukazerne is
het volslagen onvoorstelbaar, dat sol
daat Gerrit het compagniesbureau bin
nenloopt en z'n chef toebuldert: „Kapi
tein, mót je nog een bakkie koffie?..."
„Aan de Nederlandse fronten in Korea
kan dat wel", zegt kapitein van Gor
cum.
Iedere nationaliteit heeft zo zijn eigen
karakter. De Nederlandse afdeling is,
als ik het zo zeggen mag ook de teer-
hartigste. De Nederlanders zijn dege
nen, die het moeilijkst kunnen weige
ren. Korea is een hongerig land en de
transporttreinen die vaak stil staan of
langzaam rijden worden soms bestormd
door een leger vermagerde scharmin
kels, hoofdzakelijk kinderen.
Honderdduizenden soldaten kennen
de Koreaanse roep „tjap tjap" die eten
betekent. En als die roep de trein be
geleidt dan zijn het altijd weer de
Nederlanders die tenslotte zuchtend op
staan hun bagage uit de rekken halen
en hun halve rantsoen uit het coupé
raampje gooien.
De soldaten van Oosterse volkeren,
die armoede gewend zijn worden door
deze bedelarij niet vermurwd. Voor het
leed van hun medemensen zijn zij veel
meer afgestompt en het zijn daarom
misschien ook de fanatiekste vechters.
„En dan is daar het Belgische deta
chement" vervolgde kapitein van Gor
cum, „dat uit Walen en Vlamingen be
staat. In het gevecht zijn ze natuurlijk
één, maar zodra zij weer in hun stel
lingen of kampen teruggekeerd, of ze
slaan elkaar weer op hun gezicht".
NATUURLIJK ONTBREEKT ook de
humor niet. De humor die daar ont
staat waar de geestelijke- en lichame
lijke inspanning het grootst is, maar
ook en vooral di« het gevolg is van
misverstanden, voortkomend uit taal
moeilijkheden. En het is juist Korea,
waar voor het eerst in de geschiedenis
een internationaal leger van een der
gelijke omvang optreedt, dat deze hu
mor een grote plaats inneemt.
„Totn we opmarcheerden naar de
Heartbreak Ridge, langs de talrijke
posten der militaire politie die de
aanvoerwegen helpen bewaken, werd
een reus van een Brabander door een
M.P. aangehouden, die hem aan zijn
niet dicht-geknoopte borstzak trok.
„Hé, hé, shut it" barste de politie
man en rukte aan de knoop.
Gerrit keek hem verbaasd en onno
zel aan en begreep er niets van.
Plotseling zag ik zyn geziekt ver
helderen. Met een brede lach die zo
veel zei als „het is je van harte ge-
mitieve geneesmiddelen niet in leven
konden houden. Het was voor hen een
koud kunstje de Amerikaan zonder
vorm van proces af te maken.
In plaats daarvan namen zij hem
op, en brachten hem naar de Ame
rikaanse liniesOok bij het weghalen
uit het gevechtsterrein komt het vaak
voor, dat de Noord-Koreanen het vu
ren tijdelijk staken.
Wat de strijdvaardigheid van de
Noord-Koreanen betreft mag hij dan
niet perfect uitgerust zijn, gehard is
hij wel. Als men in een gevechtsactie
bij 40 graden vorst een vijand tegen
komt die ter wille van zijn beweeg
lijkheid in plaats van sneeuwschoenen
gympjes aan zijn voeten heeft, is dat
helemaal geen zeldzaamheid.
HET IS BEGRIJPELIJK dat de Ko
reaanse oorlog diep in het Koreaanse
cultuurleven heeft ingegrepen.
Het meest opmerkelijke is wel de
emancipatie van de vrouw, die enige
duizenden jaren aan de man onder
geschikt is geweest. Boek, film en ra
dio, het dagelijks contact met de „be
schaafde" Westerlingen zijn de oor
zaak van het feit, dat er tussen de
generaties en de sexen spanningen
ontstaan, die de „gezinsstructuur" vol
komen over hoop halen.
Vooral de oudere generatie kant
zich met toenemende heftigheid tegen
deze Westerse Invloed.
„Tientallen generaties hebben de Ko-
reanen, die overigens tijden van grote
culturele bloei hebben meegemaakt tus
sen de luizen en de kakkerlakken ge
woond, besluit kapitein van Gorcum
zijn verhaal, huisdieren waarbuiten
veel mensen het eenvoudig niet meer
stellen willen.
SOLDAAT L. J. SCHOU
TEN, die een dezer dagen
eveneens uit Korea, is terug
gekeerd heeft zo zijn eigen
gedachten over d% gemoede
lijke sfeer in het Nederland
se detachement in Korea.
„De onderlinge verstandhou
ding in de compagnie waarin ik
diende was niet al te best" ver
klaart hy. „Niet dat er veel
openlyke ruzies onder ons voor
kwamen. maar wel had je er
sterk de mentaliteit van de een
om de ander ter wille van een
paar „strepen" naar beneden te
drukken. Als hun dat gelukt
was vonden ze zichzelf hele ke
rels.
Overigens leek het deze militair
ook niet makkelijk om een leger
dat uit vrijwilligers van allerlei
allooi bestaat ook tot een inner
lijke eenheid om te smeden.
De discipline onder de Neder
landers vond soldaat Schouten
Dat werd my duidelijk, toen wij
eens een krottenstad zo groot als
Haarlem met D.D.T. en andere prepa
raten te lijf gingen.
Een oud, vergrijsd vrouwtje die
haar leven lang tussen huiselijk onge-
diertje had doorgebracht was helemaal
van slag af toen ze in haar hutje, dat
niet meer „leefde" terugkeerde
Of de geallieerde mogendheden,
nu de bestandstekening in zicht
schijnt te zijn zich tenslotte uit het
volkomen vernielde land zullen te-
wel erg straf. Wordt men uit de
frontlinie teruggenomen dan
komt men „op rust". Heel wat
soldaten prefereren echter de
frontlinie boven het vermoeiende
leven in de „rustkampen", waar
men niet buiten het prikkeldraad
komt (in tegenstelling tot de
Amerikanen) en waar het oefe
nen en nog eens oefenen is.
Merkwaardig was de opmer
king van de heer Schouten, dat
men voor de bewaking van het
krijgsgevangenenkamp op Koje,
berucht om zijn opstand ter be
waking geen Nederlanders wilde
hebben. Volgens hem zou dit zijn
oorzaak hebben in het feit, dat
de Nederlanders bekend stonden
wegens hun strenge discplinaire
opvattingen.
„Het was anders wel een
beroerd gezicht al die krijgsge
vangenen te zien excerceren,
zonder dat de Amerikaanse be
wakers er zich voor scheven te
interesseren, laat staan tot in
grijpen overgingen"
rugtrekken valt op dit ogenblik
nog met geen mogelijkheid te zeg
gen. Maar dat temidden van de
rokende puinhopen een nieuwe
geest is geboren is zeker.
Of dit ook een goede geest zal
blijken te zijn is vurig te hopen.
Maar zeker is het niet
Voor een afwijkende mening betref
fende deze gemoedelijkheid zie men
het bij het artikel geplaatste kader.
(Bijzondere correspondentie)
ZWEDEN ONDERSCHEIDT ZICH van de
andere Scandinavische landen. Het is groter, rijker
;n moderner. Met zijn hoge levensstandaard, jeugdige
wolkenkrabbertjes, nieuwerwetse woninginrichting en
verlichte stadsmensen heeft wel een trek van Amerika.
De Zweden zelf doen hun best zich te veramerikani
seren. Zij zijn veranderd. Het betreft hier niet zo zeer
Scandinavisch golden, verdwijnen, evenals de oude,
stoere romans. Daarvoor in de plaats is gekomen, wat
in de nieuwe Zweedse romans in geuren en kleuren
staat. De Zweden smullen ervan en trachten er, vol
gens eigen interpretaties, naar te leven. Men schrikt
even, als men achter de voorgevels van het keurige,
onschuldig uitziende, welopgevoede en weinig con-
gund, hoor" scheurde hjj het voorwerp
van zyn uniform en zei: „Dd&r... en
dat je d'r maar gelukkig mee mag
weze
NA ONZE AANKOMST begon het
oefenen, onze aanpassing aan het Ko
reaanse landschap en de gevechtsme
thodes die er toegepast werden. Maar
voor alles waren deze oefeningen er op
gericht om het lichamelijk uithoudings
vermogen op te voeren.
Want juist op het moment dat een
soldaat het uitkreunt en zegt niet meer
te kunnen moet hü nog dat allerlaatste
restje energie ifit zijn lichaam kunnen
puren, dat hem door een zware training
werd bijgebracht.
Door deze intensieve aanpak bereikt
de legerleiding bovendien dat het zelf
vertrouwen der mensen steeds groter
wordt.
„Als inlichtingenofficier kreeg ik na
tuurlijk de krijgsgevangenen die wij
maakten te ondervragen. Deze krijgs
gevangenen waren helemaal geen fa
natieke aanhangers van het communis
me of van een aggressief nationalisme.
De meesten waren door politieke com
missarissen geïntimideerd en vochten
alleen maar uit angst.
Zodra zij echter merken dat we
geenszins van plan waren hen te fu
silleren en zü daarentegen medisch
gecontroleerd, gevoed en gekleed wer
den, ontdooiden ze snel en bleken het
spontane en aangename praters te zün.
Velen wisten niet eens, dat ze in Korea
vochten en waren verbaasd als wü
hen vertelden hoe de vork in de steel
zat."
OVERIGENS ZIJN de Noord-Korea
nen en Chinezen behalve fanatieke
vechters volgens Oosterse begrippen
„sportieve" soldaten. Een uit Korea
gerepatrieerde soldaat illustreerde ons
dit niet enkele voorbeelden:
Een gevangen genomen Amerikaanse
korporaal was zo zwaar gewond, dat
de Noord-Koreanen hem met hun pri-
de materiële als wel de morele zijde van het alledaagse tinentale Stockholm, dat thans zijn 700 jarig bestaan
leven. Opvattingen en leefwijzen, die altijd als typisch uitleeft, kijkt.
HET IS ZWEDEN VOOR DE WIND GEGAAN. Toen andere landen na
verwoesting, ellende en economische verliezen opnieuw moesten beginnen, leek
Zweden een paradijs. Het had overvloedg van de oorlogsconjunctuur gepro
fiteerd. Het was, drijvend op hout en ijzererts, een welvarend land gewor
den. Het was het na-oorlogse Europa een paar sprongen voor. De socialis
tische regering zag de kans schoon om de materiële wedstand, in overeenstem
ming met haar politiek van volop werkgelegenheid en sociale voorzieningen,
af te ronden. Elke burger moest veilig worden gesteld. Een net van sociale
wetten en bepalingen werd over de volkshuisvesting gespreid. Wat Zweden
op soeiaaleconomisch gebied heeft gepresteerd, is imponerend, en huivering
wekkend tegelijk, vooral omdat het plafond al lang is bereikt. De laatste
jaren hebben zich, gekenmerkt door sociale standaarddaling.
HET MASSALE verzorgingsapparaat,
dat als de veel besproken sneeuwbal
heeft gewerkt, verslindt jaarlijks mil-
liarden. Op 't ogenblik worden ruim
300.000 personen geheel of gedeeltelijk
door de staat onderhouden. Hierover
wordt in de principiële sfeer niet veel
gepolitiseerd, en zeker niet als er ver
kiezingen in 't zicht zijn. Principiële
politiek wordt in Zweden nauwelijks
gevoerd, althans niet zoals men dat in
onze gewesten gewend is. De partijen
zijn politiek gekuist. De socialisten zijn
verburgerlükt en de liberalen gedragen
zich als nette socialisten. De conser
vatieven zijn liberaal en de agrariërs
zyn boeren in hart en nieren.
De volkshuishouding is goed ver
zorgd. De burgers, die in de maatschap-
PÜ bun weg niet kunnen vinden, wor
den bü de hand genomen. Elke Zweed
is geborgen. Na zün geboorte hoeft hü
maar in de rlksja van de staat plaats
te nemen om materieel veilig door het
leven te worden gereden. Hü wordt
gratis ter wereld gebracht, met behulp
■V:
Als inlichtingenofficier op weg naar de frontlinie.
(Rechts kapitein van Gorcum)
van lachgas en narcose, krügt tot z(jn
zestiende jaar kindertoeslag, kan op
kosten van de staat studeren of een
ambacht leren. Hü verdient een hoog
loon en is altijd gedekt tegen ongeluk
kige omstandigheden, tegenslagen en
stroppen. In het uiterste geval mag hü
voor rekening van de staat ontsporen,
al wordt hü dan niet direct met over
daad, luxe en betaalde vacantle ver
wend.
ER ZIJN WEINIG werklozen in Zwe
den, misschien enkele duizenden, maar
zü hebben recht op een uitkering van
circa 40 gulden per week, plus 1 gul
den per dag voor de vrouw en 75 cent
voor elk kind. Erg ruim hebben werk
loze gezinnen het niet, ook al komen
ze met duurtetoeslag en kindertoeslag
op f 325.per maand, maar het is geen
hongerlüden. Ze krijgen gratis hulp
in natura, kleding, levensmiddelen, ba
by-uitzetten. Volgens Zweedse normen
hebben dergelüke families een triest,
troosteloos bestaan. Ze kunnen niet met
de massa meedoen, niet elke dag bief
stuk, metworst en groente eten, geen
vacantiereisjes maken, zich geen be
scheiden uitgaansleven veroorloven. In
Zweden is dat erg.
Het overgrote deel van het volk is
gewend alles te besteden, wat het ver
dient. Het zet de tering naar de nering,
soms ook andersom. Dat kan vanwege
het soepele en diep ingrijpende voor-
schottensysteem en de afbetalingsmode.
Practisch alles kan op afbetaling
worden gekocht. Sommige restaurants
arrangeren partütjes en bruiloften, die
in maandelijkse termijnen kunnen wor
den betaald. De Zweden kunnen, zo te
zeggen, niet economisch met geld om
springen. Dat wreekt zich.
De lonen en salarissen zün hoog. Een
normaal arbeidersloon varieert van 400
tot 600 gulden. Vakarbeiders verdienen
enkele honderden meer. Vrouwelüke
werkkrachten worden büna even hoog
gesalarieerd. Met een slordige 1000 gul
den per maand kan een gezin zich vrü
goed bedruipen, althans als het een ge
zond financieel beleid voert. Maar het
moet dan niet doen zoals een Zweedse
kennis.
Hü heeft als ingenieur een maand
salaris van f 1200.Zün vrouw maakt
als directrice-secretaresse f 600.dus
samen verdienen ze het niet onaardige
sommetje van t 1800.—. Hun nieuwe
flat (f 400.— per maand) is voorzien
van alle comfort en luxe, op afbetaling
gekocht. In de garage beneden staat
een Mercedesje, dat binnen twee jaar
afbetaald moet zün. Na aftrek van de
kosten van levensonderhoud, amuse
ment, drank, belasting en hygiëne
blüft, na een „zuinige" maand een tien
tje over.
De dure bontmantel van mevrouw,
enkele gouden sieraden en geduren
de de zomer ook de radio met
pickup) zijn in het pandjeshuis on
dergebracht. Nee, het is geen schan
de om in Zweden Ome Jan in de arm
te nemen. Hü is in dienst van de
staat. De transacties met de pandjes
huizen zijn hier volkomen eerbaar en
natuur Ujk.
DIT IS EEN specifiek voorbeeld van
modern leven in Zweden. Wat de in
genieur op grote schaal doet, doen de
minder bedeelden in 't klein. Of dat,
over 't algemeen genomen, noodzake-
üjk is, is een vraag waarop de Zwe
den bevestigend antwoorden.
Talloze buitenlanders die hier werk
hebben gevonden, zün het daarmee
niet eens. Tienduizenden Polen, Bal
ten, Duitsers, Italianen en anderen, die
na de oorlog naar Zweden emigreerden,
zün met de neus in de boter geval
len. De arbeidersmarkt stond wfld
open voor hen. Zweden had arbeiders
nodig die hard wilden werken. Een
onderzoek heeft uitgewezen, dat de
meeste immigranten goed zün terecht
gekomen.
Ze konden binnen enkele jaren een
complete inboedel, stofzuiger, radio
en een behoorUjke garderobe over
sparen, dank zü de hoge lonen en
wat de Zweden liever niet beoefenen
spaarzin. De Zweden begrepen er
niets van. Leefden zij dan boven hun
stand?
Vele vrouwen hebben hun werk
kring buitenshuis. Ze helpen mee het
huishoudelijk budget in evenwicht te
houden. Ruim een half millioen ge
huwde vrouwen hebben inkomsten.
Ongeveer 20 percent van alle vrou
wen hebben een baan. In Stockholm is
het percentage 60 a 70. Gedurende de
laatste jaren is het aantal werkende
vrouwen sterk toegenomen. Verschil
lende factoren hebben dit in de hand
gewerkt. Vrouwen, die een betrekking
hebben, staan meer in aanzien. Ze zün,
wat kleding en uitgaan betreft, min
der afhankelük van de man. Zweed
se vrouwen zün duur in 't onderhoud.
Overigens is hun positie in het hu-
welük niet zo zeker en gegarandeerd
voor 't leven. Het aantal echtscheidin
gen is groot, en sedert 1943 verdub
beld. Als voornaamste oorzaken wor
den alcoholisme, erotische conflicten,
economische tegenslagen en woning
nood opgegeven. Uit de aard van deze
gezinsbedreigende omstandigheden kan
men heel wat afleiden. Wat er van het
gezinsleven en de opvoeding der kinde
ren terechtkomt, heeft problemen ge
schapen, die met veel kunst- en vlieg
werk en noga] rationeel worden behan
deld.