ALS INLICHTINGEN-OFFICIER AAN HET KOREAANSE FRONT Zweden verzorgt zijn burgers van de wieg tot het graf Eerste-klas voedsel en prima tabak houden het moreel op peil Amerikaanse drill is geen kadaverdiscipline Soldaat ziet het anders Echtscheidingsrechters en pandjesbazen hebben het echter veel te druk Bij Nederlandse detachement heerst een ruwe gemoedelijkheid Vrijwilligers [gelukkig] niet bestand tegen bedelkinderen EEN WIJZE RAAD Luxe en comfort op afbetaling ZATERDAG 27 JUNI 1958 ERGENS IN ALKMAAR WOONT EEN OFFICAER OP KAMERS. 's Ochtend, vroeg loopt hij naar zijn bureau en verricht er zijn normale dagelijkse werkzaamheden als operatieofficier voor Noord-Holland, toe gevoegd aan de territoriaal commandant Noord-West. 's Avonds studeert, hij sociale paedagogiek en houdt hij zich bezig met de problemen van de Nederlandse „massajeugd". Een fanatiek officier, deze kapitein Van Gorkum? Neen, dat niet. Maar wel een militair, die meer oorlogspraktijk heeft dan menig ander officier. Enige tijd geleden is hy uit Korea, waar hij als inlichtingen-officier fungeerde, teruggekeerd. In een inter view, dat wij een dezer dagen met hem mochten hebben, heeft hij ons een uitstekende kijk gegeven op enkele toestanden in Korea, welke hij tijdens zijn verblijf aldaar leerde kennen. ..DE EEN EN TWINTIGSTE JULI 1951 ver trokken wij met een Belgisch detachement uit de ha ven van Rotterdam" vertelt kapitein van Gorcum. Onderweg pikte wij in Athene een aantal Grieken op en even later nog een stel Abessijnen, zodat wij met een wel zeer cosmopolitisch gezelschap ongeveer een maand later in Poesan landden. Natuurlijk waren we benieuwd naar wat ons te wachten stond en toen we kennis maakten met de Nederlanders, die uit de frontlijn waren teruggetrok ken was het opvallend hoezeer deze mensen in optre den en voorkomen van ons verschilden. Zij waren vrijwel alle mager en vermoeid, maar lichamelijk niet temin zeer gezond. Een oorlog als in Korea vergt, vooral in de winter, het uiterste van de zenuwen der manschappen. De tijd die een soldaat in of vlak achter de gevechtslinies kan doorbrengen, ligt op acht a tien maanden. Worden zij daar langer gehandhaafd, dan neemt de geestelijke vermoeidheid der mannen sneller toe. Gedurende die tijd, houdt men echter met zeer goede resultaten de geestelijke en lichamelijke condi tie der manschappen op peil door het toedienen van zeer geselecteerde en meestal luxueuze voeding. Ana nas en peren op sap ijn eerder regel dan uitzondering. De voedselpakketten die regelmatig worden uitgedeeld bevatten een wetenschappelijk uitgekiende keur van consumptie- en rookartikelen die in belangrijke mate bijdragen tot een goede en tevreden stemming. Het klinkt natuurlijk nogal materialistisch, maar het is in een leger altijd van primair belang dat de voeding uitstekend is. Het zijn met name de Ameri kanen geweest, die dit hebben ingezien. Wat ónze jongens betreft, die waren allemaal tuk op macaroni... Kapitein van Gorcum flinks) ondervraagt met behulp van een tolk een goedlachse krijgsgevangene. VOOR HET EERST hoorden we nu uit de mond van ooggetuigen iets over de strijdtactiek der noordelijke Chine zen, die in massa's aanvielen, aanvan kelijk successen boekten, maar ten slotte te pletter liepen op de fantas tische oorlogstechniek der Amerikanen. Eén ding is me verder wel duidelijk geworden en dat is, dat de moderne oor log hoofdzakelijk een kwestie van tech niek is, van kanonnen, tanks, mitrail leurs en van vliegtuigen. Wel sprongen de Turken aanvanke lijk uit de toon, doordat zij bij voorkeur met bajonet en klewang vochten, maar door de enorme verliezen die zij hier bij leden zijn zij hiervan teruggekomen en hebben zich geheel bij de „mecha nische" oorlogsvoering aangepast. Daar naast moet de eenheid (het peleton, de compagnie of het bataljon), in staat zijn de nodige .slagkracht" te ont plooien. Een uitvloeisel hiervan is, dat de Amerikaanse legerpaedagogiek gericht is op het bijbrengen van gemeenschaps besef: Het doordringen van de solda ten dat zü enkel van belang zijn als zij gezamenlijk optreden. En pas waar dit sociale besef ophoudt begint de discipline. In zoverre is er tussen de Amerikaanse „drill" en de karakteri stieke Duitse kadaverdiscipline een es sentieel verschil. Vlug een lading Lexington cigarettes van America's best tobaccos naar Zuid-Korea. Dat houdt de moed er in en is c!e vrede zó getekend. (Advertentie, lag. Med.) In het Amerikaanse systeem is dan ook een „legale" plaats ingeruimd voor critiek. In het welbekende gekanker, dat in ieder leger voorkomt en dat mijns inziens zelfs een noodzakelijke uitlaatklep is, ziet men een klankbodem van wat er onder de soldaten leeft. DE SFEER IN HET Nederlandse de tachement is er volgens kapitein van Gorcum één van ruwe gemoedelijk heid*). In een Oranje-Nassaukazerne is het volslagen onvoorstelbaar, dat sol daat Gerrit het compagniesbureau bin nenloopt en z'n chef toebuldert: „Kapi tein, mót je nog een bakkie koffie?..." „Aan de Nederlandse fronten in Korea kan dat wel", zegt kapitein van Gor cum. Iedere nationaliteit heeft zo zijn eigen karakter. De Nederlandse afdeling is, als ik het zo zeggen mag ook de teer- hartigste. De Nederlanders zijn dege nen, die het moeilijkst kunnen weige ren. Korea is een hongerig land en de transporttreinen die vaak stil staan of langzaam rijden worden soms bestormd door een leger vermagerde scharmin kels, hoofdzakelijk kinderen. Honderdduizenden soldaten kennen de Koreaanse roep „tjap tjap" die eten betekent. En als die roep de trein be geleidt dan zijn het altijd weer de Nederlanders die tenslotte zuchtend op staan hun bagage uit de rekken halen en hun halve rantsoen uit het coupé raampje gooien. De soldaten van Oosterse volkeren, die armoede gewend zijn worden door deze bedelarij niet vermurwd. Voor het leed van hun medemensen zijn zij veel meer afgestompt en het zijn daarom misschien ook de fanatiekste vechters. „En dan is daar het Belgische deta chement" vervolgde kapitein van Gor cum, „dat uit Walen en Vlamingen be staat. In het gevecht zijn ze natuurlijk één, maar zodra zij weer in hun stel lingen of kampen teruggekeerd, of ze slaan elkaar weer op hun gezicht". NATUURLIJK ONTBREEKT ook de humor niet. De humor die daar ont staat waar de geestelijke- en lichame lijke inspanning het grootst is, maar ook en vooral di« het gevolg is van misverstanden, voortkomend uit taal moeilijkheden. En het is juist Korea, waar voor het eerst in de geschiedenis een internationaal leger van een der gelijke omvang optreedt, dat deze hu mor een grote plaats inneemt. „Totn we opmarcheerden naar de Heartbreak Ridge, langs de talrijke posten der militaire politie die de aanvoerwegen helpen bewaken, werd een reus van een Brabander door een M.P. aangehouden, die hem aan zijn niet dicht-geknoopte borstzak trok. „Hé, hé, shut it" barste de politie man en rukte aan de knoop. Gerrit keek hem verbaasd en onno zel aan en begreep er niets van. Plotseling zag ik zyn geziekt ver helderen. Met een brede lach die zo veel zei als „het is je van harte ge- mitieve geneesmiddelen niet in leven konden houden. Het was voor hen een koud kunstje de Amerikaan zonder vorm van proces af te maken. In plaats daarvan namen zij hem op, en brachten hem naar de Ame rikaanse liniesOok bij het weghalen uit het gevechtsterrein komt het vaak voor, dat de Noord-Koreanen het vu ren tijdelijk staken. Wat de strijdvaardigheid van de Noord-Koreanen betreft mag hij dan niet perfect uitgerust zijn, gehard is hij wel. Als men in een gevechtsactie bij 40 graden vorst een vijand tegen komt die ter wille van zijn beweeg lijkheid in plaats van sneeuwschoenen gympjes aan zijn voeten heeft, is dat helemaal geen zeldzaamheid. HET IS BEGRIJPELIJK dat de Ko reaanse oorlog diep in het Koreaanse cultuurleven heeft ingegrepen. Het meest opmerkelijke is wel de emancipatie van de vrouw, die enige duizenden jaren aan de man onder geschikt is geweest. Boek, film en ra dio, het dagelijks contact met de „be schaafde" Westerlingen zijn de oor zaak van het feit, dat er tussen de generaties en de sexen spanningen ontstaan, die de „gezinsstructuur" vol komen over hoop halen. Vooral de oudere generatie kant zich met toenemende heftigheid tegen deze Westerse Invloed. „Tientallen generaties hebben de Ko- reanen, die overigens tijden van grote culturele bloei hebben meegemaakt tus sen de luizen en de kakkerlakken ge woond, besluit kapitein van Gorcum zijn verhaal, huisdieren waarbuiten veel mensen het eenvoudig niet meer stellen willen. SOLDAAT L. J. SCHOU TEN, die een dezer dagen eveneens uit Korea, is terug gekeerd heeft zo zijn eigen gedachten over d% gemoede lijke sfeer in het Nederland se detachement in Korea. „De onderlinge verstandhou ding in de compagnie waarin ik diende was niet al te best" ver klaart hy. „Niet dat er veel openlyke ruzies onder ons voor kwamen. maar wel had je er sterk de mentaliteit van de een om de ander ter wille van een paar „strepen" naar beneden te drukken. Als hun dat gelukt was vonden ze zichzelf hele ke rels. Overigens leek het deze militair ook niet makkelijk om een leger dat uit vrijwilligers van allerlei allooi bestaat ook tot een inner lijke eenheid om te smeden. De discipline onder de Neder landers vond soldaat Schouten Dat werd my duidelijk, toen wij eens een krottenstad zo groot als Haarlem met D.D.T. en andere prepa raten te lijf gingen. Een oud, vergrijsd vrouwtje die haar leven lang tussen huiselijk onge- diertje had doorgebracht was helemaal van slag af toen ze in haar hutje, dat niet meer „leefde" terugkeerde Of de geallieerde mogendheden, nu de bestandstekening in zicht schijnt te zijn zich tenslotte uit het volkomen vernielde land zullen te- wel erg straf. Wordt men uit de frontlinie teruggenomen dan komt men „op rust". Heel wat soldaten prefereren echter de frontlinie boven het vermoeiende leven in de „rustkampen", waar men niet buiten het prikkeldraad komt (in tegenstelling tot de Amerikanen) en waar het oefe nen en nog eens oefenen is. Merkwaardig was de opmer king van de heer Schouten, dat men voor de bewaking van het krijgsgevangenenkamp op Koje, berucht om zijn opstand ter be waking geen Nederlanders wilde hebben. Volgens hem zou dit zijn oorzaak hebben in het feit, dat de Nederlanders bekend stonden wegens hun strenge discplinaire opvattingen. „Het was anders wel een beroerd gezicht al die krijgsge vangenen te zien excerceren, zonder dat de Amerikaanse be wakers er zich voor scheven te interesseren, laat staan tot in grijpen overgingen" rugtrekken valt op dit ogenblik nog met geen mogelijkheid te zeg gen. Maar dat temidden van de rokende puinhopen een nieuwe geest is geboren is zeker. Of dit ook een goede geest zal blijken te zijn is vurig te hopen. Maar zeker is het niet Voor een afwijkende mening betref fende deze gemoedelijkheid zie men het bij het artikel geplaatste kader. (Bijzondere correspondentie) ZWEDEN ONDERSCHEIDT ZICH van de andere Scandinavische landen. Het is groter, rijker ;n moderner. Met zijn hoge levensstandaard, jeugdige wolkenkrabbertjes, nieuwerwetse woninginrichting en verlichte stadsmensen heeft wel een trek van Amerika. De Zweden zelf doen hun best zich te veramerikani seren. Zij zijn veranderd. Het betreft hier niet zo zeer Scandinavisch golden, verdwijnen, evenals de oude, stoere romans. Daarvoor in de plaats is gekomen, wat in de nieuwe Zweedse romans in geuren en kleuren staat. De Zweden smullen ervan en trachten er, vol gens eigen interpretaties, naar te leven. Men schrikt even, als men achter de voorgevels van het keurige, onschuldig uitziende, welopgevoede en weinig con- gund, hoor" scheurde hjj het voorwerp van zyn uniform en zei: „Dd&r... en dat je d'r maar gelukkig mee mag weze NA ONZE AANKOMST begon het oefenen, onze aanpassing aan het Ko reaanse landschap en de gevechtsme thodes die er toegepast werden. Maar voor alles waren deze oefeningen er op gericht om het lichamelijk uithoudings vermogen op te voeren. Want juist op het moment dat een soldaat het uitkreunt en zegt niet meer te kunnen moet hü nog dat allerlaatste restje energie ifit zijn lichaam kunnen puren, dat hem door een zware training werd bijgebracht. Door deze intensieve aanpak bereikt de legerleiding bovendien dat het zelf vertrouwen der mensen steeds groter wordt. „Als inlichtingenofficier kreeg ik na tuurlijk de krijgsgevangenen die wij maakten te ondervragen. Deze krijgs gevangenen waren helemaal geen fa natieke aanhangers van het communis me of van een aggressief nationalisme. De meesten waren door politieke com missarissen geïntimideerd en vochten alleen maar uit angst. Zodra zij echter merken dat we geenszins van plan waren hen te fu silleren en zü daarentegen medisch gecontroleerd, gevoed en gekleed wer den, ontdooiden ze snel en bleken het spontane en aangename praters te zün. Velen wisten niet eens, dat ze in Korea vochten en waren verbaasd als wü hen vertelden hoe de vork in de steel zat." OVERIGENS ZIJN de Noord-Korea nen en Chinezen behalve fanatieke vechters volgens Oosterse begrippen „sportieve" soldaten. Een uit Korea gerepatrieerde soldaat illustreerde ons dit niet enkele voorbeelden: Een gevangen genomen Amerikaanse korporaal was zo zwaar gewond, dat de Noord-Koreanen hem met hun pri- de materiële als wel de morele zijde van het alledaagse tinentale Stockholm, dat thans zijn 700 jarig bestaan leven. Opvattingen en leefwijzen, die altijd als typisch uitleeft, kijkt. HET IS ZWEDEN VOOR DE WIND GEGAAN. Toen andere landen na verwoesting, ellende en economische verliezen opnieuw moesten beginnen, leek Zweden een paradijs. Het had overvloedg van de oorlogsconjunctuur gepro fiteerd. Het was, drijvend op hout en ijzererts, een welvarend land gewor den. Het was het na-oorlogse Europa een paar sprongen voor. De socialis tische regering zag de kans schoon om de materiële wedstand, in overeenstem ming met haar politiek van volop werkgelegenheid en sociale voorzieningen, af te ronden. Elke burger moest veilig worden gesteld. Een net van sociale wetten en bepalingen werd over de volkshuisvesting gespreid. Wat Zweden op soeiaaleconomisch gebied heeft gepresteerd, is imponerend, en huivering wekkend tegelijk, vooral omdat het plafond al lang is bereikt. De laatste jaren hebben zich, gekenmerkt door sociale standaarddaling. HET MASSALE verzorgingsapparaat, dat als de veel besproken sneeuwbal heeft gewerkt, verslindt jaarlijks mil- liarden. Op 't ogenblik worden ruim 300.000 personen geheel of gedeeltelijk door de staat onderhouden. Hierover wordt in de principiële sfeer niet veel gepolitiseerd, en zeker niet als er ver kiezingen in 't zicht zijn. Principiële politiek wordt in Zweden nauwelijks gevoerd, althans niet zoals men dat in onze gewesten gewend is. De partijen zijn politiek gekuist. De socialisten zijn verburgerlükt en de liberalen gedragen zich als nette socialisten. De conser vatieven zijn liberaal en de agrariërs zyn boeren in hart en nieren. De volkshuishouding is goed ver zorgd. De burgers, die in de maatschap- PÜ bun weg niet kunnen vinden, wor den bü de hand genomen. Elke Zweed is geborgen. Na zün geboorte hoeft hü maar in de rlksja van de staat plaats te nemen om materieel veilig door het leven te worden gereden. Hü wordt gratis ter wereld gebracht, met behulp ■V: Als inlichtingenofficier op weg naar de frontlinie. (Rechts kapitein van Gorcum) van lachgas en narcose, krügt tot z(jn zestiende jaar kindertoeslag, kan op kosten van de staat studeren of een ambacht leren. Hü verdient een hoog loon en is altijd gedekt tegen ongeluk kige omstandigheden, tegenslagen en stroppen. In het uiterste geval mag hü voor rekening van de staat ontsporen, al wordt hü dan niet direct met over daad, luxe en betaalde vacantle ver wend. ER ZIJN WEINIG werklozen in Zwe den, misschien enkele duizenden, maar zü hebben recht op een uitkering van circa 40 gulden per week, plus 1 gul den per dag voor de vrouw en 75 cent voor elk kind. Erg ruim hebben werk loze gezinnen het niet, ook al komen ze met duurtetoeslag en kindertoeslag op f 325.per maand, maar het is geen hongerlüden. Ze krijgen gratis hulp in natura, kleding, levensmiddelen, ba by-uitzetten. Volgens Zweedse normen hebben dergelüke families een triest, troosteloos bestaan. Ze kunnen niet met de massa meedoen, niet elke dag bief stuk, metworst en groente eten, geen vacantiereisjes maken, zich geen be scheiden uitgaansleven veroorloven. In Zweden is dat erg. Het overgrote deel van het volk is gewend alles te besteden, wat het ver dient. Het zet de tering naar de nering, soms ook andersom. Dat kan vanwege het soepele en diep ingrijpende voor- schottensysteem en de afbetalingsmode. Practisch alles kan op afbetaling worden gekocht. Sommige restaurants arrangeren partütjes en bruiloften, die in maandelijkse termijnen kunnen wor den betaald. De Zweden kunnen, zo te zeggen, niet economisch met geld om springen. Dat wreekt zich. De lonen en salarissen zün hoog. Een normaal arbeidersloon varieert van 400 tot 600 gulden. Vakarbeiders verdienen enkele honderden meer. Vrouwelüke werkkrachten worden büna even hoog gesalarieerd. Met een slordige 1000 gul den per maand kan een gezin zich vrü goed bedruipen, althans als het een ge zond financieel beleid voert. Maar het moet dan niet doen zoals een Zweedse kennis. Hü heeft als ingenieur een maand salaris van f 1200.Zün vrouw maakt als directrice-secretaresse f 600.dus samen verdienen ze het niet onaardige sommetje van t 1800.—. Hun nieuwe flat (f 400.— per maand) is voorzien van alle comfort en luxe, op afbetaling gekocht. In de garage beneden staat een Mercedesje, dat binnen twee jaar afbetaald moet zün. Na aftrek van de kosten van levensonderhoud, amuse ment, drank, belasting en hygiëne blüft, na een „zuinige" maand een tien tje over. De dure bontmantel van mevrouw, enkele gouden sieraden en geduren de de zomer ook de radio met pickup) zijn in het pandjeshuis on dergebracht. Nee, het is geen schan de om in Zweden Ome Jan in de arm te nemen. Hü is in dienst van de staat. De transacties met de pandjes huizen zijn hier volkomen eerbaar en natuur Ujk. DIT IS EEN specifiek voorbeeld van modern leven in Zweden. Wat de in genieur op grote schaal doet, doen de minder bedeelden in 't klein. Of dat, over 't algemeen genomen, noodzake- üjk is, is een vraag waarop de Zwe den bevestigend antwoorden. Talloze buitenlanders die hier werk hebben gevonden, zün het daarmee niet eens. Tienduizenden Polen, Bal ten, Duitsers, Italianen en anderen, die na de oorlog naar Zweden emigreerden, zün met de neus in de boter geval len. De arbeidersmarkt stond wfld open voor hen. Zweden had arbeiders nodig die hard wilden werken. Een onderzoek heeft uitgewezen, dat de meeste immigranten goed zün terecht gekomen. Ze konden binnen enkele jaren een complete inboedel, stofzuiger, radio en een behoorUjke garderobe over sparen, dank zü de hoge lonen en wat de Zweden liever niet beoefenen spaarzin. De Zweden begrepen er niets van. Leefden zij dan boven hun stand? Vele vrouwen hebben hun werk kring buitenshuis. Ze helpen mee het huishoudelijk budget in evenwicht te houden. Ruim een half millioen ge huwde vrouwen hebben inkomsten. Ongeveer 20 percent van alle vrou wen hebben een baan. In Stockholm is het percentage 60 a 70. Gedurende de laatste jaren is het aantal werkende vrouwen sterk toegenomen. Verschil lende factoren hebben dit in de hand gewerkt. Vrouwen, die een betrekking hebben, staan meer in aanzien. Ze zün, wat kleding en uitgaan betreft, min der afhankelük van de man. Zweed se vrouwen zün duur in 't onderhoud. Overigens is hun positie in het hu- welük niet zo zeker en gegarandeerd voor 't leven. Het aantal echtscheidin gen is groot, en sedert 1943 verdub beld. Als voornaamste oorzaken wor den alcoholisme, erotische conflicten, economische tegenslagen en woning nood opgegeven. Uit de aard van deze gezinsbedreigende omstandigheden kan men heel wat afleiden. Wat er van het gezinsleven en de opvoeding der kinde ren terechtkomt, heeft problemen ge schapen, die met veel kunst- en vlieg werk en noga] rationeel worden behan deld.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 10