De honger is de Oostduitsers
niet op het gelaat te lezen
Drieduizend militaire wagens
te middernacht in beweging
Geen direct optimisme over de
conferentie Grote Vier
Vergadering Opperste Sovjet in
Kremlin begonnen
Amerikanen spelen politiek
spel in Berlijn
Amerikaans reuzenvliegtuig
in zee gestort
Verantwoordelijke taak voor
verkeersdetachemen ten
„Vrije lucht" goed
propagandamiddel
Benelux - protocollen
vervullen oude wens
De FUNCTIES van
maarschalk Juin
Adenauers plannen
voor Baden-Baden
Donderdag 6 Aug. 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
78e Jaargang No- 1207
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
door
H. M. KOEMANS
WEER 62 000 PAKKETTEN
Voedselpakket gaat in kinderwagen
Doden en overlevenden
opgepikt
Het Sovjet-antwoord aan 't Westen
Grondige studie van nota
noodzakelijk
Het luchtincident
Washington eist
schadevergoeding
Deze week geen tomaten
meer naar Engeland
In 1953 f 100 milliard
voor defensie
Concentratie „Drietandbegonnen
Langste „marsserie'
voertuigen
167
Verzoek 0111 vrijlating van
de Brit Sanders
Grot Pierre St. Martin
Het Frans-Spaanse
geschil bijgelegd
WEERBERICHT
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 6264
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN
Advertenties 16 ct p. m.nv
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.— elk woord meet
5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal 6.05, per
maand 2.02 bij vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen 1 0.4ü
PERLIJN, 2 Augustus. De gedachten, die ik in mijn eerste stuk ont
wikkelde, hebben mij niet losgelaten. Integendeel, hoe langer ik in dit
Berlijn rondkijk des te sterker ze worden- Soms is er de indruk dat de
grondproblemen van de wereld hier veraf en gering lijken, omdat het
gebied van 340 vierkante mijl, waarop ze spelen, ten slotte klein is;
60ins lijken de vraagstukken om dezelfde redenen spookachtig groot.
Het is niet mogelijk een duidelijke scheiding te maken tussen sociale,
economische en politieke aspecten. Berlijn is de rommelpot in de meest
letterlijke betekenis van het woord. Een bijzonder pientere pers-officier
xan de Amerikanen was stomverbaasd toen we hem vroegen wat de
autoriteiten met de voedseluitdeling eigenlijk willen bereiken, want,
„hoe kun je met een lege maag over politiek praten" en „wat moet de
trots van de communisten een knauw krijgen".
pISTEREN zijn de bewoners van de
Russische zone bij honderdduizen
den gekomen. Ik zou liegen, indien ik
zei, dat deze mensen kennelijk hon
ger lijden. Daar is geen sprake van.
Acht jaar Russische bezetting hebben
op de gezichten bepaald minder spo
ren achtergelaten dan vijf jaar Duitse
in Nederland. Dat staat wel vast. Al
licht, de mensen zouden gek zijn, in
dien ze niet gingen halen wat ze voor
niets kunnen krijgen. Ze zien er wel
zorgelijk, vreugdeloos, gedrukt en dof
uit. Hun discipline is bewonderens
waardig. Ze hebben dan ook een lan
ge en harde school doorlopen: van
ltw3 af.
■WMMIIMllllllHlllllillllWllllllllllllllllllilllMWIiW««MWl
De Amerikanen wachten zich er wel
voor de nadruk openlijk op de poli
tiek te leggen. Iedere oorlog is onmen
selijk. Een koude is dat ook. Ge er
vaart dit het sterkst op de sectoren-
grens. Daarachter, waar de rode vlag
gen waaien, heerst de stilte van een
kerkhof. Je wordt er als een wereld
wonder bekeken. Praten doet men
niet. Geen woord, zelfs geen teken
van enige (onuitgesproken) goede
verstandhouding. De muren hebben
immers oren en de puinhopen ogen.
De Amerikanen daveren eenvoudig
van gerichte propaganda. Hun Rias-
zender is een machtig apparaat. Mach
tiger is de publiciteit van „mond tot
mond". Eisenhower's 15 millioen dol
laraanbod betekent practisch vet en
meel en melk, maar is veel meer een
zet op het politieke schaakbord. „Wij
noemen het een spel", zei een van
onze vrienden. En als men ziet welke
ontzaglijke hoeveelheden worstjes, ge
bak. sandwiches van 's morvroeg
tot 's avonds laat alleen op de min of
meer herrezen Kurfürstendamm door
West-Berlijners worden gegeten en
men bedenkt, dat op een steenworp
afstand tienduizenden staan, die met
hun Oostmarken niet eens een tram
kaartje kunnen kopen; indien men
hoort, dat de ondergrondse treinen bij
de sectorgrens precies tegelijk passe
ren (opdat er geen in Westen of Oos-
Het bnreau van het (socialistische.)
algemene Belgische Vakverbond heeft
verklaard van oordeel te zijn, dat de
Beneluxprotocollen van Den Haag in
grote trekken tegemoetkomen aan de
bezwaren, die tevoren waren uitgespro
ken tijdens een bijeenkomst van de
socialistische vakbonden van e'f'e-
Nederland en Luxemburg te 'S-ller-
togenbosch.
Het bureau verheugt zich over de
oprichting van een interparlementaire
adviserende raad, doch betreurt het
dat op geen enkele wijze overleg met
vakorganisaties is voorzien. Het vak
verbond wenst betrokken te zijn bij
de besprekingen onder meer betreffen
de lonen, sociale maatregelen en werk
gelegenheid.
Ondanks de scherpe maatregelen
van de SED en Oostduitse spoor
wegen bevonden zich gisterenmorgen
vroeg weer duizenden Oostberlijners
in West-Berlijn om aldaar de Ameri
kaanse levensmiddelenpakketten in
ontvangst te nemerv Er werden gis
teren 62.(100 pakketten uitgereikt. Het
totaal is daarmee gestegen tot 1.455.000
He mensen waren per rijwiel, autobus
en ook wel per trein gekomen.
Westberlijnse bladen hebben de aan
dacht gevestigd op de nood van de
250 000 werkloze Westberlijners en een
beroep op het stadsbestuur en het pu
bliek gedaan om de eigen armen te
nelpen. Overigens wordt gemeld, dat
net in de Sovjetzin uitgevaardigde
reisverbod naar Berlijn thans weer is
verzacht en ook de Volkspolitie de
contróle aan de lectorgrens verzwakt
ten wordt „achtergehouden"); In
dien men verneemt, dat de Russen
geheel nieuwe spoor- en waterwegen
ron,d Berlijn hebben aangelegd om
West-Berlijn te ontgaan, dan is de
kwalificatie „waanzinnig" voor deze
situatie bepaald een gematigde.
r\E DUITSE stedelijke overheid ziet
de dingen uiteraard geheel anders.
Zij deelt namelijk het voedsel uit,
gelijk een oom uit Amerika. West-
-lerlijn houdt een voorraad voor zes
maanden in stand, opdat geen verras
singen kunnen voorkomen. Deze voor
raad wordt nu aangesproken. De Ame-
ïikaanse zendingen per schip vullen
ar weer aan. Zo wil men doorgaan
tot ongeveer half Augustus. Wat daar
na komt kon de waarnemend burge
meester van Berliin ons nog niet zeg
gen. Trouwens: plannen op betrekke
lijk lange termin maken is niet moge
lijk, omdat het Oosten een uitermate
onberekenbare tegensne'er is. Het ele
ment Verrassing heeft tot nu toe in
Berlijn een enorme rol gespeeld.
Wellicht komt bij de lezer de vraag
cp, uit welke klassen deze voedsel-
,-a.ers stammen. Ik heb de sterke in
druk, dat meer dan 95% uit de wer
kende stand komt. Bij een steekproef
van een uur heb ik geen intellectueel
kunnen ontdekken. Betekent dit, dat
i_c „hogere" klassen daarginds eten
genoeg hebben? Dat zij dus een be
voorrechte positie innemen? Ik kan
het niet geloven, maar het is een veeg
token dat ik la! van boeren ontmoet
te uit typische landbouwstreken, die
behalve voedsel wat „frisse, vrije
lucht" kwamen opdoen, zoals een van
hen opmerkte.
Deze democratische lucht is voor de
Amerikanen verreweg het belangrijk
ste propagandamiddel. Toen een paar
jaar geleden een paar millioen Oost
duitse jongeren in Oost-Berlijn de
monstreerden en in de Westelijke
sectoren een kijkje kwamen nemen,
was dit koren op de Amerikaanse mo
len. Deze Amerikanen hebben de ge
lukkige eigenschap, dat zij geen pro
blemen maken. Zij denken modern en
direct over de dingen; zien ze niet
complexer dan ze zijn; ze beschikken
over de beste en altijd de laatste ge
gevens en improviseren met bewon
derenswaardige durf en doeltreffend
heid. Ik geloof, dat ze daarom in ieder
vraagstuk zo'n door en door gezonde
positie innemen. Ik durf wel zeggen,
dat het heerlijk is eens met ongecom
pliceerde mensen om te gaan. Mis
schien zelfs is Berlijn voor ons daar
om zo ingewikkeld, omdat wij, oude
cultuur-lingen, zoingewikkeld zijn.
Daarover moet ik nog eens denken.
Intussen gaat het leven in alle roezig
heid verder. Wat hindert het: de
ruïne van de Kaiser Wilhelm Ge-
dachtniskirche zal wel blijven be
staan.
I
Amerikaanse en Britse schepen en
vliegtuigen zijn gisteren een uitge
breide speurtocht begonnen naar een
Amerikaanse verkennings-bommen-
werper, een Convair R B-36, één der
grootste types ter wereld. Het toestel
is 's morgens vroeg met brandende
motoren in de Atlantische Oceaan
neergekomen op ongeveer 500 mijl ten
Westen van de Ierse kust. Aan boord
bevonden zich veertien vliegers en
negen officieren der Amerikaanse
luchtmacht.
Uit een serie noodseinen van het
MAAR AANLEIDING VAN het Sov
jet-antwoord op het Westelijke
voorstel om een bijeenkomst van de
ministers van Buitenlandse Zaken der
Grote Vier te beleggen, heeft het Brit
se ministerie van Buitenlandse Zaken
verklaard, dat de Russen het Weste
lijke voorstel weliswaar niet hebben
verworpen, maar dat de aard der con
ferentie zoals zij deze zien. zo zeer
verschilt van de bedoelingen van de
Westelijke mogendheden, dat het Sov-
jetantwoord eerst terdege moet wor
den bestudeerd, alvorens er officieel
commentaar op kan worden gegeven.
In diplomatieke kringen in Londen
verwacht men zelfs, dat de voorwaar
den door de Russen voor de conferen
tie Besteld zo zijn. dat het voorstel van
Moskou door de Westelijke mogendhe
den zal worden verworpen.
Zo acht men het aan Westelijke zijde
onaanvaardbaar, dat communistisch
China wordt betrokken in een bespre
king van „maatregelen om de inter
nationale spanningen te verminderen"
voordat is gebleken, hoe de gedrags
lijn der Chinese communisten zal zijn
op de a.s. politieke conferentie over
Korea.
In Washington acht men ook een
overleg met Engeland en Frankrijk
over de nota noodzakelijk. In de West-
duitse hoofdstad vreest men. dat op
een conferentie als door de Russen
voorgesteld, de belangen van Duits-
Na een gisterochtend gehouden ver
gadering van de Franse ministerraad
is vernomen, dat maarschalk Juin
twintig Augustus het opperbevel van
alle strijdkrachten van de midden-Eu-
ropese sector op zich zal nemen. Als
inspecteur-generaal van het Franse le
ger en als voorzitter van de commissie
van chefs van d~ Generale Staf zou
hij vervangen worden door generaal
Ely. Men meent verder te weten, dat
generaal Marcel Capentier maarschalk
Juin bij de SHAPE, het geallieerde
hoofdkwartier, zal vervangen als op
perbevelhebber van de landstrijdkrach
ten van de Midden-Europese sector.
Juin zou de functie van vice-voor-
zitter van de Opperste Raad der na-
tionale verdediging behouden.
land zullen worden opgeofferd aan re
gelingen van andere vraagstukken. Zo
is in elk geval de gedachte in kringen
van Adenauer. De socialisten juichen
de Russische nota toe- De Franse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Bi-
dault, noemde de Sovjetnota niet erg
bemoedigend. Andere Parijse kringen
menen te moeten concluderen, dat nu
Rusland zo ruime besprekingen wenst,
algehele overeenstemming tussen Oost
en West kan worden bereikt.
vliegtuig werd opgemaakt, dat ver
schillende inzittenden met hun val
schermen uit het toestel waren ge
sprongen. De weersomstandigheden in
het betrokken gebied waren niet best.
De zee was ruw. Verkenningsvliegtui
gen namen later op de dag wrakstuk
ken en ook een aantal overlevenden
op zee waar. Het Britse vrachtschip
„Manchester Shipper" heeft gister
avond vijf overlevenden en twee lij
ken van leden der bemanning opge
pikt.
Het vliegtuig was op weg van de
basis Travis in Californië naar La-
kenheath in Oost-Engeland. Het heeft
een spanwijdte van zeventig meter,
een lengte van bijna vijftig meter en
is ruim veertien meter hoog. Het heeft
tien motoren en een maximum ge
wicht van ruim 162 ton.
Bondskanselier Adenauer heeft gis
teren, vóór zijn vertrek uit Bonn naar
Baden-Baden, te kennen gegeven, dat
hij van plan is op de ministerconfe
rentie voor te stellen nauwkeurige ge
dragslijnen voor de bewoordingen van
de voornaamste passages van het ver
drag voor een politieke gemeenschap
aan te nemen en een commissie van
deskundigen voor de uitwerking van
het verdrag samen te stellen. Enkele
der voornaamste beginselen dienen
volgens Adenauer te zijn directe ver
kiezing van de afgevaardigden van
het Europese parlement en algehele
economische integratie van de deel
nemende landen.
De voedselstrijd In Berlijn. Deze
Oostberlijners verstoppen hun voed
selpakket op de bodem van hun
kinderwagen in de hoop, dat de
Volkspolitie hen ongestoord de
sectorgrens zal laten passeren.
De regering der Ver. Staten i.eeft
gisteren een „pass.; .de schadevergoe
ding" van de Sovjet-Unie geëist voor
het neerschieten van een Amerikaanse
bommenwerper boven de Japanse zee
op 19 Juli j.1. In de nota wordt de
Moskouse lezing van het incident ver
worpen en krachtig tegen de aanval
geprotesteerd. Ook wordt een grondig
onderzoek verzocht naar de verblijf
plaats van de zestien leden van ae
bemanning van het neergeschoten toe
stel. De schadevergoeding wordt niet
alleen voor de bommenwerper ge
vraagd, maar ook voor de eventueel
verloren gegane mensenlevens.
Inmiddels is ook een nieuwe Sovjet
nota over het incident verschenen.
Het vorige protest der Amerikanen
over het neerschieten van het vlieg
tuig wordt afgewezen. Gezegd wordt,
dat de Amerikaanse bommenwerper
het Sovjetgebied bij Wladiwostok
schond, door Russische vliegtuigen
werd onderschept en door het vuur
der Sovjetjagers werd verdreven.
De Russische regering zegt geen en
kele inlichting over de bemanning
van het vliegtuig te hebben, daar het
wegvloog in de richting van de zee.
Volgens Washington echter zouden 16
leden der bemanning zijn gered door
Russische schepen. Een lid werd op
gepikt door een Amerikaanse torpedo
jager.
In verband met de prijsontwikke
ling van tomaten op de Engelse markt
heeft het Bedrijfschap voor groenten
en fruit beslóten voor Donderdag,
Vrijdag en Zaterdag geen uitvoer-
machtigingen voor de export van to
maten naar Engeland af te geven.
Reeds uitgereikte en niet gerealiseer
de uitvoermachtigingen verliezen hun
geldigheid op Donderdag te 0.00 uur.
In het door extra wachtposten be
waakte Kremlin is Eisteren de verga
dering van de Opperste Sovjet begon
nen met een bijeenkomst van zeshon
derd afgevaardigden. De zitting zal
drie of vier dagen duren. Malenkov
werd door de afgevaardigden bij zijn
binnenkomst luid toegejuicht. Men
aanvaardde een agenda van twee pun
ten. nl. Bekrachtiging van de staatsbe
groting voor 1953 en het begrotingsver-
slag 1951—1952, alsmede bekrachtiging
van enkele tussentijds genomen beslui
ten. De voorgestelde agenda werd een
stemmig aanvaard.
De openingsbijeenkomst werd behal
ve door Malenkov o.a- bijgewoond door
maarschalk Worosjilov, Molotov en de
secretaris-generaal van het centraal-
comité der partij Kroesjtsjev. In de di
plomatenloge bevonden zich talrijke
buitenlandse vertegenwoordigers, w.o.
de ambassadeurs van de VS, Engeland
en de zaakgelastigde van Frankrijk.
Voor de verenigde vergadering van
de Opperste Sovjet (Raad van de Unie
of Eerste Kamer en Raad der Nationa
liteiten of Tweede Kamer) hield de
minister van Financiën. Zwerev, gis
teravond zijn begrotingsrede. De ont
werpbegroting sluit met een overschot
van ruim 12 milliard gulden. De ge-
(Van een onzer redacteuren)
yANNACHT OM 0.01 UUR werd begonnen met het samenbrengen van
de krijgsmacht, waarvan de onderdelen op verscheidene ver uiteen
gelegen plaatsen niarsvaardig waren gemaakt. Circa 3000 gemotoiiseer-
de eenheden, in marsformatie opgesteld in de mobilisatiecentra van de
derde divisie kwamen te middernacht in beweging. Met een voor
geschreven gemiddelde van 33 kilometer per uur waren de marsseries,
waarvan de langste uit 167 voertuigen bestond, gestart naar het con
centratiegebied, gelegen in Oost-Brabant ten Westen van de Maas. Uit
massale gemotoriseerde vervoer stond onder centrale leiding van het
hoofd verkeers-staf, die voortdurend voeling hield met een dertigtal
verkeersdetaohementen, die waren uitgezonden naar verschillende be
langrijke verkeersknooppunten en andere plaatsen waar opstoppingen
mogelijk waren.
UET „MARSBEVEL" werd reeds gis-
teren in de loop van de avond ge
geven. Dit bevel hield in dat de
voorste wagen van iedere colonne om
0.01 uur een nrder aangeduid aan
vangspunt moest passeren, Voor een
vlot verloop van het geheel was iedere
marsserie samengesteld uit eenheden
van 25 wagens r..et een onderlinge af
stand van 50 meter. De marseenheden
volgden met vier minuten tussen
ruimte op elkaar. Het geef» een tar-
dige indruk van de omvang van dit
concentratievervoer, wanneer men
weet dat de marsserie van 167 voer
tuigen 37 minuten beschikbaar had om
een bepaald punt te passeren.
De gedeeltelijk uit leden van de Ko
ninklijke Marechaussee bestaande ver
keersdetaohementen hadden de verant
woordelijke taak, te controleren of het
passeren van de kritieke punten pre
cies volgens het marsschema geschied
de.
Het kleinste oponthoud -noest on
middellijk worden gerapporteerd aan
de verkeersstaf, die zo nodig inciden
tele wijzigingen in het schema kon
aanbrengen.
Terwijl wij dit schrijven is in onze
onmiddellijke nabijheid het transport
van 22 houwitsers van 155 mm, getrok
ken door enorme High Speed tracto
ren, in volle gang. Dit transport ge
schiedde per trein, ten einde het we
gennet in het vriendelijke Brabant
nog enigszins te sparen....
De aftredende Hongaarse gezant te
Londen, Imre Horvath, heeft gisteren
de vrouw van de in Hongarijë ge
vangen gehouden Britse zakenman
Sanders beloofd een persoonlijke bood
schap met een verzoek om vrijlating
van Sanders aan de president van Hon
garijë te overhandigen.
raamde inkomsten bedragen 543.3 mil
liard, de uitgaven 530.5 milliard roebel-
(Een roebel is ongeveer 95 cent).
Voor de strijdkrachten is op de be
groting 1953 een bedrag van 110.2 mil
liard roebel uitgetrokken, tegen 113.8
milliard (het hoogste cijfer sinds 1945)
in 1952. De defensiekosten bedragen
dus 20.8 procent van het totaal der uit
gaven.
Sprekende over deze uitgaven ver
klaarde de minister, dat de Sovjet-
Unie. terwijl zij een politiek van vrede
en vriendschap voert, verdedigings
maatregelen treft tegen de vijanden
van de vrede en de uitgaven voor de
defensie de verdedigingscapaciteit van
het land sterk zouden verbeteren.
Andere posten op deze begroting
zijn: nationale economie 192.5 milliard
(180.4 in 1952) en sociale cultuur 129 8
milliard (124.8 in 1952). Zwerev noem
de de begroting een zaak tot verdere
versterking van de kracht van de
Sovjet-Unie bij het uitvoeren van haar
program van economische en culturele
opbouw en verhoging van de levens
standaard van het volk. Hij kondigde
verlaging van de belastingen aan vcor
categorieën van de plattelandsbevol
king. De avondvergadering werd be
halve door bovengenoemden o.a. ook
bijgewoond door Boelganin, Saboerov
en Swernik.
De 23 Franse onderzoekers, die wil
den afdalen in de grot Pierre Saint
Martin, in de Pyreneeën, zijn gisteren
tot overeenstemming gekomen met de
Spaanse autoriteiten, die tot dusverre
de Fransen de toegang tot de grot ont
zegden, omdat deze haars inziens op
Spaans grondgebied ligt.
Men is nu overeengekomen het be
trokken gebied voorlopig als „neu
trale zone" te beschouwen, totdat een
speciale commissie de Spaanse aan
spraken zal hebben onderzocht. Voorts
werd besloten, dat vier Spaanse geo
logen aan de tocht kunnen deelnemen,
waardoor gesproken zal worden van
een „Frans-Spaanse" expeditie. In ruil
voor deze Franse concessies, heeft de
Spaanse regering aangeboden het on
derzoek financieel te steunen.
Het doel van de tocht is tweeledig:
1. Het naar boven brengen van het
stoffelijk overschot van Marcel Lou-
bens, die bij de expeditie van het vo
rige jaar het leven liet en in de grot
werd begraven; 2. Het nagaan van de
loop van een onderaardse rivier, die
men wil gebruiken voor het opwek
ken van electrische stroom.
Verwachting tot hedenavond;
VEEL BEWOLKING
Veel bewolking met enkele ver
spreid optredende buien. Matige,
in het Noorden van het land af
en toe krachtige Westelijke wind.
Overdag iets hogere temperatu
ren.
Vrijdag: Zon op 5.10, onder 20.30.
Maan op 2.23, onder 19.24.
