Mobilisatie-systeem verouderd Ds I. S. Kijne keerde terug uit Nieuw Guinea Narrofoondienst een groeiend succes KLM hield het reisdoel voor de pers geheim Met Super-Connie naar Kopenhagen Doorgaan op oude weg brengt onze defensie in gevaar Na dertig jaren zendingsarbeid Amsterdamse student leeft van telefonische moppentapperij HET TOESTEL Tal van overtreders veroordeeld DELESSEN VAN „DRIETAND" De oefening telde enige tekortkomingen Na val van vrachtauto overleden Sta op meteen mop Stoottroeper van het Christendom Haagse bloemenkoningin onder de passagiers Aardappelmoeheid Film over Maarten Luther (Van een militaire medewerker) de mobilisatie- en concentratieoefening van de derde divisie is afgelopen, is het moment gekomen, om de uit deze oefening te trekken lessen eens nader onder het oog te zien. Allereerst kunnen wij inderdaad constateren, dat de voorbereidingen onder verant woordelijkheid van de Nederlandse Territoriale Bevelhebber, gene raal S. C. Buurman van Vreden, uitstekend waren. Het mobilisatie systeem als zodanig heeft goed voldaan. Daarnaast was het inder daad verheffend te zien, hoe een ieder van hoog tot laag mee werkte, terwijl ook de burgerij van een grote geïnteresseerdheid blijk gaf. Het vervoer van de troep uit de mobilisatiecentra naar het con centratiegebied gaf hier en daar nog wel eens haken en ogen, maar in het algemeen kan men daar toch wel over tevreden zijn, al moeten wij niet vergeten, dat de colonnes met volle lichten konden rijden, wat in werkelijkheid vermoedelijk wel niet het geval zou zijn geweest. Nu kan men wel zeggen, dat concentratievervoeren „nog" in vredestijd, dus voor het uitbreken van de vijandelijk heden, zullen worden uitgevoerd, maar dat is een zaak, waarvoor geen enkele tacticus, als hij eerlijk wil zijn, zijn hand in het vuur durft steken. DE TIJDEN zijn, sinds onze mobili saties in 1914 en 1939, radicaal veranderd. Toen moest iedereen mo biliseren. De een had wat meer troe pen onder de wapenen dan de an der, maar daar kon geen der par tijen mee beginnen. Eerst moesten de massalegers via een mobilisatie onder de wapenen komen. Thans staan achter het IJzeren Gordijn ruim 200 divisies op volle oorlogs sterkte. Dag en nacht klaar. Elk ge wild moment kunnen zij zonder meer in actie komen. Daarnaast een lucht vloot, die op zeker 20000 vliegtuigen wordt geschat. Die geweldige, direct aanwezige macht is het grote gevaar van het heden. Bovendien heeft men allerwegen gedurende de tweede wereldoorlog de grote, doorslagge vende voordelen van een snel en ver rassend optreden ervaren. Als Mos kou tot de aanval wenst over te gaan en in een dictatuur is het over schakelen van een vredesoffensief op e,en oorlogsoffensief een kwestie van een woord kan men er van overtuigd zijn, dat die aanval zal beginnen met een strategische aanval op de grond en in de lucht. En juist deze wetenschap doet ons buitengewoon huiverig staan tegen over het thans beproefde mobilisatie systeem. Men wilde deze oefening zo reëel mogelijk doen verlopen. Wij vragen ons af waarom men dan ook niet hier en daar het optreden van „vijfde colonnes", waarmee men be slist rekening moet houden, heeft ge- imiteerd. Het zou voor de troep een zeer nuttige extra-oefening zijn ge weest. Waarom heeft men niet enkele be langrijke punten in de opmarswegen door pseudo-parachutisten laten be zetten, waardoor niet alleen de troep, maar ook de verkeersleiding een bij zonder nuttige oefening zou hebben gehad? Want met deze omstandighe den geen rekening te houden, is struisvogelpolitiek. Dan de kwestie van de enorme mobilisatie-complexen, waar het ma terieel, auto's, wapens, munitie, enz., voor de mobilisatietroepen opgesta peld ligt. Twee of drie geslaagde bomaanvallen op deze complexen en niemand hoeft meer te mobiliseren, want dan is men alle materieel kwijt. Deze enorme complexen zijn niet te camoufleren. Dit zijn onze grootste bezwaren tegen het nu beproefde mobilisatie systeem. Het is te kwetsbaar. Het duurt drie dagen, vóór men klaar is. En dat is nu juist onder de huidige strategische omstandigheden, met een IJzeren Gordijn op 3 a 400 km. van onze grens, o.i. onaanvaardbaar. Het systeem als zodanig mag dan bij zijn uitvoering geslaagd zijn, het systeem zelf deugt niet. Het is ver ouderd en niet op de hoogte van zijn tijd. Daar komt nog bij, dat, als ge volg van het huidige systeem van legeropbouw, een gemobiliseerde di visie slechts een zeer gering peré'en- tage aan officieren en onderofficie ren heeft, dat deze divisie heeft op geleid. Want die officieren en onder officieren zitten bij de parate een heden, die dus permanent onder de wapenen zijn en waaruit de gemobi liseerde eenheden worden gevormd. Juist onder de moeilijkste om standigheden zal dus zulk een divisie te velde moeten gaan met officieren en onderofficieren, die de troep niet kennen. Dat dit de gevechtswaarde in hoge mate nadelig beïnvloedt, lijdt geen twijfel. Als men naast de juichtonen, die over het slagen van deze mobilisatie oefening opgaan, ook inderdaad de hierboven genoemde bezwaren wil erkennen, is er veel, zo niet alles ge wonnen en zal deze oefening zijn volledig nut hebben gehad. Want dan moet men de moed heb ben, om over te schakelen en dat in de kortst mogelijke tijd op een ander systeem, nl. het systeem van de parate troepen, zoals wij dat ook in 1914 hadden, waarbij een onder deel voor een bepaald percentage aanwezig is en steeds enige aanvul ling uit de burgermaatschappij be hoeft, maar het zonodig ook enige tijd zonder die aanvulling kan doen, met het volledig materieel bij die onderdelen. Dat heeft het grote voordeel van een zo groot mogelijke verspreiding, zulks in tegenstelling tot de zeer kwetsbare grote mobilisatie-com plexen en onmiddellijke gereedheid tegenover mogelijke vijandelijke luchtaanvallen. Dat moeten de grote lessen uit de oefening Drietand zijn. Doorgaan met en het vervolmaken van het oude systeem stelt onze werkelijke defen sie in gevaar. De 22-jarige soldaat C. de R. te 's-Gravenhage is gisteren op de Troel- strakade in de residentie van een vrachtauto gevallen. Hij zat op de ach terklep van de laadbak en viel daar af, toen de auto over een oneffenheid van het wegdek reed. Hij kreeg een hersenschudding en is overgebracht naar het militaire hospitaal. In de loop van de avond is hij daar overleden. PIANISTE TUSSEN TWEE RAMPEN In het begin van Februari kwam de Griekse pianiste Rita Bouboulidi naar ons land voor het geven van enkele recitals. Zij trof het ongelukkig juist hier te zijn tijdens door de watersnood ramp. Thans keert zij naar ons land terug om Maandag als soliste op te treden in het concert van het Residentie Orkest. Nu wil het geval, dat haar vaderland zwaar is getroffen door de aardbevings ramp. (Van onze speciale verslaggever) „JE kunt opgeven, wat je voor de laatste keer wil eten", zei de gevangenbe waarder tot de alles behal ve brave jongen, die de volgende morgen vroeg als straf voor zijn zware misda den ter dood zou worden gebracht. „Champignons", luidde het antwoord. „Champignons?" vroeg de cipier verwonderd. „Kun je niets lekkerders bedenken? Hoe kom je nu bij cham pignons?" Toen de veroordeelde weer: „Ik heb ze mijn hele leven niet durven eten" Dergelijke en vele andere mopjes kunnen de Amster dammers horen, als ze een bepaald nummer opbellen. En als ze daarvoor vooraf hun abonnementsgeld heb ben betaald. „Moppen vertellen, dat is alles goed en wel", zegt Hans van der Klift, „maar ik doe het ook niet hele maal voor mijn plezier. Ik moet eraan verdienen". Er zijn somberder beroe pen denkbaar. Hans van der Klift koos dat van moppen en sprookjesverteller. Nood gedwongen en tijdelijk, maar met een intuïtief ge voel voor de behoeften van de op zijn tijd naar luchtige vrolijkheid en naar humor snakkende mensheid. Hij is 25 jaar en werkstudent. Om zijn studie te kunnen beta len moest hij zich een bron van inkomsten scheppen. Hij kwam crp het originele en lumineuze idee een mop- pendienst per telefoon te organiseren. A raison van f 1,per maand kan men zich tussen 's morgens zes en 's avonds zes uur de mop van de dag laten vertellen. Voor diezelfde gulden hebben bo vendien de jongste spruiten in het gezin tussen zes en negen uur des avonds recht op een telefonisch sprook je.... We leven in een rare we reld. Klanten kwamen er genoeg. Een van hen wenst direct in de prille morgen om zes uur op zijn nuchte re maag een goede mop te horen. Een gelukkig mens eigenlijk. Moesten wij de dag niet allemaal met een schaterlach beginnen? Er blijken heel wat men sen te zijn, die niet alleen graag zelf van een leuke mop genieten, maar ze ook gretig verzamelen om zich bij het gnuivend verder vertellen te koesteren in de glans van de getapte jongen te zijn. IN zo groten getale zijn de abonné's binnenge stroomd, dat Hans van der Klift voor zijn „Narrofoon dienst", zoals hij zijn groeiende business noemde, reeds een tweede telefoon lijn heeft moeten aanvra gen. Daartoe heeft ook bij gedragen de hulp van zijn collega Hans Dekker, die een aantal keren als sandwich man dus omhangen met een plakkaat, waarop de moppenliefhebbers worden opgewekt zich op de Narro foondienst te abonneren door de Amsterdamse stra ten heeft geflaneerd. De bron van zijn moppen geeft Hans van der Klift niet prijs; zijn sprookjes schrijft hij zelf. Indien zijn vrouw hem niet afloste, zou hij van 's morgens zes tot 's avonds negen uur aan de telefoon gekluisterd zitten. Niet om rechtstreeks in de telefoon zijn moppen en De Amsterdamse student Hans van der Klift, die met het vertellen van moppen en sprookjes per telefoon zijn studiegeld verdient. zijn sprookjes te vertellen daarvoor heeft hij zich reeds een geluidsband aan geschaft maar om de code-nummers van de abon né's te controleren. Want Hans van der Klift ls niet gek. Men kan gemakkelijk zeggen, dat men de abonné Pietersen uit de Churchili- laan is. Bewijzen verlangt de Narrofoonman. Niks voor niks; daarom moet men zijn code-nummer opgeven, als men om zijn dagelijkse por. tie humor belt. Op het ogenblik heeft het echtpaar Van der Klift nog maar één vertrek, dat stu deerkamer, kantoor en woonkamer tegelijk is, maar binnenkort hoopt het een tweede ruimte tot zijn be schikking te krijgen, zodat de heer Van der Klift zich voor zijn studie kan afzon deren. Want daar is ten slotte de hele telefonisch* moppen- en sprookjesvertel- lerij om begonnen.... Ds l. S. Kijne, die dertig jaren op Nieuw Guinea verbleef en in nevenstaand interview van zijn ervaringen vertelt. fff ANNEER er gezegd wordt, dat er voor de Nederlanders in Nieuw Guinea een gigantische taak ligt, dan zal niemand de oren spitsen. Men is gewend aan het vermogen van de hedendaagse techniek, aan het vernuft van de experts en aan de kracht van de idee. De invasie in Normandië was een gigantische (Van onze speciale verslaggever) jyE „laag bij de grondse" burger, die van opschieten houdt en zich een autootje aanschaft, mag nog wel eens piekeren, of hij een wa gen zal nemen, die één op tien of één op vijftien of misschien zelfs één liter benzine Op elke vijf a zes kilometer rijdt, de K.L.M., die het hogerop zoekt, rekent met 1800 liter benzine per uur Maar die gebruikt zij dan ook niet in een autootje van tussen de zes en zestien duizend gulden en een snelheid van zeventig tot 140 km per uur, maar in de Su- per-Constellation, een van de modernste en gerieflijkste, (mil- lioenen kostende) verkeersvlieg tuigen van de tegenwoordige tijd, waarvan zij er dertien heeft aan geschaft. Die Super-Constellation met zijn benzine gebruik van 1800 liter per uur, kan van 43 tot 82 passa giers vervoeren, naar gelang van de inrichting van het toestel. En dat met een maximum-snelheid van 600 km en een kruissnelheid van 500 km per uur. Nu wij toch met getallen bezig zijn: de lengte van de Super-Con stellation, die op de lijnen naar Noord- en Midden Amerika en Zuid-Afrika en in de toekomst ook naar het Verre Oosten ge bruikt zal worden, is bijna 35 meter, de spanwijdte 37.55 meter en de hoogte 7.55 meter. Er kan 25.000 liter benzine worden mee genomen en het vlieabereik be draagt met reserve 6000 km. Aangezien de Super-Constel lation, waarvan de K. LM. er dertien heeft aangeschaft, ver schillende cabines heeft, t« een drleklassenvervoer mogelijk. Het toestel is zeer luxueus ingericht en kan daardoor zowel dienst doen als „vliegend hotel" als voor het emigrantenvervoer. Of men in deze machine hoog of laag vliegt, in een koude of in een warme streek, door de technische volmaaktheid is er in de cabines altijd een prettige t em veratuur en een normale luchtdruk. Sinds vijftig jaar geleden hel eerste, door motorkracht voort bewogen vliegtuigje van de ge broeders Wright het luchtruim koos, is er veel veranderd. (Van onze speciale verslaggever) £R stonden honderden en nog eens honderden mensen op het vlieg veld Kastrup bij Kopenhagen om de aankomst van de Super-Constellation van de KLM af te wachten. Zij ston den er, niet omdat de landing van zo'n enorm, comfortabel en luxueus inge richt vliegtuig met een groot aantal in ternationale persvertegenwoordigers, persfotografen, filmoperateurs en ra dioverslaggevers op Kastrup een ge beurtenis is, waarvoor Kopenhagen op een hete zomerdag uitloopt. Zjj waren gekomen, omdat de Photon, zoals deze Super-Constellation gedoopt is, de Haagse bloemenkoningin in vol ornaat snelheid van 475 km per uur op 3600 meester, mr F M A Schokking De met haar beide hofdames, alle drie on- ln ruim anderhalf uur perschef van de KLM gaf hem boven- Daar wachtte de luchtreizigers een fien ee" asbak met het model van de verrassing. Want ter begroeting waren SuPer_Constellation. niet alleen de Nederlandse gezant. T„ j KLM-officials en andere autoriteiten n® wonder- dat de heer Soren- aanwezig, maar ook „Miss Denmark" Üenx? li ™.aar moorden van lof voor de Deense schoonheidskoningin met li* e,".v00r een blii" HE KOPENHAGERS wisten dus, dat twee charmante vertegenwoordigsters kin?e vriendschappelijke samenwer- Photon er landen zou. Zij hadden er Yan h.f Vreemdelingenverkeer één S P blijkbaar uit hun kranten kennis van ln nationaal costuum en een gans De Haagse bloemenkoningin, haar genomen. De talrijke gasten van de 8evoI2 van Deense persfotografen. hofdames en de Deense schoonheids- KLM op deze speciale vlucht wisten koningin bezochten na een maaltijd het aanvankelijk niet. Toen het toestel £)E HAAGSE bloemenkoningin ont- met de journalisten in het beroemde des morgens omstreeks half elf op- ving een bouquet anjers van Miss lunaPark „Tivoli" enige warenhuizen; steeg, was de bestemming voor allen Denmark en zii reikt* de persvertegenwoordigers brachten nog onbekend. En zij bleef het eerste V 5 1 relkte 6en rUlker Ne" hun tijd nuttig door met een vluchtige kwartier, toen de gezagvoerder zijn acllanase bloemen over aan het mooi- kennismaking of een hernieuwing zilveren machine naar west en naar sta Deense meisje. In met bloemen daarvan met het Kopenhaagse ste- oost, naar zuid en naar noord dirigeer- versierde, open auto's zijn de schoon- denschoon! derwijkheRoüum,r Zwolle' Kampen f" "aar het Kopenhaagse onder de Super-Constellation weggle- stadhuis gereden, waar zij, met de tru middag rw* den en de Noord-Oostpolder enige tijd persvertegenwoordigers door de burge- jc rnalisten en autoriteiten er enkell aan bakboord zichtbaar bleef. Toen meester, de heer H. P. Sorensen, een tochtjes mee gemaakt en om pre- SeLreronofdsetad dleenmen zou aandoen! gemoedelijke oude heer met een schil- °VW lMldde h'J °P zeer waarschijnlijk Kopenhagen zou Verachtige sik, ontvangen werden. De zijn. bloemenkoningin bood hem een bou- *n de ,toekomst zullen de Super- Het werd inderdaad de Deense hoofd- buet bloemen aan en overhandigde maken'dan "do Km vaTKe/dam stad, die na een ideale vlucht met een hem een brief van de Haagse buxge- naar Kopenhagen. tegenzegljjk lieftallige verschijningen, aan boord had en de Denen blijkbaar voldoende fantasie bezitten om daar van een feestelijke gebeurtenis te ma ken. kicestie, de drooglegging van Wal- cheren was het evenzeer, en de bouw van het Huis van Europa lijkt ook boven onze krachten te gaan, hoewel we weten, dat het zal verrijzen. Heus, die opmerkingen over de reuzentaak op Nieuw Guinea onlangs zei minister Kernkamp het nog moet men niet zomaar accepteren. Maar dan zegt opeens een man, die ongeveer dertig jaren lang in dit gebieds deel heeft gewerkt: „Rijk wordt niemand op Nieuw Guinea!" En dat klinkt zó positief, zó oorspron kelijk, dat men tot luisteren ge noopt wordt. „De papoeazo zegt die insider verder, „moet in enkele jaren tijds van het Stenen Tijdperk naar de Atoom-eeuw worden verplaatst. Welk een eporme geestelijke krachttoer vergt dit van hem!" W)E zitten tegenover ds. I. S. Kijne, die kort geleden, na ruim dertig jaren zendingsarbeid op Nieuw Guinea, in ons land terugkeerde. Een stoot troeper van het Christendom, deze dominee Kijne. Geen Zondagsschool predikant, maar iemand die op niet mis te verstane wijze de dingen weet te zeggen, die heldere denkbeelden heeft en bij alles vervuld blijft van de stuwende gedachte, die hem reeds in 1923 leidde: „Gaat en onderwijst alle volken". Een ideaal, dat in zijn con sequenties verder strekt dan welk am der ook, wanneer men naar Nieuw Guinea reist om die gedachte daar tot leven te brengen. De vruchten te zien. De papoea staat nu eenmaal even ver van Christus als u en ik van de zon-aanbidding staan. Huiveringwek kend groot is daarom de taak van de zending en de missie in die verre tuin Gods. Na bijna een eeuw zendings werk telde men er 140.000 protestant se papoea's. Veertigduizend zonen en dochters van dit volk lieten zich op de R.K. missieposten het H. Doopsel toe dienen. Slechts in de plaatsen langs de kust kregen missie en zending vaste voet, doch hoe weinig zeker was men van zijn zaak. Toen gedurende de Tweede Wereldoorlog ook Nieuw Gui nea werd geteisterd, ontstond er op Biak een religieuze beweging, die steunde op de animistische leer van vroeger eeuwen. Vele „Christenen" sloten zich bij deze beweging aan, hoewel er gelukkig een vrij grote groep bleef, die zich fel verzette. Bij de komst van de Amerikanen in 1944, kon de onrust zaaiende beweging wor den geëlimineerd. Het zendingswerk op Nieuw Guinea richt zich op de bekering van in to taal 300.000 zielen, in bestuurd gebied. Hiermee gaat echter samen de verdere culturele en sociale verheffing van de bevolking. Het onderwijsprobleem tart iedere vergelijking met normale toe standen. Het tekort aan onderwijs krachten is ontstellend, en dikwijls blijkt, dat de schaarse idealisten die naar deze zijde van de aardbol ko men, zich niet bewust zijn van het feit dat een „Stenen Tijdperker" onmoge lijk enthousiast kan worden voor de hunebedden in Drente en de zijde- industrie in Enschede. Toch is men na de oorlog begonnen met een voortge zette opleiding, speciaal voor toekom- stige onderwijzers en bestuursambte naren. Nederland steekt per jaar een bedrag van f 4 millioen in het onder- wijs op Nieuw Guinea. Men kan het een gunstig teken noemen, dat dit be drag binnen afzienbare tijd te laag zal blijken. Reeds veie papoea's zijn in het ar beidsproces ingeschakeld. Zij werken in de landbouw, de houtzagerij, da schoenmakerij en bakkerij. Wonderlijk genoeg blijkt, de papoea gemakkelij ker om te schakelen op het Westers* levensrhythme dan talloze andere pri mitieve volken. Moeilijker is het, een passende be stemming te vinden voor de jonge In dische Nederlanders. De „Dienst Eco nomische en Technische Aangelegen heden" (DETA) probeert deze jon gens op te vangen en ze in te schake len bij grote projecten aan de kust. Het hoofdprobleem bü alle reeds be staande vraagstukken op maatschap pelijk gebied, vormt echter het gebrek aan Nederlandse arbeiders, die een kern kunnen vormen van de beroeps bevolking op Nieuw Guinea. Er moet een maatschappelijk kader worden gevormd, dat de ruggegraat moet zijn, waaromheen zich de bevolking kan structureren. Alleen op deze wijze kunnen de spanningen, die gepaard gaan aan de geestelijke omschakeling der papoea's in positieve zin gericht worden. Wellicht breekt dan de tijd aan, dat men van Nieuw Guinea kan zeggen: „Men kan er door hard werken een levenspositie veroveren". Niet minder dan 54 aardappel ver bouwers, meest kleine telers voor eigen gebruik, hadden zich Woensdag voor de kantonrechter te Dokkum te verant woorden wegens overtreding van de wet op de aardappelmoeheid. In zijn requisitoir wees de ambtenaar van het O.M. met nadruk op het grote belang voor Nederland van een nauwgezette naleving' van de wet ter bestrijding van de aardappelmoeheid, die een drie jaarlijkse wisselteelt voorschrijft. De aardappelmoeheid vormt een grote be dreiging voor de aardappelteelt en de voedselvoorziening in ons land en daarom dient met kracht tegen over treding van de wet te worden opgetre den. De meeste aardappelbouwers, die Woensdag te Dokkum voor de kanton rechter moesten verschijnen voerden aan, dat zij zich hadden vergist of in onwetendheid hadden gehandeld. Het contróle-systeem van de NAC kon de kantonrechter niet bewonderen. De aardappelmoeheid wordt door de NAC veel te gemoedelijk behandeld. Hierdoor wordt nodeloze arbeid ver richt en de kracht van de wet op de aardappelmoeheid verzwakt. De vonnissen, welke door de kanton rechter te Dokkum werden gewezen, varieerden van ƒ2.50 tot ƒ40,— boete. Niet minder dan 43 vonnissen werden geveld. Op het zevende internationale film festival te Edinburgh zal een biografi- e sche film over Maarten Luther worden - vertoond, die gemaakt is door Irving Pichel en waarin Niall Macginnis de titelrol speelt, aldus meldt de „Times".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 8