Militaire staatsgreep in Perzië
mislukte volkomen
Boerderij te Andijk werd
prooi der vlammen
Sultan van Marokko werd als
geestelijk leider vervangen
Binnen zes maanden een Duitse
vredesconferentie
Regering bestudeert plan van
vakbondleider Jouhaux
Schipper Klaas Tot vermist en
waarschijnlijk verdronken
Sjah en gemalin per vliegtuig
naar Bagdad gevlucht
Zijn neef Ben Arafa werd tot
,,Imam uitgeroepen
Eerste voedselactie
beëindigd
Rood-China in V.N.,
dan Amerika er uit
Touringcar gekraakt
Ernstige onlusten
het gevolg
Spoorwegramp nabij
Manchester
Onrust in Archipel
blijft nog groot
Buitenlands bezoek
vertoonde toename
Maandag 17 Aug. 1993
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
78e Jaargang No. 1216
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Nieuwe uitreiking in
Berlijn voorbereid
Senator Knowland:
Twee Britse straaljagers
in botsing
Lijfwacht van Mossadeq
kreeg argwaan
Hemelvuur greep om zich heen
Drie gezinnen werden
dakloos
Zeventien personen
gewond
Sovjet-nota aan de
Westelijke Drie
DE STAKINGEN IN FRANKRIJK
Lichte verbetering bij
PTT en Spoorwegen
WEERBERICHT
Tien dodenbijna zestig
gewonden
Verslagenheid op Terschelling
Brandaris"kwam terug
zonder schipper
Sukarno sprak op ach tste
verjaardag Republiek
Duitsers staan geboekt
als record-slapers
ARK GEZONKEN OP
HET IJSELMEER
Jongeman te Opmeer door
stroom gedood
Nieuwe overstromingen in
Japan
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgiron timmer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN
Advertenties 16 ct p m m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 wooi
den f l.— elk woord mee:
8 cent
Abonnementen;
per kwartaal 605, pel
maand f 2.02 bij vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen f 0.49
QM DE PERZISCHE HOOI'DSTAD TEHARAN is gislcren een cordon
van tanks getrokken, nadat premier Mossadeq in de nacht van
Zaterdag op Zondag een poging van de gardetroepen van de Sjah tot
een militaire staatsgreep had neergeslagen. Troepen met gevelde bajo
net patrouilleren door de straten van Teheran. De jonge Sjah, die dik
wijls in conflict is geweest met Mossadeq, is gisteren per vliegtuig ge
vlucht en in Bagdad aangekomen in gezelschap van zijn echtgenote,
koningin Soraja, en een aide-de-camp. Leden van de keizerlijke garde
hadden des nachts de minister van Buitenlandse Zaken, dr Fatemi, de
minister van Arbeid, Alemi en enkele andere vooraanstaande aanhan
gers van Mossadeq van hun bed gelicht en naar het paleis van de Sjah
overgebracht. Toen de oficieren poogden ook premier Mossadeq te
overrompelen, kreeg diens lijfgarde echter argwaan en werden de op
standelingen gearresteerd.
De eerste levensmiddelcnactie ln
Berlijn is Zondagavond geëindigd. In
het geheel zün meer dan twee en een
half millioen pakketten uitgereikt aan
Oostduitsers en Oostberlljners. De
actie was aanvankelijk bedoeld voor
veertien dagen, doch zij werd twee
maal verlengd. Inmiddels wordt reeds
een tweede actie voorbereid.
Op deze laatste dag zijn tachtig
Oostduitsers, die met levensmiddelen
pakketten uit West-Berlijn terugkeer
den, aan de grens van de Amerikaanse
sector door de Oostduitse volkspolitie
aangehouden. Toen de mensen wei
gerden de pakketten af te geven, wer
den zij in vrachtauto's weggevoerd.
De republikeinse senator Knowland
heeft Zaterdag op een vergadering van
partijleiders in Californië verklaard,
dat hij, bij een eventuele toelating van
communistjsch China tot de Verenig
de Naties, zijn uiterste best zal doen
om de Verenigde Staten uit de orga
nisatie te krijgen.
„Indien andere landen voor de toe
lating van communistisch China stem
men, zal ik een resolutie ter onmid
dellijke goedkeuring van het Congres
indienen, waarin in feite zal worden
gezegd, dat op de dag dat Rood-China
in de V.N. komt, de Verenigde Staten
deze zullen verlaten", aldus de senator.
Zondagmorgen zijn twee Britse
Meteor-straaijagers, welke deelnamen
aan de oefening „Momentum", op 25
mijl ten Noorden van de Franse haven
stad Le Havre met elkaar in botsing
gekomen. De bestuurders van de toe
stellen, welke in zee stortten, kwamen
om het leven.
HE LEIDER van de opstandige bewe-
ging, kolonel Nassiri, trok Zater
dag, na de twee ministers te hebben
gearresteerd, met vier vrachtauto's vol
gardesoldaten, die gelegerd waren -in
het zomerpaleis van de Sjah even bui
ten Teheran, en twee pantserauto's
naar de ambtswoning van premier
Mossadeq, die hij te spreken vroeg,
zogenaamd om deze een brief te over
handigen. De lijfgarde van de eerste
minister kreeg echter wantrouwen en
nam de kolonel gevangen. Hierdoor
konden zonder bloedvergieten ook de
overige opstandelingen in het zomer
verblijf van de Sjah in hechtenis wor
den genomen. Hun gevangenen werden
bevrijd. Kolonel Nassiri bevindt zich
thans in de militaire gevangenis te
Teheran.
De Sjah en zijn echtgenote hadden
op hun vlucht naar Bagdad slechts
twee volgepakte tassen bij zich. Na
aankomst op het vliegveld van Bagdad
werd de Sjah door de regering van
Irak een speciale woning ter beschik
king gesteld. Hij vroeg de regering ver
lof enige dagen in Irak te mogen blij
ven, alvorens naar Europa door te rei
zen. De Sjah heeft geen afstand van
de kroon gedaan. Hij werd in 1941 door
de geallieerde bezettingsmogendheden
op de troon van Perzië geplaatst.
Jonge leden van de partij van de
derde macht, die premier Mossadeq
steunt, bevolkten de straten van Tehe
ran en riepen, dat Mossadeq de over
winning had behaald.
Generaal Fazoella Zahedi, oud
minister van Binnenlandse Zaken, dia
reeds verscheidene malen is gearres
teerd wegens samenzwering tegen Mos
sadeq en zich thans schuil houdt, heeft
verklaard, dat hij de wettige eerste mi
nister is. In een geheime bijeenkomst;
in de buurt van Teheran heeft hij foto-
copieën van een keizerlijk decreet aan
de pers doen toekomen, waarin de Sjah
hem tot eerste minister als opvolger
van Mossadeq zou hebben benoemd.
DE SJAH VAN PERZ1E
....Gevlucht....
yiJDENS het onweer dat Zondag
nacht, omstreeks half een hoven
West-Friesland losbarstte, werd een
boerderij in de Bangert te Andijk, be
woond door de families J. en L. Buis,
alsmede Stavenuiter, door het hemel
vuur getroffen. De zeventien personen
die in deze boerderij woonden, konden
zich allen in veiligheid stellen. Zij zijn
echter dakloos.
l/ORT na het rampspoedig gebeuren
arriveerden de brandweren van An
dijk en Wervershoof, die met kracht
het vuur bestreden. De boerderij
brandde geheel af. Ook de Enkhuizer
brandweer, die gealarmeerd was, ver
scheen op het terrein van de brand,
doch behoefde geen assistentie meer
te verlenen.
De boerderij stond een flink stuk
van de weg verwijderd en het pad
dat er heen leidt, was te smal voor
Tussen Brussel en Leuven is Vrij
dagnacht een autobus, waarmee leden
van de personeelsvereniging van de
dienst van Wederopbouw en Volks
huisvesting uit Maastricht, een reis
maakten, door een Belgische vracht
auto gekraakt. Vijftien passagiers, als
mede de chauffeur, werden gewond.
De nog biina nieuwe touringcar werd
geheel vernield.
De ambassades van de Verenigde
Staten, Frankrijk en Engeland te Mos
kou hebben van de Russische regering
een nota over Duitslands hereniging
ontvangen, waarvan de tekst heden in
de Prawda en de Izvestia werd gepu
bliceerd. De volgende punten worden
in de nota voorgesteld: 1. Bijeenroe
ping van een vredesconferentie binnen
zes maanden, met delegaties van alle
belanghebbende partijen, inclusief
Duitse afgevaardigden.
RE FRANSE vakbondleider Jou
haux heeft gisteren premier
Laniel een plan voorgelegd om de
situatie, welke door de stakingen
is ontstaan, meester te worden. Het
plan, dat een gemeenschappelijke
basis inhoudt voor besprekingen
met de stakingsleiders, is door
Verwachting tot hedenavond:
DROOG WEER
Zonnig en droog weer. Zwakke
tot matige wind tussen West en
Zuidwest Iets hogere middagtem-
peraturen dan gisteren.
Dinsdag: Zon op 5.28, onder 19.58
Maan op 15.30, onder 22.40.
Laniel en enkele van zijn minis
ters in studie genomen. Zaterdag
heeft Laniel besprekingen gevoerd
met leiders van de socialistische
vakverenigingen om tot een op
lossing te komen.
Een woordvoerder van de regering
heeft gisteren verklaard, dat de toe
stand aan het stakingsfront nauwelijks
is veranderd, hoewel er een geringe
verbetering valt te constateren bij het
Pafijse vervoer, de PTT en de spoor
wegen. Bij de mijnen is de toestand
ongewijzigd. Dertig procent van de
treinen van de Parijse ondergrondse
rijdt thans weer, maar de busstaking
biijft nog in volle omvang voortduren.
Ook de internationale treinverbinding
van Luxemburg naar Bazel door Oost-
Frankrijk wordt weer onderhouden,
zij het met grote vertraging.
De Franse douane-beambten hebben
Zaterdag het werk weer hervat, doch
zij werken thans precies volgens de
instructies, zodat de inspectie bijzonder
veel tijd in beslag neemt. In Parijs
hebben straatvegers de stad weer een
ander aanzien gegeven, sinds zij Za
terdagmorgen het werk hebben hervat.
JN MAROKKO zijn dit weekeinde ernstige ongeregeldheden ontstaan,
nadat Zaterdag 350 Marokkaanse leiders onder leiding van de Pasja
van Marrakesj hadden besloten de huidige sultan als geestelijk (dus
r.iet als staatkundig) leider te vervangen door zijn neef Moelai Mo
hammed Ben Arafa en deze laatste door hen was uitgeroepen lot
,.Imam", het hoofd der Marokkaanse gelovigen. Gisteren heeft de Sul
tan van Marokko, Sidi Mohammed Ben Joesoef, een verklaring uitge
geven, volgens welke hij de enige souverein van Marokko en zijn enige
geestelijke leider is en blijft. De Sultan zei, dat meer dan 350 millioen
Mohammedanen in hun hart „de ketterij, die Zaterdag door de op
standelingen van Marrakesj is bedreven'', veroordelen. Hij sprak voorts
de hoop uit, dat de Franse regering de huidige toestand zou kunnen
oplossen.
|"VE UITROEPING van Ben Arafa tot
..Imam" geschiedde door de Pasja
van Marrakesj, een van de voornaam
ste critici van de Sultan, en door
twaalf leden van het hoge comité van
Pasja's en Kaids, na een vier uren du
rende bespreking met de Franse resi
dent-generaal, generaal Guillaume.
2. Vorming van een voorlopige re
gering voor geheel Duitsland en vrije
verkiezingen in geheel Duitsland. De
voorlopige regering dient gevormd te
worden door afgevaardigden van de
Oost- en Westduitse parlementen. Zij
dient de plaats in te nemen van de
bestaande afzónderlijke regeringen voor
Oost- en West-Duitsland. Zou dit op
het ogenblik moeilijk blijken, dan zou
de voorlopige regering naast de rege
ringen van Oost- en West-Duitsland
kunnen bestaan, doch in het eerste
stadium slechts beperkte bevoegdhe
den bezitten.
Westelijke diplomaten te Washing
ton menen, dat het voorstel zich laat
aanzien als een stap om de komende
verkiezingen in West-Duitsland te be
ïnvloeden en te zelfder tijd vorderin
gen van westelijke plannen voor een
Viermogendhedenconferentie over de
Duitse hereniging, eind September, op
te houden. Het Amerikaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken gaf voor
alsnog geen commentaar op de nota.
Molotov heeft gisteren de Oostduitse
regering uitgenodigd voor een bespre
king van „belangrijke vraagstukken,
welke de Sovjet-Unie en Oost-Duits-
land betreffen", op 20 Augustus. Deze
bespreking houdt direct verband met
hetgeen er in de nota aan de Weste
lijke Drie is gezegd.
Bij een ernstige treinbotsing ander
halve kilometer buiten Manchester
zijn Zaterdagmorgen tien personen
gedood en negenenvijftig gewond.
Een stoomtrein en een electrische
trein kwamen op een viaduct met el
kaar in botsing. Een van de rijtuigen,
vol met passagiers, stortte van het via
duct in de twintig meter lager gele
gen rivier de Irk, welke echter ter
plaatse niet diep is. Verscheidene an
dere rijtuigen ontspoorden en werden
ernstig beschadigd, de eerste wagon
van de stoomtrein werd tegen een
wand van het viaduct verpletterd Le
oorzaak van de botsing is nog niet be
kend.
Naar verluidt behben de Franse
autoriteiten tevergeefs gepoogd de
Pasja van Marrakesj. die een krachtig
voorstander is van de Frans-Marok
kaanse vriendschap, van deze stap te
rug te houden. Hij en zijn volgelingen
zeggen, dat de Sultan de Islam, waar
van hij de meest nauwgezette uitvoer
der moet zijn. heeft geschonden, door
de Marokkaanse nationalistische partij
„Is Tiqlal" te steunen. Ben Arafa, de
nieuwe leider der Marokkaanse gelovi
gen. staat eveneens bekend als een
voorstander van de Frans-Marokkaanse
vriendschap.
Bij de ernstige onlusten, die volgden
na de uitroeping van de nieuwe
„Imam", werden in Marrekesj twee
Franse en twee Marokkaanse politie
mannen. alsmede twee Marokkanen,
die tegen het besluit betoogden, ge
dood. Vijftien personen werden ge
wond. toen de politie het vuur opende
op de betogers, en veertig werden ge
arresteerd. In Casablanca werden bij
betogingen, gericht tegen de Pasja van
Marrakesj. elf personen gedood en acht
gewond Te Oejda. in Oost-Marokko.
kwamen zestien personen bij inciden
ten om het leven. In de omgeving van
Casablanca werd een Marokkaanse
sergeant doodgestoken en een tweede
militair gewond.
MELK IN
GRONINGEN
DUURDER
EEN CENT
Met ingang van vandaag is de melk
prijs in Groningen met één cent om-
hooggegaan. Ook melkproducten zul
len daardoor duurder worden.
ff
(Van één onzer redacteuren)
ER heerst diepe verslagenheid op
het eiland Terschelling, sinds
gistermiddag Klaas Tot, schipper
van de reddingboot „Brandaris"
van de voorplecht van zijn zeil
boot in het water is gevallen en
naar alle waarschijnlijkheid ver
dronken. Wanhopig heeft men in
het Schuitengat, waar het ongeluk
plaats vond, gezocht met een
vliegtuig, scheepjes van het loods
wezen en met Tots eigen redding
boot, de Brandaris.... Zonder
resultaat. Gisteravond om tien uur
heeft men de hoop om Tot nog te
redden, opgegeven.
LIET drama heeft zich als volgt afge-
speeld. Klaas Tot was met twee
badgasten in zijn eigen zeilsloep de
Waddenzee op gevaren. Om half vier,
toen Tot op de voorplecht van zijn
scheepje was, maakte de sloep een
onverwachte beweging, waardoor de
schipper te water gleed. De twee bad
gasten, gooiden de drenkeling een roei
riem toe, die Tot /ist te grijpen De
drenkeling riep de badgasten nog toe
het zeil te strijken. De sterke stroom
sleurde de schipper echter mee De
twee badgasten, zelf geen zeilers, kon
den niets anders doen, dan trachten
Drie kwartier later pikte een motor
boot hen op.
Zo spoedig mogelijk werden er red
dingsploegen uitgestuurd, onder meer
per vliegtuig, oen Mitchell, die van
Valkenburg opsteeg. Hoe men echter
ook zocht, men vond geen spoor van
de ongelukkige schipper. Tot was een
uitstekend zwemmer, doch het moet
uitgesloten worden geacht, dat hij op
eigen krachten de kust heeft kunnen
bereiken.
QM tien uur gisteravond, toen de
duisternis elke reddingspoging tot
mislukken doemde, is het zoeken ge
staakt. Naar men als vaststaand aan
neemt heeft de redder Klaas Tot de
dood gevondende dood die hij zo
menige prijs ontrukte.
Groot was de ontsteltenis op Ter
schelling, toen de „Brandaris", na vele
uren van wanhopig zoeken, zonder zijn
schipper landde.
Schipper Klaas Tot is 39 jaar ge
worden. Hij heeft op jeugdige leeftijd
als kapitein op de sleepboten van de
rederij Docksen gevaren. Reeds voor
de oorlog maakte hij als „opstapper"
reddingstochten met de „Brandaris"
mee, waarop zijn vader, Douwe Tot,
schipper was. In 1940 werd Klaas Tot
tweede stuurman op de „Brandaris"
en op 1 October 1950 volgde hij zijn
vader als schipper op.
ZESTAL COLPORTEURS MET „ALARM"
AANGEHOUDEN
Tegen zes Amsterdammers, die in Haar
lem colporteerden met het NESB-blad
Alarm", Is Zaterdag proces-verbaal op-
al roeiend en wrikkend de ongelukkige I gemaakt. Enkele van de colporteurs had-
te bereiken. Dit baatte echter niet. den NSB- of SS-ervaring.
de motorspuit van de Andijker brand
weer. Toen een kleine spuit uit het
naburige Grootebroek arriveerde, viel
er niets meer te redden. Een grote
hoeveelheid hooi i.s eveneens verloren
gegaan. De verzekering dekt de schade.
Zondagmiddag kraaide de rode haan
in de gemeente Reeuwijk, nabij Gouda,
waar een boerderij en twee hooibergen
in vlammen opgingen. De totale scha
de, die gedeeltelijk door de verzekering
wordt gedekt, beloopt ongeveer een
ton.
Het vijfjarig zoontje van de familie
welke de boerderij bewoonde, had ach
ter de hooiberg met lucifers zitten
spelen. De ouders hadden zich ter ruste
begeven en zij weiden door het jonge
tje gewekt met de mededeling, dat de
hooiberg in lichtelaaie stond. Op dat
ogenblik brandde echter het achterhuis
van de boerderij reeds. Overslaande
vonken deden de hooiberg van een
naburige boerderij eveneens vlam vat
ten. De brandweer kwam met groot
materiaal, en was het vuur eerst na
lange en zware strijd meester
In Utrecht brandde Zaterdag een
woning uit, doordat kleding, die bij
een gascomfoor te drogen hing, in
brand vloog. De vier gezinnen die
het huis bewoonden, zijn dakloos en
van alles beroofd. Twee van de bewo
ners liepen lichte kwetsuren op.
President Sukarno heeft ter gele
genheid van de achtste herdenking
der proclamatie van de vrijheid, een
rede gehouden, waarin met geen
woord is gerept over de verhouding
tot Nederland. Nieuw Guinea Is zelfs
niet ter sprake gebracht.
Wel wees de president er op, dat de
verstoringen der veiligheid dé laatste
tijd sterker en heftiger zijn geworden.
Hij achtte de tijd rijp, een order uit te
vaardigen aan alle machts-instrumen-
ten, om de terreur de kop in te druk
ken. Voorts noemde Sukarno de be
wuste houding van het vroeger apa
thische Indonesische volk een verheu
gend verschijnsel. Hij haalde als voor
beeld de demonstraties, manifestaties
en resoluties aan.
Gedurende de eerste drie maanden
van dit jaar, is het aantal overnach
tingen van buitenlandse bezoekers in
ons land circa 14 hoger geweest, dan
tijdens de overeenkomstige periode
van 1952. Van Januari tot en met Maart
bedroeg dit aantal 190.116, tegen
167.157 in dezelfde maanden van 1952.
Van het aantal overnachtingen namen
de Duitsers het grootste deel voor hun
rekening, namelijk 16 Daarna kwa
men de Amerikanen met 12 Van alle
buitenlandse bezoekers logeerde 76
in hotels, logementen en pensions in
de vier grote steden. De ANVV, van
wie deze cijfers afkomstig zijn, acht
de toename van het buitenlands be
zoek verheugend, temeer daar in de
eerste periode van dit jaar de waters
noodramp viel.
Op het IJselmeer, zes kilometer van
Lemmer, is een woonark, die van Lem
mer op weg was naar Amsterdam, ge
zonken. Er waren geen personen aan
boord van de ark, die door een sleep
boot werd getrokken. Het wrak ligt in
het vaarwater.
Zaterdagmiddag is de twintigjarige
I. Boon te Opmeer door electrische
stroom getroffen en gedood. De jonge
man had zijn windjack opgeperst en
hij trok een verlengstuk van het snoer
van de strijkbout waarbij hij in
aanraking kwam met het koper van
de stekker. Hij was op slag dood.
In het gebied om Kioto, een stad op het
Japanse eiland Hondo, hebben zich Za
terdag opnieuw overstromingen voor
gedaan waarbij tot dusver 62 mensen
om het leven kwamen, bijna tweehon
derd werden gewond en nog vele wor
den vermist. Tot dusver kwamen bij
de overstromingen in dit gebied reeds
bijna achthonderd mensen om het le
ven, terwijl er nog tweehemderdvijftig
worden vermist Meet dan tienduizend
huizen zijn reeds verwoest.