Donderdag was K-dag
Vaticaanstad, vesting van schoonheid
in het eeuwige Rome
Madurodam verwacht dit jaar
500.000 bezoekers
Stad met meer problemen dan menig dorp
Uit de achtertuin van Oom Sam
Een nieuw rapport
van Dr Kinsey
Brood des Vredes
De meeste bezoekers zijn
volwassenen
V.
Onsterfelijke geest der Renaissance-meesters waart nog rond
in Sint Pieter en Sixtijnse kapel
Resten van Oudheid niet
mooi, wel groots
Door
JAN VAN MAASDORP
ATERDAG 23
UKirtSïIJS 1!»{,S
iVan onze correspondent in Kaapstad!
Dl Zuidafrikaanse minister van fi
nanciën, die onlangs het land
schokte door het aankondigen van
verhoogde broodprijzen, heeft in het
parlement meegedeeld, dat de verho
ging weer grotendeels ongedaan is
gemaakt. Door de wapenstilstand in
Korea zullen de uitgaven voor het
daar gestationneerde luchteskader
vervallen en het aldus bespaarde geld
zal gebruikt worden voor een subsi
die op granen. De verhoogde brood
prijs heeft slechts één week bestaan.
De kilometerslange weg, de Via
Appia, is nog geheel intact in de
luxe autocar, in welke de gids door
middel van een microfoon ons vertelt
hoe langs deze weg de vervolgde
christenen onder het bewind van Nero
vluchtten naar de catacomben, horen
de toeristen, in de kussens gezeten,
het aan met effen gelaat. O, Tempora,
o. Mores I
TN DE Santa Maria Maggiore, waar,
getrokken door de vele en kostbare
schatten, de ganse dag door toeristen
lopen, zien we, in de diepte, omgeven
door een hoog bronzen hek, een mar
meren altaar. In geen der kerken in
Rome wordt voor bezichtiging entree
geheven, doch op dat altaar tn de
Santa Maria Maggiore worden dage
lijks de offers letterlijk gestrooid.
Munten en bankbiljetten uit alle oor
den der wereld liggen er opgestapeld
op het altaar.
Voor vele toeristen een merkwaar
dige attractie, doeh voor de gelovigen
een plaats om boete te doen is de Hei
lige Trap in de Scala Santa. Deze
trap moet die zijn, welke door Jezus
bestegen werd, toen hif voor Pilatus
moest verschijnen. Als we de kerk bin
nen gaan zien we, hoe de pelgrims de
zware tocht langs de hoge trap onder
nemen. De Heilige Trap mag niet met
de voeten worden betreden van
onder tot boven, terwijl anderen wach
ten op hun beurt, bestijgen vrouwen
en meisjes en mannen van zeer Jeugdig
tot zeer oud op hun knieën de treden.
Af en toe rusten zij uit van de ver
moeiende tocht om te bidden, de rozen
krans in de handen. Geen toerist, die
Rome bezoekt, zal dit punt van zijn
reisprogramma overslaan.
Rome goed te beschrijven zou een
boekdeel vergen en is binnen het raam
van de mij toegew;ezen ruimte der
halve ondoenlijk. Er is daar voor de
toerist zo heel veel te zien en te be
wonderen. Het is niet zo groot als
Parijs, evenmin moet men er heen
gaan om het vaak twijfelachtige ver
maak van die stad er te zoeken. Maar
menigeen hoorde ik beweren, dat
Rome mooier is dan Parijs.
In elk geval zou ik hen, die zo be
voorrecht waren eens of bij herhaling
Parijs te, bezoeken en het volgend
seizoen weer naar het buitenland kun
nen trekken, met klem willen raden:
Verander uw reisplan eens. Ga verder
naar het Zuiden, breng een bezoek
aan de Eeuwige Stad, want Rome is
een bezoek overwaard!
(Van onze Haagse
redactie)
TOEN ir Neher. de dt-
recteur-generaal van
de PTT de Miniatuur
stad Madurodam be
zocht. ontdekte hij, dat
op de gevel van de ge
trouwe copie van het in
1939 geopende Venlose
PTT-kantoor het beken
de embleem van zijn
dienst ontbrak. De dir.-
generaal van dit veel
omvattende staatsbedrijf
heeft er de volgende dag
onmiddellijk de afdeling
van zijn dienst op gewe
zen, die verantwoorde
lijk was geweest voor de
richtige oplevering der
maquette. Met het ge
volg natuurlijk, dat dit
kleine manco met be
kwame spoed werd op
geheven.
Van eenzelfde geaard
heid was de belangstel
ling, die de directeur
van de Caltex (vanzelf
sprekend in de eerste
plaats voor zijn minia-
tuurbedrijf) aan de dag
legde. Er ontbrak een
bepaald type miniatuur
vlag, Prompt werd de
leclame-afdeling van de
Caltex in het geweer ge
roepen.
Uit dit soort kleinig
heden valt maar één
ding af te leiden. Dat
jonge Madurodam op de
grens van Den Haag en
Scheveningen boeit zelfs
de belangrijkste figuren
uit ons land in zulk een
mate, dat ze het zich
persoonlijk aantrekken,
wanneer uitgerekend hun
modelbedrijf detailfouten
vertoont.
HAT is typerend voor deze jongste
trekpleister voor het vreemdelin
genverkeer van ons land. Dit insti
tuut heeft zo'n graad van volmaakt
heid bereikt, zo magnifiek de werke
lijkheid geïmiteerd, dat iedereen de
neiging voelt opkomen het zijne er
toe bij te dragen om dit stukje gro-
te-mensen-speelgoed nog echter te
maken.
Grote-mensen-speelgoed? Ja, eigen
lijk is het dat. Alleen een wat erg
kostbaar stuk. Er is al voor meer
dan een millioen gulden op dit
18.000 vierkante meter grote terrein
aan de voet der Scheveningse dui
nen geïnvesteerd. Voor het grootste
deel door het Nederlandse bedrijfs
leven, voor het kleinste door de
ideële stichting, die met een stam
kapitaal van een ton zoals be
kend van de Curacaose bankier Ma-
duro ter nagedachtenis van diens
enige zoon George, die in het con
centratiekamp Dachau in 1945 stierf
de grondslag legde voor deze be
zienswaardigheid.
Het Nederlandse bedrijfsleven
9
CEN onbekende stem vroeg ons
dezer dagen over de telefoon
hoeveel het ons waard zou zün de
drukproeven te zien van een nieuw
boek, dat eind Augustus zou ver
schijnen. Hü had, zo vertrouwde
hü ons toe, het boek op een super
geheime bijeenkomst kunnen inzien en men had vergeten, althans
zo stelde hjj het, hem de „eed van zwijgzaamheid" te laten tekenen. Daar
om kon hij ons dit kostelijk materiaal „leveren".
Hoewel wij deze handelsreiziger in geheimen met een zachte, doch besliste
geestelijke duw van de telefoonlijn verwijderden, konden wij onze nieuws
gierigheid toch niet geheel bedwingen. Wat was dit voor een manoeuvre?
Een campagne van een uitgeverij om op originele wijze de aandacht te
vragen voor een nieuw boek? De uitgever ontkende het. Hijzelf had immers
het boekwerk, dat eergisteren verschenen is, nog niet mogen zien. Van wie?
Van de auteur. De uitgever had het manuscript „blind" moeten kopen na
dat zijn vertegenwoordiger naar de schrijver was gereisd om zich ervan te
overtuigen dat er werkelijk van een boek sprake was.
Doch daaraan bestond van meet of aan weinig twijfel. De auteur is een
veelbesproken man. Zijn materie is reeds jaren het onderwerp van ge
sprek op feesten en partijen zowel als op universiteitsdisputen en medische
colleges.
De schrijver is Dr Alfred C. Kinsey, een befaamd medicus statisticus,
wiens imposant werk „Het sexuele leven van de Amerikaanse Man" de
eerste massale en practische poging voorstelt om de vele hypothesen en
theorieën daaromtrent aan de werkelijkheid te toetsen. De conclusies van
Kinsey zijn gebaseerd op interviews met duizenden mannen, kinderen en
grijsaards, elk zorgvuldig geselecteerd teneinde een zuivere grootste-
gemene-deler te verkrijgen van het mannelijk element van Amerika's
(toen nog) 145 millioen zielen. Zijn boek bevatte een groot percentage van
deze gesprekken van man-tot-dokter. Behoeven wij hieraan nog toe te
voegen, dat het oeuvre een „best seller" werd, gretig gelezen door de op
sensatie-belusten, vurig bewonderd door menig amateur- en werkelijk des
kundige, heftig verfoeid door anderen (uit deze zelfde categorieën) die van
oordeel waren, dat het door Dr Kinsey getekend beeld van de Amerikaanse
man op de verfoeilijkste wijze verwrongen was.
(Wie de meeste baat oogstte van het oeuvreeen whiskey-merk, sinds
jaar en dag Kinsey geheten, en dat sedert de publicatie van Doctor Kinsey's
rapport door het publiek als medicijn scheen te worden beschouwd!)
Sinds zich zo grondig met de Man te hebben bemoeid, heeft Dr Kinsey
hetzelfde systeem toegepast op de Amerikaanse vrouw. Weer hielden hij
en zijn assistenten duizenden gesprekken met „zich openhartig uitende
Amerikaanse vrouwen". Het resultaat van al deze gesprekken is het stan
daardwerk, dat als Kinsey's „Sexueel gedrag van de Amerikaanse Vrouw"
thans het leven ziet.
Normaal is, dat'de pers een recensie-exemplaar krijgt toegezonden, onder
voorwaarde, dat de redactionele opinie niet voor een gegeven datum mag
worden gepubliceerd. Beseffende dat dit onderwerp ietwat buiten de nor
male gang van zaken in de uitgeverswereld valt, nodigde Kinsey 160
persvertegenwoordigers naar zijn laboratoria in het hartje van het land.
Vier dagen lang kregen zij daar „les" in het lezen en interpreteren van het
boek en het trekken van conclusies. Vier dagen lang stond Dr Kinsey klaar
voor elke vraag, die een vertegenwooriger (of -ster) van de koningin der
Aarde wilde stellen. Wie daaraan behoefte had kon met Dr Kinsey over zijn
eigen problemen op dit gebied praten.
Elkeen, die tot dit sex-laboratorium werd toegelaten, moest een contract
tekenen, waarin hij in een dertiental clausules beloofde te zwijgen over
het boek tot het officieel zou zijn gepubliceerd.
Een van de deelneemsters aan deze cursus vertelde (dit scheen onder het
contract geoorloofd) het volgende over haar avontuur: „Heel de eerste dag
werd in beslag genomen door conferenties, besprekingen en interviews mei
Dr Kinsey. Eerst laat in de avond konden wij onze zwijgzaamheidsgelofte
gaan tekenen. Wij waren toen al doordrongen met statistieken over het
sexe-leven. Toen eerst kregen wij het 800 pagina's dikke boek in handen.
Wat een vracht! Vooral toen de lift buiten dienst bleek en sommigen van
ons vijf verdiepingen naar boven moesten lopen. Elkeen spoedde zich naar
zijn eigen kamer. Daar konden wij ons eindelijk voor het oeuvre zetten. Mijn
conclusie? „Het Sexueel leven van de Man" verschilt inderdaad van het
„Sexueel gedrag van de Vrouw".
Kunt ge u voorstellen in hoe schier ondragelijke spanning heel Amerika
de 20e Augustus, K-dag, (K voor Kinsey) tegemoet zag?
Winkelstraat in Madurodam
brengt met een jaarlijkse bijdrage
van 10% van de bouwkosten van
zijn objecten een deel van de gelden
bijeen om de exploitatie mogelijk te
maken en de ideële strekking van
deze instelling te bevorderen. Die
ideële strekking is financieel te hel
pen bij de nazorg van de ontslagen
patiënten van het Nederlands Stu
denten Sanatorium voor tuberculose
lijders te Laren. Twintig duizend
gulden kon vorig jaar afgedragen
worden aan het Studenten Sanato
rium. Mede dank zij de grote publie
ke belangstelling, die van de opening
in Juli af voor Madurodam getoond
werd. Tot de sluitingsdag op 26
October van het vorig jaar bezoch
ten 321.000 Nederlanders en buiten
landers dit stadje. Dit jaar worden
500.000 bezoekers verwacht, een mis
schien wat optimistische schatting,
Driehonderdduizend zijn er tot op
dit ogenblik al geweest, en van die
300.00070% volwassenen.
De heer G. G. Jungerius, die met
^lan de directie voert over deze
miniatuurstad; heeft meer zorgen aan
zijn hoofd dan menig dorpsburge
meester. Niet alleen omdat zijn „rei
nigingsdienst" perfect moet werken,
maar ook omdat hij hier soms met
technische problemen in aanraking
komt, die in de echte stedelijke sa
menleving niet eens voorkomen. Er
liggen onder de grond van Maduro
dam vele kilometers kabel. Het is
natuurlijk zwakstroomdraad. Op vijf
meter is er al zoveel stroomverliés,
dat de vele lampjes, in en aan de
miniatuurgebouwen niet meer bran
den
Er moest en er is een oplossing
voor dit probjeem gevonden, maar
die oplossing was zo moeilijk, dat
iemand die de beste jarea van zijn
leven aan een groot gemeentelijk
electriciteitsbedrijf verbonden was,
moest erkennen, dat hij een dergelijk
probleem in zijn veeljarige practijk
niet eerder tegenkwam.
Een ander probleem? De schenking
van een echt Canadees Pijnboom
woud. De dwergbomen werden spe
ciaal voor Madurodam gekweekt in
Canada. Maarde Canadese
rooitijd en de Nederlandse plant-
tijd kwamen niet met elkaar over
een.
En zo was er meer. Een speciale
houtsoort moet gebruikt worden voor
de bouwwerken, die op Madurodam
geplaatst worden. Een „schoonheids
commissie" moet er voor waken, dat
ze passen in het bestaande milieu,
enz. enz.
Er zijn vier mensen permanent
aan het werk om het Madurodamse
spoorwegnet in tact te houden. Drie
schilders, één loodgieter, drie electri-
ciens, één timmerman, één metse
laar en vier mensen voor de plant
soenen, staan dag in dag uit klaar.
Madurodam is een stad met vele
zorgen. Maar allen, die erbij betrok
ken zijn tellen die zorgen licht,
want zii zien, dat er belangstelling
voor is en het uiteindelijke doel die
zorgen waard is.
fiLS WE de Basiliek betreden blijven
we een moment onbeweeglijk staan.
Denkt u zich eens in, lezers, het bin
nenste van een kerk met een opper
vlakte van 15.160 vierkante meter met
een koepel boven het middenschip van
119 meter hoógte! Het stroomt toe
risten. die de S'nt Pieter bezoeken,
doch door de geweldige ruimte van
het binnenste komt men slechts af en
toe een paar van hen tegen. De kleine
mensjes vallen daar weinig op in die
ontzagwekkende ruimte.
Het is er al pracht en praal wat de
bezoeker er aanschouwt: enorme va
zen en bokalen van puur, massief
goud door Oolumhus uit Zuid-Amen-
ka gehaald. Alles is vrijwel marmer,
fijn geaderd en veelkleurig en de edel
gesteenten liggen er in groten getale te
flonkeren en te schitteren op zwart
fluwelen bedden.
Los van al deze stoffelijke praal en
pracht, bij het aanschouwen waarvan
menig toerist misschien wel heime
lijk associaties van begeerten vormt,
is daar evenwei ook de werkelijke on-
vergankelijkhied van de meesterwer
ken van Miehei \ngelo en van andere
grote kunstenaars.
Als we voor de koepel, boven het
graf van Petrus staan, worden we be
vangen door de onsterfelijke geest van
Mirhel Angelo. Vol bewondering sta
ren we naar de stoutmoedige schep
ping van diens machtige geest en van
zijn wonderhanden. De koepel wordt
gedragen door ollaren van 71 meter
lengte, waarin, in nisuen, heiligenbeel
den zijn aangeoraeht.
Het zou niet doenlijk zijn, in een
reisverhaal van beperkte lengte ook
maar bij benadering weer te geven,
welke erfstukken van cultuur en
kunst in de Sint Pieter te bewonde
ren zijn. Wel kan ik verklaren, dat
ons bezoek van een halve dag aldaar
ten enenmale ver ontoereikend was
om alles met de nodige aandacht -e
bekijken. Een tweede bezoek maai
dan aan het Museo Vaticana en de
Sixtijnse Kapel eveneens van een
halve dag, blijkt nog minder toerei
kend.
henkt u zich weer eens in, lezers:
een ontzag'ijk onderaards ge welt
Waarvan de wanden en de koepelvor
mlge zoldering geheel zijn beschil
derd met de meest fantastische voor
stellingen Het ganse gewelf is feite
lijk één groot fresco van veelsoortig
colorlet en glinsterend als emalllc
Men ziet er. op de linkerwand episo
den uit de '"nis van Mozes en
het brandende braambos van Botti-
celll. Op de rechterwand zijn scènes
Uit het leven van Jezus, geschilderd
door Puntiricchio en Botticellt.
Het Colosseum in Rome, waar mens en dier streden om hun teven.
Onweerstaanbaar ondergaan ook mijn vrouw en ik de
betovering van het grote en grootse van het weliswaar
kleine gebied dat daar voor ons ligt. Ondanks bet be
trekkelijk beperkte ervan, zijn daar achter die muur
niet minder dan twintig fraaie tuinen en veertienhon
derd vertrekken en zalen. We komen nu eerst aan de
trappen, die naar de Basiliek leiden, geflankeerd door
de beelden van Petrus en Paulus. De hoofdingang, de
heilige deur (Porta Santa) is slechts tijdens het heilig
jaar geopend, thans dicht gemetseld en derhalve on
zichtbaar.
Er zijn vele kerken ter wereld, waaronder zeer
fraaie uit architectonisch oogpunt, doch de Sint Pieter
draagt bij uitstek het zichtbare stempel van groots
heid en van het meesterschap der bouwers als Bra
mante, Raphael en Michel Angelo.
En dan, boven het altaar, bU het
geheel uit marmer opgetrokken koor
hek. het onbeschrijfelijk machtige
werk van Michel Angelo: Laatste
Oordeel. Tegen het reusachtige pla
fond zijn, in negen afdelingen, episoden
geschilderd uit Genesis; God scheidt
het licht van de duisternis De
schepping van de zon en de maan
De vlucht uit het paradijs en vele an
dere taferelen.
Ï^ANNEER men als toerist Rome bezoekt, zou men
ie stad, als men het katholieke geloof belijdt, als een
geweldig pelgrimsoord kunnen beschouwen. Toch zal
het voor menigeen een verrassing zijn als hij, in de
mening verkerende Rome als een heilige stad te zien.
bemerkt, dat het een stad is als vele andere op de
wereld werelds. Uiteraard is het katholieke geloof
er overheersend doch de werkelijke „Heilige Stad"
beperkt zich toch eigenlijk tot Vaticaanstad een
volkomen van de eigenlijke atad Rome afgescheiden
gebied, dat, met de Sint Pieters kerk in het front, er
als een vesting uitziet, gelegen achter dikke, hoge
muren, bewaakt door de pauselijke garde.
Door de Via Della Conciliazione, een prachtige laan
met palmbomen en platanen staan we dan opeens voor
het plein voor de Sint Pieter, de Piazza San Pietro, dat
geweldig groot, omringd is door vier brede galerijen,
welke tweehonderd vier en tachtig kolossale zuilen
tellen en waar honderd en veertig beelden prijken.
De Sint Pieter in Rome, met op de voorgrond de
Piazza San Pietro met zuilengalerij. Rechts en op de
achtergrond het Vaticaan met paleis, musea en tuinen.
En in deze wondere wereld, lezers,
waar men soms de indruk krijgt dat
de geesten der grote scheppers van ai
dit schoons nog rond waren, is het een
ware reünie van toeristen vanuit alle
oorden een carnaval van roeze
moezende. luid sprekende lieden. Toe
gegeven, het zou niet doenlijk zijn de
fresco's aan de zoldering aandachtig
te bekijken in staande houding
hevige nekpijn zou u die poging spoe
dig doen opgeven. Welnu, waarom zou
het de toeristen niet gemakkelijk wor
den gemaakt? Men heeft er iets op
gevonden langs alle muren z(jn
banken aangebracht, waarop men
rustig languit kan gaan liggen. En
dat doen de toeristen dan ook; ze lig
gen er op hun rug, velen gewapend
met lange verrekijkers, alsof ze de
kosmos willen aftasten. Er zijn op die
dag toeristen uit vele landen, doch de
Amerikanen blijken ver in de meer
derheid te zijn. Ik stoot mijn vrouw
aan en wijst naar een Yankee, die zo
lui mogelijk op zijn rug ligt om door
zijn verrekijker toch vooral niet Gods
vinger te missen, welke op het zolde
ring-fresco van Angelo een zo inte
grerend deel uitmaakt
JJ ZULT de legende van de stichting
van Rome wel kennen Romulus
en zijn tweelingbroeder Remus werden
door hun oom Amelius, die hun vader.
Numitor, en hun moeder, Rea Silvia.
had verdreven, te vondeling gelegd.
De herder Faustulus en diens vrouw
vonden hen en voedden hen verder op.
Maar hun leven dankten de beide kna
pen feitelijk aan een wolvin, die als
hun min had gefungeerd. Remus, die
de kracht van zijn broeder Romulus
blijkbaar onderschatte, werd later
door deze gedood de melk van zijn
voedster had hem die kracht geschon
ken. Oom Amulius werd eveneens ter
dood gebracht en Numitor in ere her
steld. De zoon Romulus stichtte later
op de berg Palatinus een stad. En die
stad heet ROME,
Sage of geschiedenis, een feit ls dat
de stad Rome zowel op de heuvel
Palatius als op nog elf andere heu
vels is gebouwd, waarvan zeven op
de linkeroever van de rivier de Tiber.
En daar, verspreid over die zeven
heuvels, bevinden zich de resten van
de vroeger zo machtige stad. Als we
de overblijfselen van het Forum Ro-
manum aanschouwen, doemt de grijze
oudheid, zoals we die op school bij de
geschiedenislessen in onze verbeel
ding zagen, voor ons op in de mach
tige bouwwerken.
Eigenlijk schoons ls aan de bouw
vallen. ook aan die van het colosseum,
niet te bewonderen. Doch wel spreken
de eeuwen tot ons uit de. nog Immer
imposante, resten en het Parthenon en
het Capitool prijken er nog als sym
bolen van zeer hoge beschaving.