Op de grachten van Nieuwediep
bloeide vroeger de nering
f 49.75
T issot
O
T Op
Jimmy Brown en de Oranjehemden
FILMS VAN DEZE WEEK
Nu een geheel andere situatie
Fa. J. N.
Kunstenaars helpen'
week uitgesteld
JPontiac
BEEMSTERBOER
lm weissen RÖssl
De HERFSTCOLLECTIE
Uit de geschiedenis van Den Helder (II)
„De enige voddenman met
kar en paard"
Hoe de K.S.K.-prijsvraag
in te leveren?
EVIT A
voor
TIVOLI
Geluidsbarrière
mega
A
V
f.
WITTE
TASSEN en
PARAPLUlE's
Beiaard-concerten
•7 \TFR.n4fl 59 AUGUSTUS 1959
W'I hebben het al eens verteld: De aanleg van het Noordhollands
Kanaal stuitte op tegenstand bij de bewoners van het stadsdeel, dat nu
bekend staat onder de naam van „De Oude Helder'Zij vreesden im
mers een deel van hun nering te zullen verliezen. Maar juist het graven
van het Noordhollands Kanaal bracht een grote verandering ten goede
voor onze stad. Talloos waren de schepen, die na een lange zeereis de
haven binnenliepen en als gevolg daarvan werd door de bemanningen
van die schepen heel wat geld naar Den Helder gebracht. Van deviezen-
bepalingen had men toentertijd nog niet gehoord, alle buitenlandse
valuta werd graag geaccepteerd.
telt, dat de kleinhandel de wereld
handel volgt. Het is dus volgens alle
regels van het spel, dat winkels' ver
rezen zodra Den Helder een koop-
vaardijhaven van betekenis was ge
worden. Het was niet minder natuur
lijk, dat deze winkels zo dicht mogelijk
bij de haven werden opgericht, en dus
op de Binnenhaven, de Zuidstraat, de
Weststraat en de Hoofdgracht Nu wil 't
er oppervlakkig niet erg in, dat de
Hoofdgracht een „winkelstraat" is ge
weest Toch is dat zo. Alle soorten
winkels waren er vertegenwoordigd
en al de statige herenhuizen, die wij
ons uit onze jeugd herinneren, moeten
dus op de plaats van winkelhuizen zijn
gebouwd.
Nu moet men zich natuurlijk niet
voorstellen, dat deze straten winkel
straten waren in de geest zoals wij ze
thans kennen. Er zullen op deze
grachten heus wel een behoorlijk aan
tal „dichte huizen" zijn geweest, want
ook de cargadoors, de reders, de
scheepsbevrachters en -agenten wilden
vanzelfsprekend zo dicht mogelijk bij
de haven wonen. Niettemin was er een
respectabel aantal winkels.
„VERGETEN" NAMEN
Er zijn in Den Helder tal van firma's
die op een respectabele ouderdom kun
nen bogen en die in sommige gevallen
reeds meer dan een eeuw oud zijn.
Maar toch is het opvallend dat zoveel
van die „oude" firmanamen verdwenen
zijn. Het is mogelijk, dat door huwe
lijk en dergelijke de firmanamen ver
anderden en de naam van de aan
getrouwde eigenaar werd overgeno
men, maar talloze zijn „vergeten". Het
is ondoenlijk, zulke oude firmanamen
te memoreren, maar toch willen wij
één voorbeeld aanhalen. In de vijftiger
jaren van de vorige eeuw was er in
Den Helder een voddenman. Zo$js hij',
zich zelf noemde: „De enige 'vodden-
man met kar en paard". Zijn naam
was M. A. Grunwald. Een kléine'
twintig jaar later komen wij deze M.
A. Grunwald weer tegen, doch nu heeft
hij een winkel in de Vlootstraat „In
Spaans en ander fruit, gezouten en ge
rookte vis", terwijl hij tevens collectant
van de Staatsloterij was. Deze zelfde
firma M. A. Grunwald bestaat nog,
maar nu als groothandel in kruideniers
waren.
STEEDS UITVERKOOP
TN die oude tijd kon men ook met uit-
verkopen goed overweg. Nauwelijks
was de ene uitverkoop achter de rug
of de andere begon al, en de aanlei
dingen daartoe waren doodeenvoudig.
Eén of andere bakker had goedkoop
een grote partij krenten weten te be
machtigen (gered uit een op de Eijer-
landse Gronden gestrand schoener
schip) en hield daarom grote uitver
koop van krentenbrood.
De manufacturenmagazljnen boden
tegen elkander op in speciale aanbie
dingen, waarbij stof van anderhalve
gulden de el werd weggegeven voor
12 17'/2 cent de el. Bazars en koop
huizen waren er legio. Een paar na
men: Verkoophuis De Roode Kous, De
Tijdgeest, De Vlijt, De Concurrent, De
Telephoon, Magazijn Keizershof, De
Bazar.
VERPLAATSING
Men zal zich wellicht afvragen wan
neer de Spoorstraat als winkelstraat
ln opkomst kwam. Dat is gauw en
makkelijk verteld: nat November 1865.
Vóór die tijd was de Kanaalweg, als
verbindingsweg tussen de Oude Hel
der en het havengebied, verre favoriet,
en de Kanaalweg is trouwens een tijd
UET kost enige moeite, ons de
straten, die om de haven lagen,
voor de geest te halen. De Hoofd
gracht en de Kanaalweg leden
als zodanig geweldige verliezen
en ook een gedeelte van de West
straat viel onder slopershanden.
Als wij nu over het centrum spre
ken, waar de mensen heen trek
ken als zij willen winkelen, dan
hebben wij in onze gedachten de
Koningstraat, de Spoorstraat en
de Keizerstraat, met als winkel
straat van recenter datum de
Sluisdijkstraat. Wie niet beter
wist zou denken, dat dit altijd
de belangrijke winkelstraten van
onze stad zijn geweest. Niets is
evenwel minder waar... Aan de
vooravond van het grote KSK-
verkoopfeest willen wij daarover
vertellen.
lang een winkelstraat geweest. Maar
begin December 1865 werd de spoor
lijn naar Alkmaar geopend en alras
zien we meer winkels in de Spoor
straat verschijnen. Vanzelfsprekend
was toen ook het tij gunstig voor de
Keizerstraat en Koningstraat, omdat
men, van de haven afkomende, een
„rondje" kon maken, te beginnen op
de Hoofdgracht, vervolgens langs de
Kanaalweg, Koningstraat, Spoorstraat
en Keizerstraat naar de Zuidstraat en
zo weer terug naar de haven.
Het verval van de haven in de tach
tiger jaren van de vorige eeuw heeft
zijn logische terugslag gehad op de
winkelwijken. Het „wooncentrum" van
Den Helder lag niet aan de haven,
doch breidde zich in snel tempo uit in
de omgeving van de spoorlijn. De
winkelwijk van Den Helder heeft dus
een typisch moderne plaats in het
stadsbeeld: vlak bij het station. In
havenplaatsen vindt men ze bij de
haven; in marktsteden om en bij de
plaats waar de markj^ehouden wordt.
én1,1n Ben Hefctêr. /én'" velé andete
plaatsen van betrekkelijk recente
stichting vindt men ze in de buurt
van het spoorwegstation.
QM nog even op de vroegere situatie
terug te komen: de Bassingracht,
de Spoorgracht en zo waren de aan
gewezen plekken voor zeelui met los
geld in hun zak. Den Helder was trou
wens vol met amusementsgelegenheden,
die allerlei uitgezochte namen droe
gen zoals „Flambro Head" op de Bas
singracht, Victoria Concert Hall op de
Spoorgracht en de gelegenheden als
Benting Ole-Leh, De Kraton, Concor-
dia. Daar was iedere avond een geva
rieerd programma met tal van inter
nationale grootheden van Deense, Noor
se, Zweedse, Duitse en Engelse origine,
natuurlijk dames, die prompt met
„Fröken", Fraulein en Miss werden
betiteld. De entrée was vrij, dus mogen
we aannemen dat de consumptie óf
prijzig, óf omvangrijk was. Al deze
gelegenheden lagen in het „duistere
Den Helder", waar de verlichting zo
slecht was. dat men 's avonds viel of
struikelde of uitgleed over het vuilnis,
dat de bewoners zomaar op de straten
gooiden en lieten liggen.
DE BLIK VOORUIT
LIET oude winkelcentrum rond de
haven is er niet meer. Deze histo
rie-schrijver, die zich telkenmale ver
diept in de geschiedenis van Jutter-
stad, weet van bloei en verval. Bloei
toen de haven vol schepen lag en ver
val toen het Noordzeekanaal werd ge
opend. Die periode van verval en stil
stand heeft eigenlijk aangehouden tot
na 1945, toen door de regering grote
havenprojecten tot uitvoering werden
geleid. Moge deze havenuitbreiding,
met de enorme groei van het woon
centrum Den Helder, een nieuwe pe
riode van bloei inluiden voor onze stad
als geheel en voor de „nering", zoals
dat ook na het gereedkomen van het
Noordhollands Kanaal het geval was.
Te laat voor de in deze editie afge
drukte pagina van de Helderse Ge
meenschap vernamen w(j van de Hel
derse Volksuniversiteit, dat de schil
derijententoonstelling „Kunstenaars
Helpen", welke van 5 tot en met 12
September in het raadhuis zou worden
gehouden, moest worden uitgesteld.
De tentoonstelling zal nu vermoede
lijk worden gehouden van 12 tot en
met 19 September.
74. Meneer Bikkebakker, Piet Pot
lood en Tinus Tuttelaar bleien nog
even wat napraten bij Jimmy Brown.
De verbazing over het ontzagwekken
de bedrag, dat de Italiaanse club had
geboden, was nog niet geluwd. Tinus
Tuttelaar wilde juist iets heel ver
standigs te berde brengen, toen onver
hoeds de deur open ging en een in een
pyama gehulde gedaante de kamer
binnenwandelde. Het was Jackie, die
stiekum door Miebet uit zijn bed was
getrommeld. „Vooruit", had ze ge
zegd. „Ga naar beneden en zeg tegen
je vader en tegen meneer Bikkebak
ker, dat je er niet aan denkt om voor
die Italianen te gaan spelen. Je zou
die arme meneer Bikkebakker dood
ongelukkig maken en mij d'r bij". De
jongen was een beetje beduusd naar
beneden gelopen. Ach, zelf voelde hij
er trouwens ook niets voor. Het ging
juist zo lekker gesmeerd bij de Big-
gers. Ze werden vast en zeker kam
pioen van Nederland en dat feest zou
hij zich toch niet graag laten ontglip
pen.... „Pappie", zei hij nog timide, „ik
heb er nog eens over nagedacht, maar
als die Italiaanse meneer vandaag of
morgen opbelt, dan moet u maar zeg
gen dat ik er niets voor voel en dat ik
veel liever voor de Biggers blijf spe
len". Op dat ogenblik stond meneèr
Bikkebakker wankelend van zijn stoel
op. Hij liep op Jackie toe en greep ont
roerd zijn hand, die hij begon te schud
den als ware het een pompzwengel
„Jackie....!" riep hij, maar meer kon
hij niet uitbrengen. Tranen van dank
baarheid en opluchting verstikten zijn
stem. „Ach meneer Bikkebakker", riep
de jongen onthutst uit, „wat betekent
dat nou. Ik speel toch veel liever voor
uw club dan voor een vreemde en wat
dat geld betreftpappie heeft centjes
genoeg". Er ging op hetzelfde ogen
blik een vrolijk en bevrijdend gelach
op in de kamer.
Nu de KSK-feestkrant ls bezorgd en
men dus de daarin voorkomende prijs,
vraag heeft gelezen, zij opgemerkt, dat
drukkerij De Boer één van de adressen
is, waar de wedstrijdformulieren kunnen
worden ingeleverd. Daartoe staat ln de
hal van het gebouw een grote bus opge
steld, waarin de oplossingen dienen te
worden gedeponeerd.
Als 's avonds om zes uur de deur van
de drukkerij is dicht gegaan, dient men
een andere weg te volgen. De inzenders
kunnen dan gebruik maken van de nor
male brievenbus van drukkerij De Boer
Het verdient evenwel aanbeveling, deze
manier te volgen, uitsluitend, als de mo
gelijkheid tot inlevering overdag geheel
ontbreekt.
Het verkoopfeest begint Maandag en dan
zullen dus de KSK-winkeliers bij aankoop
van elke gulden de bonnen afgeven, waar.
van er vijf en twintig op de achterzijde
van het prijsvraagformulier moeten wor
den geplakt.
."Ie hhl
le water- en stofdicht
2e shockproof- incabloc
3e 15 steens
4e centrale seconde
wijzer
5e geen penankér
6e Radiumcijfers i
7e Edelstaalachterkast
8e Zwitsers fabrikaat
9e een jaar garantie
10e verzekerd tegen
Fa. G. Beemsterbosr
verlies en diefstal. Keizerstraat 15
(Advertentie Ing. Med.)
Van ongekende spanning is de film
•Geluidsbarrière", welke tot en met
Maandagavond in Tivoli op het program
ma staat. Een prachtf/e rol wordt er in
gespeeld door Ralph Richardson, die al9
directeur van een grote fabriek zijn le
venswerk (het doorbreken van de ge
luidsbarrière) voltooid wil zien. Van het
begin tot het einde is de rolprent gela
den met spanning. Men leeft mee met
de leider van de fabrieken, die zijn zoon
PRESTATIES d
van de Zwitserse
Horloge-Industrie
FIRMA
I
Keizerstraat 15,
DEN HELDER
Grote Houtstraat 49.
HAARLEM
(Advertentie Ing. Med.)
V WW
SEIZOEN
fdlJ ook voor de allerlaat-
sten de vacantie ten einde
begint te raken, is het wel
aardig, jreeds een blik te
werpen in het komende
seizoen, zoals zich dat in
Casino aan onze ogen zal
ontrollen. Het spreekt dat
uw Gradus slechts 'n greep
doet uit het programma, dat
zeer omvangrijk is en veel
te feesten en te genieten
biedt. Op 5 en 6 September
treedt het Fanfarecorps voor
het voetlicht, waarna in
September achtereenvol
gens de aandacht wordt ge
vraagd voor: 10 September:
Lily Bouwmeester, 13 ope
ning Amicitia traditionele
soirée's, 15 buurtvereniging
2e Vroonstraat, 17 propa-
ganda-avond van de Blin-
denbond, 19 VARA (afde
ling 25 jaar), 20 Chiel de
Boer-cabaret, 21 ANA-to-
neelavond, 24 opening to
neelseizoen LSK, 26 Lente
bloemen.
Op 1 October komt de
burgemeester van Stavenisse
een lezing houden: hij heeft
over het verdronken land
ongetwijfeld interessante en
ontroerende dingen te ver
tellen De agenda voor Oct.
vermeldt verder: 3 Bond
Oud-onderofficieren. 7 MSF,
10 Accordeonola, 14 „Eén
vur muziek", 17 Postiljon, 18
1VGW. 20 Vrede en Vrijheid,
21 Helderse Mvziekkring, 24
Rood-Wit, 27 Helderse
Volksuniversiteit, 30 Buurt-
ver. Binnenhaven, 31 Moed,
Volharding, Zelfopoffering.
En dan meteen maar No
vember meegenomen, 7
Watervogels, 10 Winnubst,
12 Verenigde Helderse Zan
gers, 14 Stad en Ommelan
den, 15 R.K. Toneel, 18 Turn-
lust, 21 Sted. Muziekcorps,
23 Tavenu, 25 LOK/SM, 26
en 27 HBSV.
Wie beweert nu nóg, dat
er in Den Helder niets te be
leven valt?
FINALE
Qnlangs heeft een grole
groep mensen genoegen
beleefd aan de biertapwed
strijd van het Centraal Brou
werij Kantoor, die met groot
succes in Formosa werd ge
houden. Om compleet te
zijn: Maandagmiddag van
drie tot half zes is in het
Concertgebouw te Amster
dam de landelijke finale,
waaraan wordt deelgenomen
door de eerste prijs-winnaars
uit de steden, waar een
vóórwedstrijd is geweest.
ATHALIA
He Gereformeerde Zangver
eniging „Hallelujah"
werkt momenteel druk aan
de voorbereidingen van een
uitvoering van Mendelsohn's
„Athalia" voor solisten, koor
en orkest. Vermoedelijk
wordt deze uitvoering ge
geven op 18 November aan
staande. De orgelpartij zal
worden vertolkt door onze
oud-stadgenoot Feike Asma
en de begeleiding is in han
den van het plaatselijk sym-
phonie-orkest „De Helderse
Orkestvereniging", dat, zo
als men wellicht weet, uit
amateurs bestaat.
Moge Gradus aan deze re
gelen toevoegen, dat de re
petities van de Orkestver
eniging op Donderdag 3
September om acht uur
worden hervat in een lokaal
van de B.L.O.-school. Onge
twijfeld zijn er in onze stad
nog amateur-musici, die wil
len meewerken. Zij zijn van
harte welkom.
KRUIS
Liet bestuur van „Het Witte
Kruis" heeft besloten,
ook dit jaar een zogenaamde
„moedercursus" te organi
seren. Gedurende veertien
lessen zal zuster B. van de
Vuurst een inzicht geven in
de juiste verzorging en be
handeling van baby en kleu
ter; te beginnen op Vrijdag
18 September. Het maximale
aantal cursisten, dat kan
worden toegelaten, bedraagt
dertig. De deelneemsters
moeten de leeftijd van acht
tien jaar hebben bereikt; de
kosten bedragen in het to
taal f 2.50.
In de Breewaterstraat 72
zullen de mensen van „Het
Witte Kruis" de belang
stellenden gaarne inschrij
ven.
VAREN
PEN honderdtal leden van
de Kon. Ned. Bond van
Oud-onderofficieren uit Den
Helder (met inbegrip van
een aantal dames en kinde
ren) heeft gisteren met de
Marine een prachtige vaar
tocht gemaakt. De trip, rond
de Afsluitdijk, werd gemaakt
met Hr. Ms. „Hobein", die
afgeladen vol was. Men ver
trok om negen uur en keer-
3e om vijf uur in Den Hel
der terug. Gradus vernam,
dat op de terugreis in Den
Oever ter strekking van de
benen een half uurtje is
gepassagierd.
TAART
DAKKER Bos uit de Spoor
straat, waarde Gradianen,
heeft een taart gemaakt, die
eén omvang heeft van één
meter dertig en een hoogte
van ongeveer tachtig centi
meter. Het product is ge
plaatst in de étalage van de
firma Hilckman in de Ko
ningstraat, die er het één-
jarig bestaan in Den Helder
mee viert.
BLOEM
^LS het inderdaad een
zeldzaamheid is. wanneer
zonnebloemen een hoogte
van drie meter bereiken,
dan is het stellig iets bijzon
ders als ze zich tot 3.20 me
ter boven de grond weten te
verheffen. Dat is namelijk
het geval bij de familie
Brienesse aan de Steen
gracht.
CANTINE
QP Donderdagavond 3 Sep
tember wordt in de Ma-
rine-cantine aan de Buiten
haven gedanst bij de muziek
van „The Melodians". Gra
dus vertelt dit even, omdat
hieraan vooraf gaat de
prijsuitreiking van de perio
dieke zeilwedstrijden. Over
zeilen gesproken: evenals
in het vorige seizoen geeft
bootsman Fievez, de voor
zitter van de Marine-water
sportvereniging in Den Hel
der, voor het Marine-per
soneel op elke tweede en
vierde Maandag van de
maand een populaire cursus
zeiltechniek. Hiermee wordt
begonnen op 14 September.
Van het zeilen naar de
postzegels. Er zal namelijk
worden getracht de post
zegelruilbeurs nieuw leven
in te blazen. Aanvangende
op 21 September zal voort
aan elke derde Maandag
avond ruilbeurs worden ge
houden. Het zij extra ver-
neld, dat burger-introducé's
op deze bijeenkomsten van
harte welkom zijn.
Terug weer naar het dan
sen. Ingaande I September
zal elke Dinsdagavond in de
Marine-cantine dansles wor
den gegeven door de heer
Schaap van het dansinstituut
„Mouton". En tenslotte de
ïerste cabaretavond! Op
Woensdag 9 Sept. treedt op
het populaire gezelschap van
Willy Rex en Nol van Dijk;
dit is dus de opening van
het seizoen. Op Donderdag
10 September is een tweede
avond van Rex en Van Dijk.
Susan (Ann Todd) en Tony (Ntgel
Patrick) spelen hoofdrollen in
„Geluidsbarrière", de film, die tot
en met Maandagavond in Tivoli
wordt vertoond.
en zijn schoonzoon verliest en tenslotte
het leven van een derde man in de waag
schaal stelt. Wie sterke zenuwen heeft
en van vliegtuigen houdt, mag Tivoli niet
missen. Met feilloos vakmanschap is de
film gemaakt. Naast Richardson ziet men
onder andere Ann Todd en Nigel Patrick.
De film „lm weissen Rössl", die tot en
met Maandag in de Witte op het doek
wordt gebracht, is vervaardigd naar de
operette van Hans Müller en Eric Charell
en naar het blijspel van Blumenthal en
Kadelburg. Deze operette met de bekende
melodieën van Ralph Benatzky is zo po
pulair, dat wij dit aardige verhaal stellig
met nog eens behoeven aan te bevelen.
Het geheel is geregisseerd door Willl
Forst, en het enige dat ons daarvan spijt
V. nlet meespeelt. Dat neemt
echter niet weg, dat de rolbezetting uit
stekend is. Johanna Matz speelt Josepha,
de dochter van de waardin, en Johannes
Heesters vertolkt de rol van dr Siedler,
ie grote indruk op het charmante meis
je maakt. „lm weissen Rössl"
kleurenfilm.
ls een
vindt U in de K.S.K.-feest-
etalage van de
Breewaterstraat 5
bij de Spoorstraat.
(Advertentie Ing. Med.)
Dho6 «e^Maand^' de *Tr Ti' Joh'
3 ïïfSK
l'ffSSWtSï:
lied"1smi?S)r:31w^U,helmu#' 2 VIa*«e'
4 Een Uedie van V6Ven vn' fWilms).
het land 1 Wilhelm* mL
Vanmiddag om half drie treedt op een stuk terrein aan
de Middenweg een wonderpaard op, zijnde een collega
van het paard rechts op de foto. Kinderen kunnen de
capriolen van deze viervoeter'gratis gaan zien in het
openlucht-clrcu* „Troelala", dat op initiatief van
„ëAC is tot stand gekomen en vanmiddag grote belang-
stelling verwacht.
(Vinttaï ^ilï?Ims' 2 Kent
sterek (Valerius) '4 wmu toch ,hoe
den (Valerius) 5 hede1nu iTe'
ivkïïi»5,,.8!'
ia ilfort" Neerlands .bloed.'
va-
(Viot-
oSSa? /teC) T ValseLente uit
Neerlands bloed 5'' 4 VaHa' 5 Wien
den Wa'nken Wilhelmus. 2 Voor gou-
to) i monden (Di-
De 7lW„f„ (De Groot), b
(Wiertsf i mv, otta} c Hollandsvlag
eert vin' T*nT >ult lste P'anocon-
CantahiVié m al-°5vskv' 5 Andante
Lantabihé (Denjjn), 6 Varia, 7 Alle-
bloed 8 Wien Neerlands
