Ontspanning tussen Italië
Zuidslavië ingetreden
en
'T
Westelijke luchtmacht te zwak
Schending van
staatsgeheim?
Prinsessen Beatrix en Irene
terug in ons land
Franse regering streeft naar
lagere prijzen
P. van Tienen en mr. Wolthuis
blijven in arrest
Westelijken manen tot kalmte
Open deur
Klacht over Marokko
maakt weinig kans
Premier Pella met
vacantie gegaan
V oedselhalers komen
nog steeds
Nieuw voorstel aan
Sovjet-Unie
Dinsdag 1 Scpt. 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
78e Jaargang No. 1229
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Marokkaan in delegatie
van Pakistan
DE
Rede van Gruenter
te Kopenhagen
Rijksbegroting 1954
Minder regen en iets
warmer
WEERBERICHT
Botsingen in Erfurt en
Maagdenburg
Duitsland en Oostenrijk
tegelijk op agenda
POLITIEK ADVIES...
Direct naar Het Loo om
Oma geluk te wensen
Het experiment Pinay wordt opnieuw
ondernomen
Onderhandelingen met d(
detailhandelaren
Besluit rechtbank
te Amsterdam
Rusland en China «duiten
handelsverdrag
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 82—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN;
Advertenties 16 ct p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.—, elk woord meer
5 cent
Abonnementen:
per kwartaal f 6.05, per
maand t 2.02 by vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen f 0.49
Veiligheidsraad heeft Maandag
het debat voortgezet over de vraag,
0f de klacht van de vijftien Aziatisch-
Arabische landen over het Franse in
grijpen in Marokko al dan niet op de
agenda moet worden geplaatst. Het
debat is nog niet voltooid, maar naar
pet zich laat aanzien zal de resolutie
der vijftien landen niet het voorge
schreven aantal van zeven stemmen
balen.
De discussie begon met een klein
incident. Balafrej, de secretaris van
dc nationalistische Istiklal uit Marok
ko, zat achter de raadstafel op een van
de plaatsen die gereserveerd zijn voor
waarnemers van de delegatie. De Fran
se gedelegeerde Hopuenot protesteer
de hiertegen. Hij meende, dat Balafrej
naar de publieke tibune moest worden
gezonden. Hem werd echter duidelijk
gemaakt, dat Balafrej tot de delegatie
van Pakistan behoorde, omdat hem
een Pakistaans paspoort en een lid
maatschapskaart van de Pakistaanse
delegatie was verstrekt. Op deze wijze
was hem de gelegenheid getoden het
debat mee te maken. Hoppenot moest
zich na enig heen en weer gepraat bij
deze oplossing neerleggen.
Tsarapkin (Sovjet-Unie) cn Tsjang
(nat. China) bepleitten beiden plaatsing
van de kwestie op de agenda Tsarap
kin beriep zich daarbij op het feit, dat
het verdrag van Algeciras, dat de sta
tus van Marokko regelt, niet alleen
door Frankrijk en Spanje, maar ook
door Amerika, Engeland en Rusland is
ondertekend.
|)l'. SPANNING tussen Italië en Joegoslavië om de toekomst van de
Zuidelijke zone van Triëst, welke in het afgelopen weekend zulke
dramatische vormen aannam, is nog steeds niet geheel geluwd. Welis
waar acht men te W ashington, nu de Westelijke mogendheden heide
partijen tot kalmte hebben aangemaand en inlichtingen hebben ver
kregen omtrent de stand van zaken, de toestand niet zo ernstig als wel
licht de eerste berichten deden vermoeden, maar de Italiaanse troepen
zijn nog niet uit het gebied van Gorizia teruggetrokken. Bovendien
heeft Joegoslavië met enige nadruk melding gemaakt van een be
trekkelijk onbelangrijk grensincident, dat de Rome prompt met even
veel klem werd tegengesproken. Aan de andere kant heeft Belgrado
toch ook doen weten, dat het niet van zins is de Zuidelijke zone van
Triëst in te lijven.
LIET INCIDENT, waarvan in het voor-
gaande sprake was, deed zich vol
gens Tanjoeg, het officiële Zuidslavische
persbureau, gistermorgen in de omge
ving van Gorizia voor. Ongevear vijf
en twintig Italiaanse soldaten, voorzien
van automatische wapenen, drongen
vijftig meter op Joegoslavisch gebied
door en verlieten dit pas, nadat zij hier
toe tweemaal waren gesommeerd. Tan-
joeg sprak van een „nieuwe Italiaanse
ENER AAL GRUENTHER, de geal-
lieerde opperbevelhebber in Europa,
heeft in een toespraak in het stadhuis
te Kopenhagen in het kader van de
tweede internationale NAVO-studie-
confcrentie verklaard, dat het meest
kritieke gebrek voor de geallieerden
thans gelegen is bjj hun luchtmacht, on
danks de reeds gemaakte prachtige
vooruitgang. De Sovjets hebben een
luchtmacht van een twintigduizend
Het Tweede Kamerlid Van Rijeke-
vorsel heeft aan de minister van Fi
nanciën schriftelijk de volgende vra
gen gesteld:
1. Zijn de door het dagblad „Het
Vrije Volk" bekendgemaakte gegevens
over de rijksbegroting 1954 juist?
2. Zo neen, wil de regering dan
deze bekendmaking ten spoedigste
tegenspreken?
3. Zo ja, is de regering van oor
deel, dat die bekendmaking het gevolg
is van een krachtens de artikelen 98
en/of 272 Sr. strafbare schending van
staatsgeheimen door een of meer ar '■>-
tenaren, en is de regering voornemens
te dezer zake een strafvervolging te
doen instellen?
Hongarije heeft Kurinski benoemd tot
gezant in Belgrado. De diplomatieke be
trekkingen met Zuld-Slavië zijn hiermee
hersteld.
Het laatste weekeinde van
Augustus heeft vrij veel regen
gebracht. Achter de wegtrekken
de depressies woei er gisteren een
krachtige Westenwind. Maar het
bekende Oranjezonnetje heeft ons
toch niet geheel in de steek ge la
ten. Gisteravond betrok de lucht
opnieuw en in de afgelopen nacht
passeerde een volgend regenge-
bied. Achter dit regenfront
stroomt vandaag belangrijk war
mere lucht over ons land. De
eerste Septemberdagen zullen ons
een aangename temperatuur hren-
gen. Overdag kan het kwik bij
zonnige perioden ook langs de
kust tot omstreeks 20 gr C. stij-
"°n. De depressies van de Oceaan
volgen een meer Noordelijke
baan, zodat de regenkansen klei
ner worden. Het was gisteravond
nog niet te zeggen of het hoge-
drukgebied in staat zal zijn. een
weerverbetering van langere duur
'e bewerkstelligen
Verwachting tot hedenavond:
WARMER
Perioden met zonneschijn, vooral
in het Zuiden van het land en
mooi weer. Matige, aar de kust
tijdelijk vrij krachtige Zuidwes
telijke wind. Warmer.
'Voensdag: Z n op 5.53, ondei
4 26 Maan nr, flOO >nd°r 16.54.
strijdvaardige toestellen, voor een groot
gedeelte straalvliegtuigen. Hiertegen
over moet de NAVO-luchtmacht uitge
breid worden en geschikt gemaakt om
terstond in te grijpen.
Daarnaast blijven land- en zeemacht
noodzakelijk om een toereikende ver
dediging te kunnen voeren. Ook de re
serves zijn nog niet op het vereiste peil.
De Sovjets beschikken over uitgebreide
actieve grondstrijdkrachten, bestaande
uit 175 Sovjet-divisies en een zeventig
tal divisies van de aangesloten staten
Het is voor de NAVO niet doenlijk, hier
een gelijke actieve macht tegenover te
stellen maar daarom komt het in zo
grote mate aan op de reserves. Ten
slotte moet er gezorgd worden voor een
toereikende aanvoer voor de troepen in
geval van nood; ook op dit punt is men
nog ver beneden het vereiste peil van
paraatheid, aldus Gruenther.
Wat er van de „nieuwe wapens" te
verwachten valt, is volgens de generaal
nog niet te zeggen. Wel moet men in
het oog houden, dat zij over het alge
meen zeer kostbaar zijn. zodat bespa
ring op de traditionele strijdkrachten
niet noodzakelijk een vermindering van
kosten zal betekenen.
TXE stroom van Oostduitsers, die in
Wcst-Brriyn voedselpakketten ko
men afhalen, houdt aan, ondanks het
feit, dat 2 volkspolitie op tal van
spoorwegstations de pakketten in be
slag neemt. Het aldus „vrijwillig in
geleverde voedsel" zal van heden af
opnieuw onder werklozen en gepen-
sionneerden worden verdeeld. In Oost-
Fterlijn zijn echter geen levensmiddelen
geconfiskeerd. In Maagdenburg cn
Brfurt is het tot botsingen tussen
voedselhalers en politie gekomen: ver
schillende personen zijn wezens verzet
tegen de verbeurdverklaring van hun
pakket gevangen genomen.
In de Oostduitse kranten staat, dat
de voedselhalers als schurken gebrand
merkt en behandeld moeten worden.
West-Berlijn zal de komende wir.ter
zijn tweehonderd en twintigduizend
werklozen kosteloos levensmiddelen en
bruinkolen verstrekken. Bovendien zal
ieder met kerstmis een gift van veertig
tot zestig mark ontvangen. De ver
strekking van voedsel en kolen zal
zoveel mogelijk ook worden uitgestrekt
tot gepensionneerden en andere be-
hoeftigen.
MET WESTEN zal Rusland vermoe
dclijk de komende week voorstel
len, dat de ministers van buitenlandse
zaken der grote vier op een conferen
tie in October te Lugano zowel de po
sitie van Duitsland als dl<* van Oosten
rijk zullen bespreken.
De Westelijke Grote Drie zullen „de
Russische poging om het sluiten van
een verdrag met Oostenrijk afhankelijk
te stellen van de oplossing van de
Duitse kwestie" afwijzen. Zij zullen
bij hun voorstel aan Rusland waar-
horgen eisen om te voorkomen dat bei
de kwesties verward zouden worden.
provocatie". Te Rome noemde men dit
bericht geheel en al onjuist.
Voorts wist radio-Belgrado te mel
den. dat de Italiaanse grensautoriteiten
te Montfalcone, aan de grens van Italië
met Triest. Zondag het paspoort van
een Joegoslavische diplomaat, die van
een internationale conferentie te Ge-
nève terugkeerde, in beslag hadden ge
nomen en pas later terug hadden gege
ven. Andere grensposten weigerden
Zuidslaven de doorgang naar Italië.
Klaarblijkelijk hebben de bezoeken
van Westelijke diplomaten aan de re
geringen te Rome en Belgrado iets ten
goede uitgewerkt. De Italiaanse pre
mier. Pella, heeft tenminste Maandag
avond Rome verlaten, om zich naar
Terminilli te begeven. Hij wil in dit
zestig kilometer ten Noorden van de
hoofdstad gelegen plaatsje enige dagen
rust nemen. Men zag hierin een texcii
van de ontspanning, die tussen beide
landen was ingetreden, een ontspan
ning. die stellig mede was bewerk
stelligd door de Joegoslavische medede
ling. dat men niet dacht aan annexatie
van de Zuidelijke zone van Triest.
De Italiaanse kranten, die twee aa-
gen alarmerende berichten onder grote
koppen over Triest hadden gebracht.
schreven Maandagavond, dat het on-
middelijke gevaar van de zijde van
Zuid-Slavië was weggenomen door hot
energieke optreden van de regering-
Pella. De besturen der vier democra
tische partijen in Triest, de christen
democraten, de republikeinen, de li
beralen en de socialisten, hebben op
het ogenblik een memorandum in voor
bereiding over de politieke toestand in
het vrije gebied.
In de Westduitse bioscopen
verschijnt de laatste dagen in de
pauze een stekelvarkentje op het
doek, dat de bevolking aanraadt,
Zondag a.s. haar stem in ieder
geval uit te brengen. Het stekel
varkentje, Mecky genaamd, be
rispt degenen, die zeggen dat de
politiek hun niet aangaat en dat
anderen zich daar wel mee zul
len bezig houden. „Past u maar
op", zo zegt Mecky, „dat die an-
der er niet z o uitziet". En dan
heeft hij plotseling een zwarte
lok over zijn voorhoofd en een
klein zwart snorretje. Met een
knipoogje en een „Dus u stemt
Zondag ook" neemt Mecky ver
volgens afscheid van het publiek.
MET BIJNA een halve dag ver
traging zijn gistermiddag om vijf
uur de prinsessen Beatrix en Ire
ne van hun vacantie in de Ver
enigde Staten en Canada met het
KLM-lijnvliegtuig „Prins Bern-
hard" in ons land teruggekeerd.
Zo waren ze dan toch nog op tijd
om per auto met prins Bernhard
achter het stuur naar het Loo te
rijden en hun grootmoeder, prin
ses Wilhelmina, die gisteren drie
en zeventig jaar werd, te kunnen
gelukwensen.
UET TOESTEL waarmee de prinses-
sen zouden reizen, kreeg vertraging
door een ernstige motorstoring, waar
door het noodzakelijk werd op net
vliegveld Gander een reparatie te doen,
die aanvankelijk wera geschat op een
duur van tien uur. Het oponthoud viel
gelukkig achteraf nog mee.
De Prins, een witte anjer ln het
knoopsgat, stond op Schiphol zyn
dochters op te wachten en omhelsde
hen hartelijk evenals een vriendinne
tje, René Roëll, dat uit Canada was
meegekomen om enige tijd in Neder
land door te brengen. Prinses Beatrix
was gekleed in ee> licht, blauwgrijs
mantelpakje en hoed. Prinses Irene
droeg een grijze mantel met rode hoed.
De prinsessen waren in een opgewekte
stemming en vertelden, dat zij niet
lvchtziek waren geweest in tegenstel
ling met de haar omringende passa
giers. Met de prinsessen stapte ook
uit het "liegtuig, de heer C. Sesink.
hooid van de veiligheidsdienst Ko
ninklijk Huis.
Na de beroeting nleef het gezelschap
enige tijd al converserend voor het
vliegtuig wachten, totdat de bagage in
orde was gebracht. Daarna „tapte men
in de gereedstaande auto's.
Toen Prins Bernhard met zijn oud
ste twee dochters op het paleis Het
Loo arriveerde, was de gehele konink
lijke familie bijeen De begroeting, die
op het bordes van het witte paleis ge
schiedde, was allerhartelijkst en on
gedwongen H M. de Koningin liep d-*
prinsessen met uitgestrektp armen
tegemoet, waarna zij de prins verwel
komde. Ook prinses Wilhelmina be
groette haar schoonzoon en de oudste
twee kleinkinderen op het bordes, ln
AUSTRALISCH MINISTER-CHIRURG
IN ONS LAND
Per vliegtuig uit Londen arriveerde
gisteren in ons land de 73-jarige
Australische minister van Volksge
zondheid, dr Earle Page, een vermaard
chirurg, die vandaag een oordrncht
zal houden voor het congres van het
Wereldgenootschap van Artsen in Den
Haag.
f)E FRANSE REGERING zal deze week ernstige pogingen in het werk steiien
om een verlaging van de prijzen der artikelen voor het dagelijks lévensonder-
houd, en in het bijzonder van de levensmiddelen, te bereiken. Zü hervat hier
mede het verleden jaar door de regering-Pinay ondernomen experiment. Het
doel is het vers-bil tussen de Franse prijzen en de prijzen op de wereldmarkt te
verminderen teneinde de exnnrt te bevorderen en voorts onder vermijding van
een algemene loonsverhoging, de koopkracht van de werkende bevolking te ver
groten.
onveranderd. Dez» prijsverlaging zal
gaan ten koste van de winstmarge der
slagers, welke de laatste tijd als resul
taat van een daling van de veeprijzen
groter was geworden. Dit is voor het
eerst, dat de slagers vrijwillig deelne
men aan een actie tot prijsverlaging. De
slagers hebben op zich genomen zelf
sanctiemaatregelen te treffen tegen hen,
die zich niet aan de afspraak houden.
Er zijn thans onderhandelingen gaan
de met andere takken van de detail
handel om tot prijsverlaging te komen,
hl. met de textielhandel, de schoenhan-
del en het levensmiddelenbedrijf. Voor
bepaalde levensmiddelen, zoals suiker,
olie, aardappelen, koffie en gebak, wil
de regering een stelsel van belasting-
or.theffingen invoeren. Zij stelt zich
voor de winstmarge van de kleinhandel
te verminderen en om verdere prijsver
laging mogelijk tc maken de omzetbe
lastingen op te heffen. Een en ander zal
dan moeten leiden tot een totale prijs
verlaging van 5 a 10 procent.
De regering onderzoekt voorts de
mogelijkheden van besnoeiing der
staatsuitgaven, met name van de uitga
ven voor de defensie. Woensdag a.s. zal
de ministerraad de eerste maatregelen
dienaangaande nemen.
QM VERLAGING van de prijzen te be-
reiken zal de regering de ook door
Pinay gebruikte methode van overre
ding van de handelaars toepassen. Er is
reeds een eerste resultaat verkregen,
dat als belangrijk wordt beschouwd: de
slagers hebben zich bereid verklaatd
met ingang van 8 September de prijzen
van verschillende vleessoorten, die 40
procent van het totale vleesverbruik
vormen, met 10 procent te verlagen. De
prijzen der overige vleessoorten blijven
de late namiddag had H M. de Konin
gin in gezelschap van haar verjarende
moeder en de prinsesjes Margriet en
Marijke een rijtoer gemaakt door het
uitgestrekte bospark, dat bij het Loo
behoort.
Bij het koninklijk paleis Het Loo
was gisteren, gelijk de laatste jaren
gewoonte was in verband met de ver
jaardag van prftises Wilhelmina, geen
officieel vertoon rl hadden velen zich
in de morgenuren bij het Paleis ver
zameld om nog iets van de koninklijke
gasten te zien te krijgen. Het gemeen
tebestuur van Apeldoorn had reeds
vroeg in de morgen aan het Paleis een
fraai veldbouquet doen bezorgen. Vele
Apeldoornse kinderen brachten zelf
kleurige blotmeng .ven aan
H.M. de Koningin, die met het oog
op de terugkeer van haar dochters
Zondagavond van Het Loo naar
Soestdijk was gegaan, keerde gister
morgen op Het Loo terug. Velen schre
ven hun namen in de felieitatieregis-
ters op het Paleis. De Zeeuwse evacué's
zonden bloemen.
Ook de prinsessen Beatrix en Irene
hebben hun vacantie in het buiten
land er weer op zitten. Gisteren
werden zij door hun vader op
Schiphol hartelijk „welkom thuis"
geheten.
LIET is een verschijnsel van de tijd,
dat men op velerlei gebied „grootste
gemene delers" poogt te vinden. Een
beetje deftiger heet zulk werk „opinie
onderzoek". Zonder hieraan geen enkele
waarde te willen toekennen moeten wij
toch wel verklaren, dat de „gemiddelde
mening" van het publiek in het alge
meen weinig interessant is. Wie de
mens zoekt, de individu, en niet de
massa, hecht veel meer waarde aan het
persoonlijk oordeel van een bevoegde.
Een van de meest benijdenswaardige
eigenschappen van het Nederlandse
volk is altijd geweest, dat de Nederlan
der er altijd een eigen mening op na
hield. Zonder deze vorm van „eigen
wijsheid" waren onze ontdekkingsreizi
gers er niet op uit getrokken en had
den onze dijkenbouwers niet het schier
onmogelijke verricht.
Maar de individu, de persoonlijkheid
speelt nog maar nauwelijks een rol.
Wij wonen in eenvormige huizen, ziin
eenvormig verzekerd, lopen warm voor
dezelfde sportieve evenementen, zijn lid
van dezelfde vakverenigingen en heb
ben via onze collectieve arbeidsover
eenkomsten te maken met dezelfde
rijksbemiddelaars!
Het instituut, dat foutief Nederlands
Instituut voor Publieke Opinie woirft
genoemd, want het onderzoekt de pu
blieke opinie, heeft gespeurd naar de
wensen van ons volk ten aanzien van
de per 1 Januari aangekondigde huur
verhoging. Het wilde weten of ons volk
meent na 1 Januari er beter of slech
ter voor te staan. Daarmee trapte dat
instituut nu een open deur in, want
iedereen weet zo langzamerhand toch
wel, dat de staatshuishouding in de ja
ren na de oorlog hersteld is, maar dat
de volkshuishouding daar de dupe van
is geworden. Zes en tachtig procent van
de ondervraagden meenden dat een
loonsverhoging van 5 procent noodza
kelijk was om tot volledige compensa
tie te geraken. Trouwens in dit geval
had de regering zelf deze loonsverho
ging al in het vooruitzicht gesteld.
Dit onderzoek is volslagen overbodig
geweest. Dachten de opinieonderzoe
kers soms, dat ons volk in meerderhe'd
zou hebben geantwoord, dat een loons
verhoging wel achterwege kon blijven?
Dat ware naïef.
Van importantie zou het onderzoek
wellicht geweest zijn, indien men ons
volk in groepen had verdeeld van de
zelfde maatschappelijke orde als waar
van in recente publicaties telkens spra
ke is. Dan zou men beter dan thans
het geval is een inzicht hebben gekre
gen in de reële nood, waarin
velen verkeren. Wie dit niet f71
ziet, is stekeblind.
Een voltallige kamer van de Amster
damse rechtbank heeft gisteren in de
raadkamer een bevel tot voorlopige
hechtenis uitgevaardigd tegen de alge
meen leider der NESB, de een en der
tig jarige Paul van Tienen te Amster
dam, en tegen de landelijk leider der
beweging, mr J. A. Wolthuis uit Gro
ningen. Dit bevel is dertig dagen van
kracht en kan een onbepaald aantal
keren met die termijn worden ver
lengd Beide heren blijven dus in ar
rest. Reeds was nl. een bevel tot be
waring uitgevaardigd, dat echter slechts
zes dagen van kracht is en maar een
maal kan worden verlengd.
De derde leider van de NESB, die
gelijktijdig met Van Tienen en mr
Wolthuis op 22 Augustus was gearres
teerd, de 29-jarige werkgroepsleider
van Amsterdam A. M. Kruit, is na vier
dagen door de rechter-commissaris in
voorlopige vrijheid gesteld.
„Ongeacht de arrestaties van de heren
Van Tieret. en Wolthuis en de beslis
sing, die de rechtbank thans heeft ge
nomen gaan alle activiteiten der Na-
tionaal-Europese Sociale Beweging on
verminderd door", aldus luidde de of
ficiële commentaar van de plaatsver
vangende leiders gistermiddag. Namens
de werkleider van de afdeling Vlaan
deren. Guido Louwers en de plaats
vervangend werkleider in Nederland,
A. M. Kruit, werd daaraan o.a. nog het
volgende toegevoegd: „Onze beweging
is in genen dele een voortzetting of na
volging van enigerlei nationaal-socia-
listsche organisatie en ziet derhalve de
uitspraak in het proces tegen h->ar lei
ders met vertrouwen tegemoet. De be
weging zal derhalve niets nalaten om
zich volledig en op demoerat'sche wijze
te kwijten vn i haar plichten jegens
nns land en Europa en alles doen. w~t
op legale wiize kar bijdragen tot hand
having van het lerht der vrije menings
uiting voor allen"
Volgens onbevestigde berichten heeft
communistisch China me» de Sovjet-
Unie een handelsverdrag voor de tijd
van Hen jaar -esloten Rusland leent
op grond hiervan aan China vijf mil-
liard roebel voor de aankoop van
zware machines en industriële be
nodigdheden Deze lening wordt met
voedsel en landbouw, en mnnbouw-
nrodtieten ternghetaald China zal
bovendien ten hoogste vijf en veertig
nrocent aari Rusland doorverkopen van
nihher. die het -an Cpvlon betrekt
Een deel van de winsten verkregen
met iet geleende geld, zal -vorden be
steed voor aankonn van Russische wa-
nenen en munitie Tenslotte zal Rus-
land vijfduizend geschalde technici en
'mdi-iifs'eiders naar China zenden en
een geliik aantal Chinezen tot soort-
"eliikp functies onjeiden.
Volgens een Bericht van het Britse
dagblad Daily Express heeft de Perzische
regering besloten contact mei Engeland op
te nemen met het oog op de hervatting der
diplomatieke betrekkingen tussen beide