Skyline
van N.Y.-Manhattan
vormt een imposante aanblik
Ruzie PeM City
De „Amana Society" liet naïeve vorm
van communisme varen
van Londen
99
99
Op weg naar een huwelijk in Amerika (3)
Verzamelen van antiquiteiten geschiedt
niet altijd met smaak
Spoorwegen en posterijen
anders dan bij ons
Hoe Mansion House
verkregen werd
Kapitalistisch experiment
wierp rijke vruchten af
Depressie bracht
keerpunt
5lT"„'."f"™' 212-IM:
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1953
JEN AFSCHEID had de oceaan een aardige verrassing: een storm
achtige regen die vele opgeknapte zeezieken een akelige nacht bezorgde.
Maar toen de gamelan ons tot ontbijten riep, was Amerika's kust in het
zicht; verrezen de eerste skyscrapers van Long Island aan stuurboord
cn kabbelde het water rustig langs de romp van de Maasdam. Door
foto's en films zijn er plekken op aarde, die wij kennen zonder er ooit
geweest te zijn: wij zijn blasé geworden, al zittend op :en stoel in eigen
huis of bioscoop. Ellis Island en Vrijheidsbeeld vermochten ons niet te
ontroeren; New Yersey lag vriendelijk tussen groen aan bakboordzijde,
maar de aanblik van Manliattans „skyline" veegde alle onverschillig
heid weg. Hoe overweldigend groots en fors tekende zich deze Metro
polis tegen de hemel af, maar ook: hoe fier gleed ons mooie schip over
de Hudson. Een onbeschrijfbaar gevoel van dankbaarheid en trots voor
scheepsbouw en zeevaart van ons eigen volk, een overweldigende warmte
voor schip en vlag ontstonden bij dit binnenvaren in het machtige
Amerika. Hoog op de brug, tussen ,jSchipper naast God" en Loods, ge-
noot ik met volle teugen van deze aankomst. Toen „the work is done
was uilgesproken en de loopplank de verbinding tot stand had gebracht,
werd het ernst met het betreden van Amerikaanse bodem. Er zijn ver
schillende manieren om in een vreemd land ontvangen te worden;
steeds is mij gezegd: de aankomst in Hoboken is verschrikkelijk, je zult
het zelf wel meemaken. Al deze sombere voorspellingen ten spijt was
het omgekeerde het geval. Hein Bosman, oud-Alkmaarder en vriend,
stond met zijn vriendelijke gezicht mij op te wachten en bracht mij met
zijn „hallo, hoe gaat hetdirect thuis, alsof ik juist van de Alkmaar
Pocket gestapt kwam en voerde met geroutineerde behendigheid mij
vlug langs de douane.
OUITEN wachtte een naamgenoot, een
onbekend en ver familielid, maar
dadelijk wederzijds aanvaard, die ons,
in een open wagen via de Lincolntunnel
naar New York bracht.
Kan men zich 'n beter entree wensen
dan plezierig gezeten tussen twee land
genoten, beiden zich uitslovend om het
mij naar de zin te maken? Een filmster
kan geen betere verzorging en ont
vangst hebben gehad. Wij gleden tus
sen de wolkenkrabbers door, Broadway
Fifth Avenue-Park Avenue, waar de
treinen van Central Station onderdoor
lopen, Central Park en wij stonden stil
om Mrs. L. op te pikken.
New York lieten wij achter ons met
de hooggehakte vrouwen en de met
strooien hoeden bedekte mannen. Door
de Bronx, een slordige voorstad, die
erg deed denken aan buitenwijken van
Belgische steden, in drie en vier dub
bele rijen reden wij de stad uit. Er zijn
brede „high-roads", soms vier boven
elkaar, waardoor verkeerskruisingen
vermeden worden. Het was een adem
benemend gezicht dit snelverkeer, hon
derden wagens als mieren in lange
drie dubbele rijen naast en vlak achter
elkander.
De „Parkway" is een jaar of zeven
geleden aangelegd en alleen bestemd
voor particuliere wagens. Trucks gaan
langs de oude „highway", meer langs
de kust. Wij rijden in de richting van
Boston. Het is een zeer beboste streek,
terwijl het terrein op en neer gaat met
tamelijk grote hoogte verschillen.
Een pracht tocht van ongeveer 80
km Connecticut in. Overal zijn zij
wegen die naar villa-steden leiden,
welke aan zee gelegen zijn; 't geheel
doet denken aan een groot villa-park.
Alle hulzen zijn van hout en wit ge
schilderd, met een „porch", dat is een
flinke ouderwetse veranda, waarvan de
tussenruimten voorzien zijn van gaas
tegen de overvloed van muskieten.
Als wij van de Parkway afdraaien
worden de wegen bochtig en smal
ler, de huizen staan een eind van
de weg af in grote tuinen.
EU de uitrit van elke tnin staat een
brievenbus. Denk hierbli niet aan een
brievenbus zoals wij die in Holland
vinden, nee, dit zijn metalen kastjes,
bevestigd op een verticale staak, op
ongeveer schouderhoogte. Het kastje
is voorzien van de naam van de eige
naar. tevens van een rood metalen
vlaggetje. Als de postbode brieven in
het boxje plaatst, zet hii tevens liet
vlaggetje in de hoogte. Hiermee laat
hij weten, dat er iets bezorgd is. Om
gekeerd gebeurt dit ook. Wil men
brieven verzenden, dan plaatst men
deze in de mailbox en zet het vlaggetje
in top. De postbode, die ziln mail per
auto bezorgt, stopt hiervoor en neemt
de brieven mee.
Soms zijn er een stuk of zes brieven-
kastjes vlak naast elkaar. Hieruit kan
men opmaken dat er een zijweg is,
waar de postbode niet langs komt, zo
dat de bewoners van die weg de brie
ven over grotere afstand op moeten
halen. Niemand is nieuwsgierig naar de
correspondentie van een ander, nie
mand denkt er aan iets uit de kastjes
weg te kalen.
Als kinderen naar school gaan wor
den zij op ongeveer de zelfde manier
met een autobus opgehaald en weer
teruggebracht.
LIET HUIS waar wij eindelijk voor
11 stilhouden is vroeger een eet
gelegenheid geweest en nu tot woon
huis gepromoveerd. De glimmende
gladde houten vloeren van dennenhout
zijn magnifiek. De planken zijn breed,
zeker 45 cm. In de woonkamer is een
heel diepe stenen schoorsteen, waar
losse vuren nog op een rooster kunnen
branden. Aan de zoldering dikke bal
ken. De ramen zijn bepaald lelijk klein
en van binnen nog voorzien van een
latwerk, waarlangs planten hun best
doen op te klimmen. Het behang in
een paar vertrekken is kwasie oud-
kolontaal. d wz. voorzien van afwisse
lende motieven zeilschepen en palm
bomen. De witte dunne gordijnen han
gen met grote volants juist als in een
poffertjeskraam, opgehouden door ver
gulde tierelantijnen armen waaraan 't
eind een grote metalen bloem is.
Een grote kast vol porceleinen beel
den van katten is een ve rttepld van
driekantige stukjes stof, we'ke ont-
de verzamelwoede van „antiek" die
hier en daar in de Verenigde Staten
woedt. Ergens anders had men een ver
zameling van scheerkoppen. allen even
lelijk, maar: antiek, en waarvan som
migen veel waarde hebben (in the
States)
Veel Mexicaans metaalwerk, spiegels
en kandelaars o.a. hingen in 't rond.
Hoewel helemaal niet smaakvol, maak
te de hele inrichting een aardige in
druk. De spiegelgladde tafel was gedekt
met geborduurde kleedjes onder elk
bord, brandende kaarsen en bloemen in
't midden.
Alle ramen en deuren zijn aan de
buitenzijde voorzien van een gazen hor,
dat 's winters vervangen wordt door
een extra raam of deur.
Ter ere van de buitenlandse gast
werd de volgende dag een barbecue-
party gehouden. Een barbecue is een
oven buiten, welke op verschillende
manieren kan worden uitgevoerd. Deze
bestond uit een lage, grote ronde tafel
van tegels van ongeveer 120 cm door
snee, met ijzeren poten. In 't midden
van de tafel was een ijzeren pot aan
gebracht waarover een los rooster lag
ter hoogte van de tegels en een spit.
Als 't vuur in de pot gaat gloeien, legt
men op 't rooster dat, wat men wil
braden, hetzij hot-dogs (worstjes), kip
pen of broodjes.
De barbecue's komen oorspronkelijk
uit de Staten, waar veel vee werd aan
getroffen en gefokt werd. Op tijden,
dat 't jonge vee bij elkaar gedreven
werd om van een merk te worden voor
zien of het volwassen vee voor de ver
koop, werden op de verzamelplaatsen
buiten-ovens gemaakt, waar groot vlees
aan 't spit gebraden werd. De vee-staten
zijn nu nog steeds Texas, New Mexico,
Arizona en Montana.
Nu zijn de barbecue's door particu
lieren in hun tuinen aangebracht, vaak
ook op een vaste plaats van stenen
opgetrokken, een soort van kamp
oven. Men kan dit soort picnic in eigen
tuin houden, doordat het weer zoveel
warmer dan als bij ons en zoveel con
stanter. In deze (zomer) tijd draagt
niemand een jas of neemt er één mee
voor 't geval het eens mocht gaan re
genen. Daarbij komt, dat ieder zich per
auto verplaatst, zelfs de gekleurde be
diende komt met z'n eigen wagen.
PEDURENDE de paar dagen in West
Port doorgebracht, liet men mij ver
schillende huizen zien. Eén daarvan
was een oude schuur, van buiten rood
achtige planken die ogenschijnlijk wel
eens opgeknapt mochten worden, maar
van binnen geheel betimmerd roet
mooie planken van dennenhout.
Ook het meubilair was van dit ma
teriaal gemaakt. De geur van het hout
hing door het gehele huis en rook heer
lijk. Als men deze, met de hand ge
maakte meubels van een tweehonderd
jaar geleden beschouwt, hoe een bed
met vier stijlen (geen officiële four-
poster) met pen en gat in elkaar zit
en uitneembaar is, hoe deze meubels
gewreven zijn en zorgvuldig behandeld,
dan gaat hiervan een bekoring uit, die
al het machinaal vervaardigde meubi
lair in de schaduw stelt.
Het interieur was een verzamelplaats
van prachtige voorwerpen. Deze lieden,
grote voorstanders van de Oxford group
(geestelijke herbewapening) waren
hiervoor in veel landen geweest en
hadden daarvandaan veel schoons mee
gebracht.
Een merkwaardige Japanse tekening
o.a. van een nog half staande boom in
een verwoeste stad. Men vertelde hier
van het volgende: In de Japanse stad
stond een heilige boom. De weg, het
trottoir, waren hier omheen geleid op
dat niets de groei van de heilige boom
zou tegenhouden. Toen 't bombarde
ment kwam, werd dit gedeelte van de
stad geheel verwoest, doch de heilige
boom. hoewel ten dele ten gronde,
bleef staan en stak nog een arm herr.el-
waa'ts.
Ook een heel oud geperst glas, één
van de eerste glazen die men in Ame
rika maakte; een glazen fles in de
vorm van een mannetje. Hierin werd
bronwater verkocht.
.Zij toonden mij een beelderig fluwelen
tasje uit Pakistan, geheel geborduurd
en opgelegd met goud en spiegeltjes.
Over de bedden heeft men in Ame
rika veel quilts z.n. patchwork. Om
deze te maken gebruikte men kleine
staan, door een vierkant diagonaal
middendoor te delen. De rechthoek-
zijder zijn 3 4 cm groot. Een patroon
wordt meestal gemaakt voor 2 kleuren,
waaruit merkwaardige dekens ontstaan,
die oog de meeste overeenkomst heb
ben met onze lappen dekens, alleen
veel zorgvuldiger in een bepaald pa
troon uitgewerkt. Hier waren twee heel
oude aanwezig, één roze-wit en één
geel-wit.
HE OORSPRONKELIJKE schuur,
waar men zo pardoes van buiten at
instapt, werd gebruikt als woonvertrek.
Er was geen plafond, alleen de balken
van het puntige dak. De slaapkamers,
annex badkamers, werden later toe
gevoegd, waardoor grappige hoeken in
het huis ontstonden. Maar al het hout,
zowel van vloer, betimmerling en meu
bels was vervaardigd van dennenhout.
Het terrein om het huis liep af naar
een riviertje dat in vele bochten zich
door de tuin slingerde.
Een andere woning was ontstaan uit
de samenvoeging van twee oud-kolo
niale arbeidershuizen. De gehele sfeer
deed denken aan cottages uit Engeland,
zo van een plaatje weggelopen.
Om de tuinen zijn geen afscheidin
gen, misschien hier en daar een struik,
die de grens aangeeft van een ander
domein. Zelfs aan de wegzijde is geen
officieel hek, hoogstens hier en daar
wat keien, die dan een soort muurtje
vormen.
Bi het wegbrengen van de gasten
naar het station maakte ik voor het
eerst kennis met de Amerikaanse trein.
Het stationnetje was een klein houten
gebouwtje, met een lang, heel smal
perron. Als men met een auto bij het
station arriveert, parkeert men deze
aan de ene kant van het perron (man
netje aan mannetje staan de auto's
met hun voorstuk tegen het perron
aan) terwijl aan de andere zjjde de
treinen rijden. Men stapt dus meteen
uit de auto op het perron en dan aan
de andere kant in de trein.
De wagons lijken mi.i groter dan die
van ons, de zetels zijn alle achter
elkaar geplaatst net als in een bus
maar de stoelen hebben veren zittingen
en een hoge verende rugleuning. Deze
is voorzien van een wit katoenen sloop,
waar het hoofd tegen aan gelegd kan
worden.
Iedere wagon heeft een appartement
waar toilet en wasgelegenheid is, zo
wel voor dames als voor heren; elke
wagon heeft een waterkraan met pa
pieren bekertjes om te drinken. De
wagons, stoelen en bagagerekken zijn
van metaal, alleen de overtrekken van
de stoelen zijn van pluche, terwijl de
vloerbedekking van een soort plastic
is.
De volgende dag reden wij terug naar
New York.
ZWEEDS MOTORSCHIP GEZONKEN
Het Zweedse motorschip „Ann Char-
lotte" is gisteren zeventig mijl ten
Noord-Westen van Bochum na een
aanvaring met het 7.000 ton metende
Panamese schip „Sparta'', gezonken.
De bemanning van het Zweedse schip
is waarschijnlijk door de Sparta op
gepikt, daar de sleepboot van Borkum,
die was uitgevaren, bericht kreeg dat
haar hulp niet langer nodig was. De
„Ann Charlotte" was geladen met
graan.
In de Engelse stad Coventry zijn
sedert 1 Juni 120 gevallen van kinder
verlamming geregistreerd. In één ge
val was de ziekte dodelijk. Bij 71 per
sonen trad ernstige verlamming op.
SINUS KORTE TIJU heb ik miiv
zoon toestemming gegeven zijn terrein
van actie van onze tuin te verplaatsen
naar de hele straat. De drukte van
het verkeer is daar gelukkigom
gekeerd evenredig met het aantal spe
lende kinderen, zodat ik m< over deze
ingrijpende verandering niet al te
ongerust hoefde te maken. Zo dacht
ik in elk geval.
Ik oogde hem natuurlijk na, toen
hij, gestoken in een nieuw trainings
pak, voor 't eerst de poort achter zich
dichtsloeg met een zelfbewuste klap.
En ik voelde me toch een beetje ang
stig, toen ik het verkeer van de gro
te rijweg, ongeveer honderd meter
verder, voort zag razen over het as
falt.
Niet aldus voelde zich mijn zoon.
Hij wierp zjjn kleine, stevige armen
in de lucht en hief een soort india-
nenkreet aan, vmarna hij zich spoedig
omringd zag door een 'irote schare
kinderen uit de buurt, 'ie hem aan
staarden of ze hem nooit eerder had
den gezien. Ik hoorde er één zeggen:
„Mag jij op straat Rob?", met een
veelzeggende blik naar het keuken
raam, waarachter ik me verdekt had
opgesteld, zodat ik even bemoedigend
knikte en me daarna, als was ik
betrapt op iets ongeoorloofds, haas
tig over de afwas te buigen.
Natuurlijk stond ik na vjjf minuten
weer voor het raam en was nog net
op tjjd om in een sneltreinvaart twee
blauwe figuurtjes voorby te zien
schuiven. Het waren mjjn zoon en het
buurjongetje Kees, die hem met de
welwillendheid van een oudere tegen
over een nieuweling, een lift ver
schafte op zijn autoped.
Het gaat prachtig dacht ik
en telkens wanneer ik me die morgen
op de hoogte stelde van de gang van
zaken buiten, feliciteerde ik mezelf
met het feit, dat het enig-kind, mijn
zoon Robert, zich zo goed bleek aan te
passen bjj zyn soortgenoten.
TEGEN HALF TWAALF echter,
toen ik me juist opmaakte een paar
boodschappen te gaan doen voor de
koffietafel, vond het eerste incident
plaats.
Er werd gebeld en voor de deur
stond Angelientjes moeder met An-
gelientje aan de hand. Het kind huil
de erbarmelijk en had een rode plek
midden op het voorhoofd. „Rob heeft
haar geslagen", zei Angelientjes moe
der, „met een steen." „Met een steen,"
herhaalde Angelientje om na deze
uitspraak zo mogelijk nog harder te
huilen.
Haastig trachtte ik mezelf de juis
te houding te geven (Wat doet een
moeder in zo'n geval?) en streek An
gelientje tenslotte wat doelloos over
het haar.
Gelukkig kwam de boosdoener juist
aanlopen.
„Zeg es, héb jij Angelientje gesla
gen," vroeg ik bars. „Ja-a", aarzelde
Rob.
„Met een steen?"
„Ja-ja", bekende hjj opnieuw.
„Foei, dat mag je toch niet, geef
Angelientje nu maar een kusje en
doe het nooit weer."
Een kleine, vochtige mond voldeed
aan dit bevel en ik haalde verlicht
adem, toen Angelientjes moeder met
het nog na-snikkende kind om de
hoek van het huis verdween.
's MIDDAGS GAF IK ROB zyn
autootjes mee naar buiten en zei, dat
hy lief moest spelen. Nadat hij ver
trokken was, zocht ik in mijn dikke
psychologie-boek de passage over
(Van onze correspondent te Londen'
UET is niet moeilijk, vreemdeling in
Londen; zeer gemakkelijk zelfs! Als
u de Londense City wilt bezoeken, dan
stapt u maar In een van die vele 'lus
sen, die elke minuut van het West End
agressieve kinderen. „Als uw kind van
ongeveer twee jaar", zo las ik,
„steeds de aanvallende partij is by het
spelen, maak u daarover dan niet te
ongerust. Hy is nog te jong om veel
gevoel voor anderen te hebben."
Ziezo, dat was dat. Ik klapte het
boek dicht met een opgelucht gemoed
en zocht, mijn breiwerk op.
Naarmate de middag vorderde,
scheen die opluchting meer en meer
gerechtvaardigd. Angelientje maakte
weer deel uit van het tableau de la
troupe, alsof er niets was gebeurd en
buiten een geschaafde knie van mjjn
zoon, die een onverwachte tuimeling
maakte van de autoped, viel er niets
bijzonders voor.
Totja tot ik aan het eind van
die middag Rob's vader de trap op
hoorde komen met zyn welbekende,
haastige schreden. Ik opende de deur
van de kamer en zag meteen, dat er
iets „mis" was. Nog vóór. ik een mond
kon opendoen, begon hy, zo op de toon
van „dat heeft-ie natuurlijk van jou":
„Zeg, heb je het niet gezien? Rob
heeft Anneke een klap op haar neus
gegeven. Met een autootje. Haar
broertje vertelde me, dat ze helemaal
wit wegtrok en dat haar moeder haar
naar bed heeft gebracht. Ook wat
moois! Op die manier zou je grote
ruzie krijgen, als de mensen niet toe
vallig verstandig zyn."
IK VOELDE ME NOG steeds (zij
het iets minder) veilig met het dikke
psychologie-boek naast me op tafel en
antwoordde met maakte onverschillig-
leid: „Nee, gezien heb ik het niet.
En al had ik het gezien, wat kan ik
er aan doen?"
„Nou nog mooier," zei mjjn echt
genoot met stemverheffing „wat jij
eraan kan doen? Is het jouw taak om
overdag op Rob te passen ja of nee.
Wanneer hjj zulke dingen doet, moet
je hem binnen halen en de hele dag
niet meer naar buiten laten gaan."
Ik was op het punt om een scherp
antwoord terug te geven, geprikkeld
als ik was door de toon van mjjn
meestal zo goedaardige echtgenoot.
Toen viel mjjn blik op een tafereeltje
buiten: Op het trottoir voor orus huis
liepen drie kleuters, de armen om el
kaar heengeslagen. Ze zongen luid
keels als een schoon lied, dat middels
de radio als algemeen mag worden
beschouwd en dat begint met de re
gel: „Zeeman, o, zeeman, waarom
ging je heen."
Ik legde mjjn hand op de arm van
mjjn echtgenoot en wees naar het zin
gende drietal. „Wjj volwassenen," zei
ik, „zouden er inderdaad ruzie om
maken, daar heb je gelijk in. En kjjk
nu eens hoe die kinderen het zelf op
lossen
De blikken van mjjn echtgenoot volg
den mjjn vinger en meteen verscheen
die bekende glimlach op zyn gezicht,
die in staat is al mjjn zorgen te doen
vergeten.
En intussen liep onze zoon luidkeels
zingend verder de straat in, ter lin
kerzijde geflankeerd door Anneke, ter
rechterzijde door Angelien.
T. M.
(Van onze correspondent
Armoede was troef. Ver
strooiing stond gelijk aan
zonde.
TAE GROTE depressie van
1932 verergerde het toch
leeds armetierig bestaan
der nazaten van deze 800.
Het was toen, dat de lei
ders men spreekt er niet
over hoe dit besluit werd
gemotiveerd heel de ge-
schiedenis van de Amana-
gen is met de werkelijke Amerikaanse toestanden, is - Heef^het^telseT0van^de
hier een frappant verhaal over een merkwaardige dienstbaarheid die elk lid
religieuze kolonie in het Midden-Westen, de Amana
Society.
V°OR V^IE de bijna panische communistenjacht,
waarop een aantal sensatie-zoekers uit het Ameri
kaanse Congres zich bevindt, moeilijk te vereenzelvi-
Het Midden-Westen is een deel van het Amerikaanse
land, dat bijna het stempel van „apartheid" zou kunnen
dragen. Het is het grootste centrum van immigranten uit
alle ouropese landen, die zonder enige twijfel sterk zijn
veramerikaniseerd, doch met merkwaardige hardnekkig
heid zijn blijven vasthooden aan tal van aloude Europese
tradities. Deze tegenstelling schuilt niet alleen in deze
formulering; zij blijkt dagelijks in de Amerikaanse poli
tiek. Het Midden-Westen werpt zich herhaaldelijk op als
het puur-Amerikaanse deel van onze maatschappij. Men
staat er critischer tegenover de buitenwereld het „isola
tionisme", tegenwoordig „nieuw nationalisme" geheten, is
in het Midden-Westen ontstaan) doch men moet er in één
adem aan toevoegen, dat de geestelijke vader van het
Marshall Plan en de steunprojecten, die daarop gevolgd
zijn, de Senator voor Miehigan, Arthur Vandenberg was,
een man die trots was op zijn Nederlandse afkomst.
70 TREB'T men tegelijker-
L' tijd progressieve en even
sterk reactionnaire tenden-
zen aan in het Midden-
Westen. Het zoeklicht dei
oubliciteit bleef dezer dage»
een ogenblik schijnen op de
Amana Society, een religieu
ze secte omstreeks 1850 ge
sticht door een achthonderd
immigranten uit Duitsland,
wier leiders de lidmaten er
van hadden overtuigd, dat
zij in direct contact stonden
met de Allerhoogste en dat
het de taak van een goed
Christen was „getrouw te
geloven" Deze 800 hielden
zich wat dit laatste betreft,
altijd stipt aan de voor
schriften van hun leiders.
Van 1854 tot 1932 leerden
de leden van deze kolonie
in onbeschrijfelijke armoe
de. Gaarkeukens bereidden
een schamel voedsel voor de
gemeenschap; men sliep In
slaapzalen; de kleding be
stond uit de ruwste weef
seis, In eenheidsmodel ver
vaardigd door een door
enige Amana-ieten in stand
gehouden textielbedrjjfje.
der kolonie aan het alge
meen verschuldigd was
niemand ontving een loon
voor zijn werk en de ge
meenschap verschafte daar
tegenover gratis het schame
le voedsel, de kleding en
de behuizing, die de leden
behoefden werd afge
schaft.
In plaats van dit ietwat
romantisch-naïeve commu
nisme besloot men het met
het kapitalisme te proheren
om te zien of winstbejag
een factor was, die deze
dorre kolonie nieuw leven
kon inblazen.
Het bezit van de kolonie
werd hoofdelijk omgeslagen;
elke Amana-iet kreeg één
aandeel (dat een waarde
vertegenwoordigde van 50
dollar) plus het recht
medische verzorging
een gratis begrafenis.
f)IE OMWENTELING In
de kolonie kan men af
lezen uit het feit. dat deze
aandelen thans per stuk
ruim 3000 dollar waard
- ijn geworden. De kolonisten
gingen sedert 1932 op een
«reheei nieuwe basis aan de
slag. Zij verbouwden land
bouwproducten. die ook
buiten de enge kring kon
den worden verkocht. Zij
weefden dekens, bakten een
speciaal soort brood, ver-
op
en
kochten de typisch Duitse
vleeswaren, die in tal van
districten van de V. S. zo
populair zijn, terwijl die
Amana-ieten gezegend door
technisch talent, een meu
belfabriek opzetten.
In 1936 besloot één der
kolonisten, George Foerster
een fabriekje op te zetten
van kleine koelkasten, voor
namelijk om dranken als
bier koel te houden. Dit be
drijf ontwikkelde zich ge
leidelijk als Amerika's groot
ste fabriek van grote diep
vries-installaties, waarin
huisvrouwen tot 400 pond
van haar diepvries-aanko
pen weken, maanden en ja
ren kunnen bewaren.
JN 1950 wilde men uitbrei
den, doch men moest er
varen. dat de Sociëteit on
danks jaar-omzetten van
tegen de 3(4 millioen, nog
onvoldoende kapitaalkrach
tig was om de uitbreiding
te financieren. De diep
vries-fabriek werd voor
J.750.000 dollar aan plaatse-
uike zakenlieden verkocht
np voorwaarde dat leden
van de Amana-Sociëteit de
e.er,^.e rechten op tewerk
stelling zouden blijven be-
houden. Thans heeft men
200 buiten de Amana Socië
teit staande arbeidskrach
ten moeten aantrekken.
De voormalige Araana-
paupers hardnekkig
vasthoudend aan hun gods
dienstige inzichten zjjn
welvarende medeburgers
*an het land geworden, rei
'en in hun eigen auto's en
genieten In hun goed ge
meubelde hulzen van de
t ele zegeningen van de mo
ilerne, materiële cultuur
Men spreekt nog wel eens
over het dorre verleden
van vóór 1932. „Dat was
vóór de Grote Verandering,"
zegt men er dan haastig bij
In oostelijke richting 'Uden. En als
maar zorgt ®r tussen St. Paul s Cathe.
dral en de Tower uit te gaan dan be-
vindt u zich midden in dc City.
Van deze City heeft iedereen zeer
zeker wel eens gelwordmaar wat be
tekent het woord eigenlijk? Is het een
geografisch of een bestuurs-technisch
begrip? Of slechts een naam, die voor
de gezamenlijke Engelse handelg. en
financieringswereld staat?
In het taalgebruik betekent het
woord alles tegelijk. Dc City is het
eerste oudste, voornaamste en op vele
plaatsen donkerste stadsdeel van Gro-
ter Londen. De Lord Mayor, de burge
meester van de City, is overigens met
de eerste of hoofdburgemeester van ae
Britse hoofdstad. Een dergelijke func-
tie bestaat zelfs niet. De Lord Mayor
is de Heer van de City. Een geringe
rang is dit zeker niet, want officieus
wordt hij wel ,.de eerste burger van
het gemenebest" genoemd. Rijk, zeer
rijk moet de voor een jaar gekozen
Lord Mavor zijn, om zijn stand op te
houden. Het kost hem zeker een half
millioen (per jaar), als hij zich met tra-
ditionele waardigheid van zijn plichten
wil kwijten....
Als we over de Lord Mayor schrijven,
dan moeten we het eigenlijk ook even
over zijn residentie: Mansion House,
hebben. Dit in een wel zeer vreemde
stijl opgetrokken gebouw ligt recht te-
genover de Bank of Englana die, uit
vrees voor bankrovers, zonder benc-
denverdiepingramen is ontworpen-
en schuin tegenover de koninklijke
beurs, in welker gevel het nauwelijks
te ontcijferen Bijbelse opschrift: „De
aarde is des Heren en hare volheid",
is gebeiteld.
Het geld voor de bouw van dit acht-
tiende-eeuwse paleis is op uitzonder
lijke manier bij elkaar geschraapt. Zen
Lord Mayor, die vurig een eigen resi
dentie begeerde, doch door gebrek aan
kasmiddelen gedwongen werd van dit
voornemen af te zien, voerde de bepa
ling in, dat elke burger, de voor 't tijd
rovende en daarom onbegeerlijke ambt
van Sheriff bedankte, zwaar beboet zou
worden. Deze bepaling zou op zichzelf
nog te rechtvaardigen zijn geweest, als
het sluwe stadsbestuur niet bemiddel
de mensen voor deze half politionele,
half rechterlijke functie aanzocht,
waarvan van te voren vaststond, dat
ze zouden bedanken
Het resultaat van deze duistere prac-
tijken? Wjj suggereerden het reeds; in
het hart van de City verheft zich thans
de indrukwekkende residentie van de
Lord Mayor, Mansion House. Om mis
verstand te voorkomen, moeten we hier
direct aan toevoegen, dat dit soort ge
bruiken tegenwoordig niet meer in de
City bestaat. Gelukkig maar, want met
de City duidt men in de twintigste
eeuw ook de integere Engelse handels-
en financieringswereld aan.
Het oude centrum van Londen, dat
zover van het nieuwe centrum verwij.
derd ligt, bestaat voor het grootste ge
deelte uit nauwe, donkere straten en
grote, met roet bedekte gebouwen, op
welker fagaden sierlijke, gouden letters
staan. In deze gebouwen zijn de be
kendste banken. rederijen, cultuurmaat.
schappijen en verzekeringskantoren van
de wereld gevestigd: Lloyd's, Cunard-
White Star Line, Midland Bank, Pru-
dential etc. Tienduizenden mensen wer
ken hier: mensen met bolhoeden, hoga
hoeden, paraplu's, donkerblauwe cos-
tuums en streepjesbroeken. En vlak m
de nabijheid vloeit Engeland's hartader:
de Theems, die elke dag weer tiental
len schepen naar vemen en andere op
slagplaatsen voert.
Misschien klinkt dit alles niet bijster
imposant. En misschien is er wel
iemand, die denkt, dat hy met zeer
nuchtere materie te doen heeft. Maar
wie meent, dat men in de City geen in
teressante dag kan doorbrengen vergist
zich. Er zijn duizend-en-een kleine din
gen, welke de City tot een van de
meest fascinerende stadsdelen van Lon
den maken Naast oude gebruiken vindt
men er hypermoderne inrichtingen.
Naast geweldige oorlogsschade grote
welvaart. En urenlang kan men door
steegjes dwalen, in welker „pubs" velen
van Engeland's groten koffie hebben ge
dronken of een pijpje hebben gestopt.
We weten niet, hoeveel krantenpagi-
Yf® n°dig zouden hebben om de
geschiedenis, de atmosfeer en de bete-
«.fiIV-f Van -?e ^ity te schilderen. Mis-
-ui'frr *°"den het er vele honderden
zijn. Het leven in deze oeroude straten
en achter deze grauwe gevels laat zich
v»™ nmmet woorden beschrij
ven. De geweldigheid van de koepel
Ho t pf"l s, de dreiging van
En<Z ner' S I7st van de Bank of
d.en deJtoninklüke beurs, de
srli„nf-51dhei£ van de Theems, de
roV£» 'd X?n Mans;On House, de war-
scbT1L het verkeer en de historl-
xt«tonDornaa"1heid van dc stegen en
veetonudTgddlti/^8c^end maal ver"
T,,7n?0kJn ,ver!!chl"*nde delen van
aennm! w g,stererl aardbevingen waar-
genomen. Er werd
maakt van schade.
geen melding ge-
BESOMWIXTiKN ||y|UJÏ)EN
Besommingen van Maandag: IJm.
116 Eveline ƒ25.780- T.rm
f4140. iwni, *SW 59 f 329°: KW 89
nm9 KW78?^*" SO!'KWW
KW 38
f 3184-
f888: KW 21
176 f 688;
ƒ1196; KW 34
f3184- TTW nr, 7,' J 1 IV W At
KW 30 min rT ró KW 77 1550;
f1650' KW 990 Irenon lf>50; Um. 276
AM 16 4565 2Ym29^ ÏF2L23 2230i
ƒ2250- WR vrA^,Jn 19607 BU 33
kisten: ƒ2880. Aanvoer 9210
Prijzen per 1 kg: Heilbot 2.75-2.40;
kim-
84, II
gr tone 3 9n i «eiioot z.7.1
u® r&r-jfj'r 7°7 «°-s™
v. haring 1750 11 32"?: schar 18"12:
gr. schelvis 56 40. makl"eel 21-11.70;
"m. schelvis 50?4i.*rïï" sc£el,vi« 52"4°:
er. gul 35-25- mjH
'«-12: kl. haai J5 21
8; wijting 19 50-8;
g"l 25-20; kl. gul
M. kooivis zw "«i; Poontjes 13.10.50;
rode pooo ll ',2 M' k00,vis wit
k*- Gr kabeljeu
4: kl.
Per 125
er. kooivis zw.
80.
70-81;
uw 228-96:
gr. kooivis wit