)e
oefening „Grand Repulse"
is begonnen
Nederlands krijgt
in de Raad van
geen kans
Europa
fransen uit de
Assemblee
Oud-bewakers van Koje door
communisten vervolgd
Arsenal kocht
Tom Lawton
ruin
in dit leesseizoen
ta
Stichting van de Arbeid over
de loonsverhoging
Nederlandse troepen zijn in
beste stemming
Twintig jaar geëist
in vergiftigingszaak
Half Europa zoekt
mrs Maclean
Prins Bernhard in
Tanganyika
Babelse spraakverwarring
in commissievergadering
Zaterdag 19 Sept. 1953 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Jaargang No. 1245
Dagblad voor Den Helder, Koegras, TexelVlieringen en Anna Paulowna
Ook atoomwapens in het spel
Protest tegen rede van
Zafroellah Khan
Depressies in het
offensief
WEERBERICHT
Oorlogsmisdadigers
Oostenrijk geheel vrij van
bezettingskosten
Extra waakzaamheid in
Lausanne
Dj Volksraad volgt
Dr Malan
Hooggerechtshof wordt
gebreideld
Lid Poolse delegatie bij
VN vraagt asyl
H Ei IS in de dagbladwereld langzamerhand gewoonte ge
worden bij het begin van een nieuw leesseizoen men rekent
dan met half September, hoewel wij wel weten, dat de krant
ook in de zomermaanden gelezen wordt in grote lijnen aan
te kondigen wat de lezers voor de komende maanden in hun
krant kunnen verwachten.
Werkgever en-nemer dichter hij elkaar
Vermoedelijk binnenkort
overeenstemming
Nieuw gebouw voor ue
Centrale Raiffeisenbank
Directie:
j. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 6264
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
nse «uir
TARIEVEN;
Advertenties 16 ct p. mm
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.— elk woord meer
5 cent
Abunnemenien:
per kwartaal l 8.05, per
maand t 2.02 bu vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen 0.49
(Van onze speciale verslaggever)
'ei en twintig treinen rolden deze week uit Nederland naar West-
)uitsland en langs drie wegen schoven gemotoriseerde colonnes in
ezelfde richting. Het eerste Nederlandse legercorps begaf zich naar
iet concentratiegebied tussen Lingen en Rheine voor de grote herfst-
nanoeuvres. Deze massale bew eging is Maandag vlot verlopen en
linsdag kon generaal A. J. Opsoraer zijn hoofdkwartier betrekken,
ecamoufleerd in een Westduits eikenbosje. Aan de rand van de heide
de dennenbossen werden de troepen opgeborgen. In ijltempo werden
verbindingen tot stand gebracht. Vooroefeningen werden gehouden
zo maakte zich Vrijdagavond van de Nederlanders een merkwaar-
[ige spanning meester, die altijd aan een grote actie vooraf gaat. Na
eze diensten was het wachten op het aanvalssignaal. Voor de mannen
an de vierde divisie en van de legercorpstroepen was het een verbeten
achten, want zij zijn van plan er iets goeds van te maken, ze zijn
nthousiast. Toen Vrijdagavond de aanval van Noordland in het gebied
lostclijk van Bremcn zou beginnen, werden door de aanvoerder van
Vestland de commandanten aangewezen die de Noordelijke vijand
egemoet zouden gaan.
JE FRANSE delegatie heeft gisteren
de bijeenkomst van de Algemene
Vergadering der V.N. verlaten, toen de
Pakistaanse minister van Buitenlandse
Haken, Zafroellah Khan, een aanval
eed op de politiek van Parijs in Indo-
Ihina en Noord-Afrika. Zij keerde te.
1ig, toen de minister was uitgespro-
:en. De leider der delegatie. Ordon-
eau, verklaarde later tegenover ver-
laggevers, dat er geen reden bestond
im naar waanzin te luisteren. Frank-
ijk heeft verleden jaar eenzelfde hou-
ling aangenomen, toen de Algemene
tergaderino een debat hield over het
rranse bestuur in Tunis en Marokko.
Sir Mohammed Zafroellah Khan zette
n zijn rede uiteen, dat Korea en de
oestand in het Verre Oosten niet de
mige bedreigingen van de vrede wa-
en. Hij critiseerde het Franse optre-
len in Indo-China en Noord-Afrika en
:ei in dit verband, dat Frankrijk in
ndo-China gedwongen wae, de verbon-
len staten onafhankelijk te verklaren,
lij zag hierin geen bewijs van Frank-
•ijks goede bedoelingen, doch van het
ucces van de hevige strijd, die daar-
[inds was geleverd. Het Franse ant-
voord op pogingen van Tunis en Ma-
okko, om door onderhandelingen en
'reedzame wijzigingen rechtmatige
loeien te bereiken was geweest „on-
lerdrukking en meer onderdrukking",
Idus Zafroellah Khan. Hij stelde hier
le Britse politiek tegenover, en noem-
le deze een voorbeeld voor andere
oloniaie mogendheden.
iyW KUNNEN op een vrij
mooie Septemberweek terug
zien. Gisternacht passeerde een
kleine storing, die in de nanacht
tn onze kustprovincie onweer
veroorzaakte waarbij 4 d 6 mm
vegen viel. Gisteren was het weer
een mooie Septemberdag en ook
vandaag zullen wij nog van mooi
najaarsweer kunnen genieten. De
depressies zijn deze week op
veilige afstand gebleven, waar
door het weer een rustig karak
ter heeft gehad. Er komt echter
verandering. Het hogedrukgebied
»ekt zich meer naar Rusland en
Noord-Scandinavië terug, terwijl
boven de Oceaan de depressies
een nieuw offensief voorbereiden.
Het is waarschijnlijk, dat deze
depressie-activiteit morgen al
merkbaar zal worden. Reeds van
daag kan de wind uit richtingen
tussen Zuid en Zuid-West aan
wakkeren. Morgen kunnen de re
genfrontendie vandaag over
tj-ngeland worden verwacht ons
nnd bereiken zodat het weer ge-
teiaelijk een achteruitgang zal
ondergaan gedurende het week
einde.
Verwachting tot hedenavond:
WEINIG VERANDERING
Veranderlijke bewolking met
Rechts enkele verspreid optre
dende regenbuien en in de och-
°P vele plaatsen nevel of
f"ist. Zwrkke, later matige wind
J hoofdzaak tussen Zuid- en
Zuidwest. Weinig verandering in
temperatuur.
Zondag; Zon op 6.22. onder 18.44
Maan op 17.26. onder 2.20
Maandag; Zon op 6.24. onder 18.42
Maan. op 17 43. onder 3,50
HE OEFENING „Grand Repulse",
waaraan het eerste Nederlandse
legercorps deelneemt, is ontworpen
door generaal J. Kassels, die deze ma
noeuvres dirigeert. En versta dit woord
dirigeren vooral niet verkeerd. Deze
oefening wordt namelijk een vrije
strijd. Er is niet van te voren een
draaiboek gemaakt en de oefening zal
niet als een soort film verlopen. De
beide partijen Noordland en Westland
zijn geheel vrij in hun acties, en gene
raal Opsomer zal dus tegenover Noord
land met verrassende operaties kunnen
komen. De leiding van Generaal Kas
sels houdt echter wel in, dat de oefe
ning aan bepaalde grenzen gebonden
blijft
Als we Vrijdags het hoofdkwartier
van generaal Kassels bezoeken vinden
we een grote maquette waarover een
kolonel heen en weer stapt. De ma
quette. die enige malen het oppervlak
van een kamervloer heeft, geeft een
beeld van het manoeuvreterrein. In dit
hoofdkwartier zullen vn telefoondraden
en radio de berichten binnenkomen van
de troepenbewegingen. Ruim 251)
scheidsrechters die zich in jeeps met
radiozenders verplaatsen, zullen zich
bij de agerende troepen bevinden.
A LS MERKWAARDIGHEID kan aan-
getekend worden dat bij de lucht-
verkenningen ook rekening wordt ge
houden met het bestaan van het atoom
wapen. Men zal aangeven waar zodanig
troepen-concentraties worden geconsta
teerd dat aanwending vn een atoom
bom verantwoord zou zijn.
Luitenant Generaal Sir Richard Gale,
commandant van de Northern Army
Group, verklaarde in een beschouwing
over het doel van de oefening Grand
Repulse dat het tactisch gebruik van
atoomwapens nog altijd een punt van
studie uitmaakt. Het gebruik van
atoomwapens speelt echter ook bij de
oefening Grand Repulse reeds een rol.
(Zie vervolg pagina 3)
Kort na het begin van Grand
Repulse bespreekt generaal Opso
mer rechtscommandant van het
Eerste Legercorps, met twee zijner
officieren de situatie aan de hand
van een stafkaart.
Een DOOR de communisten uitge
leverde Amerikaanse sergeant heeft
verklaard, dat de Noordkoreanen en
minezen de oud-bewakers van de
krijgsgevangenkampen op Koje, die zij
in nanden nebnen kunnen krugen,
vasthouden, teneinde hen als oorlogs
misdadigers te kunnen vervolgen. De
communisten stellen hen verantwoor
delijk voor de dood van de gevange
nen, die tijdens de ongeregeldheden
op het elïand zijn omgekomen.
Generaal Won Jorj Dok, provoost-
generaal van het Zuidkoreaanse leger,
heeft verklaard, dat de zevenendertig
honderd Noord-Koreanen, die niet naar
huis terug willen keren, niet onder de
hoede van de neutrale repatrieërings-
commissie zullen worden gesteld, in
dien de Noord-Koreanen niet ophouden
De officier van Justitie bii de recht
bank te Dordrecht heeft gisteren twin
tig jaar gevangenisstraf geëist tegen le
dertigjarige gemeentewerkman A. L.
te Utrecht, aan wie ten laste was ge
legd. dat hii ziin 23-1arige echtgenote
met arsenicum om het leven had ge
bracht Verdachte had een verhoudine
met een meisje in Gouda en zou drie
maal gepoogd hebben ziin echtgenote
te vergiftigen, de derde maal met do
delijk gevolg. Uitspraak over veertien
dagen.
Frankrijk zal Oostenrijk over 1954 geen
rezettingskosten meer ln rekening bren
gen Engeland. Amerika en Rusland heb
ben hier al eerder van afgezien.
met pressie op deze mensen uit te oefe
nen. Won beschuldigt de Noordelijke
vertegenwoordigers, die de kampen
mogen bezoeken, ervan, dat zij de ge
vangenen op allerlei wijze pogen te
chanteren.
Een aantal jeeps met communisti
sche waarnemers van de wapenstii-
standscommissie is, tijdens het passe
ren van een kamp waarin anti-com
munistische Noord-Koreanen verblijf
houden, door deze mensen met stenen
bekogeld.
Tommy Lawton,
- de vroegere mid-
voor van het En
gels elftal, heeft
gisteren een con
tract getekend,
waarmee hij zien
aan Arsenal heeft
verbonden. Hl) zal
vandaag ln de
wedstrijd tegen
Manchester City de
Londensc aanval
leiden. Pas enkele
dagen geleden ver
klaarde Lawton de
functie van mana
ger van Brentfnrd
te zullen neerlegden „om zl h geheel
te concentreren op het spelen voor
deze club", zodat het nieuws, dat hU
voortaan tot de Gunners zal behoren,
voor de Engelse voetbalwereld een don-
derslag bU heldere hemel betekent.
De Britse regering heeft de autoii-
teiten van verscheidene Westeuropese
niet aan Zwitserland grenzende lan
den verzocht. zo mogelijk behulpzaam
te zijn bij de nasporingen naar de ver
dwenen mevrouw Maclean.
Aangezien mevrouw Maclean vel
leden week, op de dag van haar ver
dwijning. aan de garagehoudei bij v ie
ze haar auto stalde, verteide dat ze
over een week terug zou komen, heb
ben detectives die in de buurt van het
station te Lausanne op de uitkijk wa
ren gezet, gisteren bijzonder nauw
keurig op de binnenkomende reizigers
gelet
Men acht het vrijwel zeker dat zij
Zwitserland heeft verlaten Het is
mogelijk, dat zij per trein naar Wenen
is gereisd. Vandaar kon zij met ver
schillende Russische vlicgdiensten
achter het IJzeren Gordijn Komen. Men
helt over tot de veronderstelling, dat
mevrouw Maclean op de een of andere
wijze bericht van haar verdwenen
echtgenoot heeft gekregen cn zich inet
de kinderen naar hem toe heeft be
geven.
De Zuidafrikaanse Volksraad (Twee
de Kamer» heeft in eerste lezing met
79 tegen 53 stemmen een door de reee-
ring-Malan ingediend wetsontwerp
goedgekeurd, dat een amendement be
helst op het artikel der grondwet, waar
in de positie van het Zuidafrikaanse
hooggerechtshof wordt geregeld.
Het gaat hier om het streven der
Zuidafrikaanse regering om in de
Kaapkolonie de kiezers van gemeng-
den bloede, die thans ziin vermeld od
de liist met namen der blanke kiezers,
hiervan af te voeren en op een afzon
derlijke liist onder te brengen.
Het Zuidafrikaanse hooggerechtshof
heeft dit voornemen der regering on
grondwettig genoemd.
Prins Bernhard is gisteren per vlieg
tuig aangekomen te Aroesja ln Noord-
Tanganyika- Onmiddellijk na aankomst
begaf hij zich van het vliegveld naar het
lachtkamp.
Dr Marek Korowicz, een plaatsvervan
gend lid van de Poolse delegatie bij de
Verenigde Naties, heeft Vrijdag de Ver
enigde Staten om politiek asyl gevraagd
Hij is hoogleraar aan de universiteit te
Krakau.
Onze lezers zullen hebben bemerkt, dat wfj er méér dan vroeger het
geval was naar streven bepaalde belangrijke gebeurtenissen door eigen
verslaggevers en fotografen te laten bezoeken. Reisde Anthony van
Kampen naar Groenland, de hoofdredacteur bracht een bezoek aan
Berlijn en vertrekt binnenkort in het kader van de Regionale Dagblad
pers, waarvan ons blad deel uitmaakt, naar Australië en Tasmanië om
het emigratieprobleem te bestuderen. Artikelen van zijn hand zullen
waarschijnlijk van begin October af regelmatig in ons blad verschij
nen. De manoeuvres in Duitsland bezoeken wij met een eigen verslag
gever, evenals wij dit vroeger deden.
Naast deze reportages van algemene aard zal de sport natuurlijk
onze bijzondere aandacht hebben, waarbij wij als weleer zullen pro
beren ons af te houden van opgeblazenheid.
De correspondenten in de belangrijkste landen hebben hun pen op
nieuw geslepen, om onze lezers de achtergronden te schetsen, waar
tegen zij het nieuws zullen dienen te begrijpen.
Tenslotte zal wat dit deel van de journalistieke taak betreft ons
devies zijn en blijven- het laatste nieuws het eerst!
Een uitgebreid terrein blijft daarnevens ter bewerking. Daar zullen
zijn de hoofdartikelen over zakeij van algemeen belang, de provinciale
commentaren, ondergebracht in „Feit en Commentaar", en de plaatse
lijke commentaren, die op de plaatselijke pagina's in de zesde kolom
bovenaan verschijnen, indien zulks nodig is. Een Wekelijkse Wereld-
schouw behandelt Zaterdags de voornaamste buitenlandse problemen;
dagelijks zullen wij voorts een rubriek met korte berichten van ver
schillende kleur en gewicht publiceren.
Voor onze lezeressen lijkt ons van belang, dat zij met ingang van
Dinsdag 22 September een extra vrouwenpagina in de krant zullen vin
den. tVjj stellen ons voor daarop o.m. .een interessant verhaal te plaat
sen, alsmede stukken, die de problemen behandelen, waarmee de vrouw
dagelijks te maken heeft.
De Woensdag blijft voor Mentor gereserveerd met zijn „Vragen
staat vrij", een rubriek, die klaarblijkelijk in een ontzaggelijke be
hoefte voorziet. Er zijn duizenden brieven in behandeld.
De heer Daalder hervat zijn gesprekken met de „Vergeten Catego
rie", die niet alleen door de jeugd werden gelezen. Integendeel.
De Kinderkrant van Tante Paulien is op Vrijdag gehandhaafd. De
brievenbustante heeft zich voor talrijke briefjes van haar neven en
nichten sterk gemaakt.
De Zaterdagavond zal evenals het afgelopen seizoen een overmaat
van leesstof brengen. Wij zullen ons niet altijd op het gemakkelijkste
terrein bewegen, omdat wij van mening zijn, dat ook in dit opzicht
inspanning de beste ontspanning is. De kunst zal ruime aandacht
vragen, omdat daaraan in onze provincie behoefte blijkt te bestaan:
letteren, film, toneel, dans.
Nieuw zal zijn een financiële rubriek, door een zeer bevoegde auteur
op dit gebied voor ons samengesteld. Men zal daarin de behandeling
van de voornaamste problemen van de afgelopen week kunnen aan
treffen, alsmede koersen. Een andere medewerker zal zich speciaal met
de economische aspecten van onze maatschappij bezighouden.
Indien wij dan tenslotte daarbij tellen onze vaste rubrieken van
schaken, dammen, bridge, hersengymnastiek, kruiswoordraadsel en
puzzle, dan vertrouwen wij onze lezers in de nabije toekomst een vol
ledige krant te kunnër^ .brengen.
Want men vergete het niet: temidden van dit alles vindt U
alleen in onze bladen de meest volledige rubrieken met plaat
selijk nieuws, dat wordt gegaard en geredigeerd door plaatse
lijke redacties en een keur van correspondenten, die precies
weten welke wegen zij moeten bewandelen om de krant te
maken tot een plaatselijk blad met de allure en de inhoud
van een landelijke krant.
(Van onze Haagse Redacteur)
MAAR WIJ vernemen heeft de Stich
ting van de Arbeid Vrijdag verga
derd en daarbij de kwestie van de
loonsverhoging behandeld. Hoewel
naar buiten niets omtrent de in de
Stichting waarin werkgevers en
werknemers-organisaties gezamelijk
zitting hebben gevoerde onderhan
delingen bekend gemaakt is, menen
wü te weten, dat de standpunten van
de partijen die het aaovankelijk op een
aantal punten oneens waren, elkaar een
heel eind zijn genaderd. Er zou reeds
een vrij grote mate van overeenstem
ming bereikt zijn.
Aangenomen mag worden, dat de in-
TEN POGING van
Vlaamse leden van
de
de
Raad van Europa om het
Nederlands als een der
officiële voertalen op de
vergaderingen van de Raad
erkend te zien, mislukte
Vrijdag, toen het voorstel
ter sprake kwam In de
commissie voor procedure-
kwesties.
Tot dusverre zijn alleen
Frans en Engels erkend als
voertalen, die bij gevolg
het voorrecht genieten van
gelijktijdige vertaling op
de Raadsvergaderingen. De
Duitse en Italiaanse leden
van de Raad hebben zich
daartegen reeds herhaalde
lijk verzet. Bij hun po
ging om hun eigen talen
op gelijke voet met Frans
en Engels behandeld te
zien, kregen zij deze keer
gezelschap van de Vlamin
gen, onder aanvoering van
Van Cauwelaert. die een
formeel voorstel ten gun
ste van het Nederlands in
diende De Nederlanders
zelf namen echter geen
deel aan deze Vlaamse
actie, omdat zij ervan
overtuigd waren, dat die
niet de minste kans op
succes had.
Toen de kwestie aan de
orde kwam in de commis
sie, waarvan Van Cauwe
laert zelf voorzitter is,
werden de nationale ge
voelens van vele andere
leden door het Italiaans
Duits—Vlaamse voorstel
wakker geschud. De Grie
ken wilden Grieks, de Tur
ken Turks als officiële taal
laten erkennen. De Zwe
den, Noren, Denen en IJs-
landers verdedigden de er
kenning van op zijn minst
een der Scandinavische
talen en alleen het Gaelig
van de Ieren vond geen
verdediger. Van Cauwe
laert werd, ender algemene
vrolijkheid, in een ietwat
lastige positie geplaatst,
toen hij als voorzitter
poogde de Scandinaviërs
hun voorstel te laten in
trekken en tot antwoord
kreeg: „We zouden nooit
om erkenning van een
Scandinavische taal ge
vraagd hebben als de Bel
gen het Nederlands niet
hadden voorgesteld".
Het einde van het lied
was, dat de commissie be
sloot bij de Algemene Ver
gadering alleen aan te be
velen, dat op de volgende
zitting van de Raad Duitse
redevoeringen gelijktijdig
ir het Frans en Engels zui
len worden vertaald, maai
niet omgekeerd. De Italia
nen hebben, althans voot
lopig, nul op het requost
gekregen, evenals do
Vlaamse verdedigers van
het Nederlands.
middels bekend geworden ingrijpende
belastingvoorstellen van de regering
het hunne daartoe hebben bijgedragen.
Op detailpunten lopen de opvattin
gen nog uiteen, doch het lijkt niet on
waarschijnlijk dat zeer binnenkort een
definitief advies van de Stichting om
trent de loonsverhoging te verwach
ten is. Naar men zich zal herinneren
hebben de besturen van het Centraal
Sociaal Werkgeversverbond, het ver
bond van Nederlandse Werkgevers
en vakverenigingen en het verbond
van Protestant-Christelijke werkgevers
in Nederland op 23 Juli een verklaring
uitgegeven, waarin zij onder andere
uitspraken dat zij na 1 Jan. 1954 be
houdens uitzonderlijke omstandighe
den. niet meer aan algemene loonmaat
regelen konden deelnemen. Zij meen
den, dat het loon thans over het alge
meen op een peil ligt, dat in overeen
stemming is zowel met het evenwicht
op de arbeidsmarkt als met het even
wicht in de betalingsbalans.
De werknemersorganisaties betreur
den deze verklaring waarin dus een
duidelijke voorkeur wordt uitgespro
ken voor het herstel van een vrijere
loonvorming, omdat de werkgevers er
mede afweken van de sinds jaren be
staande gewoonte om in de Stichting
van de Arbeid over dergelijke vraag
stukken met elkaar in overleg te tre
den. Ook achten zij o.a. met het oog
op de komende huurverhoging een
verhoging van de lonen als compensa
tie noodzakelijk.
Omtrent het percentage van de ge
wenste loonsverhoging zijn sedertdien
verscheiden cijfers genoemd.
Nu de belastingvoorstellen van de
regering bekend zijn, schijnt het over
leg in de stichting Vrijdag niet onbe
vredigend verlopen te zijn.
Door het bestuur van de Centrale
Raiffeisenbank te Utrecht is onderhands
aanbesteed het bouwen van een nieuw
bankgebouw te Utrecht Het wordt de
zetel van de centrale tpnk voor de 750
boerenleenbanken in Nederland en zal
op het gebouw van de Rotterdamse
Bank te Rotterdam na het grootste
bankgebouw worden, dat na de oorlog
is tot stand gekomen.