Troepen toonden zich van hun
beste zijden
Castella-Vaatwas
Tu bercu lose-bestrijding
bestaat vijftig jaar
zou ER wel één Nederlander zijn,
Praedicaat „Koninklijk" op het
gouden feest
Voorbesprekingen over Klein
Europa begonnen
Goed werk van de luchtmacht
Zuid-Afrika heet de ministers
Drees en Algera welkom
blinkender vaat en
zachtere handen!
Oefening ging als
nachtkaars uit
Bessie Becker in de
contramine
Negen drukke dagen
op komst
Half millioen man
in oefening Mariner
De laatste j aren spectaculaire ontwikkeling
op gebied van genezing en onderzoek
Grand Repulse" ten einde
Haagse werd kampioene
machineschrijven
Gen. Wilkens voorzitter
Roode Kruis-taak bij B.B.
Zes jaar geëist wegens
poging tot doodslag
de keuken
Nieuu/e slag om Atlantic
Op de gehele wereld nog
50 millioen patiënten
Centrale Vereniging TBC-bestrijding
Twistpunten worden met
zorg vermeden
Niettegenstaande een ac
tieve opsporing en een inten
sieve bestrijding, is de t.b.c. nog
lang niet overwonnr t. Door ge
wijzigde omstandigheden is net
aantal sanatoriumbedden, op dit
ogenblik over het algemeen vol
doende, maar de regionale ver
deling laat beslist, in verband
ook met de hoge reiskosten, te
wensen over. Ook hier geldt, dat
de laatste loodjes het zwaarst
wegen. Het giro-nummer van de
Ned. Centrale Vereniging tot be
strijding der T.B.C. in Den Haag
is 6 031.
ff
y
(Van onze speciale verslaggever
nUITSLAND, TE VELDE, WOENSDAG
Dinsdagavond laat ontwikkelde zich de grote aanval van de Neder-
Jandse troepen, de Britse tankdivisie en de Canadese gemotoriseerde
brigade. Deze aanval bleek uitermate zwaar te zijn. De Nederlandse
divisie kon aanvankelijk niet oprukken, omdat zij zich bevond voor
een zwaar mijnenveld. Bovendien werd een belangrijke brug herhaal
delijk door luchtbombardementen beschadigd, en tenslotte moest de
divisiecommandant bevel geven de aanval te splitsen. In plaats van een
grote aanval kwamen er twee kleine aanvallen. Pas om half vijf
Woensdagochtend konden eenheden van deze divisie, ondersteund door
Sheffield-tanks doorstoten. Dat gebeurde aan de westelijke zijde van
bet door Noordland gevormde bruggenhoofd. Aan de zuidzijde rukten
Shermantanks op, eveneens met vertraging. De tegenstand van de
Engelsen en Denen, die het bruggenhoofd verdedigden bleek bijzonder
goed georganiseerd te zijn. Tenslotte'gingen aan de Oostzijde van bet
bruggenhoofd de Canadezen naar voren, die al spoedig in de hoofd-
weerstandslinie van de vijand penetreerden.
OORSPRONKELIJK was het de be
doeling van generaal Opsomer ge
weest .dat de zware Centurio tanks des
nachts uit Zuidoostelijke- richting zou
den oprukken tot diep in het brug
genhoofd, om het te vernietigen. Ge
neraal Cassels, de leider van de oefe
ning, achtte het gevaar van des nachts
doorstotende tanks te groot. Hij be
sliste dat de tanks eerst met daglicht
mochten oprukken ter vermijding van
ernstige vernielingen en verlies van
mensenlevens. Zo kon dan eerst in de
vroege ochtend de stormloop begin
nen. En in zekere zin gelukte die
stormloop. Men bereikte de denkbeel
dige kustlijn, maar zoals het met
grote manoeuvres altijd is, wanneer
zij het hoogtepunt bereiken gaan ze
als een nachtkaars uit. Er ontstond
binnen het bruggenhoofd een zodani
ge opeenhoping van mannen en ma
teriaal. dat er van een lichtelijk chaoti
sche toestand gesproken moest wor
den. De scheidsrechters kwamen voor
een zo zware taak te staan, dat de
oefening beëindigd moest worden. Hier
zou alleen een werkelijke oorlog met
echte vernietigingsmiddelen een juiste
arbitrage hebben verschaft.
Indrukwekkend was de aanval wel
vooral van de tanks, die uit bosranden
opdoken, velden doorploegden en soms
in een bewoond centrum op tien meter
afstand in tank-tegen-tank gevechten
gewikkeld raakten.
Eenheden van de 4de divisie na
een zware vochtige nacht bevon
den zich, evenals de Canadezen, in de
nabijheid van de denkbeeldige kust
lijn toen de oefening, afliep.
THANS DIENEN de resultaten van
deze geweldige en kostbare oefe
ning bestudeerd te worden, om aan
de hand daarvan vast te stellen in
welk opzicht bevredigende en in welk
opzicht onbevredigende resultaten
werden bereikt. Generaal Richard Ga-
Ie, commandant van de noordelijke
NAVO-strijdkrachten heeft Woensdag
daarover reeds enkele opmerkingen
gemaakt. Wat hem het meest had ge
troffen was het hoge moreel van de
troepen, hun ontzagwekkende vitali
teit en hun physieke uithoudingsver
mogen. En ding staat vast zo zei hij,
deze troepen zijn bereid om te vech
ten als het nodig is en zij zullen
dapper vechten. Nu reeds kan vast
gesteld worden dat de oefening tac
tisch een groot succes is geweest,
voor wat betreft het Nederlandse
commando en de Staf. Voor verder
gaande beoordeling zal bestudering
van de resultaten nodig zijn, maar
over een punt is men het al eens: de
camouflage en de spreiding van de
troepen waren goed.
Het gevaar voor luchtaanvallen, het
zij met atoombommen, hetzij met an
dere bommen, was daardoor sterk ver
minderd. Wanneer de Nederlandse di
visie uit de lucht wes aangevallen, dan
zou zij slechts een mager doelwit zijn
geweest. Sir Richard Gale noemde de
wijze waarcrp Westland de situatie be
handelde toen de landing van Noord-
land was geschied: „Goed". Het ge
bruik van de tactische luchtmacht
noemde hij „first class" en het mobiele
deel van de artilleriebehandeling was
goed. Het plan dat de 2de Britse divisie
had opgezet voor de verdediging van
Noordland verwierf de kwalificatie
„excellent". De slotaanvai Op het brug
genhoofd van Noordland was uiterst
moeilijk.
Dit was dan de opinie van generaal
Gale. Ook vam andere zijde vernamen
wij, dat de oefening grote waarde heeft
gehad voor de deelnemende squadrons
van de tactische luchtmacht. Zij loca-
liseerden doelen voor bombardemen
ten en zij namen uit de lucht heel wat
waar. Zelfs de Canberra's die nachte
lijke grondaanvallen uitvoerden kwa
men met meer inlichtingen thuis dan
men verwacht had. De luchtmacht
bleek in staat te zijn een goed beeld
te geven van de militaire grondacties
en aan bewegende troepen ernstige
verliezen toe te brengen. Eens te meer
bleek ,d?t de luchtmacht niet een af
zonderlijke plaats inneemt, maar een
onderdeel is van de strijdkrachten op
het slagveld.
MA AFLOOP van de oefening ver
klaarde generaal Gale nog, dat door
elk der partijen doelen aangegeven
mochten worden voor zware luchtbom
bardementen. De commandant van
Noordland vroeg twee atcfombombarde-
menten en een gewoon bombardement
aan. De commandant van Westland een
atoombom en twee gewone. Vastgesteld
kon reeds worden, dat voor wat de
aanvraag van Westland betreft, de aan
te richten „uitsluitend militaire" scha
de zodanig geweest zou zijn, dat ge
bruik van een atoomberm verantwoord
was.
Terwijl de leiders de resultaten van
de oefening aan een voorlopige be
schouwing onderwierpenving de te
rugtocht van de troepen op het slag
veld aan. Tankcolonnes ratelden langs
de wegen. Honderden jeeps en lorries
verlieten de veilige dekking van bos
randen en wegbermen. Vermoeide sol
daten stookten aan de kant van de weg
vuurtjes om een hap eten te warmen.
In een schuur lagen mannen met grau
we gezichten te slapen. Anderen lagen
onder de blote hemel roerloos gehuld
in een gasjas. En na een kille nacht
en zo nu en dan een bui regen, scheen
des ochtends over dat verlaten slag
veld een warme najaarszon.
(Van onze correspondent te Kaapstad)
JN officiële Zuidafrikaanse krin
gen wordt het zeer gewaardeerd,
dat minister-president dr W. Drees
en minister J. J. Algera, ter ge
legenheid van de ingebruikneming
der Super-Connies op de Afrika-
lijn van de KLM, van 4 tot 13
October een bezoek aan de Unie
zullen brengen. Hoewel het bezoek
geen officieel karakter draagt zul
len de ministers, die begeleid wor
den door dr A. A. L. Rutgers, pre
sident van de beheersraad der
KLM en jhr mr A. F. C. de Casem-
broot, commissaris der Koningin
in Zeeland, de gasten van de Unie
regering zijn.
TIJ zullen op Zondag 4 October op het
nieuwe Jan Smuts-vliegveld bij Jo-
hannesburg aankomen en zij vliegen
Maandag 5 October vandaar naar
Kaapstad, waar hun 's avonds een
feestelijke ontvangst door de Neder
landse verenigingen wacht. Dinsdags
zullen zij worden ontvangen door de
gouverneur-generaal,, dr Jansen, en
door de minister-president dr D. F.
Malan. De heren zuilen die dag aanzit-
Oiors propaganda voor de korte.
r°k heeft de mode-ontwerpster
essie Becker niet weerhouden,
°n voor het Beierse Rode Kruis
epR costuum te maken, dat een
Vrij lange rok vertoont. De ver-
P ppgsters van deze organisatie
zullen binnenkort met haar
nieuwe uniform kunnen pron-
'Wl. Hpt if tegelijkertijd prac-
lisch en charmant.
De uitslag van de Zaterdag 19 Sep
tember in de rotonde van de Houtrust
hallen te 's Gravenhage gehouden na
tionale wedstrijd in machineschrijven
is als volgt: het kampioenschap is be
haald door mej. Francisca Kant, Den
Haag, (op een Everest-schrijfmachine),
met 14.417 bruto-aanslagen, 65 fouten,
netto 13.767 aanslagen of gemiddeld
459 aanslagen per minuut.
Mej. Kant behaalde haar eerste kamr
pioenschap in 1951 met een gemiddeld
aantal aanslagen van 422 per minuut.
In 1952 overschreed zij het toegestane
foutenpercentage, wrardoor zij buiten
de prijzen viel.
De tweede prijs viel ten deel aan
mej. Johanna H. W. van Dijk, te Sant
poort-dorp (op Imperial), bruto 13.361,
47 fouten, netto 12891, 430 aanslagen
per minuut. De derde prijs behaalde
rnevr. Ellen W. Polman-Dessauvagie,
Den Haag (Everest) bruto 12.904, 21
fouten, netto 12.694, 423 aanslagen per
minuut.
Het dagelijks bestuur van het Ned.
Roode Kruis heeft generaal-majoor dr
J Th. Wilkens, inspecteur van de ge
neeskundige dienst der Koninklijke
Landmacht en tweede onder-voorzitter
van het Roode Kruis, benoemd tot
voorzitter van de Roode Kruis-taak bij
de Bescherming Bevolking. Generaal-
majoor Wilkens volgt in deze functie
de gepensionneerde luitenant-generaal
M. Boerstra op, die 9 Mei op 69-jange
leeftijd is overleden.
De Algemene Vergadering der Vb
heeft besloten, het Russische vredesplan
op de agenda van de lopende zitting te
plaatsen.
ten aan een noenmaal, dat de Zuid
afrikaanse regering hun aanbiedt jn
het parlementsgebouw en 's avonds is
er een ontvangst op de in de Tafelbaa:
liggende „Boissevain". De volgends
dag wordt een tocht gemaakt door die
prachtige omstreken vam Paarl tm
Stellenbosch en 's avonds vertrekt lyet
gezelschap naar Transvaal. De daai^op
volgende twee dagen zullen gebrmkt
worden voor een uitgebreid bezibek
aan het Kruger Wildpark en Zatepdag
10 October" zullen de ministers (aan
wezig zijn bij de viering van Kréger-
dag in Pretoria. Na een bezoek aan de
goudmijnen rond Johannesburg /en na
een afscheidsontvangst op de Neder
landse ambassade te Pretoria vertrekt
het gezelschap waarvan ook twee
Nederlandse journalisten deej uitma
ken) op 13 October weer pe/r K.L.M.
naar Nederland.
Het heeft hier een uitstekende in
druk gemaakt, dat de Commissaris der
Koningin in Zeeland de reisimeemaakt
met het doel, de dank van zijn provin
cie over te brengen voor de groot
scheepse wijze, 'waarop regering en
volk van Zuid-Afrika hebben geholpen
bij de leniging van de nood, die ont
stond door de overstromingsramp.
De procureur-generaal bij het ge
rechtshof te 's-Gravenhage heeft gis
teren een gevangenisstraf van zes
jaar zonder aftrek van ondergaan
voorarrest en zonder beschikking
stelling van de regering gerequireerd
tegen de 31-jarige los-werkman A. V.
uit Grijpskerk, die door de recht
bank te Middelburg was veroordeeld
tot 4 jaar gevangenisstraf met aftrek
van voorarrest en met terbeschikking
stelling van de regering.
V. was schuldig bevonden aan het
plegen van een poging tot doodslag
op zijn echtgenote. V. had zijn vrouw
gewurgd totdat zij bewusteloos was.
Hij meende dat hij haar, zoals hij ook
zou hebben gewenst, had gedood. V.
was tot dit misdrijf gekomen, omdat
hij zijn vrouw er van verdacht een
verhouding te hebben met de zoon
van een kostganger. Uitspraak op
7 October.
Per pak 25 cent/a Dubbel pak 45 cent
(Advertentie, Ing. Med.)
Vandaag zal de nieuwe slag om de
Atlantische Oceaan zich in volle om
vang ontplooien. Het indrukwekkend
ste as/pect van de oefening-Mariner is
deze -week het verzamelen in Noordat-
lantis/che wateren van een vlootmacht,
welke sommige van de grootste sche
pen van de Amerikaanse en Britse
ylofjt omvat.
Deze vloot zal een van de machtig
ste concentraties van marine-strijd-
krachten bij operaties in vredestijd zijn.
'Een half millioen man, 300 schepen en
duizend vliegtuigen nemen deel aan
de oefening „Mariner" ter beproeving
van de samenwerking op zee van En-
sfl geland, de Ver. Staten. Canada, Frank-
V rijk, Nederland, Noorwegen, Denemar
ken. België en Portugal.
Tot regisseur bij de televisiestaf van
de VPRO is benoemd de acteur en regis
seur Jack Dixon, die o.a. verbonden is
geweest aan de toneelgroep Comedie en
het Nederlands Volkstoneel.
(Van onze speciale verslaggever)
JN WELK een wondere wereld leven wij toch eigenlijk? Eeuwen
lang heeft de tuberculose, die sluipende witte dood, duizenden
en duizenden slachtoffers gemaakt. In 1882 is het plotseling aan
Robert Koch gegeven de tuberkelbacil te ontdekken, de verwekker
van de tuberculose. Dat het daarna nog een twintigtal jaren ge
duurd heeft om de wereld in beweging te krijgen en met de nieuw
verworven kennis op breed front te gaan strijden tegen deze
eeuwenoude vijand, kan ons op de huidige dag nauwelijks meer
beroeren. Wat zijn twintig jaren tegenover de eeuwen, die in vol
maakte onkunde doorleefd werden? En bovendien, in welk een
sneltrein-vaart heeft de wereld daarna niet getracht de achter
stand van eeuwen in te lopen?
Er is op dit ogenblik een aanleiding op dit alles terug te blikken.
De Nederlandse Centrale Vereniging tot Bestrijding der Tubercu
lose bestaat vijftig jaar. Het is onze nationale organisatie, die eraan
herinnert, hoe de geesten begin van deze eeuw wakker geschud
waren. Zij is van ongeveer dezelfde leeftijd als de organisaties op
dit gebied in andere landen. De rol, die zij gespeeld heeft bij de
gezondmaking van ons volk kan niet gemakkelijk te hoog worden
aangeslagen.
aan wie de activiteiten van deze
organisatie ontgaan zijn? Het lijkt
ons onmogelijk. Wie kent niet de
plaatselijke T.B.C.-verenigingen met
haar huisbezoeksters? Of de kruis
verenigingen ten plattelande met
haar wijkverpleegsters? Dan spreken
we nog niet van de twee-en-veertig
districtsconsultatiebureaux met hun
vaak zo kostbare inventaris, die
hechte bolwerken zijn geworden in
de verbeten strijd van een halve
eeuw tegen de tuberculose.
Reeds nu echter openbaart zich
het feit, dat dan nog niet de organi
satie en apparatuur der tuberculose
bestrijding naar de rommelzolder ge
dirigeerd kunnen worden.
Het massa-onderzoek op t.b.c. heeft
immers een totaal nieuw aspect ge
opend. De strijd tegen de longkan
ker. De helft van het aantal longaf
wijkingen, dat gevonden wordt, is
hiertoe terug te brengen. Dank zij
de vroegtijdige ontdekking kan in
de meeste gevallen erger voorkomen
worden.
Er is we zeiden het al in
deze halve eeuw het een en ander
gewijzigd. De strijd, die met vereen
de krachten gevoerd werd tegen „de
tering" is niet vergeefs geweest.
Men bekijke de ciifers:
In 1903 het oprichtingsjaar van
de Centrale Vereniging stierven
189 per 100.000 Nederlanders aan
t.b.c. In 1952: 12Slechts één
land ter wereld heeft een lager
KONINGIN Juliana heeft aan de
Nederlandse Centrale Vereni
ging tot bestrijding der Tubercu
lose het praedicaat „koninklijk"
verleend. Deze mededeling, door
minister J. G. Suurhoff gisteren
gedaan tijdens diens openingsrede
van het congres ter gelegenheid
van het gouden feest der vereni
ging, verwekte onder de vergade
ring in Den Haag een golf van
ontroering en blijdschap. Deze
uitte zich in een daverend applaus,
dat de grote Dierentuinzaal deed
schudden.
DE minister zei, dat ons gehele volk
reden heeft tot vreugde en dank
baarheid bij dit jubileum. Aan veler
samenwerking hebben we zeer veel te
danken bij het onder de knie krijgen
van de tuberculose. De taak is echter
nog lang niet volbracht. Nog zijn er
velerlei kansen, dat het monster de kop
weer kan opsteken. In 1952 werden nog
14000 nieuwe ziektegevallen geconsta
teerd, zodat activiteit geboden blijft.
De vorming van een Europese poli
tieke gemeenschap zal waarschijnlijk
nog met heel wat moeilijkheden gepaard
gaan. Daarom hebben de deskundigen
van Frankrijk, Italië. Duitsland en de
Benelux, die momenteel te Rome bijeen
zijn ter voorbereiding van een confe
rentie van ministers, besloten, dat zij
alleen zullen spreken over punten,
waarover zij het waarschijnlijk eens
zullen kunnen worden. Op deze wijze
willen zij een imnasse vermijden. Het
voornaamste twistpunt is wel, welk
deel de zes landen van hun souvereini-
teit zullen moeten afstaan aan een re
gering van Klein Europa.
Men hoont het ook eens te worden
over de wijze waarop een Europese
Kamer van Afgevaardigden moet wor
den gekozen. De Duitse delegatie wil
deze laten kiezen door de honderd vijf
en vijftig millioen inwoners van de zes
landen, maar de Nederlandse meent, dat
de Kamer in de eerste jaren moet wor
den samengesteld uit en door de natio
nale parlementen. Intussen kunnen er
dan Europese politieke partijen ont
staan.
De economische commissie begint van
daag met de behandeling van de Ne
derlandse voorsteilen voor economische
fusie. Deze zijn gericht on vorminc vin
een tolunie. Volgens d# opvattingen
van de Duitse delegatie moet de een
wording beginnen met de inwisselbaar
heid van de muntsoorten. Uiteindelijk
moet er dan een eenheidsmunt worden
ingevoerd.
STAKING BIJ DE „HAWKER"-
VLIEGTUIGFABPIEK
Honderd controleurs van de „Haw-
ker"-vliegtuigfabrieken in Engeland zijn
Dinsdagavond in staking f">®aan, waar
door de productie van Hawker-Hun-
ter"-straaljagers voor de Britse lucht
macht wordt bedreigd. De controleurs
eisen loonsverhoging.
Ik wens uw vereniging nog een lang
en actief bestaan toe, zo zei de minis
ter. De samenwerking tussen de parti
culiere organisaties en de regering
blijft noodzakelijk en ik hoop dat deze
ook lang en vruchtbaar zal zijn.
De voorzitter van de Centrale Ver
eniging, dr M. R. Heynsius v. d. Berg,
begroette vervolgens freule J. C. C.
Roëll, representante van prinses Wil-
helmina, staatsraad mr Joekes, de voor
zitter van de Eerste Kamer mr Jonk
man, de bijna negentigjarige nestor
van de t.b.c.-bestrijding, ome Jan zan
Zutphen, en vele andere autoriteiten.
Daarna sprak hy een herdenkingsrede
uit.
De staatssecretaris van Volksgezond
heid, dr P. Muntendam, hield een voor
dracht over „De tuberculose als maat-
schappeiyke ziekte". Na op de grote
betekenis van de invloed van de psyche
op de lichameiyke gezondheidstoestand
te hebben gewezen, besprak hy het
verband tussen woning en tuberculose.
De overbevolkte woning en men
denke hierbij aan de talloze samenwo
ningen is een van die grootste geva
ren voor de verspreiding van de t.b.c.
Krotopruiming is daarom tevens t.b.c.-
bestrijding. Eiwitvoeding is van be
lang om de weerstand tegen t.b.c. te
verhogen. De modern® bestrijding zan
t.b.c. onder het runjdvee vormt een
krachtige steun voor t.b.c.-bestryding
by de mens.
In 1952 werd alleen aan sanatorium-
en ziekenhuisverplegpng van t.b.c.-pa-
tiënten f 30 millioen uitgegeven. Geen
doelmatige bestrijding kan meer plaats
vinden zonder verzekering tegen de
kosten van sanatoriumverpleging.
In een 's middags gehouden voor
dracht vertelde dr J. van der Lee, dat
de t.b.c. sinds het begin van deze eeuw
in ons land sterk is teruggedrongen.
De sterfte aan t.b.c. bedroeg in 1901 per
100.000 mensen 193( en in 1952 per 100.000
inwoners 12. Een afname derhalve van
94 pet. Vroeger vond men de meeste
slachtoffers in de leeftijdsklasse der
0. tot 4- en 18- tot 25-jarigen. Deze
beide sterftetopipen zijn zo goed als
verdwenen. Op het ogenblik zyn het
vooral de mannen op oudere leeftijd,
onder wie de sterfte aan t.b.c. nog hoog
is gebleven.
Wat de geografische spreiding be
treft, biykt dab er over de periode 1917
tot 1951 nog «drie gebieden zjjn. waar
de sterfte aan, t.b.e. boven het lande
lijke gemiddelde (2.49 pet.) ligt. Deze
zijn: 1. Het Woordeliik deel van Over-
tjsel; 2. Het Noordelijk gebied van Nrd.-
Holland, en 3. de streek OostelUk Bra
bant en Noord-Limburg.
Bij de bestrijding gaat het er in de
eerste plaats om de besmettingsbron
nen op te sporen. Vroegtijdige ontdek
king van rjp patiënt maakt de gene-
zingsmogeUjkheden dikwyis zoveel te
groter. 1
sterftecijfer. Denemarken met elf.
Nederland, dat 47 prachtig geoutil
leerde sanatoria telt, bezet een eer
volle tweede plaats.
„Dat ongetwijfeld verheugende
cijfer", zo zei oiis dr. Heinsius van
dén Bergh, de bejaarde voorzitter
van de Nederlandse Centrale Ver
eniging, „betekent niet, dat onze ac
tiviteit mag verslappen". Er is naast
het lage sterftecijfer nog een hoog
ziektecijfer. Er worden jaarlijks al
leen in ons land 14.000 nieuwe ge
vallen ontdekt. En in de ons omrin
gende landen is de toestand ook nog
lang niet rooskleurig. In Parijs bij
voorbeeld, wemelt het nog van de
T.B.C. Een schatting van nog altijd
vijftig millioen patiënten over de
hele wereld is misschien zelfs aan de
lage kant
DAT NEEMT niet weg, in dit jubi
leumjaar van de Centrale Vereni
ging is er voor wat Nederland be
treft stellig geen reden tot klagen.
Het hogere ziektecijfer heeft zelfs
een gunstige oorsprong. Er is een
veel intensiever opsporingssysteem
gekomen na de jongste wereldoorlog.
We denken aan het massa-onderzoek
in de bedrijven. Eerder dan voorheen
ontdekt men de ziekte. Het aantal
lichte gevallen is dus aanzienlijk ge
stegen.
Er is nog iets anders, waarover
we ons op dit tijdstip in bijzondere
mate kunnen verheugen. Wetenschap
en techniek stonden in deze halve
eeuw niet stil. Integendeel, ook op
dit speciale terrein der t.b.c.-bestrij
ding is er een ontplooiing geweest,
die voor wie er een inzicht in ge-
Êeven wordt, duizelingwekkend is.
'rie geneesmiddelen zijn na de oor
log, na vele tientallen jaren volledig
mislukte onderzoekingen naar een
werkzame stof tegen de tuberkel
bacil, in handen van de mensheid
gelegd. Eerst het wonderlijke strep-
tomycine met z'n groei-remmende
werking op tuberkelbacteriën, spoe
dig daarna het Zweedse laborato
riumproduct P.A.S., (het para-amino-
salycylzuur), en tenslotte kortgele
den het iso-nicotinezuurhydrazide
(I.N.H.).
De Nederlandse methode van rust-
behandeling gecombineerd met de
nieuwe anti-bacteriële geneesmidde
len, voorkomt thans verwikkelin
gen en functie-verliezen, zonder wel
ke voorheen redding onmogelijk was.
NAAST DE nieuwe geneesmiddelen,
zijn er belangrijke winsten ge
boekt op het terrein der techniek.
Een vondst van de grootste betekenis
is geweest de methode om doorsnee-
Röntgenbeelden te maken van aller
lei organen.
Het is een Nederlandse vinding ge
weest. De namen van de Röntgeno
logen Ziedses des Plantes en Barte-
link, die onafhankelijk van elkaar
ter zelfdertijd dezelfde richting uit
werkten, zijn er onlosmakelijk mee
verbonden.
De nieuwe methode gaf gelegen
heid de long als het ware in plak
jes af te beelden, telkens op éen of
een halve centimeter afstand van
elkaar.
Ook de door dr. Bouwers van Phi
lips gevonden nieuwe camera met
een spiegeloptiek voor het vervaar
digen van verkleinde Röntgenbeel-
den, heeft voor de diagnostiek van
de long-tuberculose een zeer bijzon
dere practische betekenis. Ook in
deze vinding ligt een stuk pioniers
arbeid van Nederland besloten.
Uit het onafzienbare veld der
t.b.c.-bestriiding plukten we slechts
enkele bloempjes weg. Vijftig jaar
ontwikkeling en organisatie laten
zich niet bundelen in het bestek van
een krantenartikel. Niets zeiden we
immers nog over de sociale aspecten
van de tuberculose, waaraan steu
nend ook op particulier initiatief
vooral van overheidswege aandacht
wordt geschonken. Alleen die sociale
zijde is waard er meer dan een
hoofdstuk aan te wijden. Stellig is
nog altijd niet de ideaal-toestand
bereikt. Dat zal pas zo zijn, wanneer
de tuberculose radicaal verdreven
zal zijn. „Over vijf-en-twintig jaar
wellicht", zegt dr. Heinsius van den
Bergh.