schoonheid van de oude schouwen Noord-Holland bleef nog veel bewaard sloper, antiquair en toerist vormen bedreiging Ter overdenking Hebt geloof in God Boerenkamer vormt een uniek museum ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1953 „WIJ LEVEN in een bezeten wereld", schreef eens prof. Huizinga. Dit woord is nog altijd actueel, omdat wij drgelijks nog geconfronteerd worden met allerlei spanningen en vrees, wan trouwen en verdeeldheid, onrecht en rechteloosheid. Een steeds groeiende bezorgdheid om dit alles doet de vraag bij velen oprijzen: hoelang zal dit nog kunnen voortgaan en waar zal dit uiteindelijk op uitlopen? Hoe is het toch mogelijk, dat wij zo hardleers zijn en dait de pogingen van vele edele geesten om de wereld en mensheid tot een hoger plan, een hechter eenheid en een menslievender samenleving op te voeren, telkens weer door schijn baar sterkere tegenkrachten worden gedwarsboomd of teniet gedaan? Lijkt het er niet op, dat ondanks al het streven naar technische vooruitgang en volmaaktheid de wereld de chaos te- gemoetsnelt? Wie of wat zal haar in haar vaart stuiten? Wie zal haar van de ondergang redden? In wat zullen we nog vertrouwen, aan wat zullen we ons vastgrijpen? IIEBT geloof in God! Geen actueler woord voor ons men sen in deze tijd dan dit woord van Jezus, want daardoor worden wij ge confronteerd met onze geestelijke nood, worden wij op ons eigen tekort terug geworpen. Immers, als men zijn oor scherp te luisteren legt en zijn ogen de kost geeft, komt men tot de ont dekking dat ondanks alle technische, sociale en materiële vooruitgang een ontzaglijk tekort aan de dag treedt, dat van geestelijke aard is, nl. een tekort aan een werkelijk en waarachtig geloof. Voor deze geestelijke bloedarmoede van ons huidig geslacht schrijft onze Goddelijke Geneesmeester Jezus Chris tus als enige radicale therapie voor: Hebt geloof in God! Mensenkind, wilt ge gelukkig zijn in uw leven, gelooft in God! Wilt ge een volmaakt huwelijk, gelooft in God! Wilt ge een gelukkig volk, gelooft in God! Wilt ge een wereld, waarin het de moeite waard is crm te leven zonder angst of vrees, gelooft in God! Wie gelooft staat sterk. Wie gelooft verzet bergen! Geloof is echter niet, wat velen den ken, een soort zelfsuggestie, het is geen zelfvertrouwen, dat meent: alles willen is alles kunnen. Neen! Geloof breekt juist alle vertrouwen in ons zelf, in eigen kracht en willen volkomen af. Geloof is geen suggestie of eigen kracht, geloof is altijd geloof in God. Geloof is: ik kan het niet; geloof is echter ook: ik kan alles door Hem, die mij kracht geeft. Zulk geloof te hebben is niet mogelijk zonder het ge loof te hebben in Jezus Christus, de Zoon van God. Hij heeft ons God doen zien als de alwijze, algoede en al machtige Vader, Die alles in deze we reld en in ons persoonlijk leven leidt en bestuurt naar Zijn wil, Die ons draagt in de paim van Zijn hand en aan Wie wjj ons volkomen mogen en kunnen toevertrouwen, ook al zou alles in ons eigen leven en in deze wereld er tegen getuigen, dat Hij bestaat. Om ons tot dit geloof te brengen is Chris tus in de wereld gekomen en staat Hij heden nog midden in onze wereld met Zijn verlossend woord: Hebt geloof in God! Met dit woord en deze oproep gaat Hij door onze straten, in onze huizen, in onze kerken, in onze harten, over de grenzen, door ijzeren gordijnen, over de slagvelden, in de concentratie kampen, in de conferentiezalen, in de parlementen, kortom overal waar het tekort aan geloof in God aan de dag treedt. QF ER dan geen geloof gevonden wordt onder ons huidig geslacht? Ik wil het niet ontkennen. Goddank. Maar er is zoveel, wat voor geloof doorgaat en niettemin slechts surrogaat is, om dat het niet verankerd is in God, Die Christus ons geopenbaard heeft, maar berust op een god, die men zich zelf schept, een afgod, die alleen mag re geren bij de gratie van ons en wie wij het vertrouwen opzeggen, als hij niet helpt, zoals wij hem dat voorschrijven. Met zulk geloof zijn wij noch de wereld gebaat. Redding voor mens en wereld ligt alleen in het geloof, waarin wij ener zijds alles van God verwachten, maar anderzijds God ook alles van ons ver wacht. In deze dubbele spanning leeft de mens, die gelooft: „Als ge gelooft in Gcrd, zult gij bergen verzetten". PASTOOR F. WIJKER, DEN HELDER. UET INTERIEUR van de West- friese kamer in de boerderij van de heer Glas te Hoogwoud. Deze kamer is enig in West-Fries land en er heerst nog volkomen de nn de voorstelling van ruiterfiguren. liet interieur van deze kamer is kennelijk uit de 18e eeuw en is dus niet zo oud als de boerderij zelf. Wat hier al meer van te vertellen? In de*e stille kamer, die door het aanbrengen van een erker nauwelijks werd ontsierd, zien de eeuwen op ons neer. Het interieur moge dan al niet zo oud zijn als de boerderij zelf, schoon is het in ieder geval. Er mogen enkele van de oorspronkelijke oudheden in vroeger jaren zijn verkocht, het porce- leln, dat er staat, is nog altijd waard te worden bezien. De familie Glas heeft gevoel voor deze dingen en bij haar zijn ze in ieder geval goed bewaard. Inderdaad een merkwaardige boerde rij, een van de weinige, die hier nog resten uit de tijd, waarin de Jonge West- Friezen uit deze contreien nog de zeeën bevoeren. Hierop wijst ook de walvis kaak, welke op het melkbon als schuur- paal Is geplaatst. rtP EEN paar kilometer afstand van deze boerderij ligt de dijk, die de grens vormt tussen het nieuwe en het oude land. Aan gene zijde heeft men de Wieringermeer met haar nieuwe, moderne en comfortabele boerderijen en aan deze zijde wordt men gecon fronteerd met het leven van ons voor geslacht.. Dat is niet alleen te Hoog woud zo, maar ook op Wieringen en in Medemblik. Wieringen heeft zijn bescheiden museu 1 en in de Rad- boudveste is het de oude boerderij van de familie Schouten, welke van wege haar interieur een zekere ver maardheid kreeg. Wat wij nu beogen Is dit: Wij wil len met alle waardering voor het nieuwe, dat zich baan breekt en dat zich aanpast aan de eisen van deze tijd de belangstelling levendig houden voor het oude, voor wat herinnert aan het leven en werken van het voorge slacht. Er is van dit oude nog slechts zo weinig over: de klederdrachten, die eens het cachet gqiven aan een be paalde streek, treft men nog slechts sporadisch aan en^ vele zeden en ge bruiken, die eens een belangrijke rol speelden in de samenleving, zijn in on-eer geraakt. Slechts op folkloris tische feesten woirdt het deksel nog eens van de oude doos gehaald en kan het publiek zich vermeien in de zwier en gratie van weleer. Het is begrijpelijk en aanvaardbaar dat het zo gaat. Alles heeft zijn tijd en het zou nie|t goed zijn te blijven stilstaan bij wai eens is geweest. Maar wel mogen we blijvende belangstelling en eerbied hebben voor de uitingen op het gebied van kunst en cultuur uit de eeuwen, wel^e aan ons verlichte tijdperk zijri voorafgegaan en daar ontbreekt bet nog wel eens aan. Vele tastbare herinneringen aan wat door eerdere generaties werd geschapen zijn reeds vaak door onachtzaamheid verloren gegaan. Toch is er in Noord-Hol land nog veel gebleven, dat van vroegere tijden spreekt en daar onder nemen de schouwen in zo menige boerderij een belangrijke plaats im. Daarom mogen wij ze in ere houjden, ook in de jaren die vóór ons liggen en die ook in dit opzicht, ongetwijfeld offers van het oude "zullen vragen. Laten wij daarbij niet aantasten wat van blijvende waarde is. Dei bij dit artikel geplaatste foto'ls werden welwillend afgestaan door de burgemeester van Hoog- woiid, de heer D. Breebaart. CEN DER mooiste tegelschouwen trof men aan in de boerderij van G. van C St raaien te H&er-Hugowaard. Helaas is deze boerderij enkele jaren geleden door de bliksem getroffen en geheel verloren gegaan. zij zijn niet de oudste en dus ook niet de kostbaarste. Deze treft men aan onder de exemplaren, die reeds twee a drie eeuwen de woonvertrekken van de boerderijen hebben gesierd. Bij een tocht door de provincie heb ben we vele van deze fraaie schou wen gezien en daarbij stemt het tot voldoening, dat de meeste in ere worden gehouden en ook bewaard zullen blijven voor het nageslacht. ,Want wanneer men maar even speurt, biykt, dat er toch nog tamelijk veel van deze schouwen zijn. In Obdam bij de families Blauw en Spaander, aan de Bobeldjjk bij de familie Nobel, In de Schermer, in de Beemstcr en in feite over de gehele provincie verspreid. Wat er niet aan schoons in vele oude boer derijen schuilt, is ongelofelijk, hier is het een zeldzame schouw, daar een antiek kabinet en ginds weer een ver zameling echt Delfts blauw, die aan de wanden prijkt of wel in de pronk- kast staat uitgestald. Meestal betreft het hier een familie bezit, dat van generatie op generatie is overgegaan als een kostbaar erfstuk, waarvan de waarde niet in geld wordt uitgedrukt. Zelfs zijn er boerinnen, die de gouden kap en de bloedkoralen van grootmoeder nog trouw hebben be waard, ook al zouden zij er niet aan denken, zelf nog eens te verschijnen in deze oude Westfriese tooi. De tijdgeest heeft men niet willen en kunnen ke ren, het bedrijf is vaak gemoderniseerd en gemechaniseerd, maar aan deze tijd geest werd een halt toegeroepen bij de deur van de pronkkamer: dit was het domein, waar het nieuwe geen toegang I ATEN wij het allereerst hebben E over die oude schouwen in Noord- Holland, die echte pronkjuweeltjes zijn. Men vindt ze nog wijd en zijd, hoewel er vele in de loop der tijden verloren zijn gegaan of in verval zijn geraakt. Hier werd een boerderij door het hemelvuur getroffen en brandde tot de grond toe af; er verrees een nieuwe riante plaats, volgens mo derne opvattingen gebouwd en uiter aard was de oude schouw verloren, voor nu en altijd. Daar weer raakte een boerenhuis in verval en de slo per kwam, die ook geen pardon kende voor de prachtige schouw, die in losse tegeltjes uiteenviel, welke dan moge lijk door de liefhebber» nog naarstig werden bewaard. Ook geviel het, dat er zij het bij uitzondering zo'n zogenaamde schoorsteenmantel werd verkocht. Immers, de antiquairs boden goed geld en zo in de dertiger jaren reeds was het geen uitzondering, wanneer er voor een in goede staat verkeren de schouw een bedrag van duizend galden werd geboden. Edoch de boeren, die de rijke bezitters waren, maalden over het al gemeen niet om dit geld. Daar kwam nog bij, dat de mantel zorgvuldig, cn vakkundig moest worden afgebroken en dat er toch weer andere maatrege len moesten worden getroffen ter voorziening in het hiaat, waardoor er tenslotte van dit geld niet eens zo heel veel overbleef. Nu in de na-oorlogse jaren, ver nemen wijtonen de Amerikanen veel belangstelling: onder de touristen bevinden zich jagers op curiosia en in gevallen, waarin de dollars geen rol spelen, doet men een grof bod, never wind o/ het nu wat meer of minder zal moeten kosten. Toch hebben wij niet de indruk ,dat zij enige zaken van betekenis hebben gedaan. Kochten zij rpT FRAAIE tegeltableau troffen wij aan in de schouw op de boerderij van K. Modder aan de Jan Glijnisweg. Jammer genoeg verkeert de schoor steenmantel in staat van verval en is hij door betimmering gedeeltelijk aan het oog onttrokken. al eens een antieke schouw op, dan is dit ongetwijfeld een uitzonderings geval. Hoe oud deze schouwen wel zijn? Hoewel de eigenaren daarover in het algemeen maar weinig inlichtin gen kunnen verstrekken, staat wel vast, dat de tijd van herkomst zeer uiteenloopt; er zijn er, die date ren uit de Napoleontische tijd, maar had. Deze deur bleef onverbiddelijk gesloten, uitgezonderd dan voor de be zoekers, die zo nu en dan eens kwa men kijken naar deze oudheden. I/OMEN wij nu terug op de boerderij aan de Hoogwouder Gouw, die door de heer L. Glas wordt bewoond. Zoals gezegd, is het huis oud, maar het kenmerkt zich door een soliditeit, die men vaak bij de moderne bouw sels vergeefs zal zoeken. Een merk waardig huis, deze boerderij en als de heer Glas, die sinds jaar en dag de eigenaar is, aan het vertellen slaat, toeven we meteen in de sfeer van enige eeuwen terug. De vroegere bewoners zijn blijk baar geen boeren geweest, maar zij hebben zich toegelegd op scheep vaart en handel, wat nog blijkt uit de oude gevelsteen, kennelijk de af beelding dragend van het schip „De Postgalei". Een zekere Jan Winkel was hiervan de eigenaar en hij dreef met zijn schepen handel tot heel in het Oostzee-gebied. In een hevige storm leed hij tenslotte schipbreuk op de Noordzee en zijn stoffelijke resten liggen te Wijk aan Zee begraven. Nog vindt men in het voorportaal van de Ned. Hervormde kerk aldaar een grafsteen met het opschrift: „Capitein Jan Cornelisz. Winkel van „Twisk, ruim 3I'A jaar. In zware „storm gebleven voor Kalensoog „den 29 November. Alhier begraven „30 December 1769". Onder de verdere bewoners van de boerderij vindt men o.m. de naam van de heer Pijper, die nog burge meester is geweest van de stede Hoogwoud. Daarna ontmoet men slechts namen van de families Zijp (eertijds soms geschreven „Syp") en Glas, die nauw aan elkaar geparen teerd waren en die nu zeker een paar eeuwen de boerderij hebben lewoond. De grote bezienswaardigheid vormt hier de Westfriese kamer, die inder daad uniek mag worden genoemd. Daar is in de eerste plaats de mag nifieke schouw, die de aandacht trekt en die hier nog volkomen prijkt in een passende entourage. Men vindt hier de wanden en de deuren van kasten en bedsteden van een prach tige uitheemse houtsoort, mooi ge- 0E BOERDERIJ van W. Appelman aan het Krulï "alfhufs^geZel oorspronkelijk wei één van de oudste uit de P°l thans nog vernieuwd, doch de oude schouw hield men in ere en deze is oo.c mans nog volkomen intact. vlamd en warm bruin gelakt. Daar zijn de beroemde oude Westfriese glazenkastjes, waarin nog de mooie spullen staan, de prachtige serviezen, zoals onze voorouderes die op hoogtij dagen gebruikten, de fijne handbe- schllderde kop en ichoteli met daar- JO HIER EN DAAR in het Noordhollandse polderland treft men nog Je oude boerderijen aan. In de welvarende Beemster staan ze, men jreft ie aan in de Schermer- en Waardpolder en ook in de vele West- dorpen in de contreien van Hoorn en Medemblik. Trotse behui- lingen zijn het vaak, solide bouwsels, hecht en sterk door de eeuwen heen en nog getuigend van de welstand der geslachten, die er meest van vader op zoon hebben gewoond. In het oude land van Hoogwoud, ergens aan de Gouwe, staat er nog een, daterende uit de tijd toen Hoogwoud nog een s^ede was en toen handel en scheepvaart er de voornaamste middelen van bestaan waren. Hoe oud deze boerderij reeds is? Mogen me ons refereren aan de oude gevelsteen, die in de muur is aangebracht en waarop een schip staat afgebeeld, dan dateert zij reeds uit 1651. Deze behuizing moet dus wel een van de oudste uit West-Friesland zijn en tij biedt een bezienswaardigheid, die talloze vreemdelingen trekt: een prachtige Westfriese kamer met in deze kamer een antieke schouw, die ongetwijfeld tot een der schoonste in de provincie mag worden ge tekend. Deze kamer is een museum in het klein en de boerderij zelf heeft een historie, die teruggrijpt tot de tijd, toen de mannen uit dit gewest nog ver van huis trokken voor de walvisvaart.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 9