„Uiver* vloog naar Melbourne
De deelnemers aan
Ch ristchurch-race
de
Pakistan danst in Amsterdam
Maam Vliegende Hollanders op
ieders lippen
Herinnering aan een
andere beroemde
luchtrace
Prof. Diepenhorst
overleden
Negentien jaar geleden
dl
Konijnenpest in Lunteren?
Nederlander van formaat
WOENSDAG 7 OOTOBER 195S
(Van een onzer redacteuren)
internationale roem, die de
Nederlanders „in de lucht" be-
Jiaalden, komt voor een zeer groot
deel voor rekening van de Konink
lijke Luchtvaartmaatschappij. Pies-
man en de zijnen hebben met oer-
Hollandse geestkracht en een
uiterst scherp vooruitziende blik de
Nederlandse nationale burgerlucht
vaart uitgebouwd tot een bedrijf
van grote internationale faam. Tal
rijke moeilijke, maar wereldbe-
langrijke pioniersvluchten brach
ten de naam van het kleine Hol
land op ieders lippen. Vóór alle
anderen openden zij met de be
roemde houten, inaar solide Fok
kers de langste luchtlijn ter wereld
AmsterdamBatavia en wie her
innert zich niet de fraaie en span
nende Kerstvlucht van de Pelikaan
of de sprong van de Snip over de
Oceaan naar Curaeao, waarmede
de KLM een begin maakte van de
verovering van het luchtruim in
Zuid-Amerika. Op die uren zat
heel Nederland aan het radio
toestel om van minuut tot minuut
de prestaties van de Hollanders te
volgen.
Eens vochten trotse viermasters en
koene clipperschepen om de eer van
de eerste als zij met hun graan- en
wolladingen zeilden van Australië naar
good old England. Mogelijk hebben die
zeeraces de organisatoren van het eer
ste eeuwfeest van Melbourne in 1934
geïnspireerd, toen zij zochten naar iets
waarlijks groots, dat de naam van hun
stad met één slag bekend zou maken
over heel de wereld. Hoe het ook zij,
de Australische millionnair Sir Mac-
pherson Robertson kwam met een vor
stelijk bedrag over de brug, dat be
steed diende te worden voor een inter
nationale luchtrace van Engeland naar
Melbourne. Er werd een snelheids
race en een handicaprace uitgeschre
ven met grote geldprijzen en voor de
winnaar in de snelheidsrace een fraaie
gouden beker. Het idee sloeg in. Eer
en roem en economisch voordeel wa
ren te behalen. En de KLM vloog mee.
En dat nog wel met een geheel meta
len passagiersvliegtuig, waarmee de
Nederlanders juist als eersten op de
Europese luchtwegen waren versche
nen.
Het is die roemrijke vlucht van de
Douglas D.C. 2 „Uiver", die ons on
middellijk weer in de gedachten komt,
nu bijna negentien jaar later op een
Brits vliegveld weer het startsein
wordt gegeven voor een race naar de
nieuwe wereld en het weer een KLM-
machine. weer een Douglas van het
nieuwste type, de Liftmaster „Dr ir
Damme", is, die mede van de partij
zal zijn en heel goede troeven in han
den heeft.
JVJET een ongelooflijk enthousiasme
heeft het Nederlandse volk in die
enerverende herfstdagen van 1934 mee
geleefd met de prestaties van de Ui-
ver met Koene Dirk Parmentier en
ui, Mo1' aan d® stuurknuppel, de
Helderse jongen Douwe Prins als
mecanicien en Cor van Bruggen aan de
morsesleutel.
Van het grote' aantal gegadigden
voor de Melbournerace (74) bleken er
slechts 20 toestellen aan de eisen te
voldoen, doch dit was in vergelijking
met de race naar de Christchurch nog
een behoorlijk aantal. Er waren mins
tens vijf verplichte landingsplaatsen.
De eerste na de start was Bagdad.
Talrijke bekende vliegtuigtypen en
piloten verschenen met de Uiver aan
de start. De grootste concurrent van
de onzen zou worden Scott en Cam-
bell Black in een De Havilland Cornet
De firma De Havilland had groot ver
trouwen in haar Cornet. Dat vertrou
wen werd niet beschaamd. In de race
toonde het toestel voortreffelijke pres
taties. Later in de oorlogsjaren ver
scheen hij opnieuw ten tonele als de
vermaarde „Mosquito", een geducht
wapen in de lucht
QP 20 October gaf de Lord Mayor van
Londen het startsein. De Uiver ver
trok als zevende. Duizenden sloegen
het vertrek gade. tienduizenden waren
van dat ogenblik bijkans niet bij hun
radio weg te krijgen. De Uiver maak
te een gunstige tijd en zat de Cornet
van Scot en Cambell Black reeds spoe
dig op de hielen.
Het tweede Nederlandse toestel, de
Panderjager, met Geyssendorfer en As
jes, maakte eveneens een uitstekende
reis. Doch in Allahabad kwam voor
dit vliegtuig het bittere einde. Daar
weigerde het landingsgestel en moest
Geyssendorfer zich met één wiel be
helpen. Toen het euvel was hersteld
en het toestel over het veld taxiede,
kwam het in botsing met een vracht
wagen en ging in vlammen op. De
vliegers wisten zich te redden.
Toen intussen de Cornet te Singa
pore was geland, vernam men over
het uitstekende vliegen van Parmen
tier en zijn mannen. De dodelijke ver
moeide Britten kozen direct weer het
luchtruim. Bij de landing van de Ui
ver te Singapore, hoorde de beman
ning, dat de Cornet hen zes uur voor
uit was. Pech achterhaalde echter de
moedige Engelsen. Boven Straat Ti-
mor stopte een der motoren van de
Cornet. Op één motor moest verder
gevlogen worden naar Port Darwin
op de Australische Noordkust. De re
volver, die Scott naast zich had ge
legd om te kunnen hanteren als ze in
de van haaien wemelende zee zouden
vallen, behoefde gelukkig geen dienst
te doen. Reparatie zou veel tijd ver
gen en daarom besloten de Britten het
verder op één motor te doen. De we
reld hield de adem in. Zouden ze het
halen? Scott en Black worstelden en
wonnen. Dinsdagsmiddags om half drie
zetten ze de Cornet neer bij Melbour
ne. Tienduizenden heetten de beide
Britten er welkom.
He eerste prijs in de snelheidsrace
was de onzen ontgaan, maar alle
kansen om eerste in de handicap-race
te worden waren er voer de Uiver,
toen men hoorde, dat het toestel uit
Charville was gestart voor de laatste
etappe
Maar enige uren later kwam een
ander bericht, waardoor de spanning
in de harten der Hollanders thuis werd
opgevoerd tot angst en twijfelmoedig
heid. De Uiver was radiografisch niet
meer te bereiken. De Uiver zwijgt....
Wat was het lot van de Uiver? Boven
het traject woedde een zware storm
Later bleek, dat de radiozender
van de Uiver onklaar was geraakt. Dat
het vliegtuig het contact met de aarde
had verloren en Parmentier maar
roni en rond cirkelde en zo ver daal
de (het was nacht) dat hij een stadje
kon zien. De bewoners van het plaats
je hadden het vliegtuiggeronk opge
merkt en begrepen, dat er iets niet in
orde was. Alle autobezitters werden
opgeroepen. Deze richtten hun koplam
pen op de renbaan en met een krach
tige seinlamp gaf men Parmentier een
teken en de naam van de stad Albury.
Parmentier besloot het te wagen en
maakte op de renbaan een meesterlij
ke landing. Het toestel zakte in de
modder weg en zat muurvast. Het was
half twee in de nacht. De burgemees
ter van Albury hield persoonlijk de
wacht bij het toestel, toen de beman
ning zich een paar uur slaap gunde.
De volgende morgen trokken de bur
gers van Albury de Uiver met ver
eende krachten uit de modder. Alle
bagage en de enkele passagiers bleven
achter. De korte startbaan was nog
een riskante zaak. Maar het lukte! De
Uiver vloog weer en landde een uur
later in Melbourne als tweede machi-
HANDICAPRACE:
Raceno.: Toestel:
21. DC 6A Liftmaster
(„dr ir Damme")
23. Viscount
22. Hastings C 3
SNELHEIDSRACE:
Inschrijver en gezagvoerder:
KLM - Kooper
BEA - Baillie
N. Zeel. Luchtm.
W atson
1.
Canberra RP 3
RAF Hodges
9
Canberra RP 3
RAF - Press
3.
Canberra RP 3
RAF - Burton
4.
Canberra B 2
Australische Luclitm. Cuming
S.
Canberra B 2
Australische Luchtm. - Raw
40 60
SO lOO
Met man en macht kwam bijkans
de gehele bevolking van het kleine
Australische stadje Albury in touw
om de gestrande Uiver uit de kle
vende modder van de renbaan te
trekken. Hun faire en weldadige
sportieve houding werd beloond,
want de KLM-machine kon weer
het luchtruim kiezen en de race
op de grootse wijze voltooien.
ne in de snelheidsrace toch nog en als
eerste in de handicap-race! Melbourne
bereidde de Hollanders een ware zege
tocht en de Nederlandse consul deelde
mede, dat de Koningin hen had be
noemd tot Ridders in de Orde van
Oranje Nassau.
Nederland zélf was opgetogen. De
Uiver was zó populair, dat men de
naam gebruikte als handelsmerk. Er
werden talrijke souvenirs aan de tocht
in de handel gebracht en Schiphol was
één enorme mensenzee toen de kra
nige bemanning op de thuishaven
terugkeerde. Men besefte, dat dit al
les niet was gelukt als de mannen van
het stadje Albury niet zo sportief hulp
hadden geboden en later kwam de bur
gemeester van Albury naar ons land,
waar hem in vele opzichten dank en
hulde werd gebracht.
En nu maar wachten wat gezag
voerder Kooper en zijn Liftmaster
gaan presteren. Wij hebben goede
hoop!
In het jachtveld bij Lunteren zijn
de cadavers van ettelijke wilde konij
nen gevonden. Of hier de gevreesde
myxomatose slachtoffers heeft ge
maakt, zal een nader onderzoek nog
moeten uitwijzen, maar de vermoe
dens gaan wel in deze richting.
Het was zowel jagers als de jacht
opziener van Beek opgevallen, dat
zich de laatste dagen in de omgeving
van de Goudsberg en de Hessenweg
minder konijnen vertoonden, dan op
grond van vorige waarnemingen ver
wacht mocht worden. Een onderzoek,
dat door de jachtopzichter werd in
gesteld, leidde toen tot bovenvermelde
ontdekking. De meeste cadavers - zij
werden verspreid over een vrij groot
gebied aangetroffen - verkeerden reeds
in verregaande staat van ontbinding.
(Van een speciale verslaggever)
|)e niet door de natuur, maar door
de mensen veroorzaakte hongers
nood in Bengalen in 1943, de grootste
tragedie van Pakistans historie, kwam
dezer dagen weer tot leven zij het als
onderdeel van het uiterst boeiende
en soms zelfs indrukwekkende pro
gramma van het „Dansdrama van
Pakistan" welk gezelschap ook heden
avond nog een voorstelling zal geven
een voorstelling zal geven in „Carré"
in Carré" te Amsterdam.
Eerst voert het dansende emsemble
in fraaie nationale costuums gesto
ken ons nog mee naar de vreugde
van het levenhet baden der dorps
meisjes en de uitgelaten dankbaar
heid over het succes van de oogst
van heel het dorp. Maar plotseling
wordt dit feestelijk gedoe, het gezang
van de jeugd, doorbroken door het
zware geluid van de trommen. De
oorlog dringt ook hier door, ook dit
deel van Azië wordt niet gespaard
en dan komen de honger en het grote
leed. Op suggestieve wijze weet het
ensemble dan uit te beelden hoe het
eenvoudige landvolk ten offer valt
aan de genadeloosheid van zwart-
handlaren en corrupte individuen.
Hoe de simpele man zijn weinigje
voedsel verhandelt voor wat goud,
tot schade van hem en zijn gezin.
Vrouwen verkopen zich terwille van
wat voedsel voor hun kinderen of
offeren zich voor hun man. Diep is de
ellende. De in waanzin opwellende
kreet: O God, waar is uw donder en
bliksem? bleef onbeantwoord.
Dit gegeven gebracht met een schier
eerbiedig gevoel voor de inhoud, met
een wonderbaarlijk sterke mimiek en
een grote uitdrukkingskracht in hou
ding en beweging, maakte op de toe
schouwers diepe indruk.
Deze mensen uit Pakistan, die zich
als taak hebben gesteld de oude volks
dansen van hun jonge staat tot nieuw
leven te brengen en een dansvorm te
beoefenen, waarin zich hun wereldse
sagen en gevoelens weerspiegelen,
deed ons van nog meer hoogtepunten
genieten: Wij denken aan het optreden
van de leiders van de troep; de d-n-
seres Afroza en de danser Bulbul in
het nummer „De slangenbezweerder".
De man tracht een nieuwe slang te
bezweren en wil zijn vrouw daarvan
onder de indruk brengen. De slang
bijt hem, maar de vrouw weet èn
de slang te bedwingen èn haar man
met een tegengif te redden. Afroza
oogstte een groot persoonlijk succes
met h»r uitbeelding van de Jeanne
d 'Are der Moslimgeschiedenis. En
het gehele ensemble bracht als im
ponerend slot de geschiedenis van
een prins, die verliefd wordt op een
slavin. Lichaamsbeheersing en -bewe
ging alsmede gevoel voor de juiste
sfeer zijn bij deze groep tot in da
perfectie opgevoerd. Men wist ons na
der te brengen tot een volk, dat ens
in zijn uitingen op talloze wijzen
vreemd is, doch dat tenslotte met ons
de diepste gevoelens van het mense
lijk wezen deelt en ook daarin kun
nen volkeren, kunnen het Oosten en
het Westen nader tot elkaar groeien.
Daarmee vervult de dansgroep uit
Pakistan een schone taak.
W.K.
(Van een onzer redacteuren.)
Te Epe (Geld) is gisteren na een
langdurige ziekte in de ouderdom van
ruim 74 jaar overleden prof. mr P. A.
Diepenhorst, oud-hooglèraar aan de
Vrije Universiteit en oud-lid van de
Eerste Kamer, de Prov. Staten van
Noord-Holland en de gemeenteraad
van Amsterdam.
Pieter Arie Diepenhorst werd 2 Ja
nuari 1879 te Strijen geboren. In 1900
promoveerde hij aan de Gem. Univer
siteit in de hoofdstad tot doctor in de
rechtswetenschap. Met de oud-minis
ters, wijlen prof. mr V. H. Rutgers en
mr S. de Vries Czn. oefende hij te Am
sterdam de advocatuur uit en in 1904
promoveerde hij aan de V. U. magna
cum laude op een proefschrift getiteld:
„Calvijn en de economie"
Onmiddellijk daarna volgde zijn be
noeming tot hoogleraar aan de V. U.
tegelijk met prof. mr Anema, om on
derwijs te geven in de economie en de
statistiek. Prof. Diepenhorst doceerde
ook strafvordering en parlementaire
geschiedenis. Reeds vroeg nam de jon
ge jurist aan het politieke leven ac
tief deel. In 1908 bracht de A. R. par
tij hem voor district II in de Amster
damse gemeenteraad. In 1921 werd hij
lid van de Eerste Kamer als opvolger
van dr H. Colijn. Van 1919-1921 heeft
prof. Diepenhorst ook zitting gehad in
de Prov. Staten van N. Holland. Prof.
Diepenhorst was o.m. lid en vice-voor-
zitter van het centraal-comité der A.
R.-partij, voorzitter van het Prov. com.
dier partij in N. Holland en idem van
de Bond van A. R. Kiesver. in Am
sterdam.
Daarnaast heeft hij zich ook op
maatschappelijk gebied bewogen. Hij
was oprichter en vele jaren voorzitter
van de Chr. Boeren- en Tuindersbond.
Ook was hij lid van de Hoge Raad van
Arbeid, van de Centrale Commissie
voor de Statistiek enz. Bekend is zijn
optreden tegen de leiding van de A.R.
partij met mannen als Bavinck en
Heemskerk (de heren vijf). Prof. Die
penhorst had als redenaar een grote
faam. Vooral in het politieke steek
spel stond hij zijn mannetje en zijn
citaten-kennis was zo fabelachtig, dat
men hem de bijnaam gaf van Jan Ci
taat. In de Amsterdamse gemeente
raad, maar nog meer in ons Hogerhuis
heeft hij de arena niet geschuwd. Een
debat tussen Diepenhorst en mr Men-
dels in de Eerste Kamer behoorde tot
hoogtepunten in onze parlementaire
geschiedens. Tientallen jonge juristen
zijn bij prof. Diepenhorst in de loop
der jaren gepromoveerd.Prof. Diepen
horst is een en ander maal rector-mag-
nificus geweest van de V. U., het laatst
toen H. K. H. Prinses Wilhelmina in
de laatste jaren van haar regering,
kort na de bevrijding, aan de V. U.
een bezoek bracht.
Ook met de pen was pref. Diepen
horst een geharnast figuur. Van 1910-
1927 was prof. Diepenhorst hoofdre
dacteur van het dagblad „De Rotter
dammer", terwijl hij tal van jaren van
de hoofdredactie van „De Standaard"
deel uitmaakte. Hij was oprichter en
mede-redacteur van „Stemmen des
Tijds" en redigeerde met wijlen prof.
dr H. Visscher „Christendom en maat
schappij". Hij publiceerde in A. R.
Staatskunde;, De Gemeenteraad; De
Ned. Mercuur; Handelsbericnten;
Maatschappijbelangen en Welwirt-
schaftliches Archif.
Een Nederlander van formaat, een re
denaar in grote stijl en een sieraad
van het publieke leven is in deze oun-
hoogleraar ons land ontvallen.
