DOUBLEREN, INHALEN OF BEVORDERING PER VAK?
r
DE VERGETEN CATEGORIE
AAN HET WOORD
En nu de volgende kwestie
Tussen Amsterdam
Parijs
In de V.S. vindt men het Nederlandse systeem misdadig
Practische uitvoerbaarheid is het grote struikelblok voor de nieuwe methoden
Alles nog eens overdoen
Meer laten werken voor
de zwakke vakken
Bevordering per vak is
te prefereren
EN ALS derde een voorstander van
KOU GEVAT...
Andere oplossingen vaak
moeilijk uitvoerbaar
Experiment dat aandacht
verdient
PimPam Pom en de wonderlamp
BOEKEN
BULLETIN
Kamelen en kolibries
Vrouw en dokter
Een pracht van 'n bijts is
en
Help Uw darmen
bij hun zo belangrijk werk.
Neem eens per week 1 of 2
Luister eens naar:
Radioprogramma
DONDERDAG 12 NOVEMBER 1953
VOOR WIJ overgaan tot de bespreking van de
kwestie, die ons deze week moet bezighouden,
plaatsen wij nog een brief van ATTIE KAPPEN uit
BREDA over het dansen:
Naar aanleiding van het stukje van C. V. in de
krant van Donderdag 5 i\ov., uiil ik nog even terug
komen op de vorige kwestie.
Zij schrijft nml., dat de dans oorspronkelijk mooi
ivas, maar dat de zonde alles bedorven heeft.
Is dit niet erg ver gezocht? Danste David dan niet
voor de ark uit?
Wat denkt zij dan wel
van ballet, modern en
klassiek Erg zondig,
denk ik
Over dat „prikkelen
van de zinnen" wil ik
het niet eens verder hebben, want er zijn andere
prikkels, die heus niet door het dansen worden op
gewekt en die veel erger zijn.
We kunnen net zo goed Christenen zijn, als we
dansen, want als het daarvan afhing, zouden er erg
veel „slechte" mensen zijn.
Ligt het niet aan onszelf? Het spijt mij, dat ik
scherp was, maar dit moest mij van het hart."
ATTIE
We zien daaruit, dat de aanvaarding van het
christendom niet noodzakelijk een veroordeling van
het dansen inhoudt.
QNZE NIEUWE VRAAG was: twee of drie onvol
doenden zijn vaak oorzaak van het feit, dat iemand
blijft zitten; hij of zij moet dan doubleren en alle
vakken herhalen, ook die, waarvoor men goede
cijfers had. Is dat te verdedigen? Zo neen, wal moet
er dan gebeuren?
Het ligt voor de hand, dat uitsluitend scholieren
en zij, die hun schooltijd nog niet zijn vergelen, een
antwoord hebben gezonden. Daaruit blijkt, dat de
meningen zeer uiteen-
lopen. Enkelen vinden
het vanzelfsprekend, dat
alles overgedaan wordt,
óf omdat zij van mening
zijn, dat wie onvoldoen
de is voor verschillende
vakken óók in de andere vakken niet zo heel
veel zal presteren óf omdat zij vrezen, dat
van die laatste vakkengroep niet veel terecht komt,
als uitsluitend de slechte vakken worden herhaald en
de rest een jaar blijft rusten. Anderen zijn van
mening, dat men de zwakken-in-sommige-vakken
niet moet laten doubleren, maar hen voorwaardelijk
moet bevorderen, b.v. tot Kerstmis, zodat zij de ge
legenheid krijgen om in te halen. En een derde cate
gorie heeft een open oog voor de verlammende wer
king van doubleren en vraagt een onderwijssysteem,
waarbij geen bevordering per klas, maar per vak
plaats heeft.
VERTEGENWOORDIGER van de eer
ste groep is een leerling van de
ULO-school uit Bergen:
„Mijn mening over het onderwerp
van deze week is als volgt:
Natuurlijk moet de jongen of het
meisje, dat doubleert, alle vakken her
halen. Want als hij of zij zich gaat
concentreren op één of twee vakken,
waar hij slecht in is, bestaat de mo
gelijkheid, dat de andere vakken in
het gedrang komen en min of meer
uitgeschakeld worden. Als dit het ge
val is, is het volgens mij onmogelijk,
in het laatste kwartaal nog in alle
vakken een voldoende te halen, zodat
er kans bestaat, dat men weer dou
bleren moet, wat ovor de jongen veel
nadeliger is dan voor 't meisje.
Tenslotte zou ik er dit aan toe
willen voegen: Als men op school is,
behoort er gewerkt te worden van het
eerste tot en met het laatste kwartaal.
Pas dan kan men genieten van de va-
cantie, want niet voor niets luidt het
gezegde: „Ontspanning na inspan
ning".
WIM BISON, Bergen
(ULO, 4e klas).
FEN AFWIJKEND standpunt geeft
een 19-jarig meisje uit Bergen aan
Zee: zij wijst het klassikale systeem
niet af, maar wil het temperen door
een zekere individuele vrijheid.
„Volgens mij behoeft de leerling de
vakken, waarvoor hij het afgelopen
jaar goede cijfers heeft gehaald, niet
steeds te repeteren. De leerkrachten
moeten de leerlingen een zeker ver
trouwen schenken en het repeteren aan
de leerlingen zelf overlaten. De repe
tities vlak voor de rapporten moeten
natuurlijk wel verplicht worden, maar
niet die ongelofelijk saaie lessen en
vervelende vertalingen, akelig inge
wikkelde sommen of nooit uitkomende
balansen e.d. Deze worden immers
toch uit schriften van het vorige leer
jaar overgeschrevenDit is toch al
leen maar energie- en tijdverspilling
Deze tijd en energie kunnen juist zo
nuttig besteed worden aan de vakken,
waarin de leerling het afgelopen jaar
minder goed is geweest. Juist wan
neer de leerkracht het afgelopen jaar
komen vrijlaat in het repeteren,
kweekt dit verantwoordelijkheidsge
voel en plichtsbesef."
TRUUS BISON,
Zeeweg 33, Bergen a. Zee.
onderwijshervorming.
„Twee redenen zijn er, waarom naar
naar mijn mening het herhalen van
alle vakken, zoals tegenwoordig bij
„zittenblijven" gebeurt, verkeerd is.
In de eerste plaats is het herhalen
van de vakken, waarvoor men steeds
goede cijfers gehad heeft, een zeer
geestdodende bezigheid, die verlam
mend zal werken op de ijver van bijna
iedereen, of hij van nature nu lui is
of niet. Vele mensen met een be
hoorlijk verstand en met een ijver,
die heel wat groter was dan de mijne,
rag ik, als ze moesten doubleren, de
moed verliezen of hun ijver en élan
'aten stranden op de eentonigheid van
het steeds weer herkauwen.
Verder kost het legioen zittenblijvers
de regering jaarlijks schatten. Een
herziening van het nu in dit opzicht
geldende stelsel zou alleen hierom al
groot nut hebben, terwijl de andere
reden zelfs nog veel dwingender is.
Het Amerikaanse systeem van „over-
gaan-per-vak" zou ons waarschijnlijk
veel van de ellende van nu besparen.
Verder meen ik toch wel, dat men
iemand, die voor een enkel vak geen
voldoende kan krijgen, daarom niet
de mogelijkheid moet ontnemen zijn
diploma te halen. Vaak moet de we-
rèld het juist van deze mensen heb-
Bedek keel en borst met <le pijn
stillende Thermogene; de welda
dige warmte verjaagt verkoudheid
(Advertentie, Xng. Med.)
ben: hoeveel genieën brachten niet van
bepaalde schoolvakken nooit iets te
recht. Ik wil hier zeker niet de een
zijdigheid verheffen boven de veel
zijdigheid, maar het is voor mij toch
nog een open vraag, of het onderwijs,
dat wij nu krijgen ons tot veelzijdig
ontwikkelde mensen maakt en nog
veel meer vraag ik mij af, of hjt ons
wel tot gelukkiger en dus beter men
sen maakt."
FLIP BOSSCHER,
(VI Gym Alpha)
Rooms-Katholiek Lyceum
St. Petrus Canisius, Alkmaar
J)EZE MENINGEN vindt men terug
in de verschillende brieven. Soms
wordt een ander geluid gehoord:
GERRIT DE BOER vindt, dat de
leraren dit vraagstuk maar moeten
oplossen, anderen komen nu en dan
met een nieuw gezichtspunt. Enkele
citaten volgen:
f-JANS KAPER uit Alkmaar vindt het
nodig, dat alle vakken opnieuw
worden gevolgd: èn om vergeten te
voorkomen èn omdat er een „aange
name afwisseling" met de slechte vak
ken door ontstaat. Dan vervolgt hij
„Om het ongetwijfeld schadelijk ver
lies van een heel jaar te vermijden,
lijkt mij een betere methode een stu
diejaar over twee perioden te ver
delen, die normaal op elkaar aan
sluiten. Ieder van deze perioden wordt
dan als een gewone „klas" opgevat,
zodat het aantal klassen verdubbeld
wordt en men dus twee overgangen
per cursus heeft, nl. één in Juli, zoals
normaal en één in Februari. Dit
systeem moet dan, om werkelijk ef
fectief te zijn, vanaf de eerste klas
van de lagere school worden volge
houden. Een nadeel is, dat het aantal
leerkrachten bijna verdubbeld moet
worden. Daartegenover staan twee
voordelen: in de eerste plaats verliest
men bij doubleren slechts een half
jaar en in de tweede plaats bestaat
voor de knappe leerlingen eerder de
mogelijkheid een klas, dus een half
jaar over te slaan, wat onder de hui
dige omstandigheden vrijwel tot de
onmogelijkheden behoort.
HANS REINDERS uit Castricum.
„Het is heel begrijpelijk, dat de vraag
rijst: Kan men niet volstaan met alleen
die vakken te herhalen, die men niet
beheerst?
Het antwoord lijkt eenvoudiger dan
het is. Ieder rechtvaardig mens is in
eerste instantie geneigd om te zeggen:
„Ja, natuurlijk! Waarom niet?" Maar
dan pas komen de bezwaren; de vele
practische onmogelijkheden.
Dit systeem zou op verschillende ma
nieren kunnen worden toegepast. De
eerste manier zou als volgt zijn: Men
doet de onvoldoende vakken over, en
vat na een jaar het geheel weer op.
Het oordeel is dan, dat men een jaar
lang de tijd heeft om zich geheel en al
aan de zwakke punten te wijden. Het
gevolg is echter, dat men na een jaar
van die vakken waar men eens zo goed
in was, hoegenaamd niets meer afweet,
met alle gevolgen van dien. Dit systeem
helpt ons dus van kwaad tot erger.
Een tweede manier zou zijn: Men
doet de onvoldoende vakken over en
met de voldoende vakken gaat men
heel rustig verder. Dit zou echter, en
dat moeten we goed onder ogen zien,
een radicale omwenteling in het Neder
landse middelbaar onderwijs ten gevol
ge hebben. Van het klassikale onder
wijs zoals wij dat thans kennen, zou
wijl een herexamen dan bepaalt of de
leerling al of niet bij machte is in de
hogere klasse de lessen te volgen.
Nu ik dit zo opschrijf, lijkt dit mij
ook een goede oplossing. Als er meer
dan vier onvoldoendes zijn is er natuur-
geen beginnen aan, maar anders is het
allicht te proberen.
Een andere oplossing zou nog zijn.
die leerlingen in een afzonderlijke klas
te zetten, waar meer aandacht aan
hen besteed wordt, en dan wel in ver
sneld tempo gewerkt kan worden. Op
Rijks- en Gemeentescholen is hier na
tuurlijk geen denken aan, terwijl het
ook op particuliere scholen genoeg
moeilijkheden met zich mee zal bren
gen".
WIM KOOIMAN uit Hensbroek: „De
leraren moeten de persoon in zijn ge
heel trachten te doorgronden en zijn
kunnen in het totaal beschouwen. Een
zo belangrijk besluit tot doublering is
dit dubbel en dwars waard. De per
soon, die weer opnieuw moet beginnen
met de vakken te leren, waarin hij vorig
jaar goed was, ontvalt vaakt de lust
deze nog eens goed te kennen, daar hij
van zichzelf overtuigd is, deze reeds te
hebben doorgrond. Met de vakken,
waarop men is blijven zitten, is het
veelal niet beter, aangenomen, dat hij
z'n uiterste best heeft gedaan en we
tende, dat hij daatmede niets bereikt
heeft, is het moeilijk hem opnieuw te
doen beginnen. Naar mijn inzicht zou
het het beste zijn, de personen die voor
doublering op het lijstje staan of te
verwijderen van de school (vernieu
wing leerstof, inpassing in een voor de
persoon misschien wel te bereiken ont
wikkelingspeil) of te laten overgaan met
een taak voor het onvoldoende vak
(niet alle vakken behoeven te worden
overgedaan, concentratie op enkele
vakken brengt mede, dat zij misschien
beter worden gekend). Doublering is
mijns inziens alleen verdedigbaar, wan
neer men overtuigd is, dat de persoon
in zijn verstandelijke ontwikkeling ver
is achter geraakt, b.v. door ziekte etc.
Voor hen, die een normaal verstand
hebben en die regelmatig de school be
zoeken, is doublering een vlam bij een
vat buskruit. Om te komen tot een in
het belang van de scholier gerichte op
lossing zou er mijns inziens naast on
derwijzers en leraren aan iedere school
een schoolpsycholoog moeten worden
verbonden, die in deze dan een belang
rijk advies zou kunnen uitbrengen."
Vermelden wij tenslotte, dat ELLY
TIJMES uit Akersloot er veel voor
voelt, dat de bevordering wel plaats
heeft en de onvoldoende vakken door
bijlessen worden ingehaald, dan is het
niet nodig, verder te citeren: einde
loze herhaling is ongewenst.
FEN KORTE beschouwing tot slot.
Toen minister Bolkestein in Ameri
ka vertelde, dat men in Holland tien
voldoende vakken moest overdoen als
men voor drie een onvoldoend cijfer
170. Ja, het stond de baron nog net
zo voor de geest, alsof het allemaal gis
teren gebeurd was; het bezoek aan
Bagdad, de ontmoeting met de emir
en het koperen lampje dat boven op
de hoed van zijn vrouw terechtgekomen
was. Het koperen lampje was uit 't pa
leis van de emirEn datzelfde ko
peren lampje, dat oude gedeukte ding
moest een wonderlamp zijn volgens
mevrouw Woeffie. „H'm, met al die
grappen ben ik mijn mooie horloge
met speelwerk kwijt", zuchtte de ba
ron. „Je zou toch zeggen, die emir
moet mijn brief ontvangen hebben....
waarom antwoordt zo'n man dan niet?"
Ja, daar kon de emir zelf beter ant
woord op geven. Hij was, zodra hij uit
zijn gevangenis bevrijd was, op weg
gegaan en op hetzelfde ogenblik, dat
de baron zich afvroeg waarom de emir
niet antwoordde, liep het schip van de
emir de haven van Buldogstad binnen
en stond deze met zijn trouwe knecht
zich de ogen uit te kijken naar al het
nieuwe en vreemde, dat zich aan hun
ogen voordeed. „Het zal mij benieu
wen", sprak de emir, „of de baron van
plan is het lampje goedschiks terug te
gevenik ken de hebzucht der
mensheid maar al te goed.... en ik
vrees het ergste".
op deze manier geen sprake meer kun- had gekregen, werd hem toegevoegd:
nen zijn. Immers, iemand die aan zijn
eerste jaar Frans bezig is, kan wel aan
zijn tweede jaar Engels en aan zijn
derde jaar Nederlands bezig zijn. Er
zouden dan een soort colleges ingesteld
moeten worden, die nooit gelijktijdig
mogen vallen, omdat er dan altijd leer
lingen zijn die op twee plaatsen tegelijk
moeten zijn, en heus daar ziet zefis de
moderne jeugd geen kans toe. Aan het
einde van ieder schooljaar zouden dan
een soort tentamens moeten worden ge
houden en op het einde van het laatste
cursus een examen. Het gevolg zou zijn>
dat men met het ene vak jaren vroeger
klaar kan zijn. dan met het anderen.
En dan? Wachten natuurlijk, want de
practijk neem je toch niet, voordat je
een volledig einddiploma hebt. Nee, ik
stel mij van deze nieuwe systemen niet
zo heel erg veel voor. afgezien nog van
het feit dat deze universitaire sfeer
voor twaalf- en dertienjarigen die zo
van de lagere school komen, totaal
verkeerd zou zijn.
JACOB BALDER uit St. Fancrag.
„Heel iets anders is het natuurlijk,
als de onvoldoende vakken in de zo-
mervacantie gerepeteerd worden, ter-
,Then your are criminals". Men dacht
er dus in „the far west" anders over
dan een belangrijk deel van de verge
ten categorie, hier zonder meer tot
„misdadigers" gepromoveerd.
Trouwens, een aantal onderwijzers en
leraren zijn ook niet tevreden met het
systeem van zitten-blijven en overdoen.
Op vele plaatsen wordt intensief ge
zocht naar een oplossing, die minder
verdriet en verveling meebrengt en
goedkoper is. Hier en daar is de „be
vordering per vak" al een feit gewor
den, bij enkele scholen leunt een „ge
makkelijke" school tegen een „moei
lijke" school aan: de eerste verwerkt in
een jaar méér dezelfde leerstof dan de
tweede; daardoor is „stuivertjewisse-
J-JET REIZENDE echtpaar Tadema
Sporry heeft in eendrachtige
samenwerking (zij schrijft en hij
tekent) een boeiend, humoristisch en
origineel relaas gegeven van zijn reis
door Noord-Afrika en Zuid-Amerika.
In „Kamelen en kolibries" voeren zij
de lezers mee via de woestijnen en de
witte steden van het zwarte wereld
deel naar de oerwouden van Latijns
Amerika en de Braziliaanse millioe-
nenstad Rio de Janeiro. Het boek ver
scheen in een aantrekkelijke uitvoe
ring bij de uitgeversmaatschappij
Tjeenk Willink te Haarlem.
len" mogelijk. In het Novembernum
mer van „Onderwijs en Opvoeding",
orgaan van het paedagogisch centrum
van de Nederlandse Onderwijzersver
eniging, staat een artikel van T. C. Ha-
zewinkel over „Het probleem van het
zitten-blijven op de ULO-school". De
schrijver vertelt daarin, dat op zijn
vierjarige school de drie laagste klas
sen voor de kernvakken: vier talen,
wiskunde, handelsrekenen, een con
gruente rooster hebben, d.w.z. in elke
klas is precies op hetzelfde uur Frans,
wiskunde enz. Voor de overige vakken
wordt nooit gedoubleerd; een leerling,
die voor een kernvak niet bevorderd
wordt, volgt opnieuw voor dat vak de
vorige klas. In de vierde (examenklas)
krijgen de leerlingen, die een doublure
hebben in een kernvak, de gelegenheid
hun jaar achterstand in te halen. Dit
wordt mogelijk gemaakt door het aan
tal wekelijkse lesuren van de hele
groep iets te beperken en de daardoor
vrij gekomen uren te besteden aan leef-
lingen, die nog een doublure hebben.
Het spreekt vanzelf, dat dit systeem
alleen gevolgd kan worden aan scholen
met die leerkrachten, die een bepaald
kernvak kunnen onderwijzen, dus al
leen aan grote scholen. Een interessant
en belangrijk experiment, dat alle aan
dacht verdient.
|-)E AMERIKAANSE schrijfster Elisa-
beth Seifert heeft in haar roman
„Andrea Fields, vrouw en dokter"
twee vliegen in één klap geslagen. Zij
schetst er namelijk de verhouding van
een jonge vrouwelijke arts tot twee van
haar mannelijke collega's, van wie een
haar jeugdvriend is en de andere haar
grote liefde wordt. Daardoor gunt zij
ons niet alleen een blik in de harten
van deze drie mensen, maar ook in het
leven in een klein ziekenhuis in een
stadje in het Midden-Westen der Ver
enigde Staten. Zo terzijde slaagt zij er
zelfs nog in, de sfeer in het stadje
voelbaar te maken.
Al met al een aantrekkelijke stuff.
Gezegd moet worden, dat Elisabeth
Seifert er in is geslaagd, haar materiaal
tot een boeiend verhaal te verwerken.
J. H. G. van de Bovenkerk heeft het
boek vertaald, helaas niet smetteloos
en hier en daar bepaald onjuist. Wij
spreken bv. van Röntgen-foto's en
niet van X-straal-platen.
Het boek verscheen in de Schakel
serie bij de Uitgeverij De Steenuil te
Hoorn.
IS HET goed en geoorloofd, aan jonge kinderen wijs te maken,
dat Sinterklaas en Zwarte Piet bestaan? Zo neen, waarom niet?
Zo ja, aan welke voorwaarden moet men zich dan houden?
Brieven uiterlijk Maandagmiddag zenden aan D. L. Daalder,
Komlaan 8. Bergen (N.-H.).
t a a
(Advertentie Ing. Med.)
fdoor f. DE SINCLAÏr)
26)
Ineens stond ze op, ze tilde de suit-
case van het bed en ging er snel mee
naar de badkamer en daar voor het
bed staande, trok en scheurde ze al die
pakken en doosjes open, een witte poe
derregen wolkte naar beneden, een ha
gelbui daar doorheen, zacht ritselend,
van kleine witte tabletten en dan met
een zette ze beide kranen open en
stroomde het koude en het warme wa
ter in sterke golvingen door de kuip,
ze trok de stop van de uitlaat weg. Het
water kolkte, klokte, ruiste weg; in een
damp stond ze van het hete water en
onder vaar vlood dat water wittroebel
en telkens weer stortte ze poeder en
tabletten in die kolkende stroom; er
sloeg een zwak zure lucht uit op, wel
ke haar bijna misselijk maakte, doch
ze wendde het hoofd en weldra was
het laatste pak leeggegooid! Toen be
gon ze de zakjes en de kartonnetjes
van de dozen te verscheuren, in
koortsachtige haast, ook al die snip
pers wierp ze in het bad en in een
maalstroom van stukjes papier en kar
ton klokte alles weg door de uitlaat.
Het was geschied.
Marta wendde zich om, moest in een
plotselinge duizeling zich even vast
houden aan de rand van de badkuip,
dan keek ze in de spiegel, ze zag vuur
rood en haar ogen blonken. Kwam dat
van al die vergiften of van de agitatie?
Ze wist het niet, maar met de lege
suitcase trad ze nu terug in de kamer,
wierp de dubbele bodem op de kast.
poederde haastig haar gezicht en ter
wijl ze dat deed, werd er bescheiden
op de deur geklopt. Ze begreep, dat
het Romeil was en ze riep zonder de
deur open te doen:
„U, meneer Romeil?"
„Ja, ja. Is u nog niet klaar?"
„Ik kom. Gaat u maar naar beneden.
Een halve minuut!"
En dan in tomeloze haast propte ze
al haar hebben en houden in de suit
case, sloot hem, sloeg haar hoedje meer
op haar hoofd, dan dat ze het opzette,
greep haar manteltje, de suitcase, haar
paraplu, opende de deur en ijlde naar
de lift.
Daar stond Romeil al bij te wachten.
Ze maakte nog een grapje, tefwijl ze
een beetje hijgde van het jachten, en
ze had een wonderlijk bevrijd gevoel
en ze wist weer, dat ze evengoed kon
gaan lachen als gaan huilen, maar ze
vocht om de beheersing van haar ze
nuwen, welke haar dreigden baas te
worden.
„Ja, die dames met hun toilet, me
neer Romeil, hé? Dat kunnen heren
zich niet voorstellen. Ik moest alles
nog inpakken en toen had ik nog
pech.
Ze zei maar wat, praatte hoog en
lachend.
Maar Romeil was blijkbaar te ner
veus om op die schertstoon in te gaan,
hij wilde blijkbaar dat ze maar weg
zou zijn, weg.
„Ik heb al een taxi", sprak, hij „U
moet zich haasten, anders komt u te
laat op het vliegveld!"
„De hotel-rekeningzei ze.
„Komt in orde, zorg ik voor, de taxi
is ook betaald. In Amsterdam zal Vrie-
sendorp u afhalenvlug nu maar,
instappen
Ineens, zonder dat ze afscheid van
Romeil had genomen, die niet meeging
en die haar nu eigenlijk in zijn angst
zo deerniswekkend verachtelijk
voorkwam, ineens reed ze al.
Naast haar op de bank stond de
suitcase.
Ze lachte!
HOOFDSTUK XIV.
Ze kreeg op Le Bourget wel even de
indruk, zowel bij de douane als bii de
passencontröle, dat men bizonder veel
en scherpe aandacht aan haar schonk,
maar meer dan een indruk was het
toch eigenlijk niet.
Men maakte het haar volstrekt niet
lastig door een uiterst minutieuze na
pluizing van de inhoud van haar suit
case voor welke rommeligheid daar
binnen in ze zich wel een beetje ge
neerde.
Doch de douanen schenen dat hele
maal ni®t opmerkelijk te vinden; de
beambte, die haar hielp, keek haar eens
aan.
„Rien que des habits, madame?"
„C'est tout!"
Toen zei hij niets meer, zette er zijn
krijtstreep op en even later zat ze al
in het vliegtuig.
De „bizondere aandacht" was dus
klaarblijkelijk alleen maar verbeelding
geweest. Maar stel je voor, dat zij al
dat goedje onder de dubbele .bodem
eens niet had ontdekt en dat de dou
anen het nu bij haar hadden gevon
den! Lieve hemel! Dan was ze mis
schien wel zo naar de gevangenis ge
bracht!
Een smokkelhandel in verdovende
middelen, in „sneeuw", zoals ze wel
wist, dat dit in de kringen der hande
laren en bij de politie genoemd werd.
Toch een schande, een misdaad
eigenlijk, om haar daar aan bloot te
stellen, haar die risico te laten lopen!
En ineens kwamen Beate's waarschu
wende woorden haar nu weer voor de
geest: „Breek er mee!.... In vredes
naam, breek er mee!"
Was Beate er dan ook zo ingelopen?
Maar waarom had ze.dat dan niet rui
terlijk bekend? O, als zij Marta
hoorde van een meisje, dat bij die
fameuze G.B.A. in dienst zou treden
en ze wist dat dit meisje te goeder
trouw was, dan zou ze zo'n schepsel
toch dadelijk waarschuwen en precies
vertellen, waar het op stond! Natuur
lijk immers!
Walt had Beate weerhouden om dat
tegenover haar ook te doen?
Zij was er toch niet zeker van, dat
zij Marta alleen op die wonder
lijke waarschuwing zonder enige toe
lichting, zich maar dadelijk van de
G.B.A. zou losmaken!
Het had nu warempel een haar ge
scheeld of ze zou op een afschuwelijke
manier te pas zijn gekomen!
Als ze Beate ooit weer sprak dan
zou ze haar dat toch eens goed zeg
gen, want dat was geen houding ge
weest, dat leek nergens naar!
Ineens merkte ze, dat er beweging
kwam in het vliegtuig, waarin de stoe
len nu van lieverlede voor het groot
ste deel bezet waren; ze taxieden even
wat stotend en hobbelend en dan in
eens zonk de aarde onder haar weg.
Ze constateerde het met een zucht
van verlichting! Ziezo, nu kon haar
niets meer gebeuren!
Maar haar hoofd was toch nog te
vol met allerlei gedachten en vragen
om echt een gevoel van volkomen be
vrijding te kunnen koesteren.
Het was te erg geweest. En dan zo
plotseling, zo onverwachts!
Victor!
Altijd gingen haar twijfelvragen
maar weer naar Victor!
En ineens dacht ze: Zou hij ook
vermoord kunnen zijn door een hand
langer van de smokkelbende, omdat
hij weigerde zich met die misdadige
practijken in te laten en ook om de
G.B.A. met zijn nobel humanitair doel
daarvoor te lenen?
En de Mc Cullens?
Nee. nee, ze kon het niet allemaal
verwerken. (Wordt vervolgd.)
(Advertentie Ing. Med.)
DE SCHEPPING, een fragment
uit Vondels Adam in Balling
schap, is door Jaap Vrancken be
werkt tot een compositie voor
sopraan, mannenkoor en blaas-
orkest. Zij zal worden uitgevoerd
door het Kon. Mannenkoor Die
Haghe Sangers, met Annie van
Veldhoven als soliste en de Kon.
Mil. Kapel als begeleiding. Koor
en orkest laten vervolgens nog
horen Reveillez Vous Piccards,
van Willem Pijper. (Vrijdag 16.15
over Hilversum I, 402 m).
DE SCHIPPER UIT ZIJN ISO
LEMENT, een reportage-klank
beeld over het schippersleven van
vroeger en nu. (Zelfde zender,
20.40).
VRIJDAG 13 NOVEMBER
HILVERSUM I, 402 m.: 7.00—24.00
NCRV. 7 00 Nieuws. 7.10 Gewijde mu
ziek. 7.45 Een woord voor de dag. 8.00
Nieuws en weerberichten. 8.15 Gram. 8.30
Tot Uw dienst. 8.35 Gram. 9.00 Voor de
zieken. 9.30 Voor de vrouw. 9.35 Water
standen. 9.40 Gram. 10.30 Morgendienst.
1100 Alt en piano. 11.30 Gram. 12.30
Land- en Tuinbouwmededelingen. 12.33
Gram. 12.59 Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15
Vocaal Ensemble. 13.35 Gram. 14.00
Schoolradio. 14.30 Gram. 15.10 Voor
dracht. 15.30 Pianorecital. 16.00 Tuin-
bouwpraatje. 16.15 Mannenkoor en so
liste. 16.50 Radio Philharmonisch Orkest
en solist. 17.45 Friese uitzending. 18.00
Gram. 18.10 Orkestconcert. 18.30 Viool
en plano. 19.00 Nieuws en weerberichten.
19.10 Regeringsuitzending: Verklaring en
Toelichting. 19.30 Gram. 20.00 Radiokrant.
20.20 Gram 20.40 „De schipper uit zijn
element?", klankbeeld. 21.00 Utrechts Ste
delijk Orkest, Oratoriumver. en sol. 22.45
Avondoverdenking. 23.00 Nieuws en SOS-
berichten. 23.1524.00 Gram.muziek.
HILVERSUM II, 298 m.: 7.00 VARA
1000 VPRO, 10.20 VARA, 12.00 AVRO*
16.00 VARA, 19.30 VPRO, 21.00 VARA*
22.40 VPRO, 23.00—24.00 VARA 7 00
Nieuws. 7.10 Gram. 7-15 Gym. 7.30 Gram
8.00 Nieuws. 8.18 Gram. 8.45 Voor de
huisvrouw 9.00 Gym. voor de vrouw.
9.10 Gram. 9.40 Schoolradio. 10.00 „Kin
deren en Mensen", causerie. 10.05 Mor-
genwUding. 1020 Voor de kleuters. 10 40
Vrouwenkoor. 11.00 Voordracht. 1L20
Gram. 12.00 Orgel en zang. 12.30 Land
en Tuinbouwmededelingen. 12-33 Sport
12.48 Gram. 13.00 Nieuws. 13.15 Meded
en gram. 13.25 Lichte muziek. 14-00 Voor
ae huisvrouw. 14.20 Viool en piano. 14 50
Voordracht. 15.10 Tenor en piano. 15-30
Musette-muziek. 16.00 Gram. 16.30 Muzi
kale causerie. 17.10 Voor de jeugd. 17-40
Gram. 18.00 Nieuws. 18.15 Lichte muziek.
18.45 „De haverkist", hoorspel. 19-00 Zang
en voordracht. 19.10 „Hun tehuis is een
roestige helm", klankbeeld. 19.30 „Hoe
ik tot mijn geloof kwam", causerie. 20 00
Nieuws. 20.05 Boekbespreking. 20.15 Voor
dracht. 20.30 „Benelux". 20.40 „De zorg
voor het bedreigde kind", causerie. 21.00
Voor de jeugd. 21-35 Lichte muziek 22 00
Buitenlands overzicht. 22.15 Dansmuziek.
22 40 „Vandaag", causerie. 22 45 Avond-
wbding. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Gram.
Televisie-programma. VARA. 20.15—
2L45: 1. Actualiteiten; 2. „Noordoost-
Overijsel - vergeten land", documentaire.
- Pa"z«. - 3. Bulbul Chowdhurl en rijn
Pakistaans dansdrama.