De waarde van litteraire herinneringen
voor tijdgenoot en nageslacht
SCHEEPVAARTBERK HÏEN
PIRC heeft thans de leiding in
Hoogovenschaaktornooi
Gevluchte Hernhutterswonnen
akkerland uit moeras
Bloeiende kolonie Neu-Gnadenfeld in het
veengebied bij Schoonebeek
Meer arrestaties te
Bandung
Het broodje van Gorter in
het konijnenhol
Van Scheltinga geklopt
door Joego-Slaaf
BESOMMINGEN IJMUIDEN
Vijf moeilijke jaren
Selectiewedstrijden van
Handbalverbond in
Schagerbrug
nJjZ? Nederlanders in Indonesië",
£S?i»nd vertegenwoordigt, deelt m
van j f™6' bet in hechtenis nemen
j Nederlanders in Inodnesiè
men dit bestuur nog volko-
\V/£ HALFWEG de door het indrukwekkende duinlandschap zich buigende grote weg van Bergen
Binnen naar Bergen aan Zee linksaf slaat even voorbij de oude boerderij „De Fransmaneen slinge
rend duinpad in, zal langs de intieme lieflijkheid van welig begroeide hellingen met berkenopslag en duin
roosjes vrij spoedig een wit huis onder dennenkruinen bereiken: in deze „Verbrande Panwoonde in
de twintiger jaren de dichter van „Mei" en van „Pan". En al werd het eerste niet hier geschreven de
keuze van dit landschap, waar zee en duin en wei zichtbaar worden in één blik en grootsheid aan inti
miteit grenst, is toch wel kenmerkend voor de gevoelens van de schrijver van Mei, dit onvergetelijke, glan
zende dichtwerk, waarvan A. Roland Holst onlangs tegen mij zei, dat hij er een jaar van zijn leven voor zou
over hebben om eens zó gelukkig te zijn als Gorter toen hij dit gedicht schreefEn al heeft „De verbrande
Pan" niets met de god der natuur te maken, die de dichter in zijn „Pan" bezong zo ergens zijn fluit ge
hoord zou kunnen worden, dan in dit tedere landschap waar Corter woonde. En leefde en dus ook
zijn dagelijks brood niet kon ontberen. Maar de bakker moest uit Bergen aa'n Zee komen en het duinpad
was vrij mul en langEn daarom spraken zij af, dat hij Gorter''s mondkost dagelijks op de hoek van
de grote weg in een konijnenhol zou leggen.
7IEHIER een „litteraire
herinnering", één van
die talloze details waaruit
de gestalte-beschrijvingen
in de geschiedenis van de
groten onder de mensheid
moeten worden opgebouwd
en daarom is het vast
houden van al deze vele
kleine „anecdotes" van zo
groot belang. „Any anec-
dote of private life may
give us the feeling for a
moment of seeing nim as
his contempararies saw
him", schreef T. S. Eliot
eens in dit verband. Ik
weet wel: er zijn velen,
die het volkomen overbo-
dig achten voor het ge
nieten van een kunst
werk iets te weten over
het persoonlijk leven van
de schepper daarvan; mis
schien vinden vooral jon-
geren dat, en wellicht is
et een fase in ieders le
ven: ook ik heb vroeger
zo gedacht. Wat weten wij
van Homerus of van de
dichter van het Nibelun-
genlied? Immers niets!
En wordt een vers van
Boutens voor ons iets
meer of minder mooi,
wanneer wij een en ander
over zijn „persoon" ver
nemen? Heeft niet terecht
Van Deyssel in zijn on
vergetelijke satyre „De
Bulgaarse Letterkunde"
eens vooral belachelijk
gemaakt de litteraire his
toriografie met: „De Heer
A. B. C. Daalhof werd ge
boren te Purmerend, al
waar hij zijn eerste op
leiding ontving ter be
waarschootetc. etc.'1
(ik citeer uit 't hoofd,
want het kostelijk stuk
werd in de latere editie
van Van Deyssel helaas
niet herdrukt), en in
„Acolus of de wind in
„Den Gulden Winckel" de
snuffelaars afdoende ge
geseld in de persoon van
de toenmalige redacteur
van dat maandblad, die
trachtte uit te vissen wie
toch wel Perk's Mathilde
was geweest?
PN TOCH!Als ik aan dat
broodje in het konijnenhol denk,
zie ik Gorter in die twintiger jaren
zijn witte huis verlaten en ik
denk me dat liefst wat vroeg in de
ochtend, en het is Mei en langs
het rulle pad gaan: en dan komt hij
met zijn dagelijks brood, terug in z n
kamer en gaat ook daar wellicht
weer „heen en weer, tot waar mijn
wandling stuit, en ik bij donkren
wand diep peinzend poos En
zou hij zich daar dan niet weer aan
tafel gezet hebben, waar hij die
zeer korte, soms twee regels omvat
tende laatste verzen schreef op grote
vellen blank papier gelijk Roland
Holst hem soms aantrof, wanneer
hij zijn 24 jaar oudere vriend in die
latere jaren van Gorter's dichter
schap vanuit zijn huis aan de dorps-
rand van Bergen ging opzoeken
terwijl buiten zijn ramen het zon
licht over de duindellen glansde?
Neen, dit is geen onbehoorlijke
nieuwsgierigheid, dit verlangen meèr
te weten van de schrijvers die wij
lezen, dit is warme liefde voor de
grote scheppende mensen op aarde.
Wij willen als het ware „bij hen
zijn"; wij willen weten hoé zij
werkten en leefden, hoe zij hun dag
doorbrachten, met wie zij hun wan
delingen maakten, of zij reisden en
waarheen, welke boeken zij het liefst
lazen, wat zij zagen uit hun ramen,
hoe zij zorgden en leefden in hun
gezin, wat voor soort kleren zij droe
gen en hoe hun kamer was ingericht,
welke hun liefhebberijen waren, wie
tiunner vrienden en kennissen zij het
liefst zagen, welke liefdes zij wonnen
en verloren. Want omdat hun werk
ons ontroerde, daarom ook hebben
wij de schepper er van lief en wil
len hem kennen als „the man of
daily business, pleasure and anxiety
as ourselves". En daarom lezen wij
met gespannen aandacht hun brie
ven en hun dagboeken.
Maar juist daarom is het ook van
zo veel waarde voor tijdgenoot en
nageslacht, wanneer zij die ontmoe
tingen hadden met uitnemende kun
stenaars, daarover vertellen. Want
elk detail in de habitus van een
mens is tenslotte symptoom van zijn
wezen en de goede biograaf en de
liefdevolle lezer zal als hij ten
minste zijn „geestelijke omgang" met
letteren en kunst waard is deze
symptomen als symbolen weten te
duiden. Want gebeurt dit niet, en
krijgt men louter als droge feiten
Vondel's kousenwinkel of Potgieter's
agenturen te memoreren, dan in
derdaad wordt Van Deyssels felle
spot weer voor 100 procent juist.
gij die in de laatste maanden in de
litteraire tijdschriften documen
daarmee bijzonder goed werk ge
ike
daan. Wanneer ik me in dit artikel
beperk tot de figuren vóór Nijhoff
over hem en die na hem kwamen
dus in een volgende kroniek dan
dienen voornamelijk vermeld te
worden: „Herinneringen aan Lode-
wijk van Deyssel en P. C. Boutens"
door A. Roland Holst (in „Maat-
staff", het nieuwe maandblad, le Jg.
nr. 4), „Twee brieven aan Lode-
wijk van Deyssel" door Jacobus van
Ldoy („Maatstaf", le Jg. nr. 5), le
vensherinneringen van J. Greshoff
onder de titels „Het Eiland" (in
„Nieuw Vlaams Tijdschrift", VII Jg.,
nr. 4) en „Bilderdijkstraat 9" (in het
Zuid-Afrikaanse maandblad „Stand-
punte", 7e Jg., nr. 2) gepubliceerd,
en verspreide notities over bevrien
de auteurs in de reeks „Meanders"
eveneens van Greshoff (maandelijks
in „De Vlaamse Gids"). Ook de bij
drage (in „Libertinage", 6e Jg., nr.
3) van G. H. 's Gravesande: „August
P. van Groeningen en „De Nieuwe
Gids" dient hier vermeld te worden,
daar de uitingen in brieven ons
stellig nader tot die vrijwel vergeten,
begaafde naturalist uit de jaren
rond 1880 brengen.
En al is niet elke levensbeschrij
ver een kunstenaar als Thomas
Mann, wiens „Lotte in Weimar" wel
het meest sublieme voorbeeld is van
volmaakte verwerking van gegevens
maar wiens habitus is beter be
kend, tot in alle symptomatische im
ponderabilia, dan die van Goethe!
geen enkele biografie kan ge
schreven worden als tijdgenoten niet
over de beschrevene hebben be
richt.
JJET vertellen van persoonlijke
herinneringen aan grote persoon
lijkheden is een kunst, het eist als
vérteller een persoonlijkheid op die
met zijn object op zo al niet gelijk,
dan toch vergelijkbaar niveau ver
keert en daardoor psychisch in staat
is „anecdoten" innerlijke betekenis
te verlenen, d.w.z. dus details als
symbolen te duiden. Juist daaraan
ontlenen de notities van A. Roland
Holst over Boutens en Van Deyssel
hun bijzondere waarde. Deze tekst,
eerst voor de Belgische Radio uitge
sproken en thans in „Maatstaf" ge
drukt, wint uiteraard nog aanmer
kelijk wanneer de dichter door ge
baar en mimiek de accent-imitatie
versterkt, een voordrachttalent dat
slechts weinigen tot nu toe bij Ro
land Holst aanwezig wisten.
Boutens en Van Deyssel: de
twee laatste grote „pittoreske figu
ren" in ons litteraire leven noemt
hij ze, die nooit .„gewoon" doch al
tijd „zichzelf" waren, die hun per
soonlijkheid in het dagelijks leven
voor 100% handhaafden. En esprit
en humor ontmoetten elkander, wan
neer zij tezamen converseerden, el
kander, hoe lang ook reeds vrienden,
nooit anders toesprekend als met
„meneer Thijm" en „meneer Bou
tens".
Uit Greshoff's schrifturen komt
allereerst Van Schendel naar
voren, de stille, bescheiden werker.
De evenwichtige ook en stellig min
der gepassioneerde als men Gorter
naast hem stelt. Is het niet kenmer
kend, dat de auteur van „Een zwer
ver Verliefd" en van „De Water
man" zijn grote werken met een fijn
gescherpt potlood in kleine lettertjes
op blocnotes schreef, maar Gorter
zijn bewogen verzen, soms uit slechts
enkele regels bestaande, op grote
blanke vellen papier. In „Bilderdijk
straat 9" kan men lezen over de
eerste ontmoetingen van Greshoff
met Van Eyck, Bloem, A. Roland
Holst en Albert Besnard en de
autobiograaf weet aan de anecdo-
tische details belangwekkende be
spiegelingen over het oeuvre der
genoemde dichters te verbinden. Uit
„Het Eiland" krijgt men meer een
beeld van Greshoff zelf, alzijn er
leuke notities in te vinden over
dwaze plannen met Ter Braak sa
men beraamd.
De brieven van Van L o o y aan
Van Deyssel in „Maatstaf" (nr. 5)
zijn allereerst boeiend om het schu-
dèrschap van de eerste te benaderen,
maar vooral toch ook om het beeld
dat hij oproept van het bezoek van
Verlaihe aan de Amsterdamse
„Nieuwe Gids"-kring in 1892: Van
Looy „schildert" diens figuur met
dezelfde „verve" en „woordkunst
als hij in zijn „Feesten" de maaier
beschreef dié hij ook met zijn pen
seel zo prachtig weergaf. En dan
éven tegenover die losse, pittoreske
Fransman onze Hollandse stijfheid in
die zin: „En hij (Verlaine) zei zo
veel leuke dingèn, was niet gewich
tig. als onzi. dichters, die met lugu
bere ernst om hem heen zaten, net
karikaturen van Goden bij dat enor
me mens".
AL deze teksten tezamen het is
iets. En natuurlijk zijn er al vele
publicaties meer: van Erens en Van
der Goes en van Jeanne Kloos; en
dan Van Eeden's „Dagboek", Van
Deyssel's „Gedenkschriften" en Ma-
rie Cremers' „Jeugdherinneringen":
Top Naeff's „Zo was het ongeveer
en het boekje over R. N. Rolland
Holst door zijn vrouw; Terborgh's
herinneringen aan Slauerhoff en
Var. Schendels „Herdenkingen";
Brusse's boekje over Johan de Mees
ter en nog zo enkele dingen. Maar
waar blijven de Walden-herinnerin
gen en de mededelingen van de ge
regelde gasten op Verwey's Duin
huis? Het wordt tijd dit alles „nog
eenmaal op te roepen vóórdat
de nacht zinkt", om een woord van
Thomas Mann te citeren!
W. L. M. E. VAN LEEUWEN.
Abbbekerk. 8-1 van An^pen naar
AlwakT e-! terNew
York Axeldijk, 5-1 te N Havre
Aardyk, pass. 5-1 Berumda naar LeHa
- AÏchiba. 5-1 van Santos naar S Vin
cent (KV) Alcyone, 6-1 te Sa
Alnati, 6-1 van Rio de Janeiro naar
tos - Ampenan. 5-1 van Rda"\8/.
Hamburg verwacht - Ams
tos
brug, 's-l* van R'dam naar Bremen -
Amsteldiep,
5-1 van Suez naar Aden -
Arnsieiuiep, j-a --- de
Arendsdijk, 5-1 van Sanltos 1:e Rio
Janeiro verwacht - Aagteke:rk, p
Gibraltar naar Genua Alhena.
Rio de Janeiro naar Antwerpen
phard, 5-1 van R'dam naar Porto Alegre
Amor, 6-1 te A'dam - Annenkerk,
4-1 van rede Singapore naar Yokohama
Armilla (t), 6-1 van Haiphong naar
Pladju - Bali, 4-1 te Balik Papan -
Blommersdijk, 5-1 te New York - Bosch
fontein, 5-1 van Port Said naar Suez
Boskoop, 5-1 820 mijl west-zuidwest van
Madeira naar Barbados Bonaire. 5-
730 mijl zuidwest van Flores naar Bar
bados Borneo, 6-1 te Halifax verwacht
Clavella, 5-1 van Panamakanaal naar
Curagao - Celebes, 5-1 van Belawan
naar Colombo Chama, 6-1 te Curacao
Cistula (t), 5-1 van Port Firie naar
Pladju - Congostroom, 5-1 te Bordeaux
Delft, 5-1 van Hamburg naar Ant
werpen - Delft, 6-1 te Antweipen -
Duivendijk, 6-1 te Londen Elmina,
pass, 5-1 Teneriffe naar A'dam Esso
Den Haag, pass. 5-1 10.45 uur Vlissingen
naar Antwerpen - Gaasterkerk, 5-1 van
R'dam naar Bremen Graveland, 6-1
van A'dam naar Zuid-Amerika Garoet,
5-1 van Chittagong naar Singapore
Hersilia, 5-1 te New .York Hilversum,
5-1 te Sheerness (verb.) Hoogkerk,
3-1 te Colombo Haulerwijk, 6-1 te
Necochea Heemskerk, 6-1 te Lorenzo
Onze landgenoot Van Scheltinga
heeft de leiding in het Hoogoven
schaaktornooi te Beverwijk niet lang
weten te behouden. Gistermiddag is
hij op besliste wijze verslagen door
de Joego-Slaaf Pirc, die daarmee de
ereplaats van de Amsterdammer kon
overnemen. Hfj heeft nu 3 V2 pt., maar
wordt op de voet gevolgd door Van
Scheltinga en Bouwmeester. De strijd
is hier nog lang niet gestreden.
Van Scheltinga heeft eigenlijk in
zijn partij met de Joego-Slaaf' niet
veel te vertellen gehad. Hij kwam
slechter uit de opening vandaan en
verloor een pion. Daar bleef het niet
bij, want nog twee pionnen gingen
verloren en toen vond Van Scheltin
ga het welletjes, Verrassend was de
eerste overwinning van Klaeger. De
Duitser had de indruk gewekt toch
wél wat te licht te zijn voor zulk een
zwaar milieu, maar gistermiddag wist
hij toch Vlagsma op gedecideerde wij
ze te kloppen. Reeds op de 28e zet
moest onze langenoot, die door een
koningsaanval overrompeld dreigde te
worden, opgeven.
Gisteravond heeft Vlagsma het beter
gedaan door zijn afgebroken partij te
gen Beni in winst om te zetten, een
uitstekende prestatie van de Rotter
damse crack. Bouwmeester speelde
tegen Kramer en deze partij werd
reeds na tien zetten remise gegeven,
de kortste partij van het tornooi tot
dusverre. Bouwmeester's afgebroken
partij tegen Prins is zonder verder
spelen remise gegeven. De partijen Be-
ni-Rellstab en Kottnauer-Prins wer
den afgebroken. Beni staat een pion
voor en staat kennelijk veel gunsti
ger, doch van de andere partij valt
weinig te zeggen. De stand is thans:
Pirc 3%Van Scheltinga en Bouw
meester 3; Kottnauer en Beni 2 y, en
1 afgebroken partijPrins 2 en 1 af
gebroken partijKramer en Vlagsma
2; Rellstab l1^ en 1 afgebroken par
tij Klaeger 1.
Besommingen van gisteren waren:
TX 4 f 2770, TX 11 f 3480, TX 14 f 3630.
TX 51 f 3500. De totale aanvoer bedroeg
141 kisten. De prijzen waren:
Per kg: gr. tong 4.60—4.50, grm. tong
2.10—2.80, kim. tong 2.95—2.75, kl. tong
1 2.08—1.98, kl. tong II 1.66—1.62, tarbot
I 2.85—2.75.
Per 50 kg: gr. schol 48—40, grm. schol
6253, kim. schol 7873, kl. schol I
65—62, kl. schol II 66—51, schar 28,
wijting 41—17.
(Van een speciale verslaggever)
AANGEGREPEN door een panische angst vluchtten in 1945 duizen- 1ICC,st vicugue, gemeeiuscnap- j j
den Oostduitsers voor de met geweld oprukkende legers der Sovjet- pelijke vreugde, welke haar hoogte- ®ln Qe Aa" ,e |ree!? d??i_Weï£loosbei.d
- - 6 - - J punten vindt in de kerke1111' e oniKomen. Reeds zijn de eerste
komsten, die regelmatig
land, alsmede 50 kleine boerenhoeven
van ongeveer anderhalf hectare groot,
waarvan de bewerkers een volle dag- want de kolome, die thans ongeveer
taak vinden in de nabij gelegen Duitse bewoners telt, breidt zich gestadig
olievelden. Voorts werden wegen aan- ul' en bet toegewezen moerasgebied,
gelegd en perken, tuinen en gazons. *er grootte van 325 hectare, heeft zijn
Afrasteringen werden gemaakt, bomen grenzen.
werden geplant, sloten gegraven. Reeds gaat er een aantal meisjes
Hier heerst, vreugde, gemeenschap- efnde"aa^'de^gre'e^^erHwl1"1610'
de eerste
om de ko-
Marques Ivoorkust, 5-1 te Dakar
Jagersfontein, 5-1 480 mijl oost van st
Helena naar Las Palmas Japara (KRii
5-1 te Tandjong Priok Johan van oi
denbarnevelt, 5-1 van A'dam naar Austra*
lië Jupiter. 5-1 van Malta naar pi'
laeus Kedoe, 5-1 van Tandjong prlol!
naar Port Said Kieldrecht, 5.1
Kaohsiung Kariun, 7-1 v.m. te por,
Said verwacht Luna, 4-1 van Mersi»
naar Izmir - Lemsterkerk, 5-1 te Ham.
burg Leuvekerk, 5-1 te Antwerpen
Liseta (t). 6-1 te Pladju LangkoeaT
5-1 van Paramaribo naar Kaapstad
Loenerkerk, pass. 5-1 Ouessant naar Anti
werpen Meerkerk, 5-1 van Genua, 6-1
v.m. te Marseille Myonia (t), 5-1 Van
Panamakanaal naar Poro Macoma, 9.1
te R'dam verwacht Malea (t), 6-1
Suez verwacht Manoeran, 6-1
Djeddah Molenkerk, 5-1 te Las pal.
mas verwacht Muiderkerk, 6-1 te Ma'
nilla Noordam, 5-1 210 mijl zuidoost
van Sable EU. naar R'dam Noord,
wijk, pass. 5-1 Keywest naar Mobile
Nigerstroom, 5-1 van A'dam naar Ham.
burg Notos, 5-1 van A'dam naar HamI
burg Ondina (t), 5-1 te Madras ver!
wacht Oranje, pass. 5-1 Finisterre naar
Southampton Overijsel, 6-1 te Suez
Prins Philips Willem, 7-1 te Dakar
Phrontis, 4-1 van Aden naar Penang
Frins Willem V, 6-1 te Napels Roepat,
5-1 van Pladju naar Surabaja Rotull
(f), 16-1 in Panamakanaal verwacht naar
Curacao Rijndam, 6-1 te Halifax
Rijnland, 5-1 te Las Palmas Ridder,
kerk, 5-1 van Mozambique naar Dar
Salaam Rotti, 6-1 te A'dam Sala.
tiga, 5-1 te Manilla Sibajak, pass. 6-1
8 uur Lissabon naar R'dam stad
Dordrecht, 5-1 van Huelva naar Sluiskil
vla Lissabon Stad Vlaardingen, vertr,
6-1 ll uur van Vlissingen naar Balti.'
more Stentor, 6-1 te A'dam Sama-
rinda, 5-1 van Kaapstad naar Port Eli.
zabeth Schiedijk, 5-1 n.m. te Gal-
veston Straat Ball, 5-1 van proeftocht
te R'dam Sumatra, 6-1 te Belawan ver.
wacht Saroena (t), 6-1 te Saigon
Stad Leiden, 5-1 te Melilla straat
Soenda, 6-1 te Tandjong Priok Tara,
pass. 5-1 n.m. Finisterre naar Antwerl
pen Taria, 5-1 te Porta Cardon ver.
wacht Tibia (t), 5-1 te Port Said ver
wacht Tarakan, pass. 5-1 Gibraltar
naar Beyrouth Tawali, 5-1 van Genua
naar Marseille Tegelberg, 6-1 te Hong.
kong Teiresias, 5-1 van Port Said naar
Gibraltar Trajanus, 4-1 van Maracaibo
naar Bacchaquero Van Heutsz, 2-1
van Singapore naar Kobe Waterman,
6-1 17 uur voor IJmuiden verwacht
Waal, 5-1 van Oran naar Antwerpen
Weltevreden, 6-1 3.30 uur van Antwer
pen, pass. 6-1 7.10 uur Vlissingen naar
Londen Westland, 6-1 te Rio de Ja
neiro Westerdam. pass. 5-1 Lizardhead
naar New York IJssel, 6-1 15 uur voor
Hoek van Holland verwacht Zaan,
verm. 7-1 van Gefle naar A'dam Zon-
newijk, 6-1 te Panama verwacht Zui
derkruis, 5-1 van Surabaja naar Wel
lington.
Unie. Onder hen bevond zich ook een kleine, vrome schare, voor wie k 0 ms te n Jd i e r e g e 1 maü gkg e houden bi-ieenkomsten. gehouden 011
deze niets ontziende, brute kracht eerst evenveel scheen te betekenen worden 'in een t&ns nlt ^aSOS^J^SJSSSJll
als hetgeen is vastgelegd en geboekstaafd in de Openbaring van Johan- waar fcht"jaTr gèfe^e^"schTmmlï en ^"tenteelt. In géén geval wil
- men zich echter later ontmoedigen
Men heeft immers grotere moeilijk
nes: „Want de grote dag Zijns toorns is gekomen en wie kan bestaan?" en ander gewas welig tierde. Hier
De vier apocalyptische ruiters waren gekomen, bereden door oorlog heerst vreugde, vooral omdat de schijn
en ziekte, honger en doodZo scheen het, maar zou deze schare, tb0acahr zyT^vewonSen, "omdat^de
wier geloof in haar toekomst beproefd was in ernstige nood, thans haar Broedergemeenschap er in geslaagd is
wilskracht verliezen en haar roeping niet trouw blijven? Nee, ze zou aa" de diaspora, de verstrooiing te
e 1 1 1 1 ontkomen,
van-voren-at-aan begonnen en de Broederschap opnieuw opbouwen, D0ch thans dreigt er een sombere
ware het dan ook zonder middelen; het vuur was niet gedoofd, voor wolk te verschijnen aan de zo blij-
haar gold de symboliek van de Evangelist nog niet.
nieuw bestaan op te bouwen, daar
waar nog nooit een mens ook maar
itditwvt „„„4=. slechts een are grond had bewerkt.
yRIJWEL zonder kleding, zonder Hier werd Neu-Gnadenfeld" ge-
voedsel maar niet zonder idealen sticht, een naam, die slechts aan een
en mentaal gehard, sleepte zij zich van diepgelovig gemoed kon ontspruiten,
Oost naar West om tenslotte dodelijk een gemoed, dat wist in dankbaarheid
vermoeid een haveloos „heim te vin- m0eten leven en het vertrouwen in
den in de voormalige barakken der de toekomst niet verloren had, ondanks
Russische krijgsgevangenen te Alexis- alles.
dorf, slechts op enkele kilometers af- De' schrijnende ellende en de vaste
stand van de Nederlandse grens, te- wü tot herstel ziende, schoot Osna-
genover Schoonebeek. Daar plantten brück te hulp en verschafte de kleine
blauwe Hernhuttershemel. Niet allen
zullen in de toekomst in de gemeen
schappelijke barakken kunnen blijven,
heden overwonnen!
Op mathematisch afgemeten stukken
landbouwgrond schiet het koren
omhoog, waar voorheen slechts
heide of moerasgewas wilde groeien.
Op goed begaanbare wegen trekken
paarden hun vrachten af en aan
waar nog enkele jaren geleden
slechts een bulldozer vooruit kon
komen.
ty
zij opnieuw het kruis.
Het was er armoede,
bittere
kolonie een Ottemeyerploeg, een reus-
ar_ achtige machine, waarmede de bodem
moede, letterlijk alles ontbrak, behalve kon worden omgewoeld en geculti-
een verwaarloosd, lekkend dak en de veerd. Maar niettemin gingen er nog
onafzienbare moeras- en heidevlakte, vijf jaren voorbij vóórdat aldaar het
waar het de verdrevenen vanwege de eerste oogstfeest kon worden gevierd
bezettingsautoriteiten vergund was een
De Hernhutters kregen niet alleen
hulp uit Duitsland en de gebieden
waar zij zendingswerk doen, zoals
bijvoorbeeld Suriname, maar ook
uit Nederland, en wel in de vorm
van een fröbelschool.
Wat er tot dan toe is geleden, laat
zich niet beschrijven, maar toch wa
ren deze mensen, volgelingen van
Graaf Zinzendorf, beter bekend als
Hernhutters (Evangelische Broeder
gemeenschap) gelukkig met het brokje
vrijheid, dat zij in lichamelijke nood
en ver van de bewoonde wereld in
eenzaamheid mochten genieten. Spreekt
hiervan niet andermaal de naam „Neu-
Gnadenfeld?"
In de jaren na 1950, toen Duitsland
enigszins vrijer adem haalde, werden
ook de toestanden in „Neu Gnaden-
feld" dragelijker. Het was op de mor
gen van het eerste oogstfeest, dat zijn
bewoners met gerechtvaardigde trots
konden zeggen, dat zij een nieuwe
bladzijde hadden toegevoegd aan het
veelbewogen levensboek der Hern
hutters.
HET IS bijna ongelofelijk wat dt
Alexisdorfse Hernhutters hier met
zulke gebrekkige middelen, ln toch zo
korte tijd tot stand hebben weten te
brengen. Driehonderd vijf-en-twintig
hectare moeras- en heidegrond zijn
ontgonnen en grotendeels bebouwd, elf
grote boerderijen zijn op verharde bo
dem verrezen met leder 15 hectare
Komende Zondag, 's middags om twee
en drie uur zullen in Schagerbrug se
lectiewedstrijden worden gehouden van
de afdeling Alkmaar van het Ned.
Handbalverbond.
Elftal A van in de eerste klasse spe
lende dames komt met de volgende
ploeg in 't veld:
Grin (Zwaluwen): C. Vonk (BSV) en
R. Boersen (Olympia); J. Wit (N. Nie-
dorp). Wittebrood (BSV), en N. Wai-
boer (Olympia); A. Zon (JHC), T. Zon
(JHC), G. de Vries (V. en V.), Steyn
(JHC) en Van Roekei (BSV).
Elftal B bestaat uit de volgende da
mes:
M. ter Berg (BSV); M. Wit (N.N) en
Groen-Kluft (SSV); A. Mooij (N.N),
J.Hiemstra (V. en V.) en Hoogeveen
(Olympia); B. Mereboer (N.N.), Nij-
dam (BSV), W. Schuring (SSV), M.
Bakker en M. Schenk (Olympia). Res.!
E. Schermerhorn (SSV), J. Vormer (N.
Niedorp). j. Hoitinga (Zwaluwen) en
Dankert (V. en V.)
Elftal A tweede klassers:
Ligtendag-Loer (BKC); M. Boontjes
(OG) en G. Slikker (Dosko); A. Hop
man (OG), Bais-Schuiling (BKC) en
J. Mul (BKC); T. Eriks (OG), R. Hey-
blok (JHC), A. Bal (Vrone) J. Slikker
(Dosko) en A. Kijen (RHC),
Het B-elftal wordt gevormd door de
dames:
Mulder (Vrone); Westerop (Vrone) en
R Schermerhorn (JHC); B, Rietvink
(JHC), Frank (RHC) en R. Numan
®ES); Landmeter (TSV), A. Kruize
(OG), L. Kok-De Mey (Dosko), Geense-
Kuiper (Petten) en N. de Jong (DES).
Reserves zijn T. Bruntinck en N. Mo
lenaar van RHC.
Van de zijde van het Nederlandse
Hoge Commissariaat in Djakarta is
vandaag medegedeeld dat op officiële
en officieuze verzoeken om inlichtin-
over de recente arrestaties van
vijf Nederlanders in Bandung nog
geen antwoorden zijn binnengekomen
Behalve de vijf genoemde Nederlanders
°ok aangehouden te zijn de
Nederlanders Schmidt, Kerseboom,
Kam, Doornik en Mollema.
ue gearresteerde Nederlanders zou-
®,rvan verdacht zijn betrekkingen
mo? Kerj0uden' of in contact te staan
olfi u, en' aMus wordt van welin-
gelichte zijde vernomen. Officieel kun-
°ver de arrestaties echter nog
kregen 86611 ^'c^ingen worden ver-
p"ett>h?ofdbestuur van de stichting
cnm JT- "ade organisatie, die de
een iot, hehartiging der belan-
het duister tast omtrent de be-
wgoledenen tot deze arrestaties.
triV' La, ,het bestuur van „Pro Pa-
ondercfair? waarschijnlijk dat de ver-
lander f' .als z°uden deze Neder-
den i ,F0"tact hebben gehad met ben
meent ar t0"?®1®' juist is- Het bestuur
activiteit >ne J5unnen zeggen gezien de
st,,,, Jf j dle de gearresteerden als be-
aanUr,s'eden van genoemde commissie
hebben gelegd ter beharti*
vènrteVMn ^de, nog in Indonesië verbllj"
rif,n w ud®rlanders- Deze activiteit, al-
bestuur van „Pro Partria", was
rin» st niet gericht tegen de rege-
g der republiek Indonesia.
